*A2 «85.
Dingsdag- 16
November 1869.
aSStti-H-
I '/aa"%* Donderdags's avond*. De Vionneraentsprij» i« /"115 in de 3 manden. l); prij* d -r Mverienti
regel meerder 10Cents; legale Advertentiên per regel 13 Cent». 4fs. nummert 5 cents. - (trieven/jttnea. Bestellingen bij den Cilf.
Har eau 4 users foor tseke Courant. Langstraat. Wijk K N". 43. over de Oude Viaeh.narkl. ton ...ede bij
I tol 'i rebels c.'» Cents. elke
H. tan Cleeff, te Amersfoort,
delaren en l'ost-Directearen in het Bijk.
Het volgend adres is verzonden
AMERSFOORT ,12 November 1869.
D« KAMER VA» KOOPHANDEL sn FABRIEKEN tb AMERSFOORT geeft met den
meesteu eerbied te kennen;
®al U'1 eene Missive fan den heer Arrondissements-IJker te Amersfoort dd. 23 Oct. jl.
gerigt aan Burgemeester en Wethouders van Amersfoort, en door deze aan den Raad dier
gemeente medegedeeld, blijkt dat het voornemen zoude bestaan om, tengevolge van de invoering
der wet van 7 April 1869 (Stbl. N°. 57), betreflende de maten, gewigten en weeg-werktuigen
met 31 December 1869 het IJk-Arrondissement Amersfoort op te heffen.
Het zal wel geen uitgebreid betoog behoeven om aan te toonen dat daardoor voor het
geheele tegenwoordige IJk-Arrondissement en speciaal voor de gemeente Amersfoort een groot
ongerief ontstaat. Daar immers tot heden het IJkkantoor te Amersfoort gevestigd wasbestond
aldaar voor de ingezetenen en verdere belanghebbenden als het ware dagelijks de gelegenheid
om hunne malen, gewigten etc. te doen ijken en herijken. Thans echter zal men genoodzaakt
zijn, de voor ijk of herijk bestemde voorwerpen te verzenden naar de hoofdplaats van hel nieuw
aan te wijzen IJk-Arrondissement, en daardoor zal men niet alleen verpligt zijn een dubbel
stel dier voorwerpen voorhanden te hebben, om niet gedurende eenigen lijd zonder deze te
zijnmaar ook worden daardoor voor de belanghebbenden groote kosten en risico geboren
voortspruitende uit die verzending naar en aanbieding op eene andere plaats.
Bij de tegenwoordige inrigling, begaf zich de Arroudissements-IJker eenmaal 'sjaars opeen
vooraf bepaald tijdstip naar de overige gemeenten in zijn Arrondissement, wanneer de aldaar
wonende belanghebbenden alsdan hunne voorwerpen ter ijk of herijk konden aanbieden. Deden
zij het alsdan niet, dan konden zij dit nog bier ter stede doen.
Daar nu uit bovenbedoelde missive blijkt dat het hier bestaande IJklocaal ook wordt
opgeheven, schijnt het dat niet in de bedoeling ligt, dat de IJker in hel vervolg hier ter slede
op vooraf vastgestelde tijdstippen gelegenheid tot ijk of herijk zal geven of moeten geven.
Alzoo zouden de ingezetenen van Amersfoort in nog slechter toestand geraken dan vroeger
de overige gemeenten van het IJk-Arrondissement.
En vraagt men nu of tegen de voormelde bezwaren wel opweegt het voordeel dat het
Rijk door die opheffing zal verkrijgen, dan zal het antwoord wel ontkennend moeten zijn.
Het gevolg der opheffing zal wel is waar zijn, dat worden uitgewonnen de kosten van een
IJklocaal ter dezer stede (slechts ƒ75.in huur bedragende) en het tractemcnt van één
ambtenaar, maar daar staat tegenover dat door de vergrooting van het IJk-Arrondissement,
waarbij het tegenwoordige zoude worden gevoegd, aldaar een grooter personeel noodig zijn zal
en de inrigling ook kostbaarder worden zal.
Het voordeel, zoo het al bestaat, zal dus zeer gering zijn en niet in vergelijking kunnen
komen met het ongeiief en de kosten, welke aan de ingezetenen zullen veroorzaakt worden.
Om deze redenen neemt de Kamer van Koophandel en Fabrieken voornoemd de vrijheid
zich lot Uwe Excellentie te wenden met het eerbiedig verzoek,
Dat Uwe Excellentie terug kome op het besluit om het IJk-Arrondissement Amersfoort
op te heffen.
En voor het geval het Uwe Excellentie onverhoopt niet mogelijk mogt zijn aan dit
verzoek te voldoen
Alsdan te bepalen dal de IJker onder wiens Arrondissement Amersfoort
zal gerangschikt wordenverpligt zal zijn minstens eenmaal 's maands
op vooraf te bepalen dagen te Amersfoort gelegenheid tot Uk en Herijk
te versehafien.
'tWelk doende,
De Kamer van Koophandel en Fabiickcn
te Amersfoort,
B. E. HERSCHEL, Voorz
J. VAN DER LEEUW, Secr.
Aan
Zijne Excellentie den Heer Minister
van Binncnlandsche Zaken.
LUST VAN BKIEVEN aan personen geadresseerd
wier adres alt onbekend is opgegeven, versonden
onder het postmerk Amersfoortgedurende de
2* helft der maand September 1869.
PLAATS VAR
n°. namen der geadresseerden.
1. Laurence Junior
2. fï. v. d. Geldt
8. F. v. d. Hendeleker
4. W. Meester
5. Mme. v. Hucbij Haengraaff
6. G.
7. R. lleijoen
8. R. van Dongen
8. M. J. Kompui
bestemming.
te Amsterdam.
id.
id.
id.
s Leiden.
Lopik.
Roermond.
Waalwijk.
Winschoten.
Onder het postmerk Baarn:
Oader bel postmerk Bsroereld i
US. J. W.
Rejlbebbeodeo «Hoepen sich een bel poslk.ntoor
te Amersfoort.
Het vertrek der Brievenmalen voor Pied. Indif beP",d
Tta den 18 en 24' Notember, 2, 16, 22 en
30 Decemberdie mei getekend li
tteuegeeics Impeeielee. Ti. He.li.mpte. II en 25 No.
,™bee, 9 en 23 December. Pr. Wrt 16 e» 30 Neeembee.
14 en 28 December.
INGEZONDEN.
Het Schoolverbond en het verpligt
Onderwijs.
Op de vergadering, onlangs te Utrecht gehouden
ter opziebtiog «ao bet schoolverbond, kwam bel
duidelijk uil. dat er nog veleo zijn, die vei plicht
onderwijs als een afdoend middel beschouweu, om
bet scboolvertuim te doen verdwjjneu.
Als die meecing onjuist is kan tij schadelijk
z(jo voor de uuttige werking van bet Schoolverbond,
want men uiag niet verwachtendat tjjdie aan
een algemeen afdoeod iniddet gelooveoen steeds
herbalen, dal het eindelijk toch tot verplicht
onderwijs tal moeleu komenmet genoegzaam
vertrouwen en dus met de uoodige kracht aan
andere middelen tullen medewerken, 'l ls dus wel
waard te oudertoeken of bet vertrouwen op het
bjj de wet verplicht onderwijs al of niet gegrond is.
Ofschoon reeds voor eenige jaren de kwestie
van bet verplicht onderwijs op eene algemeene
vergadering van de Maatschappij tot Nut tau't Al
gemeen alzijdig is besproken (de meerderheid was
er toen tegen)tal het niet ondienstig weten eenige
toenmaals gebruikte argumenten zip nieuw aan
te voerendie wel nooit weerlegdmaar toch
vergeieu scbjjoen te zjju. Ia verschillende bladen
toch heeft men reeds stukken ter aanprijzing van
deu schoolplicht kunnen lezen, waarin vooroaiiidyk
wordl beweerd dat hjj niet ia strijd is met de
vrijheid van het buisgezin, 'tls mogelijk; maar
is bet ook wenscbelyk alles te doenwaartoe mcu
rjjbeid heef* Meu deed wellicht beter dn moeilijk
vraagstuk aanvankelijk ie laten rustenom eerst
te maken of verplicht onderwjjs weikeiijk
zooveel goeds van ticb kau doeo verwachteu. Uv«r
bet laatste kan de ervaring otedesprekeulirt
eerste is nog al afgetrokken.
In de Evangelische Paedagogik 7an den in de
paedagogische wereld algemeen bekenden Wurtein-
bergscben hoogleeraar Palmer (2e dr. 1855. bl. 521}
leest men hel volgende*):
liet is volstrekt noodigdal ieder kind ter
school komt zoudra en toolaug hel volgens de
wet van 't land schoolplichtig is, en dat zooder
dringeude icdeo nooit een sCboolljjd verzuimd
wordt. Daarin staan de Kugelscbeo by ous oog
ten achter, dat zij zich dwaselijk in hun vijj-
beidstiots gekreukt zouden wanen, wanneer iemaod
gedwongen weid zijn kind naar school te zenden;
tuplaais vau te erkennendat deze dwang de
«volstrekt noodzakelijke bescherming van het kind
is tegen de ruwheid eu onverschilligheid der
ouders. In Duitscblaud is men daarin verstandiger,
gelijk reeds in Luther's brief aau de Raadsbeeieu
(1524j daardoor dat aau de overheid de plicht
up hart wordt gedrukt voor bel scboolgaau der
gauscbe jeugd te zorgenhaar levens eo ipso bel
recht van dwang is toegekend; in Wurteiuberg
beslaat de wettelijke schoolplicht sedert 1649.
Maar welk eeo kruis bet schoolverzuim hel
bestraffen en voorkomen daarvan voor de ouder*
wijzers en bet schooltoezicht is, daarover kau
inen op alle plaatsen klachten vernemen. De
ouders inoeten met geldboete gestraft worden,
in den regel echter zyn het juist de armen, wier
«kinderen bet meest de schoolverzuimen. Worden
«de vaders derhalve met opsluitiog gestraft|, zoo
mist bet buisgezin, wat by anders verdient, en
bieriu moet weder voorzieu worden. Bovendien,
daar slechts de wereldlyke leden van bet school-
toezicht straffen mogen opleggeu. zijn deze daartoe
«dikwijls ongenegen, en bet baielijke komt dan
op het hoofd van deu geestelykewaarom ook
deze afgezien van zijue bekendheid met den
nood der getinoen menigmaal veel minder
strenge eischeu stelt, dan de ouderwijzer weoschen
«en vorderen kan. Aldus is de strijd op arme
plaalseu ooafgebtoken en afmattend. Intusschen
bad scbijjver eens een geestelyke iu zyn diocees,
die bet buitengewooa schoolverzuim, waaraan
door de groote armoede der gemeente weinig te
doen scheenalleeu daardoorop eeu weinig
grondsap nawist te doen ophouden, dat hij du
ouders in hunoe woningen persoonlijk steeds weder
opzocht, en hun alzoo bel gewetcu scherpte.
Dit is hel verslag uit een landwaar de school»
plicht onder de vleugelen der keik, zonder den
minsten tegenstaud is mgevoerd. Heeds daar moet
men bij deu schoolplicht andere middeleu te baat
nemen ter besnijding van hel schoolverzuim; wal
recht heeft men dan er zooteel heil vau te waclueu
in ous laud Men vergete hierbij vooral niet
dat de invoering van verplicht onderwjjs juist by
ben, voor wie hei verlangd wordt, grooteo onwil
legea de school zal opwekkenen vrage zich eens
af, hoeveel toch wel de kinderen zullen leercu
wier ouders de school verwenschen Dit zal
mettertijd veranderen zegt men. EiUevemen
denke eens na over dal mettertijd."
Er is hier steeds gesproken over verplicht onderwijl*
omdat de eigenlijke schoolplicht bjj om< toch woarlyk
niet aangaat, lu het gereglementeerde militaire
Pruisen gaan de kinderen naar de Lutherse of
naar de Roomscbe school: meu weet daar niet
beter of het behoort zoo. Maar hoe moet Ual bjj
oos uiet die menigte van godsdienslsecten vooral
in een lyd als wjj nu beleven Kunnen wij er aan
denken, ouders met geweld te 'dwingen buune
kiudereo naar eene school te zendenwier ouder.-
w (jzer zjj als eeu ketter, Christusloochenaar, God^f;
loochenaar, afgodendienaar of iets dergel(jks aanzien?
Men zou fiaaie dingen zien ge beu reu maar
't onderwys stellig met in de band weikenhet
zou van een sir jjdperkdat hel nu reeds iseen
waar slagveld worden eu wat heeft om te gedjjen
meer behoefte aan vrede, kalmte, bezjdtgdüpid
dao juist hel onderwjjs?
Tot leerplicht zou bet te brengen zijn d. i. den
Men houdc hierbij in 't oogdat de schooi ia
Wurtemberg even als in Pruisen godcul elqk on Ier de
ksrk staat.
