M 1663.
Y r ij cl a g* 16
April 18
Dit blad verschijnt des daunt lags en Üondcrdagt "s avonds. De Abonnementsprijs is f 1.50 in de 3 maanden. Van Adverlentiën 1 tot 6 regelt 60 Cenl»elke regel meerder
10 Cents; legale Advertenlièn per regel 15 Centsbehalve bel Zegclregt. 4(z. nummers /O.10. Brieven franco. Bestellingen bij den Ui tg. .4. van Cleeff, te Amersfoort.
Bureau Amertfoorlteht CWoni, Langcstraat. Wijk F. V. 13. over de Oude Vischnnrkttoo mede bij alle Boekhandelaren en Post-Directeuren in het Rijk.
De Indiache Spoorwegkwestie.
liet is uiterst moejjelyk of «el oncnogelyk te
Bchteo io een kort bestek bel volledig overzigt te
leveren van al hetgeen tot de lodische spoorwegkwes
tie betrekking beeft. Uit kau ook voor overbodig
gehouden worden in den tegenwoordigen stand der
zaak. De tegenwoordige kwestie over het verleenen
van eenen verhoogden renlenwaarboig aan de be
staande Maatschappij voor deo aanleg van den
Satnarangscheu spoorweg niet de toevoeging daaraan
van den aanleg ran den spoorweg Udtavia-lluilenzorg
is tol oplossing gebragi. Men verriain reeds uit bel
verslag dat van de Eerste Kamer is uitgegaan
dat men zicb aldaar gedrongen voelde tol de
regeringsvoordragl overlcgautiomdat men zich
rerpligt achte aan Java het bezit ran spoorwegen
ie verzekeren, en men geen beter middel daarvoor
wist uiitedeukeo. tenxy men zyn toevlogl wilde neuten
tol een slaatsaanlegwaarvoor men terugdeinst.
Het kan in deze gcscldheid der zaak enkel nog
te pas komen om den aard van het regeringsvoorstel
keubaar te maken en hetgeen ie dien aanzien voor
komt io tiet verslag der eerste kamer en het daarop
bekomen antwoord der Regering. De zaak. zegt inen
in dal verslag kornl wal hel financieel verschil
voor hel Ryk betrell, hierop nederdal jaarlyk* in
plaats van 630.000.eene coin van f 765.000.
voor jaar langer wordt toegezegd en dal de Staat
zich regtslreeks jegens de obligatiehouder'j verbindt.
Waarvoor wordt deze verhooging gegeven vraagt
men verder; eu het antwoord is: de Maatschappij
heelt zich geconsumeerd met een kapitaal van 14
inillioeti (li) in aandceleu, en 4 m obligation), doch
er worden geen 14, inuar wel 17 inilliocn voor den
aanleg van deu Samarangschen spoorweg gevoiderd.
De door hel voorstel verlangde II imliioeti moeten
dienen tot vervanging van de 4 unlhnen oude
obligation en tol verzekering van deu aaoleg van
de spooi wegen Samaraug rn li la via.
Te deieo aanzien isopgemerki.dat de Maatschappij
aldus de beschikking verkrijgt over de elf inillioen,
oo tij daurover op eene andere wijs kan beschik
kenzonder dal iels haar daarin kan verhin
deren en baugl hel af van den Raad «au beheer
om de voor den aanleg van deu spoorweg Daiav.i-
Buitenzorg bestemde 4 millioen inmiddels tol r<'ii
ander doel aanteweuden.
liet is voor ieder dus duideljjk geworden dat
de Regering in gebreke gebleven is de vereischte
waarborgen te stellen tol verzekering van de doelma
tige aanwending van de bedongen ondersteuning.
Hierin heeft z{j later getracht ie voorzien door eeue
nadere overeenkomst, waarvan zij in lure memorie
van beantwoording reeds gewaagl. Daarby locti is
bedongen geworden, dal hel geld. door de Maatschap-
py uit de gewaarborgde leenuig te verkrygeu. onder
bewaring van ecu Slaats-agent zul worden gesleld en
zooveel doenlijk lot renteomomg uitgezet, en dal
hel geraamde kapitaal voor deu aanleg van den
liataviaschen spoorweg als eeoe afzon-lei lijk loods
tal worden beheerd waaruit door de Maatschappij
niet kan worden geput zonder mandaat van den
Minister van Koloniëu. De Maatschappij heeft zich
gedrongen gevoeld door eene nadere overeenkomst
zich aldus aan banden te laten leugen. De Regering
vleide zich daarmede den ondervonden tegenstand
overwonnen te hebben en zy is mderdaad daardoor
geslaagd in de aanneming van een voorsteldat
anders voor geen goedkeuring vatbaar geoordeeld
werd. Ieder, die deze toodragl der zaak leest,
zooals zy in het verslag der eerste kamer en in het
regeringsanlwoord voorkomt, moet ziel» verwonderen
over de luchtige wjjze waarop door de Regering ter
verzekering van het algemeen belang is te werk
gegaan.
Rjj de tweede kaincr was men niet ten gunste
van het voorstel gestemd, omdat men deze zameo-
koppuling van den Samarangsclieii en den Batavia-
hclien spoorweg afkeurdemaar het voorstel werd
doorgedreieu toen de Minister van Koloniën van de
aaoneming eene portefeuille-kwestie maakte. Bij de
eerste kamer kou men het middel van ontsteminiug
van de Javaansche bevolking en van vertraagde
afdoening der zaak doen geldea maar niemand
zal kunnen zeggendat zoodanige regeling van dit
gewigtig onderwerp teo bewjjze kan strekkendat
de Regering daardoor heeft getoond voor de ver
vulling van deze aan haar opgedragen laak der
behartiging van bel algemeen belaug wel berekcud
te zijn.
Het is thans gebleken uit de inededceling der rege
ring aan de eerste kamer, dat de nadere overeen
komst met de Indische spoorweg-maatschappij is
gesloten, en dat daardoor de vereischte waarborgen
geacht worden vei kregen Ie zijiMoor de doelmatige
aanwending der van Ilykswege vei leende ondersteu
ning maar, zonder le Iredco in de waardering
van het voldoende dier toezeggingmag men zich
wel afvragen: in welken toe-land men verkeert ten
gevolge dezer nader gesloten overeenkomst
Zells de vuurrood radicale Arnh. Lt. zegt heden
io een Icadmgarlikel daarover van deze spoorweg
onderneming zien wij de Misrekening en tegenvallen
voor ons; doch de Arnh. Cl. wil bever de kwaal
gedragen zien, dan blootstelling aan een nieuwe
kwaal. Zoodanig»! logiek alle genezing uit
sluitende moge ciasück-gemjkkelyk zijnzoo-lat
zij aliyd juist passend zij vo-»r regeringsdaden;
wy daarentegen heoorderleu zaken onparlijduj; wij
vragen niet van welk ministerie de zaken migaao
maar wel of zy ui dan mei goed of ju-st zijn.
Slot in 't volgend nummer.)
Amcrefoorterhr Spaarbank.
l.'il hrt lüdr Jaarverslag in den loop dezer maand
door de Conuuiizie uitgebrachtblijkt hetgeen volgt
I. In den loop van 1*68 zijn legen 3u personen die
zich hebben omtrokken. 35 nieuwe deelheldirr» bij
gekomen zoo-lat I-ij het ruide de* jaar» het aantal
detlhe hrrsbeataande uit
73 dienstbod- li
42 handwerk*- rn aiiibaehuli-'drn
11 neringdoenden
7 militairen
114 onnderj irigenen portonen zonder beroep
21 terernignigeii en adiiiiimlralieii
tot 271 »n geklommen.
II. Aan dezen wvoor kapitaal en renten
vrrtchiildig-l33196.36
Hiervan ia ui 1*68. in 2*3 posten, (van
welke 164 beneden 5,— en 18 boven
j ingebracht>10199 77
terwijl in 111 posten fvan welke rr 12
boven IUU.—wareu. ten liedrage van
a/IIUiO.-) ia uitbetaald ..13633,61'
III. liet kapitaal betond hij liet aluiten der rekening over
186*, uil t 12 llijpotliekenle ramen, f 964*6.99
31 Itrleeuiiigcn .23010,1.3
3 Cert-f. V Werk. Schuld. 2136.60
Saldo in kat 1050.13»
tola,il 35*34.05*
Trekt men hiervan af bovengem. p.isaief »-!. >33196.36
dan blijkt een voordeebg taltlo van f 2637.69'
lijnde /836.76s meer d in bij liet einde van 1867.
Itij vergelijking met bet ja.ir 1867, bevindt men overi
gen».-Int in 1868. de inlagen minder, rn de uitbetalingen
meer hebben In dragen, dan ui het voorafgaande jaar.
Die verschillen inlusschen zullen niet al* een ongunstig
terken beschouwd worden, wanneer men opmerkt dat
lij huil oorsprong hebben
W al de eerslo hetrrfiin mindere inlagen door
minderjarigen, personen zonder beroep, enadiiiiniatr.i-
tiën of verwnigingen. voor welke de Rank zeker niet
in de eerste plaat» i» in 't leven geroepen mi
ut de laatste .iunga.it, in .i.inzienbjkr uitbetalingen
van lommen boven ItlU,—-. blijkbaar met hot oog op
soorileeliger geldhelegging opgevorderd.
IV. liet Bestuur, waarin overigen*^een verandering kwam,
leed ren groot verlies, door hel oveilijden van den
Heer hruijlV. die sedert de oprichting der Bank, al»
l'eniiiiigiueeaterde alceda in omvang toenemende
boekhouding metbelangloozen ijver heeft waargenomen,
111 die vacatur* is nog niet voorzien. Dc zittingen zijn
hij voortduring op den 2 eu 4 Maandag van elke maand,
nes middags van 12 lot 1 uur ten Ita.idlinizc gehuiidni.
HULPBANK TE AMEHSrOORI^
Tut hul geven van gelden ter leen tal bet Bestuur zitting
houden in een der localen van liet Raadhui* op aanst.
Maandag 19 April van hal/hm tot hal/drie alwaar
belanghebbenden zieli kunnen aanmelden l-rwijl mede
inlichtingen ilcswegen» le b-koiiien zijn l)j de ollderge-
leekemleii en de verdere leden vuil liet Bestuur de lieeren
Mr. J. van der l.eetiw, li. tl l/vr-che' IC. A. Croochewlt
en J. C. Leinuuher.
IV. A. W. baron VAN HEEGKEREN, President.
M. V.\N KEEK Penningmeester.
A. J. A. VON KEl.I,NEII Secretaris.
AMERSFOORT, Ij April I Sti'J.
Maandag en dings-lag avond jl. deed prof. Ilasert
de aangekondigde piueven met zijn by uitstek sterk
werkend hy-lio-uiygeeii-gasuiikroskoop. Misschien
(Hinder tooi den untouioluogmaar zeer zeker vour
iederdie zouveel van dier- eu plantenkunde weet,
als tegenwoordig op de scholen ouderwezen wordt,
waren zij hoogst beluugryk. Den eersten avond
werden den toeschouwers getoondde deelcn der
luseclenzooals de xuigbluusjes aan de poolen der
vlieg, waardoor zij in slaat is laogs glas, en
schijnbaar iu stryd met de zwaartekracht langs liet
plalond teloopcu; de angels der bi)die vergeleken
worden met eene gewone uaainaald; Je ademhaltogs-
en verteringswerkiuigende bloedsomloop en liet
zenuwstelsel der insecten. De teriooniug van de
dieren die io een waterdroppel en in kaaskorstea
leven en de kristalvormingen gaven zooveel genoegen
dal zij den tweeden avond herhaald werd. Bjj do
eerste dezer proeven vertooode prof. Ilasert ook een
droppel zuiver welwater, om te doen tien, dat
zich daarin geen dieren bevinden.
Den tweeden avond werden voorwerpen getoond,
waarvan oog niet is uitgemaakt of zij tot de dtereo
of de plaoteo bebooren. Daarna monaden, de
eenvoudigste dieren; polypeoklok-, trompet- en
radcrdierijeskoralen, enz. Zeer belangryk was
ook dc voorstelling van de voortplaotingswerktuigen
der planten, liet geheel gaf eeri schooueo indruk,
hoofd zak <lijk van dat gedeelte der natuur, dat voor
den min.Ier belangstellende geheel verborgen blyit,
en toch mede eeo rykdoiu van leven en vorm
vertoontdie niet behoeft ooder te doen voor de
meer zichtbare dier- en plantenwereld. Zulke voor-
stellingen geven dus dengeuen die belaogstelleo
en tnri slechts een wcioigjo kennis zyn toegerust,
uiet slechts genoegenmaar ouk het nul, d«(
hunne k«*onii van de grootheid dea Scheppers er
I a iu merkelijk door wordt uitgebreid en dus het
g-lonf aan eigen wysheid imsvchieo iets wordt
pa bokt.
Ingevolge verzoek van diverse asnwezigeo kwjjt
de lied. zich van de aangename laak de llceren
Kuüewjn en Burger die -leze toirée 's georganiseerd
hebben, algemeeueo dank te betuigen voor huooo
welwillendheid en goede zorgen ten dezeen zjj
ook daar-loor bebbeo bewezen gaarne bereid te zjjo
tijd moe te. enz. veil te hebbeu lot hetgeea voor
stadgeoooten aangenaam, nuttig en leerryk is.
Eenigen tij-1 geleden heeft b(j T. v. d. B.
le S >"st iiraud plaats gehad. De woning, geheel
afgchran-l, was even als de inboedel, tegen brand-
scha ie. en volgens zeggen oog al hoog verzekerd.
Op vermoeden, dat de bran 1 welligt kon aangestoken
lijo, is T. v. d. B. naar bet buis van Arrest lo
Amersfoort overgehragt, en zjjo verschillende
voorwerpentot zyueti inboedel behoorende op
zijn erl begraven getondeti. lie zaak is in iostructio.
Vo-irloopig vertrekt des Zaturdags morgens
7 uren een spoortrein voor persunen vee enz.
van Amersfoort naar Utrecht, voornamelijk ten
gerieve van veehandelaars eu verdere bezoekers der
Utrechlsche markt.
rolltlcke ttcviac.
Don Fernando van Portugal wil Spanje'* kroon
uiet op zyn hoofd doen plaatsen eu weuscht zelfs
dc beruapiiigs-coiniuissie met te ontvangen.
Zjo sprak dc Portugescbe gezant te Madrid tegen
deu Minister Seirano.
Deze antwoordde; «de kroon is uw Heer ook
nog niet amgenodeu. om de eenvoudige reden, dat
de Cortes nog niet beslist hebben welken regerings
vorm Spanje zal kiexcu."
De gezant zcidc te veel en was ook iets of wat
voorbarig.
Nopen» de vriendschappelijke gezindheid tusscheo
Italië en Oostetiryk zegt een der Dagbladen het
volgende
Geheel Italië herinnert zich nog de grooto
waardigheid en den ouvergeiykelyken tact. waarmede
dc generaal voii Moering zich iu de laatste dagen
der Oostenrijk sche lieer schappij te Venelu» gedroeg.
Iu aller herinnering is nog liet treffende looneel
levendig tueu men vau den Jigt met toeschouwers
bezetten oever der Piazzelta eu vau liet schip,
waarop de generaal vun Moering ver rok. elkander
met hoeden en doeken feu vaarwel toewuifde
hetwelk scheeu te zeggenna du v()andel(jko
bezetting volgt nu misscnten de vriendschap iu de
vrybetd en gelyklietd onzer beide natiën I" Dat
misschien is thans eene waai beid geworden. Oosten-
ryk en Italië zyn voortaan twee bevriende nation.
Mogt de loop der gebeurtenissen bun vergunnen
eenvoudig vrienden te hiyveu; want volken die in
vrede leven, noemt men bevriende volken. Noemt
men ze gealliëerdeu. dan onderstelt tnen gemeenlijk,
dat zy een bepaald doelhetwelk tot den oorlog
leiden kun op bet oog hebbeu eu ronduit gezegd
willen wy liever dat de vrede door onze vriendschap
met de üostenr(jksch-iiongaarsche natie bevestigd
wordu, dan dal wy terstond deel moeten hebbed
uau de gevolgen eener alliante, die eene geweldige
beroering in Europa zou Aankondigen."
Ter Zilliug van deu Amersloortschen gemeenteraad
vun eergisteren was aan du orde:
Rapport der ufdeeiiogen aangaande de Burger
school voor middelbaar ooderwya. Opdragt van
een nader ouderzoek aan eene Commissie, be-