AHERSFOORTSCHE
G 0 D R A N T.
ran DINGS DAG,
t.
JS January J857.
Dit Blad verschijnt tweemaal in de weck des Dingtdagt en Vrijdagt. De Prijs van het Abonnement is ft, 50 in de 3 maanden. Van Advertentienvan I tot 6 regels 60
Cents, elke regel meerder 10 Cents, behalve het Zcgelregt. Afzonderlijke nummert, /"0,10. Brieven franco. Bestellingen bij den Uitgever-Redacteur A. van (JUeff,
te Amersfoort, zoomede bij alle Bockhandelaren en Post-Directcuren in het Kijk.
Straattaal en Schandblaadjes.
Wat wij dachten is geschied; de groote liberale
bladen hebben uit alle hunne vuurmonden de pro-
testantschc kleiue bladen beschoten; als waren zy
geheel onfeilbaar, hebben zy met hunne gewone
afgemetenheid van regtcrlijke uitspraken, van uit
hunne hoogte hunne kleine mededingers door magt-
woorden en kwalilicatiën bestreden.
liet heeft ons niet verwonderd, dat de Fakkel
den handschoen zoude opnemen, haar door het
Handelsblad regtstreeks en door de N. Hollerd. Cl.
zydelings toegeworpen.
Het Handelsblad was ten minste loyaal genoeg,
oin rondweg voor zijne meening uit te komen,
en den schrijfstijl of de schrijftaal van de Fakkel
met den naain van straattaal te bestempelen. On
bewust of de schryver der hoofdartikelen van de
Fakkel zich over deze populaire kwalilicatic kwaad
bloed zet, maken wy, die wekelijks zijne artikelen
met aandacht nagaanons sterkinet goede gron
den te kunnen aanvoeren, dal ieder, die deze
artikelen leest (de heftigheid van enkele uitdruk
kingen daar buiten gelaten)zal moeten toestem
men dat de mandie zóó de pen weet te voeren
hij moge al of niet bezoldigd worden, als steller
van artikelen, niet voor den uitstekend sten der
schrijvers van de groote bladen, behoeft te wijken;
ja, dat wy in degelijkheid en kracht van voorstel
ling niemand kennendie hem daarin onder de
.Nederlandsche schrijvers evenaart en protesteren
wij (de ineenwerking der moraliteit van persoon en
schrijfwijze daar buiten gelaten) ten sterkste tegen
de driestheidorn straattaal te noemenwat in
ons oog de landtaal, de volkstaal (in gewijzigde
beteekenis) is en het juiste middenpunt, lusschen
het kunstmatig en gezwollen verhevene en het
allerdaagsch lagere onzer schoone moedertaal houdt.
Het zij er verre af, dal wy den schrijver verde
digen; wij wraken alleen de kwalificatie, die het
Handelsblad gaf aan artikelen of woorden van ar
tikelen, die, wanneer men maar eenvoudig de
kolommen der llelgische dagbladen in hunne ver
slagen van de laatste zitting der Belgische verte
genwoordiging nagaat, een ieder de bekentenis
moeten afpersen, dat de taal, die de Belgische
vertegenwoordigers in de kwestie der Bisschoppen
gesproken hebbenstellig niet bezadigder was dah
de taal, die inde Fakkel geschreven wordt. Straat
taal en Harttaal zijn dikwijls synonym.
De Nieuwe Rolt erdamsche Courantminder loyaal
dan het Handelsblad, sprak van schandblaatljes,
zonder een enkel te twemeu. Zij vermeent daar
door te ontgaan het tegenschryven der kleine
bladen, die nu, volgens haar deuken, wel niet
goedschiks het zegel zouden drukken op het oude
spreekwoord: die den schoen past trekt dien aan.
Zy heeft zich vergist. De Fakkel deed dit.
Wy herhalen, dat deze algcineene kwalificatie,
die allen en niemand treft, zeer voor zig tig is. Wie
zal die vovrsigligheid kunnen ontkennen? Doch, of
het edel is, oin in algemeenheden voor gemeenheden
te waarschuwenlaten wij aan de beslissing over
van ieder, die eenig besef van rondborstigheid heeft.
De N. Hollerd. Cour. is in hare strafoefening door
het indrukken van het stigmata der eerloosheid,
óf niet ver genoeg, óf te verre gegaan.
De iV. Hollerd. Cour. neme voor nu cn in het
vervolg in acht, dal eene waarschuwing voor schand
blaadjes of srhandtaal niet mag ontaarden in eene
onlschuwing, om te noemen welke blaadjes zich
aan schaudlaal of schanddaad hebben schuldig ge
maakt.
De Fakkel geeft, met de aantijging der N. Rot-
lerd. Cour.ofschoon ongenoemdop zich toe te
passen, een krachtig bewys, dat zy moed heeft,
hare tegenstanders onder de oogen te zien en zelfs
iedere zijdelingsche insinuatie als regtstreekschen
aanval aanmerkt.
Wij laten hier één van de twee stukken der
Varia van de Fakkel over dit onderwerp volgen,
het ander niet,
u De Fakkel wedervaart thans weder de eer der
stccniging. »Zy stopten zich de ooren,» lezen wy
ineen oud boek,en knersten zich dc tanden en...
steenigden hem.» Waarom? omdat zy de taal der
waarheid niet konden verdragen, omdat zy Stefa-
wus.dien tolk der waarheid, niet wederleggen, niet
wederstaan konden. De Fakkel redeneert, maar
mystificeert niet. De Fakkel spreekt Hollandsch.
De Fakkel weet wat zy zegt. De Fakkel spreekt
blykbaar de taal der waarheid. De Fakkei overtuigt.
Dn Fakkel rukt het valsche liberalismus de rnom
van het aangezigt cn noemt de dingen bij hun naam.
Dit laatste, n. I. het noemen der dingen by
hun naam, is het eenige, wat de gecombineerde
party haar als naar het hoofd weet te werpen. De
dingen bjj hun naam noemen, is, naar de bewe
ring van die party, hoogst onfatsoeniyk. Do taal,
waarin dc Fakkel zulks doet, de taal, waarin men
dc dingen by hun naum noemt', is dus straattaal, is
Fakkellaal, is scliandtaal. Zulke irr//e/</woorden zijn
dc steeoen, waarmede] men thans;op nieuw de Fak
kel tracht te verpletteren. Het is voor haar zelf
een groote eer, zy wenscht niets liever dan zóó
gestcenigd te worden.
Zóó spreekt de Fakkelen ofschoon wy er ver
van af zjjn de heftigheid van vele harer artikelen
goed te keuren, doet het ons genoegen, dat zy
niet onbeantwoord liet, waaromtrent gedacht werd
dat het antwoord schuldig moest bljjvcn.
Wy stellen temeer prys op die handeling, om-
dal allen open stryd der groote bladen tegen dc
kleinere zich bepaalt tegen diewelke door den
aard harer zamcnstelling, of niet bestand tegen
hunne redeneerkunde zjjn of zich bloot gevendoor
eene of andere onvoorzigtige zinsnede.
Do Registers van het Handelsbloei en der N. Hot
terd. Cour., waarin straattaal cn schandblaatljes
voorkomen, zjjn onvolledig.
Dc reorganisatie-taal ryst in Nederland op
DE DIRECTEUR v*s «rr POSTKANTOOR tc AMERS
FOORT brengt bij deze ter kenni» van bet l'ublirk, dat,
tc beginnen met den eersten Maart c. k.bet port der
brieven, welke men per Inditchc I-amlpoatvia Marneillr
wenvebt te verzondenvoortaan bedraagt 90 GrnU den
enkelen brief; voor dc zwaardere brieven wordt heUelfde
tarief tocgepaul ui» die, welke met de Indizi-lic loindpott
over Southampton en over Triest worden vertonden;
Ten aanzien der brievenwelke men met de Indische
Lundpost via Marseille cn Alcxandrie naar dc Nederlandsrbc
Builen-Rcxittingen llioiiw Ranka cn l'ulembang wenscht
te verxendenis de fraiikeering rerpligtend gewordenvnn
dc plauts van afzending tot dc haven van ontscheping in
Indiü of in China bedraagt de port 50 Cents den cnkelo-
lcn brief.
Dc brievenwelke men met bijzondere scheepsgelegen
heid over Frankrijk en Knaeland naar alle Overzeesche
Gewesten wenscht te verzendenzijn eveneens aan ccno
gedwongene frankering van 50 Cents onderworpen.
En eindelijk voor de brievenwelke uien met dezelfde
gelegenheid naar dc Kngelscbe Bezittingen over Frankrijk
en Engeland wenscht verzonden te liehb 11
porto 75 Crnls. met vrijwillige frankering.
N.B. De gelegenheid di
bedraagt do
nding moet op den brief
vermeld worden.
AausrooiiT. 8 Januarij 1857.
De Directeur ran het Postkantoor te Amersfoort
W. B. oz BRUIJN.
Het onderstaande adres ligt ter leekening op
dc stadssccrctaric, dagelijks van des morgens tien
tot des namiddags een ure.
Burgers van Amersfoort! spoedt u naar het raad-
buis om tc teckencn, het kost niets cn kan veel
inbrengen.
Aan
ZIJNE MAJESTEIT den KONING der NEDER
LANDEN, Groot Heutoc. van Luxemuuro, Phi.ns
van Oranje Nassau ens. ens. ens.
sin Et
Geven met gevoelens van den diopstcn eerbied
te kennen de ondergetekendenUWER MAJES
TEITS trouwe onderdanen;
dat zjj overtuigd zyn van Hoogstdeszelfs ornstigen
wil om alles auntewenden en te bevorderen't welk
kan strekken lot vermeerdering der welvaart van
de ingezetenen en bet aanzien des Hjjks.
Dat zij liet daarom durven wagenkot UWE MA
JESTEIT te naderen met hunne wensehen, betrek
kelijk een ontwerp waarvan de invloed onmisken
baar zal zyn op de ontwikkeling en op de wel
vaart van liet Noordoostelijk gedeelte des Ryks,
cn van liet hoogste gewigt zoowel voor onze me
deburgers in deze landstreken als voor die in de
overige dcelcu van liet Vaderland.
Wy welen SIR10dat het overtollig zou zyn oin
UW li MAJESTEIT betoogen te leveren over den
licilzamen invloed der Spoorwegen op de volkswel
vaart, zoowel als om aantetoonen voor welke ver
bazende ontwikkeling zoovele sluimerende krachten
binnen ons vaderland in het algemeen vatbaar zyn.
Niet alleen in stolleiykcn zin, maar ook voor
den wetenscliappeiykcn en zedelyken vooruitgang
der mensclilieidis dc aanwending der middelen
tot versnelde gemeenschap eene <lcr wezenlijkste
zegeningen die in deze eeuw voor ons verurygbaar
zyn,
De ondervinding beeft thans elders ten deze reeds
uitspraak gedaan, en, krachtens die uitspraak ver
meerderen nog steeds de yzercu banen niet alleen
in de beschaafde landen van Europa, maar ook
minder beschaafde volken zullen weldra daarvan
niet langer versloken zyn.
Het zal dus gccne bevreemding wekken dat ook wj)
onze wensehen beginnen uittestrekken naar hetgeen
door dc middelen tot bespoediging vau het ver
voer der stof verkrygbaar is.
De Noordelijke Provincial van Nederland ver-
keeren in leenen staat van verwydcring, inet tietrek
king tot de overige dccleu des Ryks en van nabu
rige Staten die, nuur ons hescheidcu oordeel, iu
veel meer opzigteu voor het gemeenschappcljjk
Vaderland en ieder der onderdeelcn nadcelig is,
dun wy ons zullen veroorloven hier bepaaldelijk
uaiitcwyzcn.
Het gemis van Spoorwegen, in eene male als
zich dit bier doet opmerken, zou kwetsend zyn,
zelfs voor bet Nationaal gevoel van een volk dat
minder schoone herinneringen bad dan de Neder-
landaclic natie op bet gebied van handel en nyver-
hcid, en dut minder dan Hoogstdeszelfs trouwe
onderdanen er prys op stelde om du hulpbronnen
te Ixïwarcn welke onze voorouders ryk eu inagtig
maakten, gedurende zoo vele eeuwen waarin de
luister van UWER MAJESTEITS Doorluchtig Stam
huis is verbonden geweest aan onze rocinr(jkc ge
schiedenis.
UWE MAJESTEIT is zoowel hiervan doordron
gen als van alle gronden die verder pleiten voor
het aanleggen van Spoorwegen binnen dit Ryk.
Onze overtuiging ten deze is nog versterkt, door
dat wy den ernstigen wil van 's Lands Hooge Re
gering hoorden uifspreken om ook in de Noorde
lijke Provinciën van Nederlatul Spoorwegen te doen
aanleggen.
Aan deze schoone cn waarlijk Vaderlandslievende
gedachte wensehen zij hunne adhuesie te schenken,
en nemen daarom zeer eerbiedig de vryheid voor
den Troon van UWE MAJESTEIT te brengen den
wensch
dat dit voornemen moge worden verwe-
senlijkt met dien spoed op zoodanige
wijse en door zulke middelen als UWER
MAJESTEITS Regering ten dienste staan
't Welk doende.
BINNENLAND,
AMERSFOORT, 12 January.
By de aangifte ter inschryving voor de Nat.
Militie alhier kwuin [een persoon voor, die eeue
lengte had van 1 el, 8 duim; geschoeid 1 cl, 9
duiin en 2 streep.
Dezer dagen is te Alkmaar eene Israëlitische
Vereeniging tot stand gekomen, onder den naain
Tot Nut cn genoegenen de zinspreuk Door
oefening wordt men wystot bevordering der
Israëlitische godsdienst, der Nederd. taal- en let
terkunde, van zedeiyke beschaving cn tot verede
ling vau verstand cnjiart. Aanvankelijk zyn 38
leden toegetreden en bestaat het bestuur uit do
II.II. P. L. Frenckol, pres., D. A. duMosch, vice-
ores.A. de Jonglisecret.S. I.aiigedyk en S.
Manheim.
Binnen weinige weken hebben te Haarlem
vijf gcvullen van zelfmoord plaats gehad, Van do
beide laalstenin de jongst verloojwn dagenbe
trof den eenen, een 10-jarig jongeling, en den an
der iemand die van Rotterdam gekomen, in het
Logement dc glazen wagen aldaar overnachtte en
's morgens reeds dood gevonden is, 'tBIykt even
wel uit het gebeurde b(j twee van de genoemde
vijl' voorvallen, dut nog altoos die dwaze begrippen
hccrschcn, die reeds het leven vun zoo menig on
gelukkige hebben doen verloren gaan; hetzy dus
hier, nog eens uadrukkeiyk herhaald: ieder die.
hetzy eenen drenkeling, hetzy een die zich opge
hangen heelt of op andere wyze zich zeiven tracht
te kort te doen, niet ten allerspoedigste de ver-
cischte hulp toebrengt, maakt zich schuldig aan
pligtverzuim jegens zyncn naasten. Men behoeft
volstrekt geeno policio aftewachten en mag niet al
leen, maar moet alle mogelyke middelen tot red
ding onmiddciyk iu het werk stellen. De tyden
van bygeloof eu vooroordeel moeten nu voorbjj
zyn.
Onlangs heeft te Haarlem een brutalen dief
stal met buiten cn hinuonbraak plauts gehad, ter-
wjjl do bewoner met zyne familie zich te Delft be
vond en hy uuu zyne dienstbode, die sedert 0 ja
ren ten zijncni diende, een verlof, voor die dagen
vun ufweziglieidnaar Amsterdam had gegeven.
Het huis stond dus ledig; eu van die gelegenheid
hebben de dieven gebruik gemaakt, om alles te
doorzoeken en open te breken, tevens wat bun vau
waarde toescheen medevoerende. Zy hebben zich
dan ook, naar inen zegt, alleen bepaald tot het
mcdcncmen van goudzilver en geldswaardeech
ter zyn nog, als by toeval, eenige voorwerpen
