Y r ij d a g 14 Jim ij 1872. M 1994. UHRSFOOKHI Zomerdienst aangevat.gen I Junij 1872. Nederlanpsche Centraal-Spoorweg. Vertrek van Amersfoort naar Utrecht 8.05, 11.54 snelt. 1 en 2 kL, 2.37, 8.06. Vertrek van Amersfoort naar Zwolle 8.41,1.51, 5.54 snelt. 1 en 2 kl., 8.30. comii. Diligence-Diensten Van Amersfoort naar Maarsbergcn 's morgens 6J, op de eerste treinen naar Arnhem, Utrecht, Amsterdam en Rotterdamen namiddag 6 uur. Van Amersfoort naar Barneveld 'savonds 8, na aank. der laatste trein* Dit blad verschijnt Maandag en Donderdagavond. Abonnementsprijs per kwartaal f I.franCo per post f 1.15. l'rijs der Advertentien van I tot 6 regels 60 Cis; elke regel meerder 10 Cts; legale, officieels en onteigen. Advertentien per regel 15 Cts. Reclames per regel 20 cents Afz. nummert 10 cents Bestellingen bij den Uitg. .4. II. tan Cleeffte Amersfoort Bureau Amersfoortsche Courant. Langcstraat, Wijk F, N°. 43, over de Oude Viscbmarkt, en bij alle Boekhandelaren en l jstdirecleuren in het Rijk. Blieven franco. Advertentien voor dit blad uit Rotterdam worden aangenomen door het Algemeen Advertenlieburaeu van Nugr en v** Ditvir Wijnstraat, Rotterdam. Wie zich thans abonneert, ontvangt de Juuij- nummers gratis. SOLON." ÜTARISTIDES. THORBECKE. jiuch dia Todlen aollen laben I Thorbecke is een grootschekarakteristieke figuur des nieuweren tijdsin veel opzigten over eenkomende en vergeleken kunnende worden met vele beroemde mannen der oudheid. Ons bestek gedoogt niet deze overeenkomst en vergelijking tot velen uitlebreiden en bepalen wij ons derhalve, mede'uit tijdgebrek, in haast Plutarchus doorbladerendeom thans in vlugge beknoptheid twee dier groote mannen met Thor becke in schets te omvattenmannen geteeld op den alouden en klassieken bodem van Vrijheid en Glorieuit het heldenvolkdat helaas in lateren tijd, door tweedragt ontzenuwd, tot ser viliteit verviel en het vernederend juk van de Islamieten moest torschen. Vernietigde Solon in Athene de wetten van Draco en is hij, naar den geest zijns tijds, aldaar als wetgever opgetreden Thorbecke heeft de terzijdestelling der vorigeverouderde Grondwet van 181415 bewerkt door zijne voorbereiding vanen hoofdaandeel in de daarslclling van dc tegenwoordige Grondwetnaar den geest dezes tijdsbij welke hij evenals Solon destijdsaan zijne medeburgerszooveel mogelijkaandeel gaf in de beheering van het algemeen belang en zou hij als Solonvan zich zeiven spre kende, mede ietwat hebben kunnen zeggen: 'k Hrb xoovtel m.Rl aan 'l Volk gege.en AU naar mijn onrilrel juist genoeg waa en loldeed. 't Volks aanzien ia gelijk gehlc.en Ik wilde 't oiel vergroot; noch dal het hinder leed. Ook zij wier rijkdom en vermogen Uitblonken hebben geen verned'ring ondergaan. Aan heiden heb ik aangetogen Een Schild om elk uin regt kloekhartig voorlejtaan Niet om elkander te o.erheeren I Daar droeg ik, zoo 't betaamt regtschapen zorg* voor. Als Solon die wilde dat elk zich voegen moest bij degenen die, naar zijne meening, de beste en regtvaaruigste zaak voorstonden was Thorbecke, in den edelen zin des woords, parljman. Verliet Solonom de bedilzucht overen de afmattende toelichting en uitlegging van zijne wetten te ontgaan zijn vaderland en bleef hij, om deze reden, 10 jaren buitenslandsThor becke daarentegen was de schepperde ziel onzer organieke wetten, blijvende onvermoeid werkzaam ter voltooijing der wettenin het Staatsbeheer en in de Volksvertegenwoordiging. Solon teruggekeerd in Athene vond alles in rep en roer en alles scheen in den Staat zich tot eene revolutie voortebereiden hakende allen naai eenen nieuwen regeringsvorm, vleijende zjj zich allen bij eene omwenteling te zullen winnen en toen had hij, wegens zijnen ouder dom noch krachtno h lust om in het open baar te spreken of te handelen. Thorbecke daarentegen werkte tot schier zijn laatsten ademtogtop zijn post blijvendeon danks zijnen hoogen ouderdom, voor zijn Va derland. Moediger en energieker dan Solon die terug week handhaafde hijvooral tegenover hen die zijne wetten wilden vervormenzijne wets- scheppingen, totdat zijn Schepper hem opriep paar betere gewesten I Evenals Arislides heelt Thorbecke zijne verheffing tot de hoogste staatsambten en zijnen roem niet aan geboorte en vermogenmaar aan zijne deugdenzijne bekwaamheden en talenten te danken gehad. Als Arislides streng eerlijk en regtvaardig, mogt zijn gemis van hooge geboorte en rijkdom, evenals bij dezen hem eerder tot verdienste worden aangeschrevenstrekte dit tot bewijs dat hij, een wijs, arbeidzaam, eerlijk en regtvaardig man eene groote ziel en ver hevene denkwijze bezaten een voornaam middelom wel te slagen in het Staatsbestuur, is niet rijkdom, maar tevredenheid, waardoor men, geen overtolligheden voor zich zeiven be hoevende, eerlijk man blijft en niet wordt afge trokken van de zorg voor het algemeen welzijn. De reglvaardigheid van Arislides wien de bijnaam van reglvaardige was toegevoegd deed de wangunst wakker worden, hem misduidende dat hij zich door zijne deugden, bekwaamheden en talenten naam en roem verworven en alzoo een boven allen verheven standpunt ingenomen had, wordende de nijd, veroorzaakt door zijn aanzienbedekt door den schoonschijnendeu naam van vrees voor zijne heerschzucht en dwingelandij. Van alle oorden uit Altica naar de hoofdstad opgekomen, werd door zijne be- nijders het vonnis van uitbanning tegen hem geveld. Reeds eenige jaren later werd hij terug geroepen. Evenals Arislides trokken in April 1853 de tegenstanders van Thorbecke naar de hoofdstad op. Evenals in den tijd der oudheid bedekte de nijd zich met het voorwendsel -van vrees voor zijn despotisme en hij trad uit het staatsbestuur om, evenals Arislides, later weder teruggeroepen te worden. Evenmin als Arislides wilde Thorbecke in staats dienst rijkdommen vergarendoch terw ijl de Atheensche Staat de smet op zich laadde dat het de afstammelingen van Arislidesdie mede twee dochters had armoede zag lijden en de hand naar aalmoezen uitstrekken liet, zal de Nederlandsche Staat, ingevolge den wensch zijns geliefden Kouings eerlang hel bew ijs geven dat het de nagedachtenis van den grooten thans ontslapen staatsman en staatsburger ook weet te vereeren door blijken van hulde en genegen heid jegens zijne kinderen. Een superieur genie is thans ten grave gedaald. Al werd zijne energieke figuur meer van verre dan van nabij bewonderd al stond bgde grondleggerde chef der liberale partij in Neder land allengskens meer geïsoleerdkeerende zich al meer en meer van hem af vele zijner voormalige leerlingen en vrienden, enorm vlug ger dan hij op staatsterrein en vooral opziglens de zoogenaamde sociale kwestie willende avan ceren al werd hem eene te veel dominerende neigingzeker met de jaren niet verminderd verweten al was hij soms ietwat exigeanl en stroef, wat juist veelal menschen eigen is, strenge reglvaardigheid aan vastheid van karak ter parende al had hij, als vele groote mannen, sommige gebreken, spruitende uil onderschei dene zijne eminente eigenschappen niemand zal durven betwistendal hij ooit door een zijner tijdgenooten in ons Vaderland overtroflen is in de talrijke uitstekende hoedanigheden in hem gecombineerd als geleerde, volksvertegen woordiger, wetgever en staatsman. Thorbecke was eerlijk en regtvaardig, zoonis in onze schoonc Vadci landsche geschiedenis on derscheidene beroemde staatslieden voorkomen, maar eerlijker en reglvaardiger dan hij was, zijn daarin niet nantewijzen. Populariteit bejoeg hij niet; zelfs bezat hij volstrekt niet de innemendheid, de flatterende vormen die ministers veelal welen aanlencnicn om zooveel mogelijk te boeijen en te behagen en toch was hij de man, naar wien degansche Natie opzag bij gewigtige staatkundige omstan digheden. Werd hij niet door allen bemind, door Vorst en Volk werd hij als onzen grootsten Staatsman en Staatsburger dezes tijds geëerd. Door zijn ruim aandeel in de voorbereiding en daarstelling der Grondwetsherziening erkende de Natie in hem den eminenten en voornaam- slen vertegenwoordiger van het liberaal beginsel en werd en was hij dan ook het hoofd en dè ziel van het eerste werkelijk liberale kabinet werkelijk in de tweevoudige beteekenis van het woord) hetwelk meerkrachtiger en beter dan alle andere kabinetten schiep en arbeidde en welks val in April 1853 zoo juist en bondig door hem werd geschetst als te zijn veroorzaakt door een volkswaan van den dag. De systematische wijze, waarop hij na 1853 steeds van den minisleriëelen zetel werd uit gesloten verhoogde zijn prestige in de oogen der Natie. Maar zijn tweede ministerie en vooral zijn uittreding in 1866 deden hem veel kwaad in de oogen zijner vrienden. Van dat tijdstip werd hij door alle gematig den op politiek terrein hooger geschat dan door de meeste ultra-liberalen en daarvan bewust wilde hij in 1868 niet zelf optreden. Maar toen de door hem aanbevolen Minister Fock later eigen weg volgen wilde en zich aan zijne leiding onttrok, onttrok Thorbecke zijn steun aan dat door hem in het leven gebragte kabinet en de weigering van den Heer van Reenen om een ministerie zamen te stellen dwong hem zelf weder optetreden. Dat zijn laatste ministerie in menig opzigt eene failure was zal eenieder erkennen echter moet dit meerendeels worden toegeschreven aan die liberalen die meer te avanceeren beoogende dan hij goed achtte, hem dwarsboomden. Het is evenwel onbetwistbaar dat Thorbecke groote en ook zeldzame verdiensten hadmaar hij leverde alweder het bewijs: «dat de men schen slechts sporten zijn op de ladder van den vooruitgang en dat ook de bekwaamste zich in sommige opzigten overleeft." Wordt het verlies, dat Nederland door het overlijden van Thorbecke leedgroot geacht vooral met 't oog op de toekomst beschouwen wij zijn afsterven als een zeer zwaar verlies dat het Vaderland leed, le zwaarder omdat het in een staatkundig tijdperk voorvaltwaarin juist hij alléén de man zou zijn geweest om den nade renden bedenkelijhen staatkundigen toestand te beheerschen indien hem nog eenige jaren levens waren.gegund geworden. Immersstonden duizendtallen met smart om zijne lijkbaar geschaardtoch waren daar ook die menige onopregte traan stortten r want noode bogen zich onder zijnen invloed en onder zijne energie en sommigen hadden zich reeds sedert lang daaraan ontsleurd zij, die tot de partij der ullra-geavanceerden behooren, want hij was de man die hen lot nu to<* «n bedwang en binnen de perken hield. 2ien wij rond, dan is er niemand te vinden, die daarvoor in zijne plaats kan treden di» Rel gevaar«fat het Vaderland van deze vermetele zijde dreigt, kan te keer gaan. Die pariij is ja kleinmaar haar woordvoer ders zijn allerwelsprekendst en stouten vooral proletariërs en revolulionnairen zien tot hen op en juichen hen toe als de haanbrekers voor hunne staatsverderlelijke bedoelingen. Die partij

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsche Courant | 1872 | | pagina 1