AMERSPOORTSCHE
M 493.
2 februari/
Hit Kind verschijnt twee maul in dt: week des Dingsriuijs en Vrijdags. - De I'rijs van liet Abonnement is f 1.50 in de 3 maanden. Van Advertentiënvan 1 tct 6 rise!» 60
Cents, elke regel meerder 10 Cents, behalve liet Zegclrcgt. Afzonderlijke nummert, /0,10. Brieven franco. liet tellingen geschieden bij den Uitgever A. II. van Cite ff
Ie Amersfoort, zoomede bij alle Hoek handelaren en l'ost-Pirecteiiren in het Kijk.
li K X X I S f. E V I X G.
De HURGEMEKSTKR oer GEMEENTE AMERSFOORT,
Rrengt ter kennis van de Ingezetenendat het door
den lieer Commissaris des Koning* rieentoir verklaarde
Collier voor de Grondbelasting in deze Gemeente dienst
1858. aan den lieer Ontvanger der Directe belastingen
is Ier hand gesteld, aan wicn ieder vcrpligt is zijnen
aanslag, op den bij de Wet bepaalden voet. te voldoen.
Gedaan en op de gewone plaatsen aangeplakt te
Amcrtfoorlden '21 Jaiiuarij 1858.
De Hitrgeinrrtfer voornd.
A. G. W IJEltS.
AMERSFOORT 1 February 1858.
Z. M. de Kutiiiig lieel't vergunning verleend tot
het daurslullcn eener ga/, fabriek te Amersfoort
op de aangewezen plaats.
Als een voorbeeld van buitengewoner! huwe
lijks/,ogen wordt uil llolwcrd gemelddat de
vrouw van Sjoerd A. Sjoerdsmaaldaar, die den
3den February 1857 van een zonnen eene doultler
beviel, j.l. Zalurdag van twee zonen is bevallen;
zijnde dit huisgezin dus binnen 'l jaar met vier
kinderen vermeerderd.
Te 's llerloeenbosch heeft de justitie eene
huiszoeking gedaan bij den smid J. 15..., aldaar,
tot onderzoek naar de veimoedelijke geboorte van
een kind, waarvan zijne dochter, zoo als men
beweerde. 3 weken vroeger zou bevallen zijn.
Werkelijk werd door den commissaris van policie
in eene der laden van eene ladetafel gevonden
het in doeken gewikkeld lijkje van een jonggeboren
kind. zijnde een meisje. Na de schouwing van
het lijkje en verhoor der moeder is zij voorloopig
op vrije voeten gesteld.
Rij hei Prov. G.'rcgts!iof van Drenthe is een
aanvang gemaakt met de behandeling der zaak
van Susanna Harms Klaassrns. beschuldigd van
kindermoord. Deze zaak heelt vroeger gediend
bij liet Hoi' van Groningen door hetwelk de be
schuldigde lot zeven jaren tuchthuisstraf is veroor
deeld. Van deze uitspraak is de veroordeelde in
cassatie gekomen, waaiop de llooge Raad deze
uitspraak heeft vernietigd en do zaak verwezen
naar het Hof van Drenthe. Er zijn negen getuigen
gehoord. Heden na aiionp van de civiele audiën
tie zal de Procureur generaal zijn rekwisiloir ne
men en zullen de pleidooijen worden gevoerd.
In het jaar ItCiti bedroeg het gelul der hier
♦e. lande uilgesproken doodvonnissen acht en wel
in N.-Bruhonl 4, Gelderland 1Z.-Holland 3 en
in Zeeland I.
Drie daarvan zijn ten uitroer gelegd.
Rij de. Provinciale Geregtslmu-n. en arrondis-
sements-regtbanken, was er genoemd jaar eene
aanmerkelijke vermeerdering van misdadigers en
beklaagden op te merken.
Voor de correct, kamer der arrond-reglhank
te Zwolle werd behandeld eene strafzaak tegen
zekeren A. V., tc Zwartsluis, beklaagd ter.zake
van mishandeling. De beklaagde had verzocht,
het doen hooren van een getuige a decharge, hei-
neen door de regtbank was toegestaan. Rij het
verhoor van dien getuige, zijnde zekere \V. F.,
schipper te Zwartsluis, bleek het. dat diens lie-
ëcdigde verklaring zoodanig iu strijd was met de
verklaringen van de getuigen door hei O. M. voor-
gebragt. dat dezelve moest worden beschouwd als
valscli en iu hel voordeel van den beklaagde af
gelegd. Diensvolgeus is by incidenteel de zaak
tegen de beklaagde geschorst en de «ogenblikke
lijke inhechtenisneming van den getuige bevolen,
met last, «lat van zijne verklaring Proces-verbaal
zoude worden opgemaakt, met aanduiding «Ier gron
den, waarop liet vermoeden van valschheid berust.
Hen 16 Jan is «Lor de Hooge Rcgerius aan
den Heer Lionel Gisburne, engelse!» ingenieur, en
zijne regtverkryueriiien. vergunning verleend tot
den aanleg en de exploitatie «ener onderzeescbe
telegraaflijn en van te leg raaf-kan toren in de Neder-
landsche O. I. bezittingen, ter verbinding van de
telegraaflijnen der Kngelsch-lndisclw bezittingen
met die van liet vasteland van Australië, lie
overeenkomst deswege wordt in haar geheel in
«Ie Staats-Courant van lieden medegedeeld.
Rij Kon. besluit is bepaald, de bezoldiging
der Rijks-veld wachters, opzieners der jagt en vis-
schcry, voor zooverre zij niet belmoren tot eene
hoogere dan «Ie derde klusso van Rijks-veldwachters
.op drie honderd gulden.
Door do regtbank tc Groningen is een ter
dier stede wonende kleermaker veroordeeld, tot
gevangenisstraf voor den tyd van zes dagen, tot
betaling eener boete van acht gulden en iu de kos
ten van het geding, omdat hij niet lydig aan
gifte had gedaan ter plaatse waar zulks behoort,
san de geboorte eener dochter, waarvan zijne on
gehuwde dochter, ten zijmm huize en in zijne te
genwoordigheid was bevallen.
Wij hebben gemeend bovenstaande veroordcc-
ling io ons blad te moeten opnemen tut eene waar
schuwing voor anderen, die er op vertrouwen dat
dergelijke verzuimen alleen door een verzoekschrift
zjjn te herstellen, niet wetende dal men zich ook
blootstelt aan vervolging, welke op gevangenis kan
uitloopen.
7an de Redactie der Aseiiseoohtscue Courast.
In uw nummer van den '20 Januarij heli ik getracht
aan te toonen dal hij de hooge vlucht die de nijverheid
dour den toencmeiiden hlori van kunsten en wetenschappen
in on ai- eeuw g»nouien heelt de poging om de weelde te
Verbannen cencn hoogst nadceligen invloed op de welvaart
zou uitoefenen, om hel even of men die poging langzaam
en geleidelijk dan wel met spoed en op eene doortastende
wijze zou willen aanwenden.
Ten vervolge op die beschouwingen acht ik het niet
ongepast, nu meer bepaaldelijk het oog tc vestigen op
het hoofdargument dat de bestrijders der weelde steeds in
het voordeel van hun lieveling-denkbeeld aanvoeren.
Dat hoofdargument is het volgende Kr worden te weinig
eerste leveiisheiioodigdhedeii geproduceerdde kapitalen
die tot productie van weelde-arlikelen worden aangewend
en de sommen die door een ieder aan weelde-artikelcn
worden hesleedmoesten ter verbetering van landerijen
en derhalve tot uitbreiding van landbouw en veeteelt wor
den gebezigd dan zou er weldra overvloed zijn aan alles
wat de mcnsch tot voeding en deksel noodig heeft en het
pauperisme, die kanker der maatschappijzou van liever
lede verdwijnen.
II et gene ik in mijn' open brief aan den heer v. V.
zeide moet ik hier herhalen Aangename droom van
den philaiithroopmaar ook. helaas! niets meer dan een
droom.
Heeds heb ik in mijn vorig artikel er op gewezen
hoe de iiienseh hij de vorderingen der algemeene be
schaving. meeren meer behoefte gevoelt, en ook veelal
gelegenheid heeft een werkkring overeenkomstig zijn aan
leg en neiging te kiezen.
liet is dan ook allerwaarschijnlijkst dat, onder duizend
menschel) die thans in «Ie fabrieken arbeiden of als
ambachtslieden werkzaam of ook zonder werk zijnter
n lauwernood tien gevonden worden die voor arbeid op
het veld. de vereisehle geschiktheid en kracht zouden
hehhen of hun werk tegen veldarbeid zouden willen ver
wisselen. Men denke slechts aan de Koloniën der Maat
schappij van Weldadigheid en aan de ellendige resultaten
die aldaar met «h-n landbouw verkregen zijndoor men
sehen van allerlei slag tot veldarbeid te dwingen. Kunst
matige en eedwongeiic productie van welken aard ook
zal op den duur altijd lalen niet alleen door bet bezig n
van ongeschikte of onwillige arbeidersmaar ook wan
neer ongeschikte kapitalistendoor philanthropen aange
spoord zieli laten overhalen om productie te beproeven.
Wanneer men de philantropen hoort spreken zou het
waarlijk den schijn hehhen als of er niets anders dan
geld en goede wil noodig waren om landbouwer of indus
trieel Ie worden. Ziet uien evenwel de zaak wat dieper
in dan zal men toestemmen datom met Voordeel in
den landbouw of in ennig ander vak van nijverheid als
producent op te treden, de eerste voorwaarde iskunde.
/.onder kunde is er geen voordeel. En voordeel moet
met eiken arbeid beoogd en ook verkregen worden oin
duurzaamheid aan den arbeid tc verzekeren. - Won
men met werken door aanwending van kapitaal op
den duur niets dan zou het werk weldra moeten gestaakt
worden; derhalve zijn geld en goede wil, hoe onmisbaar
«••ik lot pruduetic van geen hoegenaamd nutwanneer
het bezit daarvan niet met kunde gepaard gaat:
kuilde is de ziel; het levensbeginsel van alle productie
zoo wel bij den landbouw als hij alle andere vakken van
industrie. En het is juist het gebrek aan die vei-eisehte
kunde, dat in een land als het onze, waar handel en
zeevaart de hoofdbronnen van liet volksbestaan uitmaken
velen die geld en goeden wil bezitten, in hun welbegrepen
b -l ing van alle productie terughoudt.
Bovendien zullen wij de oppervlakte van onzen bodem
in alle provinciën niet aandacht beschouwende, moeten
erkennen dat de heiden of woeste gronden die nog niet
in kuituur gehragt werden ook niet dan niet groole kosten
iu kuituur te brengen zijn. Ware dit laatste niet werke-
l'lk het geval dan zou de huurprijs der boerenhofsteden
n'.k minder zijn gestegen maar de vraag naar die hof
steden was sedert geruiinen tijd veel grooler dan het aan
bod doordien vele boerenzonen die hij den landbouw zijn
ougehragt en daarin hun middel van bestaan trachten te
linden, vrrgoolsclie moeite doen om hofsteden te huren,
honden zij «lie geld goeden wil en ook kunde bezitten,
niet uilzigt op voordeel l ind ontginnen dan zouden tij
dit ook zonder twijfel doen. Waar zij bet niet durven
ondernemen behoeft de stedelingmet al zijn geld en
goi-ilrii wil het waarlijk niet te bef roeven.
In het algemeen welligt met weinige uitzonderingen
mag men het daarvoor bonden datwaar men in out
I nulmet voordcel eerste levenshenoodiedheden kan pro
duceren die in qualiteit en prijs, met «Ie huitcnlamlsche
iu concurrentie kunnen treden, reeds geproduceerd wordt.
Waar gelegenheid lustgeld cii kunde, in toereikende
mate voorhanden zijn en nogtan» de spade niet iu den
grond wordt gestoken daar is ook zeker de overtuiging
gevestigd «lat men lot billijker prijzen de céréalcn uit
hel buitenland kan betrokk' u dan men die op Neder-
lantlsclien hodcin van nog te ontginnen gronden oogsten kan.
Wat haat het dus of de philanthropru tot landbouw
aansporen? Landbouw kan nooit gedwongen en zonder uit
zift op voordeel worden oiidornouu-n. En wat de veeteelt
betreft zoo lan-r de lieden van dat vak er voordeel mré
kunnen behalen, zullen zij evenmin ecnige aansporiugbe
hoeven. De veestapel iu de noordelijke provinciën de*
Rijks kan liet getuigen.
Men zegten met gronddat het den consument niets
haat of de veeteelt at op uitgebreide schaal wordt ge
dreven daar liet vee voor een groot el te wordt uit
gevoerd en de prijzen in ons land dus tc hoog zijn. Men
zou misschim wel wentellen dat, zoo het mogelijk ware,
aan de veefokkerij eene nog grootere uitbreiding wierd ge
geven om eene gewciischte prijsverlaging te doen ontstaan.
Maar. gesteld eens de mogelijkheid dat ons Gouvernement
lot liet dwaze besluit kwam den uitvoer van vee te ver
bieden dan althans zou er oniiiiddclijk overvloed zjn. En
wal zou dat helpen? Niels. Rel gevolg zou alleen dit
zijn dat de veehouder, zoo lmg hij in ons land even hooge
prijzen als in liet buitenland kan bedingenzijne industrie
op denzcll'dcn voet zou blijven voortzetten maar aangezien
weldra het aanbod grooler zou zijn dan de vraag en de
prijzen dien ten gevolge noodzakelijk moesten dalen zou
de veehouder, niet uit gebrek aan lust of ijver voor zijn
vak maar uit gebrek aan voordeelzijne industrie voor
ren groot gedeelte moeten inkrimpen en allengs zou het
verbroken evenwigt tussclien «raag en aanbod zich herstellen
en op nieuw zou er prijsverhooging plaats hebben.
En wat wil van dat alles het gevolg zijn Dat ons
volk iu zijn geheel genomen het voordcel zou derven dat
vroeger aan den uitvoer van het vee als handelsartikel en
tevens als betaalmiddel voor guedkoopc producten van het
buitenland verbonden was en de consument zou op den
deur bevinden dal hij door hel verbod van uitvoer groo-
lelijks werd benadeeld.
\V ij hebben gezien boe Sir Robert Peeleen der grootste
staatsmannen onzer eeuw. zijn vroeger systeem van behoud
vaarwel zeide en algemeene bundelsvrijheid predikte. Die
vrijheid van h,md<-l en scheepvaartaan gezonde begrippen
van staathuishoudkunde ontleendis een kenmerk van
onzen tijd. Wanneer wij die vrijheid uit overtuiging
huldigen hoe kan men dan tocli op het denkbeeld koincit
om landbouw cii nijverheid liet dwangbuis te willen aan
trekken? Wie aanleg en neiging heeft voor den handel
de scheepvaart, den landbouw of andere ffikkeii van nijver
heid zal niet tot den geleerden stand of tot krijgsman
worden opgeleid. Wie koopman of industrieel in, zijn
hart is zal dikwijls een slecht landbouwer wezen en zoo
ook omgekeerd.
Men ia te dus een ieder vrij in de aanwending van zijn
vermogen en zijne inkomsten; van zijne geest- en lichaams
krachten.
Wil men niet proJnccerenomd.it men er geene neiging
toe gevoelt en geen voordeel in zietwelnu wjt zwarig
heid Er wordt geproduceerd zoo al niet toereikend in
■nis land da-.i toch elders. RuslandHolen l'ruissen
en de V reenigde Staten vin Amerika kunnen weldra dn
voorraadschuren zijn van granen tot voeding van geheel
Europa en nog meer. En wat de klccdingsloffeu betreft,
hetgeen wij daarvan in ons land ontbreken wordt ons
door Engeland Frankrijk België en Duitsclilaii geleverd
tol lagere prijzen dan wij het in ons Vaderland kunnen
produceren.
Beschouwen wij slechts onzen dienstbaren stand: voor
hoe weinigin vergelijking van vroegere tijden zijn de
dienstboden zeer goed gekleed. En dit hebben zij aan
den bloei van kunsten en weteiiscli ippon en daardoor aan
de hoogere vlucht der nijverheid tc danken in die landen
wier bodem vele grond- en bouwstoffen oplevert en die
dusmeer dan ons land door de natuur voor industrie
bestem:) zijn.
liet is waar. er zijn vele armen in ons middenmiar
gesteld dat wij om dien armoed Ie helpen lenigen be
gonnen met liet sluiten der tapijt-, meubel- en andere
fabrieken, waar men artikelen van weelde v.tv lardigt
zouden wij dm on» oogmerk bereiken? Immer» zoo het
pet li armen dadelijk worden vermeerderd met de duizend-»
werklieden die uit deze fabrieken werden onislig. n. En
hoe zou het sluiten van die fabrieken, zelfs op een ver
wijderd tijdstip, ie.» lot den overvloed van levrnsbcnoi-
digtllieden kunnen bijdragen? Zou dc productie er door
toenemen en daardoor li t buitciilandscli graan en de bui -
tehliiuilsclie fabriekw,treil geheel hij ons kunnen ontbeer,]
worden In geciien deele zoo als reed» uit het voorgaand)
is af te leiden.
Voor hoe vele honderde millinenm guldensh-bbi-o wij
gedurende de laatste vijftig jaar aan wcelde-artikelen en
levensbenodigdheden van het buitenland ingevoerdKn
zijn wij er armer door geworden? Wel hei tegen
deel is waar en wel om de eenvoudige reden J.,l wij
door onsen wereld!)tndeldo««r ons» veeteeltdove nnz*
n.jverheid in staat waren, al «iir artikelen in d- cuiiuta
te bet vlet»
Vele iiiensclien verkorren in lirt ongerijmde den .Seeld,
dit voor ingevoelde weelde-artikelen hel g,-|d ml ou*
1 in 1 gaat en wij ons daardoor verarmen. Zjo dit bet
geval ware. zou er in O'is luid geen eiikejnu ri;k*diiH«r
meer Ie vinden z ju. Neen. men boude steed, j.j het oog
d it een land nirts kan invoeren, of het moet een &|uiv.ilrnt
tot uitvoer kunnen ainsneden. Zen len wij. ter tb-taling
van ingevoerd» waren, gel7 uit. <1 in is het
wij op suik een "Og inliw 'e r-el geld in omlojp b*bhe.»
in evenredigheid «1 r behoeften voor liet verkeer. H*l»w
wij noeli geld. noch andere waren iu overvloed, dm is
het sekrrdat wij van liet luiitenliod. nocu weelde-artikel»*
noch granen noch kledingstoffen kunnen invoeren.
Dat niet idle im iisclien, voedsel en kl-eding in overvloed
hehhen is geen gevolg van te g -ringc productie in ons
land. evenmin van te groote weelde; mi.ir van andere
oorzaken die ik bier niet m het brecue kan imh-indelen
maar waarvan ik toch de voornlainsu wil aanstippen:
o. Ontevredenheid der mensclien in hun lot, waardoor
wispelturigheid luiheid onzindelijkheid dronken
schap en andere ondeugden worden gekweekt, zoo-
dal de mrnscb eindelijk tot all-n aroeid ongeschikt
en du» arm wordt.
