8 January J858.
I)it Klad verschijnt tweemaal in de weck des Dingsrtags en Vrijdagt. - De Prijs van het Abonnement is 1.50 in de 3 maanden. Van Advertentiënvan let 6 repels «0
Cents, elke regel meerder 10 Cents, behalve liet Zcgclregt. Afzonderlijke nummertf0,10. Brieven franco. Bestellingen geschieden bij den Uitgever A. H. ran CUe/f,
te Amersfoort, zoomede hij alle Boekhandelaren en l'ost-Directeuren in het Rijk.
Gebreken der tegenwoordige Grondwet.
I.
Hol reijt van Initiatief of lol het tlovn van voorstellen.
Hoe verder wjj komen in de ondervinding van
de Grondwet van 1848, hoe meer een ieder tot
dc overtuiging moet geraken, r' -i de tegenwoordige
Grondwet hel Vaderland ten verderve voert. Het
regt van initiatief bij art. HO en 111 omschreven
en aan de leden der Tweede Kamer geschonken,
heeft reeds zoo veel kwaads berokkend en gaat ons
op nieuw zoo veel kwaads berokkenendal een
ieder, over de onduldbare gebreken der herziene
Grtondwet, de oogen moeten opengaan. Geen won
der ook, dat eenc Grondwet ons door het «bloed
en moordjaar 1848» geschonken, ecu iioodlolliger
geschenk is dan de doos van l'andora, want hij
deze bleef de hoop als liet laatste overig, ons blijft
bij die rampvolle en gedulde Grondwet, ter naau-
wemood de lioop op herstel overig.
De ondervinding heeft geleerddat het regt van
initiatief slechts in onze Grondwet aanwezig is cm
het Gouvernement te hcmoeijelijkeii, om verwarring
te brengen in het financiewezen der gemeenten van
hel Rjjk. Onder het Ministerie van Hall beeft de
Thor heek iaansche oppositie, ten einde in 's Rijks
geldmiddelen verwarring tc brengen, de afschaffing
van den accijns op het gemaal, niet zekere om
schrijvingen, uitgelokt. De bladen der coalitie,
of anders gezegd de dagbladschrijvers in dienst
der parlij Thortwcke-Luijbenhchhcn om dat
voorstel smakelijk te maken, de smalle gemeente
in den waan weten te brengen, dat goed loop brood,
tiet gevolg moet wezen van de aanneming van
<lal voorstel, in dier voege, dat het toenmalige
Ministerie zich gedwongen zag, dat noodlottige
voorstel tot het hare in te rigten. Gelijk de Heer
Groen in juiste woorden uitdrukte: de oppositie
teas geworden de regerende parlij. Oin zich niet
door de oppositie tc laten overvleugelen in plannen
die met valsche gronden opgedist werdenals
strekkende tot verligting van den minderen stand,
ging de geregeerde Regering nog verder dan dc
oppositie.
Wat inocst dc Minister van Hall doen? Weggaan
wilde hij niet, cn zeer karakteristiek drukte de Heer
Groen zich daarover uil: een Ministerie dat niet
gaan wil blijft lang. Het gecombineerde oppositie-
en regeringsvoorstel der afschaffing van den accijns
op bet gemaal werd aangenomen en lot wet ver
heven. Maar de groodlasling op de eigendommen
werd ook dadelijk aanmerkelijk verhoogd. Men
juichte, behalve zij die eigendommen hadden, doch
er thans reeds aan gewoon zijn, zulke erriorme grond
lasten te betalen, cn dit allengskcns zochten en
zoeken tc viuden door verhooging van huur en
verpachting; de burger en de boer zijn daar dc
lijders van. Men juichte in hel geheele rijkde
oppositie zeidc immers, dat men in Nederland
goedkoop brood zoude eten en dat was haar wérk.
Dit was cellier eene onwaaiuieid. Het brood werd
niet goedkoop. Wat volgde? De gemeentenwaar
voor nu ook den gemaal-accijns onhoudbaar werd.
moesten dien afschallen en geraakten daardoor in
grooten nood. Iedere gameenlc zocht een goed
middel om in dien nood le voorzien. De eene vond
equivalent, de andere belasting on de vertering,
de derde belasting op de huurwaarde en andere
zaken, de vierde hoofdelijke omslag, maar hoe
zij ook zochtenzij vonden niets dan nieuwe woord
jes om den nijveren burger nieuwe lasten te laten
betalen. Te Amsterdam moest eene zekere personele
belasting als équivalent in de plaats komen. Dat
équivalent joeg niet weinig fainilicn de stad uil,
en maakte de huizen, door vermindering van waarde,
unver'koopbaar. Een treurige gift van liet regt
van Initiatief!
liet Ministerie van der Brugghengetroffen bij
hel overzigt der gevolgen van dc afschaffing van
den getnaal-aciyusen ziende de rampen door die
afschaffing over de Natie gobragt, is er op bedacht
oin een middel daar le stellen, ten einde die ramp
te versachten. Zoodanige weldaad door het Minis
terie aan de gemeenten to laten bewijzen, dat mag
de Thorlicokiaansehe oppositie liiet dulden, liet
Ministerie wenschte de Natie met den aanvang van
het jaar I8Ü8 in het bezit dier weldaad te stellen:
volstrekt uiet,zegt de gevallen premier, de groote
aanvoerder der oppositieNegen leden formuleren
op zijn hevel in der haast een voorste! tot afschaffing
van den aceyns op liet geslagten ingevolge het
regt van initiatief wordt dal voorstel liet Ministerie
in het aaiigezigt geworpen. Wederom is de serviele
drukpers der coalitie duar, om «Ie weldadige plan
nen v» Ministerie (zie N. Holt Cl.) onbekookte
té noemen om don burgerstandonder
^iitjn van innig mrdeduoern voor het hclschc
aangezigtvoor te spiegelendat bijaldien het
voorstel tot wet rnogl wordeneen ieder weder een
kluifje in dcu pot en goedkoop vlecsch zal le eten
bekomen. Onverschillig of de goede gemeente
het lokbrood al of niet zal inslikkende oppositie
heeft haar doel bereikt.
liet Ministerie staat verlamd daar. De gemeen
ten, door dc invoering van liet équivalent of hoe
die thorheckiaansche surrogaten ook heeten, zoo
schromelijk belemmerd in hare welvaart, zijn in
haar uitzigt op verademing, die het voorstel van
het Gouvernement aan zoude brengen, te leur
gesteld ten gevolge van liet regt van Initiatief der
Kamer. Het voorstel van het Ministerie is met het
voorstel van de negen kamer-ledennaar het jaar
18o8 verzonden, oin uu gelijktijdig te worden
behandeld.
De goede burgerij gcloove niet, dat het doel
der negen voorslellers in waarheid is geweest om
haar goedkoop vleesch te bezorgen. Die Heeren
weten wel, dat het niet zóó wezen zal, indico hun
voorstel aangenomen en tot wet verheven wordt
Hun doel is de Ministers af le matten. Het Minis
terie late zich geen vrees aanjagen, maar liet doe,
bij de discussie welke te wachten staat. zonder
schroom met krachtige taal uitkomen, hoe dal
voorstel en het regt van Initiatief tot niets anders
leidt, dan tot belemmering van het Gouvernement
en tot n'dcel van het Vaderlaud.
Jade tegenwoordige Grondwet voert het Vader
land ten verderve.
AMERSFOORT den 7 Januarij 1858.
In de Vergadering van den Gemeenteraad van
5 Januarij j.l. is liet voorstel van den Heer Mr.
Zegers Veeckens om te doen wegvallen het voor
schrift van art I der instructie voor de plaatselijke
schoolcommissiewaarhij was bepaald, dat *2 leden
der commissi? "it den Raad moester, worden ge
kozen, andermaal in stemming gebragt, en alsnu
aangenomen inet 8 legen 4 stemmen. Nadat ver
volgens de geheele instructie voorloopig was vast
gesteld zijn lol leden der schoolcommissie benoemd
de Heeren Mr. van Werkhoven. Schluiler, Mr. van
de Poll, Dr. Burger en L. E. Lagerweij.
De Voorzitter stelde hierop voor overtegaan lot
dc benoeming van het derde lid der commissie
van Financiën. Uil de discussie, welke daarna
plaals hadbleekdat de voorsteller van het
daarslelli-n dier commissie daarbij alleen op het
oog had gehad eene gewone commissie van Finan
ciën, zoo als die bij de Gemeentewet wordt bedoeld,
en iu sommige andere gemeentenzoo als Am ster
dam en Haarlem, reeds beslaat, zoodat zij hoofd
zakelijk zal belast zijn met het onderzoek der
Rekening en der begrooting, alvorens die bij den
Baad winden ingehragt. Daar de meeste leden van
den Baad vroeger daaromtrent een andere opvatting
hadden gehadmaar niemand zich tegen deze
commissie meende tc moeten verklaren, nu haar
werkkring aldus werd beperkt, werd daarop tot
lid derzei vc gekozen de Heer L. A. van Beekdie
zich die benoeming liet welgevallen. Vroeger waren
reeds benoemd de II.li. van Werkhoven en Zegers
Veeckens. Aan de alsnu voltallige commissie
werd vervolgens opgedragen het ontwerpen vap
eene instructie of een reglement van ord. tot regeling
vuil hare werkzaamheden.
De Voorzitter deelde daarna mede. dat dr aan
besteding van het onderhouden der openbare wan
delingen had plaats gehad, maar niet was gegund,
dowyl de ingeschreven sommen aanmerkelijk honger
dan de raming waren.
Met betrekking tot de benoeming vau renen
Veearts gaf hij kennis, dat de gemeentel) Buam
Soest en Hoogland bereid waren eene toelage te
verstrekken, mits daartoe benoemd werd de Heer
van Dommelen. Daar deze echter ongenegen was
zich te Amersfoort te vestigenkon hij voor de
betrekking niet in aanmerking komen. De verdere
regeling van dit onderwerp werd uitgesteld tut dc
volgende vergadering. Ten aanzien van de aan
Z. M. den Koning gev raagde concessie tot het oprigtcu
van eene gaz-fubrickwerd medegedeeld, dal deze
nog niet was verleend.
Eindelijk werd ingehragt een voorstel van den
lieer Dr. van Lookhorst tot het benoemen van eene
Gezondheids-commissie.
Afwezig waren de 11.11. Schluiler (wegens onge
steldheid). Schecrcnherg en Dirrndnt.
De Minister tui» Binn. Zaken en Tan Finan
ciën hebben, op voordrag! vgn den laatstgenoemden,
en coedgekctud by Kou. besluit, vrydoiu van
briefport verleend aan de •'.•ubtenuren en autoritei
ten belast met het tOëzigt fy de scholen van het
lager onderwijs.
Men telt tegenwoordig bier te lande ISO
dag- of weekbladendie wekelijks 225 bitden
leveren; daarenboven 50 maandelijks of om de
twee maanden uitkomende werken. Het aantal
boekwinkels is 900, dal der boekdrukkerijen 287,
dat der papierwinkels 134. Deze cijfers, aanmer
kelijk in evenredigheid tot de uitgestrektheid dei
lands, bewijzen eene groote opgewektheid in bet
verstands-leven des volks.
Door Z. Exc. den Minister van Binn. Zaken
zijn voor het loopenle jaar als President en Secre
taris van de Provinciale Commissie van geneeskun
dig onderzoek en toevoorzigt in Drenthe herbenoemd
de Heeren P. Hofstede Crull le Meppel en D. Coben
te Assen.
Uit Schoonebeek wordt gemeld van den 4 Jan.
Niettegenstaande den ijver van den piaatselyken
veldwachter, zijn daar door het schieten inet pistolen,
'twelk men gaarne met het einde van het oude
en hel begin van het nieuwe jaar doet, nog twee
ongelukken voorgevallen. Een kleermaker schoot
zich door onvoerzigtigheid, eene verschrikkelijke
wonde in de linkerhand en zette het dadelijk op
den loop naar een der doctoren te Dalen. Een
boerenkuecht in beschonken toestandschoot zich
in een der bcenen. doch gelukkig is er het
grootste gedeelte van den stop en het kruid voorbjj
gevlogen.
Het gcregtshof der Provincie Utrecht heeft
uitspraak gedaan in eene strafzaak betreffende eene
dienstmaagd te Amerongen, die ecDige jongelieden
had aangeklaagd wegens aantasting der eerbaar
heid en daarop gevolgde ligchainelijke mishande
ling. Na een voorloopig onderzoek had de regtbank
van Amersfoort de zaak naar het bof verwezen
hetwelk thans aan twee jongelieden, die meenden
strafeloos te kunnen handelen met eene maagd,
eene gevangenisstraf heeft opgelegd van vijf jaren
en eene dergelijke aan den kroeghouder, die het
schandaal in zijne woning: toegelaten en daaraan
de hand zoude geleend hebben.
In de Nieuwe Rotterdamsche Courant van
31 Dcc. komt eene opgave voor van de aanbeste
ding van schrijfbehoeften voor de dienst der ge
meente aldaar. Dit berigt is in zoo verre minder
juist, dat de aanbesteding niet in perceelen heeft
plaats gehad, die tegen de sommeu daarbij ver
meld zijn gegund, maar voor ieder artikel afzonder
lijk, bij voorbeeld: papier per riein, pennen per
gros, lak per pond enz. en dat hetgeen ieder dei-
aannemers zal moeten leveren volgens eene daar
van gemaakte begrooting zal kunnen bedragen
betgeen in liet berigt is vermeld. (Daar is het eerlijk.)
GEMENGDE BER1GTEH.
Bij besluit van den Keizer van Oostenrijk zullen
de Israëlitcn, nu NVeeueu uitgebreid wordt, verlof
verkrijgen tot aankoop van grond. Hè
Dr. J. Spitzner, die door den Raad van Bestuur
der Handels-Academie te Wecnen. gekozen was
tot llooglceraar. zal als zoodanig niet toegelaten
worden door den 0 -stenrykscben Minister van
onderwijs. Dr. Spitzneris de beroemdste Oosten
rijk selic mathematicusmaar hij is ongeloovig.
Volgens liet Handelsblad van (i Januarij zijn by
den Heer van Meurste bekomen pastilles tninistres
tegen hoest en horstaandoeniug. ca in de Kal ver-
straat te Amsterdam zijn verkrijgbaar St. Helena-
medailles.
In Savoije zijn schokken v.'.n aardbeving waar
genomen.
Te Augsburg in Beijeren worden tegenwoordig
op straat de haarvlechten der meisjes met geweld
of list afgesneden. De ongewcnsclile haarsnijder
is nog niet gevatinaar de volkswoede heeft zich
reeds gewroken op verscheidene personenverdacht
van zulke ongepatenteerde baarsoydery bedreven
te hebben.
Men begroot het getal der dooden by de jongste
aardbeving in het Koningrijk Napels op 30000;
De Leviathan, liet grootste Kngelsche schip dat
geliouwd is, zal stellig spoedig te water gelaten
worden.
De 92jarige Veldmaarschalk Radetzky is over
leden.
Twee bankiers te Parjjs, d're aldaar wegens
een nietigen twist een tweegevecht zouden aangaan
besloten op voorstel hunner secondantendat in
plaats van te vechtenby die-van hun heiden de
grootste sotn aan do armen zou geren, den ander
om vergiffenis zon vrageq. Dj eene schreef voor
12000 en de ander voor 10900 francs In.
Te Amersfoort zijn anjeptelle invitatiebiljetten
aan belastingschuldigen vuur den IIo-jfiMykeu
O.nslug rondgedeeld.