A1IBSF00RTSGHE
COUR AIT,
M 479.
Tan V R IJ I) A G,
d8 December 8867.
Dit Blad .erscbijnt i„ de „„k dc. Dm,,*,,. rrij
C».., ill. r.g.1 murdii 10C„U, b.1,.1,, hi. Z^.|„g,. AfJUrUjk,
1. Aminfoort, too.nide k,j IWlhmd.l,.,. IWIW,,,™ i„ J.
fry flag., - De Prij» Tan het Abonnement ii f 1,50 in
- - - -d/lomtoOyte nnmnwe, ƒ0,10. - Brie.en /renin. -
boekhandelaren en I'ost-Directeuren in het Rijk.
de 3 maandenTan Ad verten tienvan I tot 6 regel* 90
Bestellingen geschieden bij den Uitgever A. H. mm Cteeff",
Het Tienhovensche Kanaal.
11.
(Ingezonden.)
Hoereer niet blijkt, dat in 1834 en 1835 bet
voornemen heeft bestaan, om. door de verlenging
der Tienhovensche vaart in de rigting van de Eem,
eenen waterweg te doen ontstaan ter verbinding van
de Vecht met de Eem, en zelfs het tegendeel
moet worden aangenomen, niet slechts om de
vroeger aangegeven gronden, maar ook omdat
sedert dien lijd niets is geschied, wat tot bevor
dering van een dergelijk voornemen zou kunnen
strekkenzoo is het toch niet te ontkennendat
de verwezenlijking van zulk eene verbinding,
waarvan het denkbeeld in vroegcren tijd meermalen
was opgekomen en aangeprezen, voor een belang
rijk gedeelte voor deze provincie van groot belang
zou zjjn. Eene goede waterloozing, bevordering
van ontginning der hooge grouden door betere
gelegenheid tot afvoer van zandvoortbrengselen van
den grond of tot aanvoer van meslbouwstoifen
in vele opzigten ook bevordering der nijverheid
en van de waarde van de in die streek gelegen
onroerende goederenkonden en zouden waar-
schjjuljjk daarvan het gevolg zijn. Van dit denk
beeld doordrongen, trof het den hoofdingenieur,
dat sedert 1836 niets was gedaan tot voortzetting
van het Kanaal, terwijl, door het voorbeeld te
volgen, dat gegeven werd in de naburige gemeente
Hilversifm. zonder noemenswaardige kosten, of
schoon dan ook langzamerhand, althans voor een
gedeelte het gewenschte doel kon bereikt worden,
llij meende, dat men reeds bij de daarstelling
van het Kanaal, langs de zoogenaamde Hoilandsche
rading, eene afzanderij had kuuuen inrigten met
eene vaart, waarin aanvankelijk dezeirde water
spiegel als in den polder had kunnen behouden
zijn, en waardoor waarschijnlijk een aanzienlijk
deel van het zand, dat voor de vervaardiging van
den Ticnhovensehen weg vereisebt werd, zou zijn
afgevoerdmisschien zelfs voor andere werken die
in dat tijdsverloop zjjn aangelegd. Orn zich van
de juistheid van dit gevoelen te overtuigenbe
hoeft men slechts het oog te slaan op de zand-
gaten en afzanderijen langs de gezegde rading,
waaruit sedert duizenden kubieke ellen zand z(jn
weggevoerdcn te bedenken dat hlootelijk door
afvoer van zand in de gemeente Hilversum een
kanaal is ontstaan van ongeveer 530 ellen lang,
16 ellen breed en 2 ellen diep, zoodat berekend
wordt dal aldaar in den tijd van 16 jaren ruim
246,000 kubieke ellen op die wijze zijn uitgegraven.
Indien eene dergelijke hoeveelheid was gegraven
op Utrechtsch gebied in dc gewenschte rigting,
kon het Tienhovensche Kanaal thans reeds zjjn
verlengd geweest tot voorbij den Vuurschen griul-
wegen op dit oogcublik den Holder reeds be
ginnen te naderen.
In 1856 en 1857 zijn met goedkeuring dei-
Provinciale Staten (die daartoe eene som van /"SOD
hadden beschikbaar gesteld)door ol' van wege
den HoolTlingenieur verschillende opnemingen ge
daan, ten einde te onderzoeken of de verlenging
van het Kanaal tot de Eem uitvoerbaar was en in
welke rigtingen deze hebben het gevoelen be
vestigd dat er gelegenheid bestaatom de Vaart
door te trekken tot aan de Eemzonder bena-
decling van waterschappen of grondeigenaren.
Ten aanzien van de rigting waarin de vaart zou
moeten loopeu om met do minste bezwaren de
Eem te kunnen bereikenmeent de Hoofdingenieur,
dat zjj zou moeten aanvangen 111) ellen beneden
de sluis van het Roodpannenliuisan van daar
oostwaarts langs de Hoilandsche rading loopeu tot
aan den weg vau Utrecht naar Hilversumdooi
de bovenlanden van Westbroek, Achttienhoven en
Maartensdjjk, over eene lengte van 2281) ellen,
en alzoo steeds ten zuiden der grensscheiding van
de provinciën Utrecht en Noordhollaiul. In de
zelfde rigting moest zij worden verlengd tot de
Drie Slecurn (nahjj den Kametnelksweg) over eene
lengte van 1)70 ellen, altijd in dc gemeente
Maarteusdjjk om alsdan eene meer zuideljjkc
rigting aun tc nemen cn in eene regte lijn door
te loopen tot den straatweg van Utrecht naar
Soesldjjk, nabij den Holder. Dit vak, lang 3330
ellenz»» dan een gedeelte der gemeenten
Maartensdjjk. de Bilt, de Vuursche jthans Buarn)
eu Zejjst doorsnijden. Van den Doldcr zou liet
Kanaal de Pijnenburger-grift volgen langs den
straatweg voorbjj Pjjnenburg en Staalwjjkover
eene lengte van 2500 ellen tot de brug te Veen-
huizen welk gedeelte alzoo zou loopen door Zeist
Soest, en zou vervolgd worden door do
Pijnenburger-grift ten zuiden van het paleis te
Soestiljjk tot aan de Eemover eene lengte van
4050 ellengeheel in de gemeente Baarn gelegen.
De geheele lengte over het te graven Kanaal
zou derhalve bedragen 13129 ellen, waardoor met
het reeds daargestelde Tienhovensche Kanaalde
afstand tusschen Vecht en Eem 22019 ellen groot
zou z(jn.
Ten einde niet te uitvoerig te wordenzullen
wij hier niet in verdere bijzonderheden treden ten
aanzien van het profil van het Kanaalde waterpas-
!'gg'nS» de voeding, aftapping, sluizen, bruggen
enz.maar daaromtrent alleen opmerkendat het
terrein bij het Roodpannenhuis eene hoogte heeft
van 0,80 el boven A. P., daarna langzamerhand
klimten soms zelfs bijna tot 6 ellen boven A. P.
stijgt, om bjj de Eem weder tot 0,72 el boven
A. P. te dalen; dat de waterspiegel van het eerste
vak (tot aan den weg van Utrecht naar Hilversum)
zou zijn 0,40 el onder A. P., dezelfde als die van
het Tienhovensche polderwater, en die der overige
vakken tot aan de Eem 1,70 el boven A. P.; dat
er mitsdien twee sluizen zouden moeten worden
aangelegdde eene aan het einde van het eerste
pandde andere aan de Eemen dat wordt be
rekend dat ongeveer 324,000 kubieke ellen vaste
grond zullen moeten worden weggevoerd, waarvan
echter bijna 38,000 kubieke ellen op andere plaatsen
zullen moeten werden gebruikt of aangevoerd tot
daarstelling van wegen, dijken, enz.
Aan bet einde van zijn verslag geeft de hoofd
ingenieur te kennen op welke wijze, naar zijne
meening, met weinig kosten een aanvang met bet
Kanaal zou kunnen gemaakt worden. Men zou
namelijk aan de zijde van het Roodpannenhuis de
rigting van het Kanaal over eene lengte van 100
of 150 ellen naauwkeurig moeten uitrekenen.
Daarna zou men onder 's hands j den noodigen
grond voor het Kanaalen voor een daar langs
loopenden weg voor die lengte bezuiden de rading,
moeten aankoopenalthans indien de aangrenzende
eigenaren dien grond niet gratis mogten wilien
afslaan, waarop echter aldaar met vertrouwen mag
worden gerekend. Vervolgens zou men aan elkeen
moeten vergunnen het zand in de afgebakende
rigting vrijelijk weg te voeren. Daarenboven zouden
de Provinciale Staten jaarlijks eene som van f 1000
behooren toe te staanwelke door den hoofd
ingénieur, onder gehoudenheid tot verantwoording,
tot het voorschreven eind zou worden aangewend,
en waaruit ook een vaste arbeider zou worden
betaalddie het toezigt moest houden over de
afzanding, cn de taluds opzetten en onderhouden.
Deze denkbeelden van den hoofdingenieur werden
gedeeld door Gedeputeerde Staten, die daarop in
de onlangs gesloten winterzitling der Staten bet
voorstel hebben ingediendom hen te magtigen
f 1000 tot dit d<«el op de gezegde wijze jaarlijks
te bestedenen de zaak alzoo in beginsel goed te
keuren.
Daor sommige leden werd aangevoerdtoen dit
voorstel in de openbare zitting in behandeling
kwamen het door de commissie van rapporteurs
werd aangeprezen, dat de zaak op zich zelve hoogst
wenseheljjk, maar voor alsnog tc onbestemd was,
daar liet nog onzeker was, wie eigenaar zou zijn
van het Kanaalhoe veel geld het zou kosten
hoe laug dc arbeid zou duren en wat de aange
landen of het Rjjk daaraan zou bijdragen. Daar
tegen werd opgemerkt, dat niemand kon betwij
felen of de provincie zelve, die het aanlegde, zou
ook zijn eigenares van liet Kanaalterwijl het
voor alsnog ondoenlijk was te berekenenhoeveel
dc kosten zouden bedragen en ook binnen welken
tijd liet kon afgewerkt zijn. omdat tot dusverre
het voornemen niet bestondom de provincie
zelve met de uitgraving te belasten, maar men
eerst wilde trachtenol zulks ook welligt vrijwillig
en kosteloos door anderen zon geschieden ten be
hoeve der provincie, bjj wijze van uitzanding.
Natuurlijk moest dus eerst worden afgewachtof
die hoop werd vervuld of teleurgesteld. In het
eerste geval kon inen volstaan met de zaak te
leidenen men wees op het voorbeeld van Hil
versum waar in 16 jaren tijds 246,000 kubieke
ellen gronds op die wijze waren vergraven. Zelfs
al moest in liet laatste geval de provincie zelve
krachtig de handen aan het werk slaan, behoorde
tocheer hiertoe werd overgegaande uitspraak
der ondervinding ulthans gedurende 5 of 6 jaren,
te worden afgewacht Indien de droogmaking der
Tienhovensche en Brcukelveensche plassen tot stand
kwamzou daartoe vermoedelijk eene groole hoe
veelheid zands vereischt wordendie nergens ge
makkelijker en inel minder kosten kon worden
verkregendan op de bedoelde plaats. Inmiddels
zouden, zoo noodig. de berekeningen kunnen ge-
maakt worden der kosten, die by het welslagen
der onderneming verder door do provincie be-
hoorden gedragen te worden. Gedeputeerde Sta'en
konden zich ook verstaan met de betrokkene ge
meente- en polderbestureneven als met de ver
schillende landeigenaren, ten einde, of het be'
staande plan te wijzigen, of op eene andere wjjze
voort te zettenindien de omstandigheden daartoe
aanleiding gaven. Dat het Rjjk daartoe eene bij
drage zou leverenwas niet te verwachtendaar
het in dezen eene zuivere provinciale zaak gold.
Een der leden had ook zijne vrees kenbaar ge
maakt, dat de belanghebbende landeigenaren van
oordeel zouden zijndatdoor het aannemen van
dit voorstelde provincie de verpligling op zich
zou laden, om de onderneming geheel te vol-
tooijen, en die eigenaren daarvan welligt misbruik
zouden makendoor hunnen grond niet dan tegen
hooge prijzen af te staan. Daar tegenover werd
echter gesteld, dat er van geene verpligling sprake
kon zijnzoo lang er niemand wasjegens wien
de provincie zich verbonddat men ieder jaar bjj
de behandeling der begrooting hierop kon terug
komenmaar dat nu alleen werd uitgemaakt dat
het beginsel werd goedgekeurdom te voorkomen
dat ditzelfde punt telken jare op nieuw zou moeten
worden beslist.
Met groote meerderheid van stemmen werd ver
volgens het voorstel van Gedeputeerde Staten aan
genomen.
AMERSFOORT, 17 December 1857.
De Tentoonstelling van de voorwerpen, ingekomen
voor de Loterij van Weldadigheid te Amersfoort,
op gister en heden geopendwerd door vélen en
ons, met onverdeelde belangstelling in oogenschouw
genomen. Wjj mogen niet achterblijven, zij het
dan met een enkel woordregt te laten wedervaren
aan den sinaakdie bij de rangschikking der
talrijke en fraaije voorwerpen heeft voorgezeten.
Het geheel der Tentoonstelling leverde eène friscb-
heid en levendigheid op, verrassend voor ieder
binnentredende. Het oog werd aangenaam geboeid,
door de afwisseling der vele keurige zaken, welke
meestendeels verrieden, dat deze haar aanzijn aan
de fijne en vlugge vingertoppen van beschaafde
bewerksters verschuldigd wareu. Wie dan voor een
oogenblik den blik naar buiten sloeg en de natuur
in wintergewaad gedost zag, werd ginds en hier
herinnerd, dat weder de jaarlijksche tjjd van ont
beringen voor vele behoeftigen ingetreden, dat
de tjjd van hulpaanbieding door meer bemiddelden
aangebroken was.
Onder dien indruk, zal menig bezoeker, met
ons, eene stille, ongekunstelde hulde toegebragt
hebben aan Haardie het gevoel van menschen-
liefde tot Haar rigtsnoer namenom op weldadige en
werkzame wijze, de armen met hulp. ondersteuning
en lafenis te gemoette kunnen jjlen. Da veelzijdige
deelneming in Haar edel werkzij voor de edele
Dames Directrices de streelendste waarborg, hoezeer
Haar liefderijk pogen gewaardeerd wordt en gelde
als onomsloolbaar bewijs, dat Haar eene overvloedige
inzameling loegewenscht wordt. Smaken Zjj thans
reeds het zelfgenoegen, als gaarderessen voor de
armen, Haren weldadigen arbeid mei gunstige»
uitslag bekroond te zien, weldra zullen Zjj als
bedeelsters der hulpbehoevendenzich baden in hel
rein genot eener onverbroken harmonie, ontweid
door de zuivere en gekuischte toonen, uit de onver-
valschte snaar der meuschenliefde getokkeld.
Z. M. heeft met ingang van 1 January a. s.
benoemd tot prov. inspecteur van het lager onderwjjs
in Utrecht, den Heer H. M. Tip thans schoolopziener
in het derde district.
In den loop dezer week hadden te lloogeveen
drie sterfgevallen plaats, welke de onzekerhe:d van
des menschen leven op nieuw overtuigend bewjjzen.
Een jeugdig arbeider, welke, voor zoover bekend
is, een geregeld leven leidde, was bezig zand te
verwerken, en een kruiwagen met aarde willende
wegbrengen, valt hjj eensklaps voorover en is een
lijk.
Een man van ruiin 70 jaren werd in de nabij
heid van zjjne woning levenloos uit hel water,
gehaald, daar hjj van den wal in de vaart was
geraakt.
En gister kwam eenbehoeftig doch reeds bejaard
man, bjj pen ingezeten aldaar aan huis, en na de
deur geopend en eenige schredeu in de woning
te hebben gedaan, valt hij voorover en is dood.
Meu gelooft* dat deze drie sterfgevallen, waar
bij hoegenaamd aan geen misbruik van sterken
drank te deuken valt. aan beroerten moeten wor
den toegeschreven.
Zouden hel luchtgestel daarop ook eenigen in
vloed kunnen hebben? allhaus men zegt, dat in
1842, als wanneer de zomer ook zoo buitegewoon
warm was, ook vele gevallen van beroerten plaats
hadden.
