AHIRSFOORTSCHI
CODRAHT,
s
van D1NGSDAG,
dd November J856.
Dit Blad verschijnt tweemaal in dc weet. des Dingtdagt en Vrijdagt. De Prijs van het Abonnement is ƒ1,50 in de 3 maanden. Van Advertiëovan 1 tot 6 regels 60
Cents, elke regel meerder 10 Oen Isbehalve het Zegelrcgt. Afzonderlijke nummert, ƒ0,10. Brieven franco. Bestellingen bij den Uitgever-Redacteur A. U. van CUtff
te Amersfoort, zoomede bij alle Boekhandelaren en Post-Directcuren in het Rijk.
Het algemeen edict van den Inpuisiteur«
Generaal van Home tegen de Ketteractae
ChristenenJodenMahomedanen
en Heidenen.
Men leest in de Waakzaamheidrubriek Ker-
1 kclyke staat»
De Inquisiteur-generaal van den Heiligen Apos-
tolischen stoel, bjjzonder belast met dc zorg, te
waken tegen de kettersche verdorvenheid, heeft
bij «algemeen edict van het Heilig officieen over
eenkomstig de aan dat officie opgelegde, aan pater
Airahli overgedragen taak, om liet Katholieke geloof
(zonder hetwelk, zoo als do Apostel St. Paulus aan
de Joden heeft geschreven, liet oninogclyk is wel-
bchagen te vinden by God) zuiver en vrij van allen
kettersghen smet te bewarennaar aanleiding
van dc opgedane ondervinding, dat velen uil kwaad
willigheid ongehoorzaamheid of onwetendheid
verzuimen aan liet Heilig officie kenbaar te maken,
de misdrijven, tot wier kennisneming het bevoegd
is, en willende voorkomen de schromelijke gevol
gen, die daaruit ontstaan voor de goede zeden niet
alleen, maar meer bepaald voor het Katholieke
geloof, krachtens de heilige gehoorzaamheid en op
straffe van excommunicatie, di lala sentenza
hevel gegeven aan allen en een iegelijk, van welken
•stand rang, betrekking, of waardigheid ook geeste
lijken of leeken, om binnen eenc maand, nadat
de feiten ter hunner kennis zullen zijn gekomen,
aan hem (Inquisiteur-generaal), aan zijne vicarissen
en andere onderhoorigenenz.mede te deelen
dc namen van dezulken, waarvan het hun bekend
is, was, or zal worden, dal zij verrigten of bedrij
ven handelingenof toegedaan zynof bevorderen
ineeningen of leerstellingen, alles in strijd met de
iecr van het Katholicisinus en der ketterij gunstig.
De Groot-Iuquisteur geeft vervolgens veertien
categoriën op van personen, van welke aangifte aan
het li. officie behoort te worden gedaan. In de eerste
categorie vallen: «diegenen, welke ketters zijn,
of verdacht van ketterij; welke aan ketters eene
schuilplaats veileenen, of aan hunne verdedigers;
voorts diegenenwelke hebben deel genomen
aan de plegtigheden der Joden, Mahomedanen of
Heidenen.
Voorts moeten worden aangegeven personendie
een heimelijk verbond met den duivel hebben ge
sloten- hetzij door een positief, hetzij door een
heimelijk verdrag, waardoor zij thans toovery en
waarzeggerij uitoefenendie den duivel offeren of
aanbidden voor het vinden van schatten cn wat
des meer zij; die zich afgeven met de zwarte
kunst, en daarbij de heilige sacramenten misbrui
ken die zonder priesters te zijn de mis heb
ben bediend, of allaat hebben verleend; die
nan geheime genootschapen of tegen het Katho
lieke geloof vijandige vergaderingen hebben deel
genomen; die zich godslasterlijke taal hebben
veroorloofd tegen God of de 11. Maagd; die de
Kerkelijke wetten op het huwelijk overtreden heb
ben; die de vastendagen niet hebben gehouden;
die zich hebben verklaard tegcu het doopen van
Joden cn Turken, enz.
Dc Groot-Inquisiteur vermaant allen, die zich
aan Kerkelijke overtreding hebben schuldig gemaakt,
om zich vrijwillig aan te geven en hunne zonden
te belijden, vóór dat zy door andere personen als
zondaren worden aangewezen, opdat zy zullen kun
nen worden behandeld (geëxpedieerdof, zoo als
in de Italiaansche tekst staat: spetlili) met de, aan
dat geestelijk collegie cigeue, bijzondere zachtzin
nigheid
Voor het overige (dus eindigt deze kerkelijke
aanschrijving); gelasten cn hevelen wij uitdrukke
lijk, naar aanleiding van den ons verstrekten last,
betredende de drukpers zoo wel, als het drukken,
bet invoeren en het verbreiden van ondeugende
en verbodenc boeken, uithoofde van het belang,
hetwelk wjj er in stellen, dat in de steden en ge
westen, welke onder ons gezag staan, die zuiver
heid van geloof worde bewaard, welke daar thans,
pndcr GOu» güijsl, wordt gevonden; dat men
(le stoutheid niet hebbe, om in deze stad of in
de andere onder ons gezag staande stedenhoeken
te drukken, in te voeren, te verknopen of te ver
breiden. zonder dal deze zyn goedgekeurd door
bet H. officie, of door hen, die dit aangaat, zul
lende de overtreders vallen onder de strafbepalingen
vervat in de H. canons iu de algemeenc cu bijzon
dere decreten en vooral in de billion van Clemens
VIII cn Gregorius XV.
k Eindelijk bevelen, wijdat niemand de Kerke
lijke wellén, decreten of pausselyko bullen over
schrijdt:, welke verbieden, dut Joden en Christenen
onderling zekere bijzondere gemeenschap onderhou
den uls by voorbeeldte zuineu etenslajienspelen
dansen cn zich onderling verklceden dat zy daar
enboven zich zullen hebben tc onthouden van cenige
gemeenzaamheid of vertrouwelijkheid onderling
zullende op de overtreders, zoo Joden als Christe
nen, de straffen worden toegepast, welke tegen
hen bepaald zijn in de bulle van Paus Clemens
VIII Calca et obdurala.
Dc Groot-Inquisiteur gelast, dat dit decreet, opdat
niemand daarvan onkundig blijve, zal worden ge
vonden in alle boekdrukkerijen, boekwinkels dou
anen, aan de poorten in de hotels, herbergen en
kroegenin dc winkels en zal worden voorgelezen
in de kerken, zoo dikwerf de gelegenheid zich
daarvoor opdoet.
De Waakzaamheid voegt daar nog het volgende
by dat wij geheel voor hare rekening laten.
Wanneer wij drie eeuwen vroeger leefden, kon
de Groot-Inquisiteur geen fraaijer decreet, vol on-
zinniger bijgeloof cu duivelsch anti-Christendom
uitgevaardigd hebben.
Verlangt iemand nog sterker sprekend bewijs,
dat Rome nooit verandert?
Kan er nog duidelijker les uit Rome gegeven
worden, wat die duivelsche booswichten ook in
Nederland bedoeten, waanneer zij praten van, een-
dragt, veruroederingverdraagzaamheid teil Op-
zigte van ketters en Joden, niet wie een Roomsche
niet eens mag etenslapenspelendansen of eenige
de minste gemeenzaamheid of vertrouwelijkheid
zich veroorloven, op strallë van in de kerkers der
Inpuisitic heimelijk, of zoo het niet onraadzaam
is, in het openbaar, geëxpedieerd te worden naar
de hel, met al de veelsoortige middeltjes, door
de, aan dal heilige collegie zoo byzonder eigene,
zachtzinnigheid uitgevonden en in het werk gesteld.
Gelukkig, dat bet gezond verstond, de rede cn
bet geweten, bij verreweg het grootcr deel der
Roomschcn krachtiger spreken, en zij zulk een
duivelschen haat niet in praktijk brengenmaar
integendeel zich voor hunne Kerk schamen. De
nafuur gaat ook hier boven de leer. Hoc ware ook
anders eene zamenwoning van Roomschen en On-
roomschen mogelijk Desalniettemin zijn er helaas!
maar al te veel onder hendie deze begiusels
als echt Roomschwel degelijk koesterenen zoo
veel de omstandigheden toelaten, werkelijk beoefe
nen, cn is het van het hoogst belang onophoudelijk
waakzaam, ja tegen alle Roomschen op zyne hoede
te zijn, omdat men geen hunner, zoo lang hy
werkelijk nog tot zulk ccnc Kerkgenootschap, wier
hoofd zulk eene leer des duivels verkondigtbehoort
kan vertrouwen, maar altyd vroeg of laat, een
verraderlijk vijand in hem kan vinden.
Wjj vinden de Waakzaamheid in hare laatste
12 regels niet consequent. Zij zegt in het begin
der laatste volzin al te velen onder hen (de
Roomschen) koesteren deze beginselenen laat
daar dun in éénen adem op volgen, «dat tnen
tegen alle Roomschen op zijne hoede moet zijn
dat men geen hunner vertrouwen kanenz.De
woorden velen cn a/len kuiincn wij niet goed rijmen.
Ook wjj steken den standaard op, tegen de
aanmatigingen, de heerschappij, het egoïsme, te
gen de zelfvergoding erner kerk. Ook wjj betreuren
het, dat de Roomschen door hunne geestelijke
hoofden zóó aan den toom gehoudenzóó opgehitst
wordendoch gcloovendat er onder de belijders
dezer godsdienst ook volo brave mcnschen gevon
den wordendie begrip genoeg hebbenom den
rug niet onder dc plak van dc mannen der absti
nentie te krommen. Onze bedoeling is, het Nedcr-
lutidsch Publiek van lieverlede, zonder tot hate
lijkheden tc vervallen, de oogen te openen, voor
het onnatuurlijke verbond van soi-disant liberale
Protestanten. Roomschen en Israëlieten, waarvan
alleen liet opgehoopte gelul de dienstbare domme
kracht uitmaakt; wij willen cn zullen op onze wjjze
(wjj hebben eene eigenaardige) dc woelingen dezer
onnatuurlijke agglomeratie op politiek terrein al-
lengskeus ontmaskeren.
De stryd in België tussciicn de mannen der rede
cn de mannen der wijding vertoont ons de abjec-
tie, die het gevolg is cener geagglomcrecrde onna
tuurlijkheid. zoo als in 1831 tusschen Liberalen en
Clericalcn plaats badiu alle bare afzigtelykheid.
Die krater moest uitbarsten, in weerwil zjjnor vjjf
en twintigjarige schytistilte. Desniettemin kookte
gedurende dien tyd de lava iu onderaardsche
kronkelpaden, lot dat zy nu cindelyk eene dusda
nige kracht bekomen heeft, dut de uitbarsting op
handen is. Het vertrouwen in de wettige regering
is geschokt, de tanden der priesterlijke wraakzucht
staan gereed de constitutie van een tc ryten, de
zonen van hetzelfde vaderland, de kinderen van
éénen God en één geloof worden tot den bloed-
stryd aangehitst. Priesterwoede is blind! Zy telt
hare slagtoffer» niet, als zy de gelegenheid tiudt.
om haar doel te bereiken; priesterwoede stapt
over de Ijjkbedden der haar toevertrouwde kudde
priesterwoede heeft geen medelijden met degenen,
die voor en tegen haar strijdende, als offers der
door haar gezaaide tweed ragt vallen; priesterwoede
blikt niet naar brandende en rookendc puinhoo-
pen; ziet niet zjjwaarts, niet achterwaarts, ziet
alleen voorwaarts naar het doelpriesterwoede heeft
een gesloten gehoorvlies voor het kermen van ge
kwetstenhet weenen van weduwen en moeders,
het geschrei van wcezen cn zuigelingen. Priester
woede verbreekt iedere maatschappelijke keten
om haar doel te bereiken en dat doel is: om hare
bloedvaan op den trans der kerkelijke dwingelandij
le plaatsen. Priesterwoede is tijgerwoede!
Nederlanders! ziet neder op uwe zuidelijke na
buren en ontwaakt!
God beschermde Nederland, toen de Spaansche
dwingeland zjjuc keurbenden, zyne beulen Alva
en Vargas afzondom de gewetensvrijheid van de
naneven der Batavieren in bloedpoelen tc smoren.
Gewetensvrijheid zegevierde, en het nageslacht van
hen, die zich deze bevochten hadden, nam onder
hare beschermende vleugelen de verstootenen der
menschheid, het oude volk van God, de beljjdcrs
der Mozaïsche leer.» Dat geteisterde volk vond in
Nederland de plek, waar het zynen God op zijne
wijze ongestoord mogt dienenwaar het zijne be
dehuizen, zijue haardsteden mogt vestigentoen
de bewoners van iedere andere plek gronds op
den aardbol, toen alle Roomscb-Katbolieke volken
dat volk als Ketters, als slaven behandelde.
Het Protestantse/ie Nederland nam de ballingen
van Palestina gastvrij op, zoude het Roomsch-
Katholieke Nederland zulks gedaan hebben?
Ook thans straalt de bescherming van het Op
perwezen helder door, met ons te wijzen op de
priester-beroeringen, waaraan het land ten prooi
wordt, dat eenmaal Zuid-Nederland heette. De li-
bcraal-clerikalc verbroedering van Bet verledens
(1831), de prelatenban van het tegenwoordige, zyn
waarschuwingen voor de toekomst. Nederland leert
daaruit beseffen hetgeen straks op zjjnen grond
eene mogelijkheid zoude kunnen worden. De Libe
ralen in Nederland zyn niets anders dan de Li
beralen van heden, doch zullen en kunnen de
Liberalen van morgen niet meer zyn. Heden zullen
zij de bruikbrre werktuigen, de Lijken zjjn
eu morgen zullen zij als zij hun werk verrigt
hebben door den banvloek vernietigd worden.
De zoogenaamde Liberalen in Nederland, de
compacte massa, spreiden hunne groeikracht, die
nimmer de ware levenskracht zal erlangen, zeer
weelderig, te weelderig uit. Vroege groeikracht,
sleept langzame uittering uiedc. De natuur laat
zich niet straffeloos belccdigcn.
Door tc compacte opgroejjiug mist de zoog. Li
berale party in Nederland de ware levenskrachten.
Zy kan niet blyvcn beslaan!
Een liberaal verbond der knechten van het Va-
tikaan, niet vrije Broeders van het «Licht», met
denkende Protestanten, met onbaatzuchtige gebore
nen iu en vereerders van de Mozaïsche Teer is
eene Monstruositeit. Die moustriuositeit zal zich
zelve dooden!
.Nimmer zal de zoog. liberale party bjj de telgen
van liet Vorstenhuis van Oranje dat drie eeuwen
vóór cn met Nederland streed, haren wil doen
zegevieren. Mogt eenmaal, wat God verhoede, het
uiterste oogenblik gekomen zyn, ook dan nog is
alles niet verloren; ja! dan zal waarschijnlijk alles
gewonnen zyn, waut in Nederland zal van bet
begin tot het eiudc één verbindiogskrect opgaan,
die de zoog. Liberalen zal doen sidderen, die de
kreet zal zyn, welke hun de nederlaag zal verkon
digen, terwyl zij zich overwinnaars wanen. Dau
zullen alle ware Nederlanders zich onder de geliefde
Oranje-vaan aansluiten en zal ééu uitroep door
Nederland weergalmen
De Koning is ons Hoofd!
Wetboek der Jcsuïtcn.
Dc Jciuïten-drukkerijcn te Parijs «ijn thans dag en
nacht aan liet werkom KoorboekenMissaliën en*. v
volgen* den Roomschen ritus te drukken, welke thans
in alle diocesen van Frankrijk ingevoerd wordt. lfcxe ar
beid levert aan de Jexuïlen minstens 4 millioen franca op.
CORRESPONDENTIE.
Het stukje, eindigende met de woorden Kritlctuen
van een Inwoner van Amersfoort met onderteekening ons
gewordendoch waarvan wij den Oaderteekenaar niet
juist hebben kunnen uitvindenwillen wij plaatsenwan
neer wij met den Schrijver sullen gesproken bebben,
waartoe bij aich aau ons Bureau kan aanmelden.
