Dingsdaff 15
December 1868.
M 4G27.
Dit blad verschijnt des Uaemdngs eu Donder dans's avn„a." n a i=a
10 Cents; legale Advertentiên p-r reeel 15 Cents behalw.t ,7 i AI,onne,nenUPriJ* /'-SO in de 3 maanden. Van AdverienüëiiI tot 6 regels GO Centselke regel meerder
Bureau Amersfoortsehe CourmtCangestraaV Wiik F so"8?*"61'--mmers /O.'O. Brieven franco. BesteHingen bij den L'itg. 4. II. van ttteflte Amersfoort.
B0*J*, - 43, over de O.ide Viseh.narktton mede bij alle Boekhandelaren en Post-Oirecteuren in het Rijk.
kennisgeving.
Rationale JW ti tie.
Da BUIIG KM EKSTER as WE 1 HOUDERS vak
AHEll SPOOKT,
Gezien de wetten van den 11». Augustus 1861 (Slaaln-
1.1,id N°. 72; en van don I. Hei 1863 (Staatsblad Nu. 44j,
betrekkelijk de Nationale Militie, benevens bel Koninklijk
besluit van den 17. December 1861 (Staatsblad N°. 127;
Doen te weten, dat op Donderdag den 7den. Zaturdag
der 'Jden en Woensdag den 13den Januarij 1*0». telkens
van 's voorin.dd.igs 10 lot 1 ure des namiddagsten
Haadliuue der gemeente de inschrijving voorde Nationale
Militie aal plaats liebbeu van jongelingen, die in den loop
van hel jaar 1*50 geboren en a Duo in 1*«0 aan de
loting onderworpen zijn.
En brengen bitrbij de navolgende wcts-artlkclen ia
herinnering
Art. 15. «Jaarlijks worden voor de Militie ingeschreven
«alle mannelijke ingezetenen die op den 1. Januarij van
«bet jaar bun negentiende jaar waren ingetreden.
«Voor ingezeten wordt geiiuudeu 1. bij wiens vader,
«olis deze overleden wiens moeder, of, aijn beiden
«overleden, wiens voogd ingezeten is volgens de wel van
«den 28. Julij 1850 (Staatsblad N°. 44j; 2. bij die geen
«ouder* ol voogd hebbendegedurende de laatsteaan
■bel in de eerste ziiisii.dc van dit artikel vernield lijdslip
voorafgaande, achttien maanden in Nederland veiblijl
«hield 3. bij v..n wiens ouders de langstlevende itigcteleii
«was at is zijn voogd geen ingezeten mils bij binnen
«liet Rijk verblijl boude.
«Voor ingezeten wordt niet gehouden de vreemdeling
•lirliooreiide tut eenen Maat waar de Nederlander niet
«aan de verpligle krijgsdienst is ondcrwurpcti ol' waar
«len aaiuieii der dienslpligligbeid bet beginsel van wedcr-
•kcerigllrtd is aaligiliuiucli."
Art. 16. «De insehrijviiig geschiedt: 1°. van een ongc-
huwde ui de gemeente waar de vader, of, is deze ovcr-
«ledeu de moeder of zijn briden overleden de voogd
«woont 2". van een gehuwde en een weduwnaar in de
«gemeente waar hij woont; 3°. van hem die geen vader,
«moeder of voogd heelt of door deren is achtergelaten
■of wiens voogil builen s lands gevesligu is in de gemeente
«waar hij woont 4". van dcu builen °s lands wanenden
«inoii van een Nederlanderdie ter sake van 's lauds
«dienst in een vreemd land woont, in de gemeente waar
«zijii vader ol voogd bel laatst in Nederland gewoond
•heelt."
Art. 17. «Voor de Militie wordt met ingeschoven:
«1°. dc iu een vreemd Rijk achtergebleven zoon van een
«ingezeten, die geen Nederlander is; 2°. de in een vreemd
«Rijk verblijf houdende oudei loose z jou van een vreemde-
•ting is sijn voogd ingrieten 3". ilr zoon van den
Nederlander, die ter rake van 's lands dienst in 's rijks
«ovvrsreschc beiilliiigen of koloniën woont."
Art. 18. «Elk die volgens art. 16 behoort te worden
«ingeschreven is verpligl ticli daartoe bij Burgemeester
«eu Wethouders uinlegcvcn tusscbeu den 1. en 31. Januarij.
«Bij ongesteldheid of afwezigheid of ontstentenis is
«sijn vader, of. is deze overledennjne moeder, of,
■lijn beiden overleden zijl» voogd lot bel doen van die
«aangifte vcrpligt.'
Art. 20 «Hij die eerst na bel intreden van zijn 19de
•jaar. doch vóór liet volbrengen van zijn 20ste. ingezeten
•wordt is verpligtzich zoodra dit plaats heeltter
«ii sclir.jving aanlegeven bij Burgemeester en Wethouders
■iler gemeente waar de inscbiijviitg volgens art. 16 moet
«geschieden."
Verzuim van aangifte ter insehrijviiig wordt gestraft
met eene boete van 25 lot 100 en subsidiaire gevan
genisstraf van ten hoogste tien maanden.
Bij dc aangifte van hen, die elders geboren zijn. wirdt
de overlegging van eene geboorte-acte gevorderdtol
wier kosteloos» verkrijging uien zich ter Secretarie dezer
gemeente kan vervoegen enige dagen vóór die aangifte.
Amersfoortilea 14. December 1868.
Burgemeester en Wethouders voornoemd
l'e Burgemeester
De Seeietisris, A, G. vMJEUS.
W. I.. Sl.llI.I.TI S.
Lijst »an brieven aan personeu IN HET BUITEN
LAND geadresseerd wier adres als onbekend
is opgegeven verzonden in October 1868 onder
het postmerk Amersfoort:
N\ 1. 0. van den Burg te Chicago (N.-Amerika).
2. F. Felkers (2 stuks) te Nicnburg (Duitschland).
Onder hel postmerk Haam
1. Vpijve de Pe|ilDée v. d. Ilalle te Brussel
(BelitW.i
AMEBSFOOBT. 14 December 1868.
Op Dingsdagden 15. December 18(58, des
namiddags le één uur zal de Raad der gemeente
Amersfoort eene vergaderiug houden waarin het
punt van behandeling is:
Missive van den lieer Minisier van Oorlog ten
opzigie van hel bouwen eener kazerne.
Bij gelegenheid der feestviering van het 50jarig
beslaan van het Dep. Amersfoort der Maalsch. lot
Nut van 't Algemeen werd eene Hulpbank in het
leven geroepen, welke veieenigitig hij Kon. besluit
van 4'October jl. N°. t als reglspersoon is.erkend.
waarna by dispositie van den heer Munster vait
Financien van ID Nov. jl. werd toegestaan de aan
gevraagde vr\jdom van zegel- en rcgistratieregleu
voor verschillende stukken. Vervolgens werd getracht
de aaodeeleu te plaatsen, is hel vereischte minimum
ad 2o aaudeeleu it 100.— geplaatst en geen
moeite gedaan meerdere te plaatsen omdat dit
kapitaal aanvankelijk voldoende vuork warn, waarna
eeue vergadering vao aandeelhouders is gehouden
alwaar een besiuur werd gekozen dat thans, na
Onderlinge regeling der function is zameugesleld
uil de lleereu It. A. IK. baiou van lleeckercn, presi-
dent, Mr. J. nan tier Leeuw, vice-president, IV, A.
CroockewitpeuuiugmeesierA. J. A. von Feliner,
secretaris, H, E. Herschel, 31. van Beek, J. C. Lvinweber.
Dit bestuur zal nu bet verdere regelen en traenteu
een lokaal voor zijne zittingen te bekomen, waarna
deze voorloopig om de 14 dagen zullen worden
gehouden, te beginueu ut de eerste dagen van January
k. eu nader iu de Amers/. Ct. zullen worden
aangekondigd.
De Hulpbank heeft ten doelde bevordering en
oudersteuuiug van handel, nijverheid eu landbouw
in het ressoil van het dep. Amersfoort door hel
verstrekken van geldelijke voor-chotteu te»eu matige
reule, terwijl hel bestuur en de comm. «an loezigt
gecue bezoldigiug geuieteo.
Velen zullen zich zeker met onzen wensch ver-
eeuigen, dat de Hulpbank baar nuttig doel moge
bereiken eu de edelmoedige pogingen van haar
bestuur eo bare aandeelhouders algemeeu zullen
woideu gewaardeerd; vooral ook omdat eerie der-
gelyke luiiglmg door helpen, en niet dooi ijeoni
waarvoor audere bronnen eu inriguugeo zijn, bedui
dende goede dienslcu kau bewijzen aau ben die
eerlijk eu vlytig. liever hulp dan gi/teii oulvangeu.
Naar men verneemt zijn door den Directeur
Dr. L. C. E. E. Fock alhier grouden gekocht ten
dienste der iu le rigien zijdeteelt en worden door
dcu lieer Jurrtssenboumkwecker te Naarden
daarvoor 30 a 4UU00 moerheztciiheeslers geleverd.
Oulaugs werd gemeld, dal hel provinciaal
gereglshui iu Utrecht de zaak van J. J.hoofd-
conducteur iu dteusl van de Nederlaudsche Rijuspoor-
weginaalschappij naar de reglbauk te A uier sloor t
veiwezeu bail, nadat de regtbauk le Utrecht ach
tereenvolgens geweigerd bad eerst om legeu dezen
persoou registugaug te verleeuen en daaiua om
zijne zaak naar hare correcliouuele tereglzituug le
verwyzeu. Thans kuuueu wij inededeeleudal die
zaak deu 17 dezer overmorgeu by de Arr.-Kegtb.
le Ainersloort zal behandeld wordeu. Zou als bekeud
is, geldt bet hier de vraag, iu hoeverre de be
klaagde verantwoordelijk kan gesield worden voor
bel oubeildat dcu 2 Juuy jl. op den Rijnspoorweg
tusscbeu Breukeleu eu Maaisseu is voorgcvalleu eu
waarbij de beer Wyuue bel leveu verloren beeft.
De beklaagde heeft zijue verdediging aau Jlir. Mr.
A. J. Kelhaan Macaré, advocaat le Utrecht opge-
dragen.
Te Baarn werd dezer dagen de diaconie aan
genaam verrast door ecu legaal van 1200, 3 pet.,
vermaakt door wylcu Auua Adriana Schuiltdie
sedeit jareu dienstbode was by een zeer aauzieulyke
laiiiiliealdaar woouachlig.
Deu 7 dezer is ie Friiszlar, in Kcurhessen
tengevolge van deu siorm de domtoren ingestort,
eu heelt vele bezoekers der vroegmis ouder zijue
puinhoopeu begiaveu. Des middags wareu reeds
1(5 lijkeu opgegraveu, 10 personen wordeu vermist.
Koning Karei V van Zweden heelt oulaugs
geweigeid een doodvouuis legeu eeue vrouw ie
teckerieu, die door een der geregishuteu wegens
vcrgilugiug ter dood was veroordeeld. Zijne Majesteit
verklaarde daal by. dal iu hel vervolg iu zyu rijk
geeu doodvouuis meer ten uitvoer zou gelegd wordeu
eu dat, indien de straf des doods met door de wet
werd afgeschaft, hij veilaiigdc, ze tactisch le zien
oplioudeu.
De erfgenamen van Rothschild hebben deztr
dagenals regl van overgang aau de schatkist
betaald 5 tiiillioeu guldenzijnde 1 pet van het
kapitaal vau iieu ovciledeue.
De geduciiitf siurm vau den 6 dezer heeft ook
iu Eugclaud over he. gcheele laud vry wal schade
aaugeiigl eu ongelukken veroorzaakt; ouder audeieu
is aan de lerscue ku.-t hel sioomsclup «ilibenna"
gestiand eu viu de drie booteu waarmede men
81 passagiers aau deu wal traditie le breugen, is
eene met 33 personeu door de woedeude bareu
verzwolgen.
«omen. Hm mill bedachtzaamheid «n overleg bij de Regeriog omtrent
dil punthetwelk de toekomst der natte omvat.
Wat bet lager onderwijl betrefi, by vorige gelegenheden heelt
bij deswege Zyue meeoiog geopenbaard. Üe boo ling der Regering
getuigt i. i. niet van overleg. De minuter van biunrnlaudacbe xakeo
rerklaarde zich dadelijk na o|ilreding vau het bewind een btls-
slarrig veerstander der schoolwel, en wees het onderzoek der grie-en
afdoor souimigeo tegen de avboolwet geopenbaard. Hel gelnigde
z. i. met van genoegzame bedacbliaamhcid en overleg dal die
minister, voorbeen hel hoofd van ëéne gemeente, uitspraak deed
over deu gang en de werking van bel ondtrwys in tut ijansche
land, zonder in de gelegenheid te zijn geweest inlichtingen te
ternrijgeii en de openbare uieemog daarover te raadplegen.
Wal bet booger onderw.js aangaat, heeft spr. reeds menige
teleurstelling moeien ondervinden. Ilij was steeds een voorstander van'l
staatsexamen volgens hetwelk Zij slechts toegelaten werden tot het
booger ouderwys die voor de lessen behoor!,.k waren voorbereid.
Het gezond versland scheen bel behoud dier inslelling te regl-
vaardigen. Ofscbuou deze instelling door velen zeer op prys werd
gesteld en goede vrachten opleverde, werd die ecbier met een
pennestreeit doorgehaald, bn wat ziel men nu gebeu-en Dezelfde
w<g wordt ingeslagen. Spr., die het uuitersiteiitwezen voorstaat,
weusebt dal bel worde versterkt uitgebreid lol volkomeubeid
geliragl, Vu dat alle instellingeu tot booger onderwijs, zooveel mogclyk,
zuster I, It worden zamengevoegd eu in één gebragt. Spr. heeft atevds
aaugedrougtu op de verwezenlijking tan du deukbeeld, en nu is bel
deze Regering, die de geucrskuudige militaire school naar de huufdalad
brcfl overgeplaatst. Daardoor is bel schoone beeld der zusteriyke ver-
eemging van wetenschap te lilrecbt veidweueu en bel verDoud der
wetcnveuappen aldaar verbroken. Ook bij/ondere belangen zijo daar
door gekrenkt. Spr. berinnert aan het adres der firma 'letteen, «an d«
hamer bekend, liet booger ouderwys is door dito maatregel m zijne
rigting tol uitbreiding belemmerd. Wil bet hooger onderwas bloeyvu,
dau uiuet men alle kracblea zooveel inugelgk vereemgeo.
Aicuwe teleurstelling schyal ous tc wacbteo, zegt spr. Hg bedoelt
daaruied de oogmerken der Regering lot opheffing van oe theologische
faculteitendie uit de rei der welcoscbappeu zullen veidwgnen.
beu ander vuurbecld hue luchtig men met bet onderwijs omspringt,
bvuige jaren geleden is een nieuwe inslelling te Leiden voor de Indische
ual-land- en volkenkunde verrezen, en naauwelgks in werking
gekomen terdwijulzg uit aller oog, omdat leerliogeo, die hel genot
van hclondeiwgs aan de Indische inrigting moesten hebben, niet le
vinden zgn. Zoo IS de slrgd opgehouden, bg gebrek aan slrgders.
Daarua behandelt spr. bel heuoeiuen van vreemdelingen lol leeraren
hg de boogereen middelbare scbolen. Vreemdelingen, die vreemdelin
gen blgveu en oicl genaturaliseerd worden, worden mei de hoogste
staatsambten belast. Spr. herinnert zich, dat ineu vroeger bij de intrede
vau deu leuipel ,ler weieuschappco door eene vriendenhand werd bin
nengeleid, die dezcllde deukbccldeu, dezelfde zeden, dezelde opleiding
had gebad als wy, dezelfde ttal spraa als wy eu nu schyot alles
omgekeerd.Op vreemde zeden, vreemde gewoonten, vreemde opveltiag
der levensbestemming wordt gelet, zelfs de vreemde taal wordt gebe
zigd. Het is de taak des leeiaats dc geschiktheid eo kunde, welke hem
gegeven zyu, aau audcrenuver le dragen. Maar hoe zal dit Jtunucn ge-
scuiedeu, ïu.neu leeraars met onze zedengewoonten, gedaebtea, niet
den vaderlandscben zin bezitten, die algemeen moeien beerscbeo in
bel land? Men zal zinspelen op hetgeen iu vroegere lijden gewoonte
was: toen werden de grootste vernuften gelukt, om gedrenkt le worden
door de bron der wetenschap Wij leven evenwel nu niet meer in den
lijd, toen het Latijn de algemeeue wetenschap was der geleerden, terwijl
tbaus bij het geven vau het onderwijs op de volkstaal wordt gelet.
Zijn vreemdelingen meer uitmuntende door keuuis, ook door rnen-
scbenkeuuis, dan ligt daarin wet eenige reden tol verontschuldiging,
maar wanneer men lel op de verordeningen umtrenl hel houger ouder
wijs, dan ziet meu dal het onderwijs ia de volkstaal uitzondering, bet
ouderwijs in degeleerde taal regel moet zijn; maar dat in geen geval
iu eene vreemde taal onderwijs mag wordeu gegeven.
Spr. slaat uu stil bij de houdiug der Regering ten aanzien van het
middelbaar onderwijs. Hij belwijlcll of Ook bier bezadigde crust is
betracht. Hij zal niet meer ophalen wal hij vroeger als miskenning
van bet wezeu eu den aatd van bel middelbaar ouderwijs heeft aange
duid. Hel middelbaar onderwijs is eigenaardig geplaatst tusscheu het
lager eu booger ouderwijs, als voorbereiding tot bet hooger onderwijs;
uiaar écu lak van het middelbaar ooderwijs heeft men laten rusten,
zijode de lalijuscbe scholen, die meu veroordeeld heeft aau de tering
te sterven, terwijl meu hel ander gedeelte vau het middelbaar ouder
wijs lol deu ho.'gs.en trap opgevoerd heeft. Hij treedt vervolgens in
eeue aualjse eu de kritiek van de wel op het mnldelb. onderwijs. Hij
vindt hei aantal opgerigie scholen te groot. Welk een overmaat vau
werkzaamheid op dit gebied, roept spr. uil, Hoe Was bel mogelijk
daarvoor het onderwijspersoneel op le sporen Meu leze hel verslag.
Het zgn officiereu, mgcuii-urs, predikanten uf advukaico. Zij allen zijn
iu ecu punt des tijds tot middelbare ouderwijzers gepromoveerd, eu
boe? Door unloving van hooge traktementen, b v. vau 2400, aan
een onderwijzer iu de leckcukunde cuz. 330(1, aau een directeur van
eene hooge burgerschool eu zoo meer. gelijk uit bet verslag blijkt,
bu hoe heeft meu de leerlingen gelukt? Door zeer laag schoolgeld. Hij
k.n dus niet zeggen, dat hier uiet die bedachtzaamheid en overleg ia
gehandeld als heus nondig voorkomt.
Zilling dor Tweede Kamer,vau Woensdag
t» December, ittniiciil. Zaken. ,%fd. 9
Onderwijs.
De hecv J. K. t'irn Col:stein wil ook een woord zeggen over
het onderwas in het algemeeu dat is over do drie ukken
gezamenlijk en wtl over de houding die de Regering heef» aange-
l'oliticke Revue.
De gebeurteimseu ie Cadix waar misschien
op dezeu oogeablik weder bloed stroomtdaar de
wapenschorsing beeft opgehoudea leterea bel be
wijs rau deu erusl waarmede de republikeiuscbe
paiiy bare zaak tracht le doen zegeviereu. Het
lepublickeiuscbe Comité le Madrid heelt eeu manifest
uiigeraardigd. gerigl lol hel laud en hel leger, en
schetst iu dat stuk de groudslagen der legeiorga
nisatie, iu Spauje iu le toereu op deu dag der
alltoudiguig vau de republiek aldaar. Dete groud
slagen tiju: dadelijke alschalliug vau bel mimsterte
vau oorlog, de kapiteiu-geueroalschappeu eu *au
de militaire gouveruemeuieu oulslag der soldateu
eu coiporaals; afschalling der couscriptie; vorming
vau legeicorpsen iu gelijken getale als dat der
boudsiaten (de Spaaosche proviucieu), eu wel door
aauwerviug orgauisatie der speciale wapenen (in
fanterie kavalerie. artillerie eu geuiej door vrij
willige verbiudteuisseu voor een bepaalden dieostlyd
behoud in bel republiekeiusche leger vao de thaus
bestaande kaders met Vs der bezoldigiug volko-
iiTinie onafhankelijkheid der vrijwilligers met be
trekking tol de kaders in vredestijd, iu volkuineue
gehoorzaamheid iu tyd vau oorlog, benoeming vau
eeu geueraal-opperbevelhebber, afhankelijk vao de