Dingsdag 20 ipjff Julij 1869.
M. 1689.
HsmnncMr.
Dit blad ver«ch.jnt des HaanJags en Uonderdagt avond». Da Alranueine'iUprij» i» 113 in del innnlen. lit pnj»dvr l Uerientiën van I tot 6 regel. 60 Cent», elke
regel meerder lOCent»; legale Adrertentièo per regel 15 Cent». 4fs. numbers 5 cmU. tlricven franco. Bestellingen bij dei. Citg. 4. II. van Ottff, te Aroer.fWi,
Bureau Amersfoortieke Courant, Langcstraat. Wijk K N®. 43. over de O.i Ie Vi.ehu.irkt to., Ie hij olie lt ,ekl, tn.leUren en PoU-Directeurcn in het Rijk.
VKRGAÜERING »ao den RAAI) der gemeente
Amersfoort tan Woensdag 7 Juljj 1809.
Blseusslën over de ogrfgtlng der
Boogere Burgerschool
Afwezig met kennisgeving tan ongesteldheid,
de beer Visser.
De notulen der vorige vergadering worden voor
gelezen en goedgekeurd.
Daarna kotnt in behandeling: 1'. het Rapport
der Commissie aangaaode liet nader onderzoek
betrekkelijk de inrigting van het Middelbaar Onder*
wijs. met de verslagen der Afdeelingen.
Uit de voorlezing dier verslagen blijkt, dat de
groote meerderheid der raadsleden zich verecnigt
«net het voorstel der Commissie tol het oprigten
eener boogere burgerschool met vijfjarigen cursus,
hoezeer zij de bezwaren erkennen, die daaruit
voor de fioantiën der 'gemeente zullen toortvloeijen.
De heer L. A. van Beek zegtdat hij bet rapport
der Commissie mri genoegen beeft begroet. Vroeger
beeft bjj zjjne stem gegeven aan de oprigtiog der
burger dag- en avondschoolmaar dit deed hij
uitsluiteod omdat hij meende dat er geen andere
uitweg overbleef, en de wet hiertoe uitdrukkelyk
verpligtte. De fioantiële zijde van het voorstel is
daarvan de schaduwzijde. Maar als hij nagaat
dat, volgens aller overtuiging, het geld voor de
dagschool besteed in het water wordt geworpen
en dal de Voorzitter vroeger heeft gezegddat de
daartoe vereisciite f 5000 bij een zuioig beheer
zouden te vinden zjjn zonder verhoogiog van belas
tingen dan meent hijdal hij zich niet moet
laten terug houdeo door de geldetyke bezwaren
als er voor de hoogere burgerschool slechts ƒ3000
meer zou moeten gevonden worden per jaar. Hij
berionert er aan, dat de Raad vroeger eene boogst
aanzienlijke bijdrage had toegekeod aan de 11.11.
Swaan en van Heymogen voor den Internationalen
spoorweg, welke ecljier is vervallen dat de Raad
ook bereid zou geweest zijn tot het geven eener
belangrijke som voor bet bouwen eener kazerne,
als die zaak was doorgegaan. Dit een en ander
koo ook niet geschieden zonder groot bezwaar
en toch was men er toe bereid. Men moet dus
nu ook met meer zwarigheid maken dan toen
nu het de daarstelling geldt van eene inrigting,
gelijk aan die van de aanzienlijkste steden van
bet landen die men niet lauger kan missen
zonder bij allen ten achteren te geraken en onze
gemeente daardoor meer en meer achteruit te zien
gaan.
De Voorzitter antwoordt op de uitdrukking van
den vorigen spreker betrekkelijk een zuinig beheer,
dat b|j zich vroeger wel eens in dien zio beeft
uitgelaten, «naar dat men de bedoeling zijner woorden
toeo verkeerd schjjal begrepen te hebben. Iljj heeft
destijds gemeenddat men zou kunoen blijven
buiten eene verhooging van belastiogeoindien
men zich bj) de uitgaveu beperkte tot het volstrekt
noodzakelijkeen alles achterwege liet wat maar
eenigzins koo gemist wordenhoe nuttig dit ove*
rigeos ook zijn mogt. Dan geene verbeteriog meer
van stratenbruggen, rioleogeene uitdieping vao
den mond der Eern enz. enz. Maar zou dit wen-
schelijk zijn
Als men er toe korotjom eeoe hoogere burgerschool
opterigten. eu daartoe de lasten moet verzwaren,
dan acht by bet beter daarbij te rekenen op de
volle soin van f6000, die daarvoor als blijvende
jaariyksche uilgaaf wordt geraamd. De vraag is
dan maar, of men de belastingen zoozeer kao
verhoogen. leder begrijptdat daaraao groote
bezwaren zijn verbonden. Men moet echier io dezen
noch aan de eene, noch ain de andere zijde
overdryven. De val van Amersfoort is met de
hoogere burgerschool geenszins verbondendoch
het nut daarvan is onbetwistbaar. Wij zijn gedwon
gen eene dag- en avondschool opterigten als wij
geene dispensatie bekomen ten gevolge van de
daarstelling eener boogere burgerschool. Alles wat
vdur die dagschool wordt uitgegeven, is grootendeels
nutteloos. Zelfs de avoodschool wordt op vele
plaatsen t»yna niet bezocht. Die omstandigheid heeft
tyn vroeger gevoelen gewijzigd, liet is beter 8000
uittegeveowaarvan men nut trekt, dan 5000
waaraan men niets heeft. Even als de vorige spreker
breoglhyook hulde aan het rapport der Commissie,
tiy beeft daarop echter eene bemerking, flet mandaat
dier Commissie was eigenlijk oin te onderzoeken,
of de burger-dagschool door het ontvangen van
eeoige uitbreiding, eo door toevoeging van eenige
vakken, niet geschikt zou kunuen gemaakt worden
om meer nut. ook voorden ineer gegoeden staod.
4e stichten. De Commissie geeft omtrent dat punt
alleen te kennen, dat dit welligt met onmogelijk
zou zijo, maar bepaalt zicb daarbij, zonder dit
nader uiteentezetten. Dit laatste had hij wel ge-
wenscht. Iljj erkent echter, dat dit gemis op dit
oogenblik geen groot nadeel oplevertomdat de
groote meerderheid van den Raad toch zoodanige
school niet verlangt.
De heer van Bel gelooft als rapoorteur der Com*
missie op de laatste bemerking van den Voorzitter
niet breedvoerig te moeten antwoorden, nu deze
zelf erkentdat eene hoogere burgerschool te verkie
zen is boven eene gewyziglc d igsc'ioolcn dat de
meerderheid van den Raad daarmede instemt.
Waarom zou nu de Commissiedie in den loop
van haar ooderzoek door mededeclingen van sommi
ge raadsleden, zich aansluitende aan lure eigene
overtuiging, in staat was geteld om den uitslag
te voorzienzich de ooodel ioze moeite geven van
eeo plan uittewerkeo. dat toch niet zou worden
aangenomen? Toen zij zeide, dat de uitbreiding
der burgerdagschool op de vroeger besprokene wijze
welligt mogelijk was, had zij liet oog op sommige
gemeenten waar meer of «ninder ezira-cursussen
gegeven worden, zooals bijv. te Gromugen. en te
Utrecht. In dergelijke plaatsen ziet men echter,
dat het eigenlyke doel der dagschool het geven
van onderwijs aan den ambachtsstandrneer en
meer op der achtergrond geraakten dat de bylessen
hoofdzaak worden. De financiële inkomsten bewijzen
dit ook. Daarbij komt. dat zoodanig onderwys in
kleine gemeenten, waar men niet zoovele hulpbronnen
beeft, toch altijd gebrekkig blijft. Eerst wilde de
Commissie daarom uitgemaakt zien of er geene
hoogere burgerschool te verkrijgen was.
Wat nu dit pnnl betreft, acht spreker het on*
noodig de weoscbelykheid daarvan nader te betogen.
Iiy verwjjst daaromtrent naar het rapport, dat
het eenstemmig gevoelen der Commissie uitdrukt.
Als men nagaat, dat er reeds 41 boogere burger
scholen in Nederland bestaaneu dat er geene
gemeente is slechts eenigzins overeenkomende met
Amersfoort, waar zoodaoige school ontbreekt, dan
is dit reeds voldoende, want daaruit volgt, dat
Amersfoort niet langer met de oprigtiog wachten
mag. wil het den bloei der gemeente niet in de
waagschaal stellen. In vele opzichten is het oogenblik
daartoe thans gunstiger dan vroeger. Thaos bestaat
er gegrond uitzicht op subsidienu ook de Wet
lot regeliog van het onderwijs op de Militaire
Akadetnie is aaogeoomeo door de 2e. Kamer.
Hel oaderwys op de boogere burgerscholen ligt
ook daaraan ten grondslageven ais dit dagelyks
meer het geval wordt met alle toeladogs-ezameus.
Vroeger zou men zeker geeoe dispensatie hebben
verkregen voor de burger-dagschool. Daarop is de
kans nu ook guostigals men eene boogere bur
gerschool oprigt. Wat nu het fi-iantiële gedeelte
der zaak betreftspreker acht dit geenszins ligt.
Integendeel. Hij betreurt bet zeer. en voegt er zelfs
bijdat men niet moet vergeteodat de cijfers
door de Commissie aangegeven slechts eeoe raming
daarstelleoen zij nog wel zouden kunoen tegen-
valleo, hoezeer hij dit. vooreerst althaosniet
vreest, daar zij vtjj ruim zjjn genomen, voor zoo
veel de tractementeo aangaat. Gaat men over tot
de oprigtiog der hoogere burgerschooldan gelooft
hy. even als de Voorzitler. dat dit niet gepaard
mag gaan met inkrimpiag of weglating van andere
nuttige uitgaven. Mea zou dan vau verschillende
zijdeu gegronde klagten uitlokken die gewoonljjk
veel luider klinken by het bestaan van vele kleine
grieven, dao bij dat van ée'.-ie eakeleal is die op
zich zelve vau veel meer gewigt.
De heer tan Walchrcn acht hetals medelid
der Commissie, onooodig het rappirt te verdedigen,
na het gunstig onthaal, dat daaraan in de Afdeelingen
is te beurt gevallen. Enkele leden slechts waren
er tegenomdat zij den opteleggen last onbillijk
achten voor die ingezetenendie geeoe kinderen
hebbenwelke onderwys op de opierigten schoot
zouden kunnen genietenen die daarvan dus geene.
leo minste geeoe directe voordeelen zouden geuieteo.
Ily kan die ooöiliykbeid niet aaoneineo. Ieder
ingezetene beeft eeo direct belang by de ziak
oinda'. zij betreft den blo'ei der geineenie. die groot
gevaar looptals de school niet tol stand komt.
Aan bet bezwaardoor ben geopperd kao meo
ook eeoigzios te geinoet komen. Wij liehbea eeo
hoofdelyken omslag, waarbij sommige voordeelen
zjjn toegekend aan hen. wier huisgezin «net kinderen
is gezegend. Wie zulleo nu liet «nceste voordeel
genieten van de oprigtiog der school? Juist diezelfde
personen. Wel nu! schaft dan die verschillende
itlassea by den honfJeiykea omslag af, en zy zal
ineer opbrengen ten huooen koste. Zij sullen er
oiel9 tegen hebben. Al worden nu daardoor niet
al de vereischte kosten gevonden, dao zeker tocb
een belangrijk gedeelte. Welligt zou meo by eeo
zuinig beheer, waaraan by voor zich nog altyd
blijft hechtendaaraan genoeg hebbenzonder
eene nieuwe belastiog te behoeven. Men vergete
ook nietdat de te benoemen leeraren tocb ook
zullen deeleo in het betalen der belasting, eo dat
bij zeker niet overdrijft. waDoeer hy bet gesameoiyk
bedrag daarvan stelt op ƒ1000, hetgeen dao ook
voor zóóveel het bezwaar verminderL
De heer ran de Poll acht zicb verpligl mede
reden te geveo vao zijne mttebreogen stem. omdat by
lid is van de Commistie van toezicht op bet
Middelbaar Onderwijs, en omdat bij oiet tegen
woordig heeft kunneo zijn bij bet ondersoek in
de Afdeelingen. Ily verheugt zich io den byval
dien bet nu behandelde voorstel ondervindt. Vraagt
mea. waarom niet vroeger zoodaoig voorstel is
gedaan dan gerft de geschiedenis van deze zaak
daarop het antwoord. Hel vroeger verslag werd
opgemaakt omstreeks den tyJ van bet vertrek vao
den heer de Haan. Men wilde loea liever eerst
voorzien ia de daardoor ontstaande gaping io bet
lager onderwys. Destijds in-eoJe zelfs de lospecteur
oog dal er geeoe behoefte bestood aan eene
hoogere burgerschool. Datzelfde was ook het algemeen
gevoelen in deze gemeente, vooral «net bet oog op
de kosten. Nu echter is dat gevoelen veranderd
en daar bij dit in beginsel alleszios goedkeurt
beeft hij met vreugde die verandering van opioie
opgemerkt by den Raad ea by bet publiek.
De kosten door de Commissie geraamdzyn
hem meégevalleu. Ily gelooft, dat die raming
aannemelijk is. De kosten vao oprigtiog evenwel,
waarover de Commissie zicb oiet beeft uitgelaten
zullen waarschijoiyk niet meévallen. Zy behoeven
oogtans niet luxueus te zijozoo als io sommige
andere getneeoieo bel geval is geweest. Men|moet
zich daarbij tot bet ooodzakelyke bepalen. Dan
durft hij de verantwoordelijkheid wel op zicb nemen
voor de lasten die daardoor op de gemeeate zulleo
gelegd worden omdat de zaak van grooten invloed
moet zjjn op den bloei der gemeente. Hoe men
aan de middeleo zal komen tot bestryding der
koslea behoeft men nu nog oiet te bespreken.
De lijd is daartoe nog oiet gekomen, ily behoeft
dus nu nog niet te onderzoekeu of bet middel
door den vorigen spreker aangegeven doelmatig
zou zyo.
De heer Scheerenberg verklaart dat hy zicb zal
vereenigea «nel de conclusie van bet rapport op de
groodea door dea Voorzitter aangegeven. De kasteo
zijn echter voor hem eeo groot bezwaar. Hy moet
ook wijzen op de kosten van oprigtiogeo gelooft,
dat daardoor de raming wel met eeo paar duizend
gulden jaarlijks zullen verhoogd worden. Daarby
komt nog, dat ook de regeling van bet hooger
onderwys kan worden te geraoet gezienen dat
ook deze andermaal kosten voor de gemeente na
zich zal slepeo. Oin te bestryden wat men nu reeds
noodig zal hebben zal men niet alleen de opcenten
op het personeel belaogryk moeten verhoogen
maar misschien zelfs oog naar andere middeleo
moeten oinziea. Ily acht zicb verpligt daarop te
wijzen.
De beer L. E. Lagerioeij meent den Raad oog
eens te moeten herinneren aaa dea toestand zoo
als die was bij het vertrek vzn den heer de liaan.
Uestyds wilde hy, dat ter vervanging van dieos
scho il eeoe openbare iagere school zou worden opge*
rigt, op lit men daaraan eene burger-avondschool
voor middelbaar onderwys sou kunnen vertinden.
De Raad nam evenwel eeo au ler besluit, om name-
lyk eene geaubtidiêerde lagere school opterigteo
benevens eene burger dag- eo avonJscbooL Let men
nu op de 34 gemeentendie lot dit laatste door
de wet verpligl waren, dao ziet men er oiet meer
dan 5. die eeoe burger-dagschool bezitten, eo alleo
zyn zy byna tonder leerliogeu gebleven. Zelfs de
avoudscbool laat io dat opucht veel te wenscben
overig. Alleeu des winters is dit iets beter. Daarbj)
komt oogdat op die 5 dagscholen de leerliogen
voor slechts bestaan uil ambacblsliedeaterwjjl
vofgeus de wet de school juist voor beo wordt
opgerigt. Ook bier ter stede zou mea hetzelfde
tieu gebeuren. De werkbazen eo de onderwijzers
alhier hebben dan ook reeds gezegddat er geeoe
leerlingen tullen komen. De bazen kunnen hen ia
den regel niet missen.
De dagschool is een frtsjje theorie, maar die
in de practyk bitter tegenvalt.
De Lommissie van toezicht op bet taiddelbaer
