AHIRSFOORTSCHE
CO OR AH
NIEUWSBLAD der CKM'ltAAm»
NOORD OOSTELIJKE SPOORWEGGEWESTEN
Jtë 1091.
Tan DJJXGSDAG, 3 November 3863,
Dit Blad verschijnt des Dingstlugt en Vrijtlar/s. De Abonnementsprijs is f\ 50 in de 3 maanden. Van Adverlentiën1 tot 6 regels CO Cents elke regel meerder 10 Cents;
legale Advcrtcnlicn per regel 15 Cents, behalve het Zegclregt. Afzonderlijke nummers /"0.10. Brieven franco. Bestellingen bij den Uitgever A. 11. van Cleeff, te
Amersfoort, Bureau Amersfoorlsc/te CourantLangstraat, Wijk F, N'°. 13. over de Oude Vischinarkt, zoo mede bij alle Boekhandelaren en I'ost-Directeuren in het Rijk.
B E R I Gr T.
Dït Courantnummcr verschijnt ter dubbele
grootte en wordt tevens uitgegeven met een
bijvoegselbevattende het verslag der jongste
zitting van den Amersfoortsclien Gemeente
raad waarin eene uitvoerige discussie nopens
het gemeentelijk subsidie aan den Centraal-
Spoorweg voorkomt.
De Red. der Amersf. Courantlettende op
de teekenen des tijdsvoedde steeds den
wensch aan de Courant eenige uitbreiding te
gevenen meentdat thans het oogenblik
is genaderd geleidelijk daartoe overtegaan.
Zonder prijsverhooging reeds eenige num
mers in dubbele grootte uitgegeven hebbende,
zal nu en dan daarmede worden voortgegaan
ten einde later definitief deze verdubbeling
in werking te kunnen brengen.
Nu een spoorweg onze gewesten doorsnijdt,
en er alle hoop is voor nog eenen spoorweg
zal het velen niet ondoelmatig voorkomen
dat de Courant in het vervolg volgens boveu-
staanden titel verschijntzullende de Red.
zich beijveren door ruimeren en verbeterden
inhoud als anderzins haar voldoende aan dien
titel te doen beantwoorden.
De Centraal— en Noord—Oostelijke
Spoorwegen.
Den 30en April 1838 werd de concessie Rijn
spoorweg" verleend voor eene lijn van Amsterdam
langs Utrecht naar Arnhem, en hij de opmelingen
van de lijn Ulrechl-Arnhem in 1840 en 1841 werd
zij uitgebakendvan Utrechtlangs het kamp van
Auslerlit/. op Woudenberg enz. tot Arnhem.
Wanneer destijds Amersfoorts soinrniteilen de
handen ineen hadden geslagen om rnet vereenigde
krachten de rigting dezes Rijnspoorwegs seer nabij
Amersfoort te bekomen, dan had men waarschijn
lijk reeds toen aan Amersfoort hel genot van eenen
spoorweg kunnen verzekeren want opgemelde lijn
stond uitgühakcnd nabrj den Spilslteuvcl (2e tol straat
weg van Amersfoort uaar Utrecht) en ware, meteen
ontworpen station daar ter plaatsealzoo deze spoor
weg nog nader hij Amersfoort gekomen, niet voor
uitziet ook weldra eene nieuwe lijn direct langs de
stad loopende naar het Noorden of Noord-Oosten te
verkrijgen. Doch, toen verhieven zich Utrecht, Zeist en
omstreken met hunne rijke grondeigenaren om deze
lijn (zoo als zij thans bestaat) over Zeist-Driebergen
te doen weudenen Amersfoort werd uitgesloten
Helaas! velen zagen destijds het onmetelijk nut van
eenen spoorweg niet in even als in Wageuingen
meende men dat, vermits vader, grootvader en
overgrootvader met hondenwagens, snikken, dili
gences en dergelijke gereisden zoodoende hun
geld verdiend haddenzulks voor hunne nakome
lingen ook maar zoo blijven moest. Die verdoolden
wilden niet begrijpen: dat stilstand, achteruitgang
is; en, wie zijn gewest- en landgenooten ziet pro
fiteren van de stoomkracht, voor eigen welvaart
het graf delft, als hij niet medewerkt 't versneld
vervoermiddel te hekomen. Ja, er waren nog dom-
pergcestcn genoegdie wenschten den Rijnspoorweg
maar zoo ver mogelijk van Amersfoort verwijderd
te houden!
Dochlaat ons billijk zijn. Amersfoort telde
mede eenige mannendie anders(jansch antlers
dachten en allengskcns vond hunne meening in
gang, zoodat Amersfoort z(jne dwaling inziende,
van af 1843 al het mogelijke deed om een spoor
weg te bekomenen in 1845 geschiedden langs
deze stad voor het eerst de opmelingen van eenen
spoorweg op Zwolle, welke stellig tot stand ware
gekomen, indien niet in 1845 vele handelshuizen,
welke hunne toezeggingen daarvoor bepaald had
den gedaan, door de handelscrisis van dat tijdvak,
voornamelijk ten gevolge der mislukking van den
oogst in Ierland en elders, verpligt waren geweest
hunne toezeggingen inlclrckkcuals niet in staat
ddzc gestand te doen. Do aandeden in dezen
spoorweg werden reeds ter beurze verhandeld onder
den naam van: aandeden Zuiderzce-spoorweg.
Desniettemin ware die spoorweg tot stand geko
men wanneer inen rijks-subsidie en de verdere
medewerking der Regering had kunnen bekomen
doch deze ondersteunde de Overijssdsche spoor
wegen, destijds ook geconcessionneerd. Zij hadden
de voorkeur hij de Regering, welke, even als opvol
gende de Eemlanden co de Veluwe steeds stief
moederlijk behandelde.
In het tijdvak van 1843 tot 1857 waren eenige
voorname ingezetenentegelijk met de Kamer van
Koophandel en Fabrieken, werkzaam gebleven om
aan Amersfoort eeoen spoorweg te verschaffen
iels dat evenwel niet mogt gelukken, toen in 1857
door den Minister van Binnenl. Zaken een plan
aan de Staten-Generaal werd voorgelegd oin voor
het aanleggen van sommige spoorweglijnen eenige
kosten te vergoeden en het exploiteren derzelve te
ondersteunenverdeelendc die in volstrekt nood
zakelijke, welke het eerst, en in nuttige, welke na de
oiTstgnrnclde zouden tot stand komen. Bij dit plan
was de lijn Uirechl-Amersfoori-Zwollc onder de
nuttige gerangschikt. De Tweede Kamer der Staten-
Generaal vereenigde zich niet daarmede.
Ook de Rijnspoorweg-Maatschappij was steeds
bedacht eene lijn in de rigting van Amersfoort te
leggen, doch tot hel degelijk aanvatten der zaak
werd niet overgegaan.
In 1858 werd door den baron van Lockliorsl c. s.
hij den toenmaligen Minister van Binnenl. Zaken
van Tets de concessie voor eenen spoorweg Utrecht-
Amersfoort-Zwolle met klein aangevraagd; welke
werd toegewezen bij kahinetsrescripi N°. 76 van
17 Julij 1858, inet bepaling dal de weg binnen
4 jaren gereed moest zijn.
Na vele tegenspoeden zoowel hij het opmaken
der plannen als anderzins, en weinig sympathie
van zijde der Regering genietende, ging de concessie
over aan de Amsterdamsche lleerendie de Neder-
landsclie Centraal-Spoorweg-Maatschappij vormden
zijnde de betrekkelijke acte toen goedgekeurd hij
cabinelsrescripl N°. G6 van 27 Maart 1360. liet
was aan deze Maatschappij voorbehouden de lijn
lot stand te doen brengen, nadat de heeren Delettrez
Père Gis als aannemers werden vervangen door
de lleeren Vitali, l'icard C".welke aannemers
hoewel met vele moeijelijldieden te kampen heb
bende, met énergie en vlugheid den weg zoover
hebben voltooid dat reeds sedert eenige maanden
hel spoorwegvervoer van Utrecht tot Hittem kan
plaats hebben, terwijl dit in 1864 tot Zwolle zal
kunnen geschieden.
Heeft men dus de zekerheid dat de Centraal-
Spoorweg voor onze streken zal worden, wal in bil
lijkheid daarvan mag worden gevorderdmen dieut
echter de handen niet werkeloos in den schoot le
leggen en is het nu pligt te zorgen, dat de nieuw
geconcessionneerde Noord-Oostelijke Spoorweg ,'Am-
sterdum-Nijkerk-Zutpheii) tnede langs Amersfoort
loopt. In één woord, de sommiteiten te Amersfoort
cn omgelegen plaatsen, inzonderheid ook te Bjrneveld,
zullen ongetwijfeld alle krachten inspannen om in
hel belang hunner gemeenten dat doel le hereiken,
cn vermoedelijk daartoe weldra hij den Raad van
Admin.der Cenlr.-Spoorwcg-Maalschappij en hij liet
Ministerie van Binn. Zaken zoowel de noodige schrif
telijke als persoonlijke pogingen aanwenden, ook niet
schromende daarvoor namens hunne gemeenten
geldelijke ondersteuning loetezeggen waartoe deel
name in het kapitaal der onderneming meer gewigt
in de schaal legt, dan voorwaardelijke subsidie.
Die ondersteuning zal sehoone renten voor den
bloei dier gemeenten afwerpen voornamelijk spoor-
gemeenschap met d« hoofdstad des Rijks en onder
ling bevorderen; dan is te herwinnen, wal in zoo
veel jaren van stilstand werd verloren dan zal
de groole route voor reizigers cn goederen in en
over onze gemeenten en gewesten als van zelve
gegrondvest worden van en naar Noord-UuitsehlanJ
cn de Noordelijke provinciën van Nederland.
De lessen van liet verleJenc (men lette op hoven-
staande schets) zijn waarschuwingen voor de toekomst.
Men smeede liet ijzer, terwijl hel heet is; men
wachtc niet tot liet te laat zij; eenmaal te laat,
zal vrelligt voor altijd ie laat ziju. Men drale dus
niet, Tcrcenige zich. heredenere, besluite wat
er gedaan moet worden eu hrenge spoedig het
besloteno tot uitvoering, opdat elk die daartoe liet
zijne bijdraagt in zijnen werkkring, even als wij in
onzeu werkkring, de voldoening mogen erlangen het
pligtmaiige te hebben aangewend tot bevordering
van den bloei, de welvaart en den vooruitgang onzer
gemeenten cn gewesten.
AMERSFOORT, 2 November 1863.
Door He inwoners van lieerde, Wezep en omstreken
zijn rekwesten aan den Baad van Administratie der
Ned. Centraal-Spoorweg-Maatschappij gerigt, om het
station Oldebroekaldaar geplaatst op verzoek van
een der voornaamsten uit die strekente verplaatsen
naar Wezep, aan den straatweg van Wezep naar
llattem moetende thans de inwoners van lieerde
Wezep en omstrekendie van den Centraal-Spoorweg
gebruik maken zich van het station llattem bedienen
zijnde Oldebroek moeijclijk le bereiken.
Naar wij vernemen zal binnen een paar dagen
bij dc bewoners der Langstraat alhier, van af de
Kamperbinnenpoort tot aan de Varkenmarkt, worden
aangeboden eene lijst ter deelneming tot bet luisterrijk
cn fcslocnsgewijze illumineren der gansche Langstraat
even als zulks tc Rotterdam cn elders plaats heeft
cn waartoe vooral de fraaije en ruime Langstraat zich
inzonderheid leent, zoodat men zich daarvan een be-
tooverend gezigt mag voorspellen. Ongetwijfeld zal
dit sehoone plan algeinecne toejuiching en medewer
king erlangen.
Te Oegstgeest wordt het feest van Neêrland's
herkregen vrijheid cn onafhankelijkheid, onder
anderen gevierd door hal-knuppelen en haan-sabelen.
liet eerste zal de benaauwdheid voor oogen
stellen, waarin de Fransche lijd ons volk deed
verkeeren cn het tweede
Dr. Broers te Utrecht roept hulp in vooreen
oud gediende, die hij zijne soldij als lid der Militaire
Willemsorde, geene genoegzame bedeeling ontvangt,
om met zijne vrouw te leven.
Genoemde geneesheer ontmoette dien ouden mili
tair wel eens in dorpen, en ontdekte dan, dat hij
de militaire Willemsorde zorgvuldig verborg.
Was hij le armelijk gekleed voor die decoratie?
Of verbergde hij die, om haar geen oneer aan
te doenterwijl hij bijstand vroeg
In 't laatste geval zou die orde een bitter ver
wijt zijn voor onze Regering.
Men denke hierbij aan het millioen voor een
paleis der Volksvertegenwoordiging
De Ilooge Raad der Nederlanden heeft 29
October een belangrijk arrest gewezen in zake
W. A. Willing, als eisclicr, contra den Staat der
Nederlanden als gedaagde. De toedragt der zaak
is deze: J. Galinan aannemer le Amsterdam heeft
ter dienste van het departement van Oorlog aange
nomen te leveren inlaudsch gekeperd lentendoek
voor een bedrag van /2722, welk bedrag door
den aannemer werd gecedeerd aan den cischer
Willing. Toen deze ten bepaalden tijde de aanne-
mingssoin van het Rijk vorderde, werd hem dit
geweigerdop grond dat gemelde aannemer J. Gal
inan vroeger in gebreke was gebleven eene door
hem insgelijks ter dienste van liet departement van
oorlog aangenomen leverantie van veldllessclien te
bewerkstelligenten gevolge waarvan liet Rijk een
aanzienlijk geldelijk nadeei leed, hetwelk het thans
als tegenvordering wensclit te verhalen. In strijd
met de conclusie van den procureur-generaal
heeft de llooiie Raad den Slaat der Nederlanden
in het ongelijk gesteld en dezen veroordeeld tot
uitbetaling aan den cischer van het volle bedrag
van f2121. Hel motief van den Hoogen Raad be-
rustte hierop, dat de tegenvordering niet als eene
dadelijk ve rellen ba re schuld kan worden beschouwd
omdat zij niet zeker en ontwijfelbaar, maar eene
betwiste vordering is.
De schoolkwestie le Vlcddcr blijft voortdurend
tot onaangenaamheden cn strijd tusschen den Minister
van Binnenlandsche Zaken eouorzijds en den gemeen
teraad van Vlcddcr niet Ged. Stalen van Drenthe
anderzijds aanleiding geven. Nu weder bevat de Staals-
Ct. een Kon. Besluit van 22 Octoberwaarbij op
de voordragt van den Minister van Binnenlandsche
Zaken en op grond dat Ged. Staten van Drenthe
zwarigheid maken om voor de behoorlijke inrigting
van liet lager ouderwijs voor de kindoren der kolo
nisten in dc gemeente Yledder een subsidie van
f 1424 bij te dragen, overeenkomstig het Kon. bevel
van den 0 Augustus 11. dc Commissaris des
Konings in de provincie Drenthe gemagtigd wordt in
do uitvoering van dat bevel le voorzien.
Uit Leeuwarden schrijft men van 28 October:
Het verkeer op den Spoorweg naar Harlingen, dat
van de opening af op Dingsdag j.l. reeds zeer druk
wasbeeft lieden (marktdag) ieders verwachting over-
