PROTESTANTSCHE KERK-
BUNDEL LEERREDENEN,
der jeugd, meer bjjiouder Van do kiudereu uit
deb geringen stand, van ambachtslieden en be-
hoeftigcn.
Uit Tunis wordt ran den 2den dezer het
volgende voorbeeld van godsdienstige onverdraag-
namheid gemeld: Een Israëliet werd door eenige
Móoren beleedigd; h|j antwoordde met schimp
woorden jegens Mahomed. Hy werd diensvolgens
in hechtenis genomen en onthoofd, waarna zyu
lyk aan den moedwil der bevolking werd prijs
gegeven. De Bey had zijne toestemming tot de
exeentie gegeven. De vreemde consuls hebben tegen
deze handelwijze geprotesteerd, welk protest den
Bey door den Engelschen vice-consul is gebragt.
De schryver der Oranje-woorden herinnert, dat
het beginsel van het Katholicisme, buiten tegen
spraak dwang en heerschzucht is; dat het in landen,
waar de meerderheid Katholiek is, in zijn eigen
belang, elk onbeperkt en vrijheid doodend gezag
ondersteunt, en vjjandig tegenover de liberalen staat.
Ilji laat nn volgen:
In landen waar de meerderheid Protestantsch
is, daarentegen, heeft het omgekeerde plaats. Daar
staat het Katholicisme, in strijd met zjjn eigen be
ginsel, de liberalen voor. En de reden is, voor
wie nadenkt, duidelijk. Zeker zou het Katholicisme
ook daar willen heerschen en zijn dwangjuk met
behulp ecner vrijheid doodende Regering op het
Volk willen leggen, doch het gevoelt, dat dit daar
onmogelijk isdat het daar niet te kiezen heeft
tusschen ovcrhecrscbing of gelijke vrijheid voor zich
en anderen, maar tusschen zulke gelijke vrijheid
of onderdrukking van zijne minderheid door de
meerderheid, en dus dat al wat het daar ver
krijgen kan. vrijheid en gelijkheid met anderenis.
Gedurende onze vereeniging met Belgiëwas de
meerderheid der bevolking geenszins Protestantsch
en toch sloegen de Katholieken ook daar met de
liberalen de handen ineeu. De reden kon alzoo toen
niet gelegen zijn in het erlangen van gelijke vrij
heid voor de minderheid. Zoodanige gelijkheid voor
alle godsdienstige gezindhedenwas waarlijk onder
de Grondwet van 1815 genoeg gewaarborgd, en
behoefde door geen onnatuurlijk verbond veroverd
fc worden.
De wezenlijke oorzaak der toenmalige zaïnenspan-
ning van twee elkander vijandige partijenwas ont
staan uit de zucht, door den schrijver zeiven hier
boven opgegeven, om door dat middel zich van
het Protestantsche Nederland los te scheuren.
Dit begrijpt het Katholicisme zeer goed. Het
tiet. hoe kan het ook anders, volkomen in, dat in
het Protestantsche Nederland de Katholieken nooit
iets meer verkrijgen kunnen, dan gelijke vrijheid
en gelijke reglen met elk ander ingezeten.
Daarom ondersteunt in Nederland het Katholicisme
de liberalen, d. i. hen, die voorslaan vrijheid van
godsdienst, vrijheid van onderwijs voor allen, op
heffing van alle voorregt of gunst voor den een
boven den ander.
liet verbond tusschen ultramontancn en ultra-libe
ralen wordt dus niet ontkend. Op dit feit komt het
voornamelijk aanwaarin de aanleiding kan en
moet gezocht worden, doet minder ter zake en daar
over mag verschil bestaan.
De schrijver houdt de vrijheid van godsdienst,
met alle hare uitvloeisels, voor een echt Protestantsch
beginsel. Daarin denken wij eenstemmig, ook om
trent de afwijkingen, welke Protestantsche Rege
ringen zich vroeger hebben veroorloofd en waaraan
sommige ook thans nog zich schuldig maken. Hij
betreurt het, dat ook Nederland daarvau niet altijd
vrjj te pleiten was.
Hij drukt er wijders op. dat de Protestantsche
liberalen zich bijzonder in de weer stellen, oin de
vrijheid van godsdienst te handhaven en dringt het
nader aan in de onderstaande bewoordingen.:
Bedenken wtj voorts dat de liberalen niet bloot
de vrijheid van podsdienst voorslaanmaar dat
tij het tevens zynaan wier voorbereiding en door
Koning Willem 11 ingeroepen hulp wij de grond
wettelijke instellingen van IS48 te danken heblien,
dat zy het levens zijn, die de handhaving van die
instellingen voorstaan, de daaarin nedergelegdc
vervanging van oligarchischea invloed door dien
van liet geheele beschaafde volk (lees: van eerzuchti
ge democraten) op lands-gewestelijk- en gemeen
te-bestuur hebben tot stand gebragt eu bevestigen
willen. in bet algemeen de vrije ontwikkeling
van alle intellectnële en materiële krachten des volks
en daarom opbefling van alle voorregt en ongelijke
bescherming, ontlasting van handel, nijverheid en
landbouw van al wat deze drukt en belemmert,
en gelijkmatige verdeeling der belastingen voor
staan en dat door hen sinds 1848 reeds stappen
op dien weg zyn gedaan, inaar nog menige te
doen is overgebleven.
Tbans bekent de scyryver eindelijk onbewimpeld
wie dc bewerkers der politieke veranderingen in
1848 waren.
Intussrben schreef hy het op de eerste bladzij
den zyner brochure, u'(sluitend toe aan den scbran-
deren blik en het eigen doorugt van Kouing Wil
lem II.
Eindelyk vestigt de schryver de aandacht op zyne
overdenking, dat de ware en grootc belangen van
hel Protestantisme niet worden bevorderd, door
abondering van Protestanten en Katholiekenmaar
door het xamenzijn en verkeer van beiden, niet
door wederkeeiigen haat maar door verdraagzaam-
beid. Elk Terlicht Protestant zal gewis deze gevoelens
van harte beameo, al deelt hy met onvoorwaardelijk
in alk verdere punten van het betoog. Dit is. onder
anderen, tocpasseiyk op deze zinsneden.
Bet Katbolicune moge bet beginsel vsn vrijheid
wrakenonze Katholieke medeburgers zien wy
oindat zij met ons te zamen wouen, de toepassiug
van dat Protestantsch beginsel van ons vragen.
Wy noemden dit straks een triumf voor het Protes
tantisme. Er zyn er, medeburgers! meerdere te
behalen.
Ten aanzien van het in de Oranje-woorden opge
hangen donker tafereel van onzen toestand, sedert
1813 tot 1848, verklaart zich Scirtopodes in de
navolgende regels:
Dat de 35 jareu van 1813-1848 wrange vruchten
hebben opgeleverd, wie steint daarin niet zuchtend
toe? Maar nog lans moet uien dc waarheid niet
te kort doen. Men moet haar geheel zeggen, en
dat doet de schryver niet. Als hij zegt, dal in dien
tyd onze schuld driemaal werd vermenigvuldigd
spreekt hij eeue treurige waarheid uit. Maar uls
hy dat geheel wyl aau de Regering, dan doet hy
de waarheid te kort. 01' moet hier niet vermeid
worden de herleving der doode schuld Moest
hier niet vermeld zyu, dat de nieuw iu tc rigteu
Slaat uoodwendig schatten moest kostenEone
nieuwe huishouding, wat kost zy Moest er niet
vermeld zijn, dat onze Oost- en Wcsl-ludische be
zittingen, gedurende dat tijdperk, inillioeneu kost
ten? Moest de Belgische opstand voorbij gezien
zyu geworden? of was ook die aan de Regering
te wijlenDie liet wil beloogcn is een dwaas. Als
by vervolgens gewaagt van de voordeeleudie
wy thans inüogsleu, sclirylt bij dat dan, overeen
komstig met de waarheid, uilsluitcud toe aau de
Grondwet van 1848? Wal toch beeft deze gemeen
niet de balendie de Oost ons afwerpt
Zoo ook tracht ücirtojtodvs de verkeerde deuk-
becldeu weg te nemen, iu de Oranje-woorden vervat,
om wrevel tegen de zoogenaamde oligarchen op
te wekken, die den schrijver een geweldige doorn
iu het oog zyn. Hooien wij de gedachten van
Scirtojwdvs dienaangaande
Uuk hecht de schrijver aan dat woord oligar
chen niet allyd dezellde beteekeuis. Nu eens zyn
bel die weinigen, die een aantal betrekkingen op
zich eu hunne aanverwanten weteu te vereenigeu.
Dan weder alle leden der meer geciviliseerde stan
den; ik zou haast zeggen allen, except de Uoomsch-
Katholiekendoch hierop wil ik niet vaststaan.
Dat nu een verlicht man, als de schryver is,
den haal legen de auiblcuarcu zoude deelcudie
zoo dwaas als uoodlollig, vooral iu 1848 en later,
blakende was, komt ons onbegrijpelijk voor. De
waarheid is toch deze. In elk land ter wereld
zijn klassen vau ambtenaren, die bet blijven van
ouders lot kinderen. Een notaris maakt zijn zoon
notaris.... Om dat alles nu oligarchie to gaan
noemen, heet dat de waarheid te huldigen?
ADVERTENTIE N.
verschuldigd is aan, of Goederen. Gel
den en Effecten onder zich heeft van den Heer
F. M. VAN BKIIKFSTEIJN. onlangs te Amersfoort
overledenwordt verzocht daarvan vóór of uiter
lijk op den 25slcn Julij opgave te doen aan den
lieer J. F. Lac.khweij of ten Kantore van den
Notaris Mr. II. W. van Werkhoven te Amers-
faort. 1,2036)
K1ESYF.BEEMGING AMERSFOORT.
Ter benoeming van Vijf Leden van den Gemeen-
teraad van Amersfoort, op den 21 Julij 1857,
worden den Kiezers aanbevolen de H. 11.
Mr. A. G. Irijers.
Mr, L. 'Legers Veeekens.
C, lirom.
Ctubers,
C. Sc/tellus, (-2037)
KIESYEREENIGING DE EENDRAGT
AMERSFOORT.
De Kiesvereeniging De Eendragt te Amersfoort,
beveelt den Kiezers ter vervulling van Vijf open
vallende plaatsen in den Gemeenteraad ter dezer
stede, als bare Caodidaten aau: de 11. II.
Mr. A. G. Wijers
G. J. G. van Bockom Mans.
M. Brouwer.
G. Nieuw land.
11. Kruijir Gz.
Amersfoort, 13 Julij 1857.
Het Bestuur der Vereeniging,
A. R. VAN BEL, Voore.
A. VAN BEEK Sr.
C. B. KOK.
P. HON Dl US.
(2038) J. P. SCHLITTER, Secr.
Ik heb gedurende drie jaren aan lievige
kramp in at maag en ingewanden gelede*waarbij ik
ook de hevigste maagpijnen to hel *uur had. De grnees-
kundigen hielden het voor eenr lrveraandoemngmaar
konden mijkm bet scheengeene bulp verschaffen.
Ik nam eindelijk de toevlugt tot de Revalenti»
ArabicA eu moet erkennen, dat ik reed» bij de eer.,
bus van f 2, welke ik bij KL1NGER en Co. in Rotter*
dant kocht, baat vond, en na nog eeu bus Kebruikt
hebben, geheel hersteld was.
Maasland, 13 November 1855. J. KOOL.
Da Barry's Rcvalcnta is ccn voortreffelijk voe
dingsmiddel dat ten allen tijde xccr gunstig op de
spijsverteringsorganen werkt, incest alle aiektcn geneest
cii bij beginnende onpasselijkheden, stoornis in dc func-
tii-n gebrek aan eetlust, ongcregcldcn bloedsomloop,
bedorven adem cii andere dergelijke voorleekcncn met
liet beste gevolg gebruikt wordt.
Zij kost 87'/aCl.2, 3'/,, 8 en 1G Guld. dc Bus; boe
groolcr de bushoe voordecfiger voor den Consument. De
dubbel geconcentreerde kost 4.7, IG en 28 Gulden.
Amsterdam, Verkoophuis.
Amersfoort(i. C. '1'. van de
ItoemerGebr. Briiniiig en
A. II. van Rui/ven.
ltaarnE. van Dapperen cn
Petersen ISobbe.
Rodegraven, J. B. E. Schlat-
Jsselstcin, J. J. Groenhoff.
En in dc bekende Depóts i
Hilversum R. J. J.
Alphen.
SchoonhovenB. A. Valk.
Utrecht. 7'. tJIdenbroek, L.J.
R. Bosch en P. J. J/uinek.
Vcenendaal, C. L. Dubois.
Viancn, 91. A. Verkerk.
ZeistV. G. Adlung.
n dc andere Steden. >2039)
In het laatst dezer maand zullen, door den
Boekhandelaar C. II. SCHETSBERG, te Goes
verzonden worden Prospectussen en luteekening-
lijst op ecuen
van
C. KRABBEPredikant te Leiden.
J. P. van IIARENCARSPELPredikant te Leeuwarden.
E. MOLL. Theol. Doet. en Predikant te Goes.
R. A. S. PICCARDTTheol. Doet. en Predikant te Goes.
J. PRINS. Predikant te Amsterdam.
L. PROFS. Theol. Doet. en Predikant te Leeuwarden.
W. R. VEDER, Theol. Doet. en Predikant te Dordrecht.
G. J. VINKE, Theol. Doet. en Predikant te Am
sterdam, en ineer andere.
IUïT* De geheele zuivere opbrengst van dezen
bundel zal aan dc Commissie tot oprigting
eener Protestantsche Kerk in den HAAR
LEMMERMEER-POLDER worden ter hand
gesteld. (2040)
V DE PILLEN VAN HOLLOW AY ziin een uitmun-
tend huismiddel, en zeer aanbevelenswaardig in alle on
gesteldheden der maag en lever. De verbazende uitwerk
sels dezer Pillenhebben dezelve d.in ook lot een zeer
geacht geneesmiddel gemaakt, zoowel in de Nederlanden,
als in andere gedeelten des aardbodems, als zeer welda
dig werkende in gevallen van lever- gal- en maagziek
tenhet is ontegensprekelijk en bewezen, dat dezelve
nooit gemankeerd hebben eenc genezing te bewerken,
mits naauwkeurigc opvolging der voorschriften.
Door het vermeerderd debiet zijn de prijzen als volgt
Doosjes Pillen a /0,80. ƒ1.85. ƒ3.00. ƒ6.75. ƒ13.50. ƒ20.50.
Potjes Zalf a /0.8U. ƒ1.85. ƒ3.00. ƒ7.05. ƒ13.85, ƒ20,95.
Zijn op franco aanvragen a contant Ie bekomen bij
L. J. GROOTEXDORST. te Utrecht; bij G. C. T.
va* i.e ROEMER te Amersfoorten l.ij J. STRAAT-
MAN. hoofd-Depothouder te 's Bosch, alsmede te
5 Jamden. Strand 244 en te iTrw- York80 Maiden-
Lane, IIOLLUIVAY'S E TA B JASSES EA PEA.
BIUGERLIJKE STAND VAX AMERSFOORT.
BEVALLEN 6 'Julij Geertruida van Ellinckhuijzen
geb. Conipanje. Z. 7 Julij. Kurolina Jacob van Tijn,
geb. Bcndieks Z. 8 Julij Maria liendrina de Leeuw
Drent, gcb. Muijs. D. 10 Juin. Gerarda van Doornik,
ccb. van kouwenhoven. Z. li Juhj Elisabeth van de
Laak. geb. Olgaar.
ONDERTROL \V D8 Julij, Petrus Matheus Bosman met
i.oui* i Meijer. 9 Julij. Jan Willem Johari Zegers Rijser
met Anna Pieternella Craandijk.
OVERLEDEN: 7 [Julij, Antonia Iding. 59 j.wed.
Weasel Priem. 8 July. Maria Sprrnkelaar64 j. wed.
Veler Tomasse. Hendrik Osseman 36 j.. gehuwd met
Alijda van de Klashorst. Christina Klijn 21 j. 9
Julij Alijda Middelaar. 3. Christina van Bennrkom,
48 j.gehuwd ntet Willem A er hoef. 13 Philipphus
Y renendaal 75 j., wed. van Elisabeth Adelaar.
ZITTING van het KANTONGEREGT AMERSFOORT.
uilsjiraak doende in Strafzaken,
den 3 Julij 1857.
G. Z. en C. T.te Soest, de eerste vrroorde
eene geldboete van ƒ3. wegens bet laten loopen van
vee. op eens anderen in den oogst sUandra grond, de
tweede daarvan vrijgesproken.
M. 11.. te Xijkrrkveroordeeld tol twee geldboeten,
ieder van ƒ3. en subsidiaire gevangenisstraf van 3 dogen;
wegens het zitten als geleider op een hondrnwagrn en
bel niet kunnen verloonen van een consent, om daar
mede te mogen rijden.
B. C.te Amersfoortveroordeeld tol erne geldbeetr
van ƒ3. en subsidiaire gevangenisstraf van één dag.
wegens bel houden van renen stookplaats in eene schuur-
P. W'., te Amersfoort, veroordeeld la* eene ge»an*e-
msstraf v-n één dag. wegen» het loopea acuter, eu 1*1
hangen aan een voorbijrijdend rijtuig.
G. S.te Amersfoortveroordeeld al» voren en wegen»
hetzelfde feit.
Gtdrult 1>ü A. II. v», CLEEFF ic AinrrifwrL
