Maatschappij tot bevordering der Toonkunst, een mu-
zijkfeest worden gehouden in een doorloo opzettelijk
opgetrokken gebouw, waarvan de zaal, voor het publiek
bestemd, door ruim 200 gazvlnminen verlicht zullende
worden, behalve de plaats op het orkest voor 900 per
sonen ongeveer 4000 personen zal kunnen bevatten.
liet feest, waarvoor de algemeenn repetiliën zullen
gehouden worden op 10, 11 en 12 Julyzal den 13
Julij, des avonds ten 7 ure, worden geopend met eene
Feest-Ouverture van W'. Hutschenruijteronder leiding
van den componist; zullende denzelfden avond worden
uitgevoerd Israël in Egypte oratorium van G. F. Handel.
Den 14 Julij, des avonds ten 7 ure, znl uitgevoerd
worden die Jahreszeitenoratorium van J. Hay dn
en den 15 Julij, des middags ten 12 ure, de 145ste
Psalm van Joh. J. Perhulst; het Groot Concerten
do 9 de Symphoniemet koren, van L. van Beethoven.
Solisten zijn: Sopraan, Mej. Jenny Neyllof-Theater-
cn kamer-zangeres van den Koning van Saksen en
Mevr. S. Overmans ran Hove, van 'silage; Alt, Mej.
C.H. Dolby, zangeres van de Sacred Harmonie Society
te Londen; Tenor, de lieer G. Roger, eerste zanger
aan do groote Opera, te Parijs; Barylon, de Heer J. B.
Pisohek, Uof-Theotor-zangor, teStntlgard; Bns, de lleer
Carl Formes, eerste zanger nan <le Opera te Londen.
Directeur van liet feest, dat den 15 Julij, des avonds
ten 10 ure zal besloten worden door een prachtig
vuurwerk, is de Ueer Joh. J. Verhuist.
De toegang lot de uitvoeringen van 13, 14 en 15
Julij kost twaalf gulden vijftig cents.
Men leest in het Tijdschrift roor Staathuishoud
kunde, tiende deel, bl. 270, dat het bij een onderzoek
naar de godsdienstige gezindten in Engeland is geble
ken, dat de gezindte der Broeders reeds in het bezit
is van honderd twee en dertig kerkgebouwen. De
Broeders maken alleen onderscheid tiisschcu Christenen
en niet-Christenenen hun doel is, om allo Christelijke
gezindten niet elkander te verccnigen. ZJj binden do
vrijheid van onderzoek aan geenc formulieren en hunne
geloofsbelijdenis is: Ik geloof in Christus. Mannen van
doorligt iu genoemd Tijdschrift staal doorzigtigc
mannen! in Engeland voorspellen aan deze gezindte
eene spoedige uitbreiding.
Sedert vier jaren houdt nten in don plantentuin
le l'arijs zich bezig met hel kweeken en voortplanten
eener nieuwe kuulvruchl, uit China afkomstig, de
Diascorca Japanica genoemd, die den aardappel moet
vervangen. Zij kan eene koude zells van 14 graden
doorstaan en levert eene vrucht op van 2 te zwaarte,
waarvan de smaak fijner is dan die van don aardappel.
Zij tiert het best iu cenen zaïuiigcu, vocliligen grond.
De Sandwicheilanden, die gelegen zijn ui den
groutcn oceaan tusschcn Nuord-Amcrika en China
leveren eene treffende proeve op van hetgeen de
Zendeling-genootschappen vermogen. In 1810, toen het
Aincrikaaiisolie Zendeling-genootschap er zijne eerste
huilen heen zondwas het land het eigendom van den
Koning en de Opperhoofden en dc overigen waren
hunr.c slaven. Van eene staatsinrigling, eene gerigts-
handeling, eene wel had men zelfs geen denkbeeld.
Tallooze goden vorderden gedurig allerlei oilers, ook
menschel)die voor hen dagelijks werden gcslagl, De
nam als hij goedvond en naar goeddunken weder van
hem weg zond, en kindermoord heersohlo er in die
male, dat, naar men berekent, voor het minst tweo
derden van liet aantal kinderen op gewelddadige wijs
werden om liet leven gebragt.
Nu zijn er op diezelfde eilanden geen Heidenen meer.
Hel volk is eene Cliristeimatie geworden. Bij voortdu
ring worden er kerken gebouwd, die getrouw worden
bezocht. Hel huwelijk is door de wel geregeld. Do laai
is eene geschrevene en naar vaste regels. Nagenoeg hul
derde deel der bevolking kan lezen. De scholen worden
getrouw beznohl. Do Bijbel is, sedert 1840, geheel in
handen van het volk. In 1832 waren er voor do
Protestanten 441 en voor de Hooniseheiu 102 openbare
sehulen, waarvan het Gouvernement voor het grootste
deel de kosten draagt. Behalve deze beslaat er eene
zoogenoemde Koninklijke School, en een Seminarie,
waarin ir.lamlschc Predikers en Onderwijzers gevormd
worden, terwijl men er ook een Zendeling-, Bijbel-en
Traclanlgennolschap heeft, enne vereoniging van vrou
wen, om hulpbehoevende vreemdelingen bij le slaan,
een Afschnfliiiggcnootsohap, enz.
In ons nommcr van 29 Dcc. j.l. deelden wij mede, dat
bel eerste iioniiiw was uitgegeven van dc reeds voor langen
tijd geannonceerde Krant van Mr. Johannes en zeiden wij
nlslocn dat ernaar gezegd nommcr to oordcclcnvan die
Krant niet veel was te verwachten; dat de Uitgever der Krant
zich door Mr. Johannes bad bij den neus luien nemen,
en dat van die onderneming het einde al heel gaauw den last
liem zou doen dragen.
Het publiek beeft ons oordeel geregtvaardigd.
Het beeft zoo'n prul-Krant, boe ook Mr. Johannes en
zijne vrienden er voor ijverden, niet willen ondersteunen;
->n i precies een halfjaar n
n Mr .Joh,
liet afgelegd.
De Heer Borst, IlpUandsche cn Franscho school-bonder
en Lector in dc Wiskunde aan dc Lalijnscbc school alhier,
is. in dc Krant van Mr. Johannes opgekomen tegen onze
bewering, dat de staat van bet alhier gegeven onderwijs alles
behalve voldoende is.
Van de gronden voor onze bewering:
1°. I)e publieke opinie
2°. Het ontbreken van genoegzame gelegenheid voor dc armen
om onderwijs te ontvangen
3°. Het ten ccncniiiale ontbreken van stads-tusscben- of
burgerscholen
4". Het voorstel, d.d. 7 Nov. 1851, van Curatoren der La
lijnscbc schoolomaangezien vele ingezetenen van Amersfoort
vcrpligl zijn, om liunnc kinderenwillen zij ze voldoend on
derwijs doen genietennaar elders ter scholc le zendende
Lalijnscbc school le veranderen in een Gymnasium;
5". De door een der Curatoren, in de ltaudsvergndcring van
21 Julij 1853, openlijk afgelegde cn niet door ccnig Ilaadslid
weersprokene verklaring, uat te Amersfoort bel onderwijs in
dc levende talen op een zeer lagen trap staal:
0°. De door de plaatselijke School-Commissic, in baar advijs
van 17 Fclir. 1854, afgelegde verklaripg, dal ouders van den
beschaafden stand, genoodzaakt zijn hunne kinderen, willen zij
zc een in alle dcclen voldoend onderwijs cn opleiding doen
genietennaar elders le zenden
7°. liet besluit van den Baad van 5 Dcc. 1853, tot vesti
ging te dezer stede van een uit de stadskas gesubsidieerd
Instituut voor jonge Hccrcnen zulks niettegenstaande alhier
twee Franschc jonge Hecren scholen bestaanwaarvan eene
(die van den Heer Borst) reeds is gesubsidieerd, en
8°. Dc twee voorstellenin het nojaar van 1853 bij het
alhier gevestigde Departement der Maatschappij tot Nut van
't Algemeen ingediend, om, aangezien te dezer stede algemeen
wordt geklaagd over het ontbrekenzoowel van het ter voor
bereiding voor de Militaire scholen en andere wetenschappelijke
inrigtingen. in de Talen, de Geschiedenis en de Aardrijhs- en
Wiskunde bcnoodigd onderwijsals van dat in dn nieuwe
Talenvan wegc liet. Departement in dc bestaande behoefte
aan bovenbedoeld onderwijs te voorzien
is dc zesde door den Heer Borst erkendcn zijn de tweede
derdevijfde cn zevende met geen enkel woord door hein
wcderlcgd.
Dc eerste grond alleen, zegt dc Heer Borst, is ill strijd met
de waarheidde vierde en achtste zijn valsch.
En waarmede justilicccrt de Schoolmeester zijne bewering,
dat wij, ten aanzien der publieke opinie over 't onderwijs,
aan eene onwaarheid ons hebben schuldig gemankt?
1°. Op der weinigen ingenomenheid met dc danrstclling van
liet Instituut.
Onbewezen, Monsieur Borst!
2". Op dc menigvuldige blijken en schriftelijke verzekeringen
van dc goedkeuring der ouders, wier kinderen in Aniorslbort
onderwijs ontvangen hebben.
Niet overgelegd. Monsieur Borst!
3°. Op dc door vele ouders, in bet naar elders ter school
zenden van hunne kinderenondervonden» teleurstelling.
Door welke oudersMonsieur Borst?
4°. 0|> dc piijsstclling van het Amcrsfoortsch publiek op
Is dat een argumentMonsieur Borst?
5°. Op liet oordeel door de Schoolopzieners, in hunne jaar-
lijksehe verslagen, aangaande den slaat van bet onderwijs binnen
deze stad, uilgehragt.
Wal staat er dan in die jaarlijkschc verslagenMonsieur Borst?
6". Op de sprekende bewijzendie Amersfoort oplevert.
Bijv. Mr. Johanstes en die velen uit Amersfoort, die in
'tNut. of waar'l nok le pas komt. nooit durven le spreken;
is 't niet waarMonsieur Borst?
En waarom is de vierde cnYic/iMt grond onzer bewering vulsel)?
«Wel.» zegt Monsieur Borst, hebben Guratorcn van dn
Latijnscbc school bun voorstel, om die school In veranderen
in een Gymnasium, gegrond op de omstandigheiddat vele
ouders genoodzaakt waren nm hunne kinderen, wilden zij een
ii voldoend onderwijs ben doen genietennaar elders ter schole
le zendeninanr dal hebben dc Uur,sloren zóó niet gemeend
«als in bet voorstel te lezen staat: daarmede hebben ze niet
anders willen zeggendan dat zij voor bendie voor de
Latijnscbc school worden opgeleidde gelegenheid om meer
«voorbereidend onderwijs te ontvangen, en voor lien, die reeds
ii op de Lalijnsrhe school zijn aangenomeneene gelegenheid
om de levende Talen te onderhouden of verder non le lepreu
wcnschlen geopend te zien. terwijlin de hij liet Departement
«der Maatschappij lol Nol. van 't Algemeen ingediende voor-
ii stellenniet zoo zeer eene verbetering als wel eene uitbreiding
van het onderwijs is bedoeld.
Dal is eene exegese van Monsieur Borst op zijn eigen handje.
Wij echter willen, én uit bet voorstel mui Curatoren der
Latijnscbc school, én uit de voorstellen, bij liet Nuls-Depar-
tcment ingediend, niets oildcrs lezen dan t geen er zoo duidelijk
in te lezen slaat: «dal zij, die bunnen kinderen, een voldoend
onderwijs in de Talen, de Geschiedenis, dr Aardrijkskunde,
de Wiskunde enz., wensclirn gegeven te hebben, genoodzaakt
zijn. dezelve naar elders trr solutie te zeilden»; zijnde bet
overbekenddal én de kinderen van wijlen den Heer Vuns
Gersten,nus. en van den Heer Pesters, van den Heer r«».
den Ben/1,én van wijlen den Schoolopziener Hum Men, elders
ter schuin liggen, omdat de lieer Borst niet in slaat was. om
voldoend onderwijs bun te geven: omdat bij den Heer Borst
dc. gelegenheid ontbreektnul zooveel villi ilr Talen, de Ge
schiedenis, de Aardrijkskunde cn dc Wiskunde lo lorren, als
joiiuclirdcn moeten welen, die aan dc Militaire scholen of
andere Wetenschappelijke inrigtingen wcnsclicn toegelaten le
lie zoogenoemde Bedenkingen van Monsieur Burst raken knnt
noeli wal. T Publiek is nu t ons er van overtuigd, dal T niet
't onderwijs vooral op zijne schoolerbarmelijk er uit zieten
dat dc lieer Borst nii-ls zoektdan 't geen in /ajn eigen belang
is. Daarom is bij én llollamlschc Scbonl-houderén Franschc
Sohool-hotider én Lector aan dc l.atijnsrlic schoolofschoon
die drie betrekkingen, volgens zijne eigene erkentenis (zie
A litersf. 'uur., N". 99). met elkander incompatible, niet ge
lijktijdig waar le nemen zijn.
Toen wij den 25 Mei ons artikel, over liet onderwijs te
Amersfoort, Ier neder stelden, en Uien ilc lleer Borst den 15
Junij daarop antwoordde, luid dc lleer Borst on zijne llollaiidsebe
school geen twee hnlp-ondcrwijzers. zoo als bij 't in zijne Be
denkingen laat voorkomen, maar. gelijk nu nog, slechts reuen
hulp-onderwijzer, die des voorniiddags door tirce zoogenoemde
kweekelingen en des namiddags door sleebis renen kwekeling
werd en wordt bijgestaan; en onwaar is bel, dal de Heer
Borst het oog op die Hollandsebc school houdt, aangezien bij, in
de Franschc school, aan liet raam, dat uiIziet geeft op den
tuin. gezeten, niet in staat is. om in dc Hollandsebc school
te zien; zullende iedere jongen, ilie op Inatslgczcgdc school
is, het erkennen, dal wij niet bezijden dc waarheid gingen,
loen wij zeiden, dat de lieer Borst nooit op de Hollandsclic
school komt, daar bij zich er nooit anders vertoont, dan oni
den kinderen het op klompen in dc school komen te verbieden.
Dat bij eenen geriiimen tijd, eiken dag l1/. uur, van dc
Franschc school afwezig isheeft dc Heer Borst niet kunnen
ontkennen. Waarom dan niet liever over onze aanmerking,
dat punt bel rellende, gezwegen? Waarom danbcspnl lelijk ge-
;el.luft o'
zijnen Secondant op die school? Waan
dan ons afgevergd om le zeggen"t geen wij wetendat dc
Secondant op de Franschc school niet in staal isnm de orde
te bewaren, en dat, zoodra dc lieer Borst dc hielen heeft
geligt, niet die Secondant regeert, maar de jongens dc baas
*Ün*
Valsch is dc aantijging van afgunstigheid, door den lieer
Borst den Redacteur der Amersfourtsche Courant aangedaan,
waartoe niet alleen gccric termen bestaanmaar waarvan die
Redacteur liet tegendeel ook heeft, doen blijken, ilnnr laatst
bedoelde, in liet door hem bij den Rand ingediend voorstel
tot oprigling van een Instituut (zie Amersf. Cour. N". 8f
licel't gewild, dut dc Heer Borst, als Franschc school-bonder
gepensiomicrrd wordende, zijn volle trnctcmenl van ƒ5ft& zou
behoudenop grond van zijne 29jarigc dicnstprcstntic.
De Ilecr Borst mogemet zijne zoogenoemde bedenkingen
zich al heel wal hebben afgesloofdniets cellier is door urm
aangevoerd, tot grondige wederlegging van het door ons in de
Amersfoortsche Courant van 25 Mei geplaatste artikel. Zijn
stuk. waarin niet wordt geredeneerdmaar gescholdenwaarin
hij, de onderwijzerdc opvoeder, van hclsclicn ijver, zwadder
en vuilen adem spreekt, zijne rijmelarij ten slotte, strekken
hem cn den stand, waartoe hij behoort, tot schande.
Zijne uitdrukking: cn zou liet niet grootelijks le betwijfelen
zijn of Amersfoort, waar men voor ruim vijf cn twintig jaar
noodig oordeelde, om slechts één school-onderwijzcr voor de
vreemde Talen toe te latenthans aan drie een bestaan zal
opleveren toont genoegzaam aanhoe groot oen domper en
egoïst de Heer Borst is.
meer dan 20 jaren mijn graanzolder (zoo sohrjjfl de
Heer A. Martini van Geffen, in de landbouto-Courant
van 8 Junij j.l.) als liet ware vernield door de ralten;
hel gcheelo woonhuis, de stallen, do schuren, alles
was daarmede vervuld. Behalve de rust in huis de»
nachts, vernielden xij veel. Goede ialkaliën en rallen-
vergiften inogten niets daartegen; da graanzolder werd
met zink beslagen. 7.00 dut zij cr eenmaal op zijnde
niet afkonden, doch zij beten onder dour do zoldcr-
plnnken en vonden zoo hunnen doorlogt.
Meermalen had do tuinbaas gezegd, schaf maar oen
bolhaantje aan, zoo ols de boeren doen in dozo om
streken, en de ratten zullen even als bij hun verdwijnen.
Ik lachte mot het bolhaantje (zijnde eene haan zonder
staart) (1). maar liet mij eindcijjk tol don aankoop
overhalen vnn een zoogenaamd goed ra». En werkelijk
binnen weinige weken, dot het hnanljo met gewone
kippen rondom het huis liep, waren de ratten binnen»
huis zeer verminderd, terwijl in de. stallen cn schuren,
waar de haan toegang had, genio rotten meer gozien
of out waard werden.
(1) Die vooral in Noord-Braband menigvuldig voorkomen.
1
ADVERTENTIE N.
Den 20 Julij 1854,
ff PUBLIEKE VERKOOP1IVG, te Amersfoort,
MEUBILAIRE n ANDERE GOEDEREN.
7er Bijvoeging vervuegu
J. BROM, alhier.
a zich bij den Deurwaarder
(533)
Naar aanleiding vat
Courant 1
1 du Amersfoortsche
1 Junij j.l. cerBt gedane nan-
bicding van één Gulden voor lederen Bak BEER
of SEKR EETMEST, is cr sedert dien tijd successie
velijk meer geld voor die incst geboden. Om daaraan
jilsini een einde tc makenwordt bij deze aangeboden
fwee G11 ft/en vijftig Cents voor den Bak,
en wel met dien verstande, dnt de personen, ten huizo
van welke du ruiming plaats heeft, voor niets behoeven
le zorgen; zullende die ruiming sleeds tuet de grootste
omzigtighoid geschieden. Hierop rcncelecrendeii gelieven
te spreken met TF.VIVIS REIVES, hoek vnn de
Kocstceg, te Amersfoort. (534)
V DE IMI.l.KN VAN HOLLONVAY zijn een overheerlijk
middel voor maag
kwalen gebrek aan
eetlust en rereal ran
kraehten. Dc echt
genoot van den Heer
llausoin
en laarzcn-
inker tc Pluni-
,d. Mnxevroad
14. leed sedert
uecskiindigen geraadp
baar herstel te wanhopen: toen nam zij. als
lel, dc Pillen van Jlollotrnyen tot verbazing
..ui ei urne „«missen, ondervond zij eene onmiddellijke ver
betering van baren toestand cn kort daarna was zij geheel
hersteld.
Dr ojt nieuw verminderde prijzen zijnah volgt
Bonsjes Pillen ,i ƒ0.8(l. ƒ1.85. ƒ3.0i>. /T).75ƒ13,50. ƒ20.50.
Potjes Zalf a /"0,8(1. 1,85 ƒ3,(H). /7.05 ƒ13.85, ƒ20,95.
K5f Zijn on franco aanvragen i\ coulant Ie bekomen bij
L. J. GROUTENDURST. tc Ctreebtbij li, C„ T. v»il
oe ROEMER, le Amersfoort, en lui J. STRAATMAN,
hoofd-Depót houder te s Boschalsmede le Londen,
Strand 244, IIOLLOWAY'S Etablissement. (535)
BIRGEIU.I.IKE STAM) VAN AMERSFOORT.
Vuii 25 Junij lot cn met 1 Julij 1854.
BEVALLEN: 25 Junij, Clirislinn vnn der Heijden,
geb. van Dijkhuizen. Z. 26Junij, MariaNVillielm.ua
Therosin Loos, geb. Franken, I).— Pclronella Aall.e.s,
geb. Zwnrljcs, Z. 27 Junij, Helena Maria Lngcrwcii,
geb. Jansen, Z. 28 Junij, Aallje Iliivcshiol, geb,
11 ion fit 11 in I).
ONDERTROUWD: Deruurdus de Groot met Gerardh
Sukkel. Gerril llngebcuk mul Maria Feiuia Hendriks.
GEHUWD: Willem van Doorn met Rijkje Kraaijenest.
OVERLEDEN: 27 Junij, Johanna van Wageningen
36j., gehuwd met Hendrik Rijniiik.28 Junij, Peter
Juseph Franoiscus Alloy, 9 111. 30 Junij, Alijda van
Rerrelingen13 d. Een dood gcvuiiden kind, vrou
welijk geslacht, van Calharina Wicpcriug.
VERTREK DER BEURTSCHEPEN,
vnn Amersfoort, I van Amsterdam,
's morgens ten 0 ure: 1 uur vóór Buomsluileit:
Vrijd. 7 Julij, Koekoek. Dond. 6 Julij, Houtsuoger.
Zond. 9 ilu.Weec(l. [Zitturd. 8 Bos.
Woensd.12 11 IIoulsaagerJDingsd.il
Kuokoek.
Middel legen de Rallen.
Onder dc vele pingen van den landman behoort ook
de rat. Van die dieren ontslagen tc worden is moeijelijk,
velen zullen dit hebben ondervonden. Zoo werd sinds
De A«rbbfoobI8chsCoubziitverschijnt eiken Donderdag,
legen den abonnementsprijs van ƒ0,90 iu de drie maanden.
Afzonderlijke Nummers kosten ƒ0,15.
De prijs der Ad verten tiëndie uiterlijk des IFoet.sdags.
voor liet middaguur, moeten bezorgd worden, is: Voor
eene Advertentie, van 1 tot en met 10 regels, 0,75;
vuor eiken regel meer ƒ0,05; van 25 regels, ƒ1,50;
voor eiken regel meer ƒ0,04; van 50 regels2,50
vuor eiken regel meer ƒ003; vnn 75 regels3,25
voor eiken regel meer ƒ0.02; van openbare Autori
teiten en van Besturon vnn Instellingen van openbaar
Nut cn Liefdadigheid, onunngezieii derzelver uitgebreid
heid, ƒ0,50; met bepaling tevens, dot, voor du plaatsing
van dezelfde onveranderde Advertentie in drie aohter-
eenvolgcndc nummers, voor de derde maal sleulils ƒ0,50
verschuldigd is en het zcgclregl onder het bovengcsteldo
bedrag is begrepen.
Te Asmsïooht, bij VEECKENS VAN KÜ1JKU0F,
