ft
AHERSFOORTSGBE
G 0 U R A N
J& 08S.
vau DIHGSDAG,
dS December d859.
I"! rettcl meerder I<t i.'u.i— ^desDingidagi en Erijilagt, -De Prij» van liet Abonnement it 1,50 in de 3 maanden.Van Advertentiëo, 1 tot 6 regels60Ceala,
Bestellingen geschieden bij den Uitgever A. van Cletff, te
elke regel meerder 10 Cents, beliaive hel k.» i T 7! rjJ(la1>t' _Dc Pri> var> het Abonnement is j
Antcf.foort. „„.„.j. |,;i ,„e n^h.,„lel,r„
AMERSFOORT, 12 December 1859,
Dc E. A. Heer Burgemeester deter gemccnlc
ontving beden in een naamloos» brief per post
een bankbiljet N' 385 groot f 100—, welke gelden
volgens het geleidend scl.rjjvcn aan de stad Amers-
foort Itchooren, en waarvan de inzender ontvangst-
Itengl door middel der Amersfoortschc Courant
verlangt
Dezer dagen ontving een rydeade artillerist
tc silage oen postwissel groot tij/tig gulden*, hem
gezonden door eenc in hem belangstellende van de
andere sekse, welk liedrag licm natuurlijk aan bet
testkantoor te 's Hage iu klinkende munt werd uit
betaald. J.atcr bleekdat deze belangstellende slechts
eijfliy eetden voor dien postwissel aan bet postkan
toor Amersfoort had betaald, doch dat Iqj vergissing
ten de/en kantore bet woord guldens in plaats centen
op de» postwissel was geschreven. Toen dc vergissing
ter oorc van den rijdende artillerist kwainwaren
de t(jftig klinkende poppen verdwenen.
Zaturdag middag jl. ontdekte de conducteur
der diligence Floor fc CV van Amersfoort te Kem-
nes komende, dat het brievenpaket van Amersfoort
naar Amstrnlam, en waarin zich een aangeteekende
brief luwondverdwenen was. Zoo bet schjjnt is
bet paket nog niet gevonden of terug bezorgd.
Op Dingsdag, den 13 Deocmltcr 1859, des
namiddags tm een ure. zal de Haad der Gemeente
Amersfoort weder eenc Vergadering houdenwaarin
de punten van behandeling zijn:
1*. Ontwerp-Verordeningen tot heffing cn invor-
dering ccner Plaatselijke Directe Belasting.
2*. Ontwerp-IIcslnit aangaaude het maximum van
den in I860 te verlceneii onderstand.
3*. Voorstel tot liet verlcencn van ccne gralificalie
aan den Commissaris ran liikwartiering.
4®. Voorstel van Dr. W'. C. tan boekhorst lietrek-
kei pk de regeling van dc geneeskundige dienst
der armen.
Wy vernemen, dat aan dc gemeente Doesburg
is toegestaan de doorvaarLsrcgten wegens het passeren
van vaartuigen door de schipbrug over den IJssel
te blijven heffen, terwijl het Cemeenleliesttiur van
Arnhem zich, op aandringen van den Minister van
ilinuriil. Zaken, beeft genoodzaakt gezien diezelfde
leg ten af te schaffen. liet Miuisterie ging by laatst-
p-melde Iwslissing uit van de grondstelling, dat
«Ie rivieren rijks-eigeudora zl|n en bet eenc onge
rijmdheid is. dat, wanneer iemand de vrije vaart
belemmert, hij voor de opheffing der door hem
telven daargestelde belemmering nog betaling zou
kunnen verderen. Dc Tergunning aan de gemeente
Doc.slwirg getuigt derhalve niet vau consequentie.
Als de ritieren Rijks-eigendom zijn waarom laat
dau het Ministerie dc monding der Eem, eetie der
Icrensiulercn van dc provincie en van den Amersfoort-
scheti handel, verzandenWaar zooveel millioenen
voorde Simnen/rn worden beschikltaar gesteld, zullen
nagenoeg twee ionnetjes goud 196.000) wel kunnen
mrden gemist om de verbetering te doen uitvoeren.
Te Veendijk heeft zich dezer dagen een
vreemde ziekte onder paardeu vertoondwaaraan
hii twee landbouwers reeds vyf gestorven zijn. In
elk ireval waren «e 's avonds nog oogcnschijnlijk
bwkI en 's morgens lu^eu ie en konden niet neer-
fi„,l kurnen. De ruggegraad of de spjeren, die
daarin llilloopcn, scl.enen slerk aangedaan c sg„;
l.leren in dien toestand cenlgc dagen liggen,
«w» ie stierven. Een ervaren veearts, heeft nog
„iel. kunnen vinden, dat afwending of een.gcher.
i lUnir aanbrengt. Dii vele landbouwers ontstaat
def ïeg «at beïorgdbeid. Er is door sorn-
TX rraa- seuit. of dc sterke warmte cn het
'Ste drinkwaterwaartoe men daar rerpligtwa,
de wringt te nemen, ook ooraken kunnen ago
I 'fr'rbnrsoti kwaal, die nu. bil stulrnedering los-
Still Oordcel hierover ag aan deskundigen
Vrijdag heeft voor het pro.inciaa geregtsbof
./„ld Holland de beliandeluig plaats gehad
H mak rau Johanna Valk, huisrrouw van
ran do ra« laalst WM)MCgus
Jiiics dc Kiert n moedwillige brand-
lc Ridderkerkbest umig .Mr niet te 500„.ien
was daleenig
mcnschcnleven in gevaar I
Apin «-nrd wn
liot'oncnbaar ministerie word waargenomon
tuchlboisstrar «n n verschillende middelen
Mr. A. A. Dmvt „^„„idigdc voorgedragen,
van verdediging voora|d aans,aa„den Donderdag.
Do uitspraak is I" doc,or in de
- »EI' P'S' 3ê Heer J. r° Piepers, gcb. tc
region bevorderd dc Heer
Amersfoort, na verdediging van Theses Juridicac
Inaugurale».
Door den heer P. de Liefdeonlangs te Oud-
Loosdrecbt overleden', is bij testament ƒ1000 aan
de algemcene armen en 2000 aan de Hervormde
diaconie van die gemeente geschonken.
Vol gens bet algemeen gerucht, zou de Eerste
Kamer het spoorwegontwerp wel spoedig onder
zoeken maar het niet meer in den loop vau dit
jaar in het openbaar behandelen. De ontwerpen
nopens de slaatsbegrooling voor 1860, die spoed
vorderen, zouden bjj de Eerste Kamer den voor
rang hebben.
Als een staaltje van het vernuft der Rolterdam-
sche ijteraars Toor den Zuiderspoorweg kan worden
medegedeeld, dat artikelen in bet Handelsblad van
Antwerpen worden geplaatst, waarin kwanswys de
Delgen jammerkrcelen aanbellen dat den dood
slag wordt gegeven aan hunnen Antwerpscben transi
tohandel als die Nederlandsche Zuiderljjn doorgaat
Vervolgens neemt de Drcdatche Courant en daarna
de N. Rolt. Cll deze jeremiades over, om zoodoende
de Eerste Kamer diets te maken, dat de spoorweg-
ontwerpen moeten worden aangenomen, ware het
alleen om den transito-handel van onze Belgische
naburen te vernietigen. Deze Jkunstjens, zoo mede
dc kwakzalverij der spoorwegstukjes uit Rotterdam,
in het vergaèrbalje van Nederlandscb Abdera ge-
geplaatst, zullen naar men hoopt bun doel missen.
De afslag van het Gas.
Vermits naar menschelijke berekening Amersfoort
nog vier cn twintig en een half jaar het genot zal
hebben van dc hedendaagsche prijzen der gaszaak
R. van de Berkhof c. s.is het misschien niet ge
heel ondoelmatig te laten volgen een en ander in
de jongste raadszitting te Utrecht gesprokendaar
eerlang het contract met den concessionaris aldaar
expireert.
Een der leden ïegt: ik eerbiedig het besluit
van den raad om bjj w,yze van proefneming, zoo
als men dat gelieft te noemen de levering van gas
uit te besteden. B. en W. hebben gevolg hieraan
gegeven en bestek en voorwaarden doen opmaken
en de commissie van fabriekage heeft van een cn
ander iftet dc inceste naauwgezetheid kennis geno
men. Bg die beraadslaging is echter door de com
missie op nieuw en met den meesten ernst de
vraag ter sprake gebragt, in hoeverre dergelijke
bestekken vatbaar zyu voor ccne publieke besteding,
en de comm. aarzelde nieteenstemmig te verklaren
dat zy maar al te zeer vreest dat de raad door
deze proef zich op een dwaalspoor zal laten brengen.
Spr. althans vermeent rekenschap te moeten geven
waarom bjj zich zal verklaren tegen elke aanbe
steding van gas en zelfs de verzekering geeft, dat
de minste prijs van aanneming hem nooit zal ver
lokken zijne toestemming er aan te hechten, want
men lette er wel op, mijne Heeren, zoo vervolgt
Spr., een bestek vas gasaanneming is geen gewoon
bestek; terwijl een gewoon bestek eindigt bij het
voltooycn van een gebouw of aangenomen werk,
blijft een bestek van gas een levend bestek voor
een groot aantal jaren met al zijne gevolgen,
terwijl bij een gewoon bestek verschil van uitlegging
kan bestaan tilsschen den uitbesteder en den aan
nemer of opzigter, komt de aannemer der gasver
lichting dagelijks met een tal van burgers in aanra
king, waaruit zoo vele confiikten kunnen geboren
worden, en terwijl bij een gewoon bestek in den
regel zeer weinig burgers belang hebben en het
bun onverschillig is, of een werk spoedig of minder
spoedig voltooid wordt, heeft by een bestek van
gas ieder burger belang, van den aanzienlijke tot
den geringe, van den rijken lot den armen, want
bet geldt het licht. De heer Rake heeft bij cene
vorige gelegehbeid gezegdhetgeen door Spr. geheel
beaamd wordt, licht is even als brood, het Ivelioort
tot de eerste levensbehoeftenmaar een eerste levens
behoefte geef ik nooit in handen van een enkel
man. En moge de raad zich toch nooit laten ver
lokken door bet woord concurrentie; ziet, mijne
hecren zoo vervolgt Spr. in liet maatschappelijk
leven zijn er altyd woorden, die voor eenen tyd
als geijkt zyn; eenige jaren geleden was het woord
bezuiniging aan dc orde van den dag cn die dat
woord maar goed wist te gebruiken bad zyn fortuin
gemaakt; thans heeft men wederom twee woorden
'openbaarheid cn concurreutie, dat zijn twee toover-
woorden en meer dan eene stemming getuigt reeds
van hunne kracht; maar openbaarheid moet toch
zijne grenzen hebben en concurrentie van toepassing
zynhier is het woord concurrentie niet van toepas
sing; concurrent is de zaakzoolang dc aanbesteding
niet geschied is, maar naauwelyks is de minste
inschrijver aannemer geworden, of bQ verandert
van titel, en wordt monopolist, en de geschiedenis
der monopoliën, wat leert ze ons anders dan dat
de monopolist maar een belang kent, dat is zijn
eigen belang. Zeker, mijne beeren, wjj beleven
een tijd va» ernstig nadenken; de hooge regering
beeft gemeend de spoorwegen dat krachtig middel
van vervoer in banden van enkelen, God weet,
welligt aan vreemden te geren; de geschiedenis
van den Rijnspoorweg leert wat dat is. De welden-
kenden in den lande zien dezen toestand met zorg
te gernoet; ook deze raad beeft dit begrepeo, en
van bier is een krachtige stem uitgegaan, en men
heeft het de hooge regering toegeroepenom een
dergelyk monopolie niet in handen van enkelen te
geven, maar dat de staat zelve tot den aanleg er
van moest overgaan. En zonderling op dit oogenblik
mjjnc Iteesenzitten wjj in dienzelfden raad te be
raadslagen, en er wordt strijd gevoerd ora bet
monopolie van hel licht, die eerste levensbehoefte
van aen burger, in eigen beheer te neinen of voor
een tal van jaren in handen van een' monopolist
te spelen.
Een ander lid zegt:
Te Liverpool kost bet gaz 3 shillings 9 pence
a f 2,2li. Indien de heer v. d. Made beeft aangeooraen
een prjjs van 4,23 voor de particulieren, is dat
voor Utrecht geen prijs die vaststaaL Hij heeft
daardoor eene winst van f42000 verkregen, die
de stad niet zou toekomen, maar waardoor zij in
de gelegenheid zoude zjjn de prjjzen aanmerkelijk
te verlagen. Bjj eigen beheer kan het tarief b. v.
om de 2 jaren berzicn worden. Men kan het gaz
welligt binnen weinige jaren voor ruim f 1 per
1000 kub. voet vervaardigen en moet men dan
nu, in dat vooruitzigt en met de verkregen onder
vinding zich Toor lange jaren binden? Te Delft
kost bet gaz ongeveer f 1,70 a /"1.80 per 1000
kub. vt., te Windsor is bet leveren van hel gaz
in den gazbouder publiek aanbesteed voor 2 shil
lings: f 1,20; dus<laar heeft men reeds een lageren
fabrikalieprijs, en Spr. ziet geen reden, waarom
men dien prys ook hier niet zou kunnen bereiken
en dus in staat zoude zyn het gaz legen f 2,30
en welligt nog minder te leveren.
De Oorlog.
De Ontwapening tan Europa, naar het Fransch van
Exile de Giiaidi*uitgegeven bij W. Decking, te Does-
horgh, is eene brochure, in de tegenwoordige omstandig
heden. inzonderheid nu het Congres te Parijs vergadert,
«eer der aandacht waardig. Ofschoon het wel geen betoog
behoeft, dat de ontwapening van Europa (bij gevolg die
van Engeland, Frankrijk cn Oostenrijk) eene hersenschim
is, te meer door den Schrijver zeiven waarschijnlijk als
droombeeld zich voorgespiegeld, omdat hij in geene de
minste uitweiding omtrent de ltaliaansche kwestie treedt,
laat de lezing dier brochure gnnstigc indrukken achter,
in het bijzonder doordien zij werd verrijkt met eene
keurige reeks van citaten van vele beroemde schrijven.
Een paar extracten volgen hieronder
De oorlog is moordde oorlog is diefstalmoord en
diefstal door de volken begaan op bevel hunner gouver
nementennadat zij door deze daarin geoefend zijn; moord
en diefstal toegejuicht, gedecoreerd, gekroond; moord en
diefstal ongestraft, ja vereerd; moord e» diefstal onder
een eerepoort in plaats van op 't schavot; het is legale
inconsequentie, want het is de maatschappij bevelende,
wat zij zelve verbiedtverbiedende wat xij beveeltbctoo-
nende wat zij straft, cn straffende wat <uj beloont, ver
terende wat zij laakt, lakende wat zij vereert: de zaak is
hetzelfde, de naam alleen is verschillend.
Heeft men zich wel ooit ernstig afgevraagd, wat Europa
zou zijn in de negentiende eeuw met zijne spoorwegen
stoombootenelectrtsche telegraphen, als men hetzelve
door den geassureerden permanenten vrede teruggaf
wat het verliest door een gewapendeR telkens afgebroken
vrede? Heeft men zich wel ooit ernstig afgcvraral, wat
de tegenwoordige maatschappij zijn zon, indien net ver
nielingsvermogen geheel veranderd was in producccrvcr-
mogen; indien men het geld, en den tijd dien men be
steedt om de mensehen het geweer te loeren gebruiken
(dat men hen dwingt te dragen) besteedde om hun te leercu
zich van de vermogens tc bedienen die iu hen zipt?
Heeft men zich ooit ernstig afgevraagdwat men er aI
niet bij winnen zou, zoo men de wetenschap toepaste op
de aankweeking van den mcnsch, op de beschaving eu
vorming der inctischhcidwelke problema's men daardoor
zoude opgelost zien welligt, wat men er niet al bij winnen
zouzoo men oerebogen voor den vrede in plaats va» cerc-
poorten voor den oorlog oprigtte? W»t men er al niet bij
winnen zou, boo men voortaan alleen aan ovcrwinningeu
door de mcnschcn behaald op de stof cn in de wetenschap
eer en bclooningen, gratificaties en titels gaf, die men
maar al tc lang verspild heeft aan de bloedige zegepralen
behaald door den mensch op den mcntch?
Heeft men zich ooit ernstig afgevraagd tot welken tmp
van welvaart en zedelijkheid de volken zouden geraken
door den arbeid en de spaarzaamheid, als nlle loon vrij
was van belasting, als uc belasting, noodig voor de uit
gaven van den Staat, naauwdijks gevoeld werd door den
vrij overgnanden rijkdom; zoo dc belasting slechts een
prikkel of ccne straf was voor dc luiheid. Heeft men zich
