AHERSFOORTSGHE
COUR
vim DIN GS I) AG,
ó6 Junij d857
->
Dit Blad verschijnt tweemaal in dc week des Diugsetags en Vrijdags. -De Prijs van het Abonnement is ƒ1.50 in
Cents, elke regel meerder 10 Cents, behalve het Zegelregt. Afzonderlijke nummers, f0,10. Brieven franco.
te Amersfoort, zoomede bij alle Boekhandelaren en Post-Directeurcn in het Rijk.
de 3 maanden. Van Advcrtentiënvan 1 tct 6 regels 60
Bestellingen geschieden bij den Uitgever A. 11. ran Cleeff,
K 15 N N I S ft E V I N ft.
BURGEMEESTER E» WETHOUDERS oer GEMEENTE
AVEItSFOOItT
Brengen ter kennis van dc belanghebbenden, dat dc
vnorloopig door ben vastgestelde lijst der manschappen,
die dadelijk moeten invallen bij het personeel der brand
weer alhier, gedurende 10 dagen, te rekenen van lieden,
dagelijks (de in te vallen Zondag uitgezonderd) van 10
tol 1 ure ter Secretarie ter inzage van een ieder zal liggen.
Amersfoortden 10 Jumj 1857.
burgemeester en Wethouders voorlid.
A. G. W1JERS.
Dc Secretaris
W. L. SCUELTUS.
De transportatie der Vischmarkt.
(Iris over Amersfoort, in vlugtige dagen nachlschels.)
In de eerste dagen der voorgaande week waren
de inwoners der stad Amersfoort getuigen eeuer
daad van hedendaagsch vandalisme, door de om
standigheden gewilligd. De gemeenteraad had be
sloten, om de Visclimaikt, die gedurende twee
eeuwen aan de Kortegrachl bij de Langestraat was
gehouden, te verplaatsen, en Maandag 8 Junij werd
een begin van uitvoering aan dat raadsbesluit ge
geven. Roods in den vroegen morgen klonken dc
slagen op pilaren, stcunsels en banken en weldra
groeide eeno diep ontroerde menigte toeschouwers
aan. De verplaatsing van dat merkwaardig stedelijk
gedcnklcckcu van den ouden lijd vervulde bijna allen
met droefheid; treurigheid zetelde op bijkans aller
gelaatstrekken; menige zucht ontvlood don geprang
de» boezemde een wees den ander op die nieuwe
vrucht van liedendaagsche verlichting, die, gaande
weg. ook op Amersfoort en zijne instellingen toe
gepast wordt. Alles verdringt zich in den tegen-
wooidigen tjjd,-ook voor vischkoopers en verkoopers
moest meer plaatsruimte noodig zijn, te meer,
omdat in het vervolg, naar ons ingefluisterd is,
er kans oprijstomdoor middel eener snel-
dienst, onze vischgrage stadgenooten op de sehel-
visch te kunnen vergastendie niet door dc Mei
en Junij-zon beschenen is.
Onbarmhartig werd het Amcrsfoortsch visch-
markt-gevaarte (wij weten er geen beter term voor)
mishandeld. Hot voornemen was, om dit kunstwerk
der stedelijke voorvaderen van de Kortegracht ceue
plaats oji liet Lieve Vrouwe Kerkhof te doen be
trekken. liet voorbeeld in de Amersfoortsche ge
schiedenis was daar. In 1(501 liet Jonker Evtrard
den grooten wcreldberoerndeu Amerslbort-
sclieu Keisteen door 400 mcnschen (hunne namen
staan, zoo zegt men, in gouden letteren gegrift op
een foliant, die thans nog ouder den steen ligt)
zonder andere hulp, op éénen dag, uit de Heide
naar de Varkenmarkt trekken; dit feit is door alle
geschiedschrijvers van naam geboekt en blijft ten
eeuwigen dage met de geschiedenis van Amersfoort
oen uitmaken.
(Men veronderstelt, dat liet plan bestaat, om
over 4 jaren het tweede eeuwfeest dezer heroïsche
Keisteen-gebeurtenis met een prachtig banket en
bal-ohampólre, op de Varkenmarkt te vieren,
voorafgegaan door een optogt bij fakkellicht door
de stad, waaraan 400 menschel), gedost in het
voorvaderlijk costumnzullen deelnemenzij kunnen
alsdan als remplafant van den echten, een Keisteen
van guttapercha voorttrekken.)
Na omstreeks twee honderd jaren zoude II. Dings-
dag eene tegenschets van dit karakteristiek Amcrs-
foortse! schouwspel plaats hebben.
Eere zij de daarop regthebbenden toegebragt,
jhet geniale voornemen, om, gelijk den gc-
vicrdei# Kcisleeu van weleer, ook liet visc.li-gcvaartc
in zijn geheel, uitsluitend door Amersfoortsche
menscheukrucht, van de oude naar de nieuwe
standplaats te laten wentelen.
Dc incnsch wikt, doch God beschikt. Men was
was bijna daarheen gevorderd, om weldra het
geheel ter neder te laten. Tranen biggelden langs
de wangen van vele bejaarde volbloed-Amerslbor-
tuiarcutoen die spiakcloozc getuige van vele
geslachten, die onbezielde getuige liiuinerkindsche
spelen, die onschuldige getuige hunner gevarieerde
natuurlijke behoeften, moer eu meer naar den
grond helde Dij iedere meer afhangende beweging
was liet alsof een bloeddruppel van liet hart van
een aantal diep geschokte, bedaagde, echte .stads
kinderen viel.
Wij zijn er verre af, mn superieuren en arbei
ders te beschuldigendat zij zelfs een enkelen
verkeerden maatregel in liet werk hadden gesteld
doch op eenmaal ontrukte het gevaarte, als bezield
door de oude Aiiicrslborlschc leeuwenkrachl, zich
aan stcunsels en mensclienliandenhuizen dreun
den toeschouwers en toeschouwsters rolden door-
en ouder elkander, de schrik zette enkelen tot niet
te weerhouden loop aan; het gevaarte ontwrong
zich aan den bouwkundig-stedelijken wil en het
viel als ware het een enorme Keisteen plomp,
doch hijkans onbeschadigd, ter neder.
Gelukkig waren daarbij geene onheilen te be
treuren, doch liet kunstwerk kon niet meer in
zijn geheel naar de nieuwe standplaats getrans
porteerd worden en besloot men, hetzelve in twee
stukken te verdeden. Van besluit tot uitvoering
beeft men in Amersfoort den roemniet traag te
zijn; spoedig weiden banden aan het werk gesla
gen en weldra was de scheiding geschied. Met de
meeste zorg werd de noodige machinerie in ge
reedheid gebragl; dc herinnering aan het voor
twee eeuwen volbragte feit ontstak allen in vervoe
ring, en iu triomf, alsof de geest van Junker
Everartl Meisier nog om hen waarde, zag men de
twee doelen van het vischinarkt-gevaarte door men-
.schcnhanden naar het Lieve Vrouwe Kerkhof trek
ken.
Met billijke trots zal het nageslacht terugzien op
die tweevoudige herhaling van traditionele Amers
foortsche krachtsinspanning. Is de Varkenmarkt
beroemd geworden door het trekken van den
Keisteen, het trekken van liet vischinarkt-gevaarte
zal ecne niet minder waardige plaats in de Amers
foortsche geschiedenis blijven bckleedeu.
mm lA/wvwvA.
liet was nacht geworden. Een zwoele zomer
nacht, iu liet midden der maand Junij 1857. Vier
witte gestalten naderden den Amersfoortschen berg.
Zwijgeud gingen zjj voorwaarts; zij schenen boven
den grond te zwevendoch op den berg bleven zij
stilstaan. broeders!zoo sprak een hunner, bier
ligt Amersfoort, mijne geboorteplaats, die stad
trotsch op ons eu waarop wij irotseh waren. Laat
ons in de bekoorlijke vallei afdalen en ons, in dit
Mille nach*''lijk uur, binnen de wallen dezer ous
dierbare plaats begeven. Geslachten zijn ontsproten
eu geslachten ziju verdwenen, llijua alle plaatsen
van ons Vaderland zijn iu bloei toegenomenoveral
lieerselit vooruitgang; laat ous den vooruitgang vau
Amersfoort gadeslaan.
Zij vervolgden hunnen weg en dc Utrechtsche
barrière (poort doorgaaudc, werden bunue lijk
kleurige gelaatstrekken meer levendig. Een hunner
wenkte de anderen op de Varkenmarkt stil te staan
eu sprak: «Hier, Broeders! ligt mijn steen; hoe
ook het zeisseu des doods eeuwen na eeuwen moge
woeden, mijn Keisteen blijft ecuwig bestaan.» Iets
verder komende sprak een derde: «hier. Broeders!
heb ik een gebouw opgerigt, waaruit nijverheid
ten volle voor Amersfoort ontsproot.Op den Hof
gekomen, sprak de vierde: iu dit bedehuis staat
eeu eenvoudig gedenk toeken, ter mijner eere; men
heelt den bouwmeester van het Amstcrdamschc
raadhuis ook hier willen vereeuwigen.Wij
hebben een langen weg afgelegd eu z(ju vermoeid,»
hernam de eerste, «weldra zal hel daglicht aan
breken laat ons gedurende de weinige oogenblik-
kendie ons nog gegund ziju op de aarde door
te brengen, op de banken der vischmarkt rusten!
Zij zweefden door de Langestraat, doch aan de
Kortegracht gekomen, overviel hun eene rilling.
«Geen vischmarkt meer!» was hun dolle uitroep
van vertwijfeling. Waarom dit veranderd en geene
van dc lioogcr noodige veranderingen en verbete
ringen vau den nieuwen tijd?» riep de eerste uit.
«Waarom niet?» riepen allen. «Waarom niet?»
klonk do echo van straat tot straat.
De dageraad begon door bel duister te breken.
«Geen stoom booten!kermde de gestalte van
[(arend Tersteeg.
«Geen gazlicht!» kermde de gestalte van Jonker
Event: d Meisier.
Geen spoorwegkermde de gestalte van Jacob
van Catnprn.
«Geen Telegraphic!» kermde dc gestalte van Joan
van Oldunbarueveld.
«Geen stoombootcn, geen gazlicht! geen spoor
weg, geen telegraphic!» zoo klonk de echo door
geheel Amersfoort.
Het ving aan te dagen.
Een der nieuwere inwoners van Amersfoort,
door die doordringende, goed verstaanbare klanken
gewekt, spoedde zich naar de nabij zijnde brug
aan de Kortegracht, bij de Muurhuizeiieu klemde
zich aan de ijzeren leuning. Hij wapende zich mot
een extra-fijn geslepen bril, en zag iu dc verte,
op het nieuwe plein, vier witte gestallen, langzaam
en Matig verdwijnende, zich naar den grond neigen.
V' r woorden ontglipten zijnen mond: neigl zoo
ook Amersfoort
(Wij mOenen l>jj hel bovcnaUaiulc ernige woorden U' moeien voegen.
Artikelen over belangrijke stedelijke voorvallen zijn zclilen Ie
redigerenom dc eenvoudige reden, dal die lioogul zeldzaam alhier
plaats vinden. Ook andere Couranten, zelfs de grootste, zijn iu Jeu
regel uilersl schaars iu locale artikelen of voorvallen. Daarbij zal
men toch niet verlangen, dat eene Redactie alwetend zij. Wordt
do Redactie niet van voorvallen of zaken welke in de Conrant le
huis beboorenonderrigt door hendie zulks kunnen of mogen
doen, dan kan meti haar immers over Onwillekeurige niet-vermel-
ding niet hard vallen.
Artikelen, waarin de personen of handelingen van Gemeente
bestuur, Gemeenteraad, Ambtenaren en dergelijke in een ongunstig
licht gesteld worden, liggen buiten den werkkring ccner Redactie,
die met het verstandige en rustige deel eener burgerij van gevoelen
is, dat zij, die met dc waarneming der ban toevertrouwde belan
gen belast ziju, in verhouding tot locale omstandigheden, geacht
moeten wordendie naar ciscb te behartigen. Door kwaadwilligen,
die zich in bet duister verbergen, laten wij ons het Kastanje-stelsel
niet opdringen. Daarentegen zal men ons altijd gaarne bereid vin-
dcDbezadigde stukken op te nemen over openbare handelingen
of onderwerpen, wannnecr dc inzender ordelijk burger is en zijn
naam onder zijn schrijven plaatst.
Hier, in Amersfoort verlangen ccnigen somwijlen iets over
Amersfoort (welk iels?) in dc Courant. Wat dan te leveren? Die
't weel, zegge bet ons.
Door verscheidene respectable stedelijke geabonnccrden beleefd
aangozocht, om een artikel iu bet ons eigen onschuldig genre
over dc verplaatsing der Vischmarkt zauien te stellen, houden wij
ons overtuigd, dat deze vlugtige schets welwillende lezers niet zal
mishagenomdat nicmaul eu niets en ook dc fijnste gevocligheiil
niet gekwetst wordt. Men vindt evenwel altijd nog mcnschen (wij
weten dat bij ondervindingvooral in dc laatste weken)die klein
geestig genoeg zijn, aan bijna alles, dus ook aan dergelijke schets,
eene hatelijke strekking loc te passenof die volstrekt daarin stof
willen vinden, om hunne vitzucht hot te vieren. Wij zonden die
betweters wel eens zelve aan 't werk willen zien voor eene
AMERSFOORTSCHE Courant, dienstig voor lieden van bun slag,
maar te gelijk voor beschaafde lezers.
beoordeelaars cn veroordeelaarsdie dc ingewikkelde verho -
dingen van voorldurcnd openhaar schrijven niet kennen, zijn er in
menigte. Het beste is, ze niet te lellen en niet te achten.
Wij gaan met onze middelen onzen eigen weg. Ren.)
BINNENLAND,
AMKKSFOORT, 15 Junij.
Te Hilversum is op Sacramentsdag, kort na
dat de mis geëindigd was en dc kerkbezoekers
het kerkgebouw verlaten haddenhet ijzeren klok-
gewigt door de bovenverdiepingen in liet voorpor
taal der kerk nedergevallen.
Boven Siltard is II. Donderdag middag om
streeks 2 ure een onweder losgebarstenmet liet
ongelukkig gevolg dal de toren van de R. G. hoofd
kerk in de spits door den bliksem in brand gesla
gen werd. Die schoone toren, 300 voet hoog als
mede bet gelieele dakwerk der kerk werd eene
prooi der vlammen. De kerkornamenteu zijn gered,
het gebouw is onder de waarde, 80000 francs, ver
zekerd. Alleen bet muurwerk is blijven staan.
lil de achter Blokzijl gelegen veenderijen
hebben de tuiTuiakers algemeen hunne werkzaam
heden geslaakt en willen ze niet hervatten dan
tegen een verhoogd dagloon. Zij ontvingen hiertoe
per roede ƒ0,90 lot ƒ1,10, hetwelk zij met 20 cents
willen verhoogd hebben.
Met genoegen vernemen wij dat de lieer Mr.
J. II. Burlage, te Amsterdam dezer dageu een ver
rassend blijk van symphulie heelt ontvangen van
de 's Graveuhaagsche afdeeling van Het Metalen
Kruis. Met een warmen brief, namens deze zijne
oude strijdgenootenwerd hem hulde gedaan van
eene allerprachtigst gebeeldhouwde zwart houten
vollaire, vorstelijk gedrapeerd, en waaraan de
insignia van liet metalen kruis enz. sLrlijk in het
snijwerk zijn aangebragt.
Het provinciaal geregtshof in N'oord-Braband
heelt uitspraak gedaan in een reeds tien jaren aan
hangig proces lussdien de aannemers der Rooms-
Kathoiijke kerk te Berchem en het kerkbestuur,
liet laatste weigerde den vijfden en laatstcn termijn
te voldoen, op grond dat de kerk niet in behoor
lijken staal was afgeleverd. Het kerkbestuur is thans
veroordeeld tot de betaling der soin, ad ƒ0080
met de rentente rekenen ,van den reconventionelcn
cisch.
Onlangs verloor eene geachte familie te Hoog
veen plotseling eeu zoon van 27 jareneen oppasseud
jongeling, die de steun van zijn vader was iu den
door dezen gedreven wordenden handel. Een oudere
broeder heelt zich dit overlijden zoo aangetrokken,
dut hij blijken gaf van diepe zwaarmoedigheid eu
jl. maandag een einJe aanzijn leven gemaakt, door
zich de bals af te snijden. Men kan begrijpen hoe
troosteloos de ouders bij dezen dubbelen slag zijn.
De ongelukkige heeft in een brief verzocht 100
aan de Israëlitische kerk te geven, en heeft zich
in tie gebeden zijner geloofsgenooten aanbevolen.
- Te Nieuw lllicde (Oost-I'riesland) heeft een
moorddadig gevecht plaats gehad tusschen vier
llunoversehe grasmaaijers. Twee broeders hebben
aan een vader en een zoonmet hunne zeissen cn
messen, zulke gruwelijke wonden toegebragt, dat
voor liet behoud van liet leven vau den zoon weinig
hoop bestaat, liet hoofd van dezen ongelukkige
moet bijkans letterlijk met de zeissen van een dér
misdadigers zijn gekloofd, aan een der armen wa
ren den ljjder 7 lange sneden toegebragt. Ook de
vader had zulke verschrikkelijke hoofdwonden, dat
het behoud van ziju leven in gevaar verkeert; de