met het militaiic wezen bekend is. Dus, er
zijn nog andere millioenen noodig, om het
verbaud van inkomst en uitgaat voor het Dep. van
oorlognaar de wezenlijke behoefte te regelen.
B. Naar uwe redeneringzou er weinig
of geen kans bestaan om de uitgaven voor het
militaireen wal daar aan vast iste vermin
deren. Maar de werkman en arbeider moeten
zich ook wel met minder behelpen dan vroeger;
moet de soldaat het dan zooveel beter hebben
0. m. Gij kent de behoefte van den sol
daat niet, en gij zijl niet de eenige die zóó
denkt. Er zijn zelfs aanzienlijken, die niet
kunnen of willen begrijpen, dat in de behoefte
van den soldaat niet naar behooren kan worden
voorzienzoolang zijne soldij niet wordt ver
hoogd verreweg het grootste deel toch wordt
slechts 3$ cents daags toegestaan. De nadeelige
verschijnselen, die ten deze worden waargeno
men, toonen het duidelijker dan het zich laat
zeggen. Die verschijnselen zijn vooral:
1°. dat in den tijdtoen den soldaat slechts
25 cents per dag werd te goed gedaan, er acht
maal zooveel vrijwilligers in dienst waren als
heden er zijn infanterie-kompagnién welke nu
slechts 2 a 3 vrijwilligers tel'en
2°. dat vroeger, jaarlijks vele honderden
miliciens eene vrijwillige vcrbindtenis voor zes
jaren aaugingeu nu is hel zeldzaam als er enkele
tot vrijwilligers overgaan. En hel spreekt van
zei te. dal, hoe minder vrijwilligers in dienst
tiju zooveel te uieer miliciens onder de wapenen
moeten blijven.
Wanneer gij over die verschijnselen goed hebt
nagedacht, dan is het aan mij om te vragen:
waarom woidcu vele jongens, die hoogstens 25
cents daags verdienen, dan geen soldaat?
Daarvoor haalt ge de schouders op en zult welligt
-denken: dat laat zich óók beter begrijpen, dan
men het zeggen kan.
B. Ja I ik weet weldat meest alle jongens
een afkeer hebben van de soldaterij.
m. Juist I en ook daarom is het tijd
en hoog noodig om in de wezenlijke behoefte
van den soldaat beter te voorzien, 't Is niet
genoeg om hem zoo nel mogelyk te kleeden en
7j ons brood daags te geven; hij zou er
ook boler bij kunnen gebruiken 1 Wij hebben
d n «goeden ouden tijd" gekend, toen aan den
soldaatdie 25 cents daags genootnut meer
mogt worden uitbetaald dan 50 cents per 5
dagen. Om nu «lat meerdere voegzaam en ten
zijnen nutte te besteden bekwam hij donder
dags en Zondags telkens 2J ons gebraden vleesch
bij zijn midJageten onverminderd zijn 2J ons
die voor hem 's morgens in de soep werd ge
kookt. Vraagt nu eens aan den soldaat naar
den reuk van gebraden vleesch en hoeveelof
liever hoe weinig centen hij per dag in handen
krijgt? Op dit laatste zal hij u zeggen 4k
5 cents! En wat kan men in den tegenwoordigen
tijd voor die centen koopen IIij heelt vele
kleine zaken noodig en ook een paar centen
voor boterwant droog kan hij zijn drooge
brood niet voegzaam nuttigen. Welke tier of
opgewektheid kan de soldaat hebben, die niet
in «ie gelegenheid is zich een paar avonden in
de week eenige betamelijke uitspanning te ver
schaffen maar dan steeds inde kazerne blijft
B. Ik moet bekennen, dat ik van een en
ander geen juist begrip kan vormen.
O. m. Dal is het waar de schoen wringt!
aan dat euvel gaan zoovelen mank en bespreken
alleen de geldsommen omdat ze hoog zijn, zonder
te vatten waartoe ze nuttig cn noodig aange
wend zullen worden. Stel eens, dat er gemiddeld
onder de wapenen zijn: 500 luitenants, 1600
onderofficieren en 22000 korporaals en manschap
pen en verhoog tractemont cn soldij als volgt
BOO luitenants ieder met f 100 's jaars. f 50.Ó0Q
1000 onderofl. per dag met 7| Ct.
is 's jaars43.800
2200U korporaals eo mansch. 5 *101.500
405300
Ziedaar cene betrekkelijk geringe som. Voegde
men daarbij voor hoofd- en andere officieren
hiervoren niet genoemd, waaronder voor offi
cieren van gezondheid, gezamenlijk f 100.000
dan zou die traclements- en soldijverhooging
slechts ruim een half millioer per jaar bedragen.
IJ. En er wordt gesproken van drie millioer.
meer dan het vorige jaar dal komt nog niet uit.
0. m. Neen! maar 't is niei genoeg voor
soldaten te zorgen. Ook verdedigingsmiddelen
en verdedigingswerken moeten goed zijn en
behoorlijk onderhouden worden naar de behoefte
van den tijd ook dat bctcekent veel Bruikbare
soldaten moeten goede wapenen hebbenom
daardoor op en in naar den eiscb aangelegde
verdedigingswerken dat tc kunnen verrigten
wat omstandigheden cn nood kunnen vorderen.
B, Hoe goed ge'look zegt, vat ik het toch
niet juist en zullen die hoogc wijsheid dan ook
maar overlaten aan onze vertegenwoordigers,
.die 't eigenlijk hun vak is I X.
Over lezingon en over do lozing van
Donderdag-avond.
Donderdag-avond 1.1. trad in de Afdeeling
der Maatschappij tot Nut van 'l Algemeen hier
ter slede de algemeen zoo gunstig bekende
spreker, Ds. Koopmans van Doekeren uit Leiden,
voor een teer talrijk publiek op. Zelden is de
zaaPin Amicilia zóó vol, en wij zien er een
bewijs in voor den goeden smaak van Amers-
toorl's inwoners, in strijd met den berichtgever
in een Weekblad, die èn den inhoud van het
stuk èn de wijze van voordracht onbarmhartig
hekelten hel zeker een zeer slechten smaak
noemt, om izoo iels" mooi te vinden, 't Is toch
wel opmerkelijk dat diezelfde A'. van Doekeren
overal, waar hij optreedt, zooveel hoorders vindt,
die aan zijne lippen hangen. Is dat een bewijs
voor de domheid van hel publiek of voor het
talent van den Spreker Wij gelooven het laatste,
't Is waar, zijne verhandeling beantwoordde niet
geheel aan het opschrift «een uilslap naar Urk."
Het was meer motto, maar dal motto heeft
hij gebruikt, om veel waars en leerrijks te zeggen.
Eu hij deed het op geestvolleironiekenu
en dan pikante wijze. Neen, vceleischende
ontevreden recensent 1 het was geen preektoon,
maar eene natuurlijke, naïeve voordracht, zoo
als men die van een goed akleur wacht, 'lis
waar,, er kwamen wel een paar uitdrukkingen
in, die den toets van deftigen stijl niet zoo
geheel konden doorstaan, maar wie levert ook
volmaakt werk Als men een' hond wil slaan,
kan men gemakkelijk een' stok vinden. Üm
nu niet te spreken van de aardige zetten op de
Internationale en vreemden annexatie-geest
hoe fijn heeft spreker hel armzalige twisten over
den godsdienst aan de kaak gesteldalsmede
de grol materialistische richting bij velen onzer
dagen, die met een air de mépris, een mede
lijdend schouder-ophalen op kerken en gods
dienst-leeraars neèrzien, Hoe waar heelt hij in
het gesprek van dien Israëliet den rijken troost
doen kennen dien het bidden aan den bidder
zeiven schenkt. Hoe natuurlijk, hoe roerend nu
en dan heeft hij de smart geteekend dier vrouw,
die man en zonen op zee verloor. Maar genoeg.
Arme A'. van Doekeren I gij hebt geen genade
kunnen vinden bij den heer die van uw
werk verslag gaf. Hadt gij op meesterlijken,
vaderlijken toon eene les gegeven over een taal
kundig of physiesch onderwerp hadt gij over
een' spichligen boom met uitwassen gere
deneerd, gij waart er mogelijk beter bij hem
al gekomen. Maar troost uwaarde Spreker 1
stellig hccll 7/8 deel der aanwezigen u met
genoegen gehoorden gaarne zien zij u meer
malen optreden. Troost u, zelfs de donder
god van den Olymp kon niet allen behagen.
Het houden van nuts-lezingen, voor een gemengd
publiek, is zeker uiterst moeiclijk waarom het
volstrekt niet vreemd is, dal slechts weinigen in
Amersfoort zich daartoe leenen. Om te lang noch
te kort, te deftig noch te plat, te stijf noch te
theatraal te zijn 't is niet gemakkelijk. Krukken
op het ijs of aan het biljart 'l is naarmaar op
een katheder Eene lezing als Donderdag-avond
door den Heer A". tan Doekeren gehouden werd,
is verreweg te verkiezen boven een dorre, droge,
en dikwijls saaie zij hel dan ook boog ge
leerde speech.
Och, hoorde men ze meer! De zaal was altijd vol.
Maar 'l zijn niet allen koks, die lange messen
dragen.
't Is gemakkelijker op een ander te vitten
dan zelf wat goeds te leveren.
S. N. N.
La critique est aisée mais tart est dt//icile.
.Men leest, onder hel opschriil Kunstnieuws"
in een Weekblad van 21 December jl. eene
kritiekwelke zeer geschikt is om ieder die
nog een weinig lust had in Amersfoort op eene
Nutsvergadering cene lezing te houden voor
goed die lust of zooals de Heer L. gelieft te
zeggen «hoogen-moed" te ontnemen.
Meermalen hoorde ik dat het zoo moeijelijk
was goede sprekers (volgens den Heer L. Kunste
naarsj voor het Nut te krijgenmaar geen wonder
als men onthaald wordtzooals de spreker
van Donderdag 11.thans door den lieer L.
Schijvcr dezes was toen ook toehoorder en
velenik durf zeggen 7/8 der toehoorders
was zeer tevreden over de door den Heer v. B.
gehouden lezing.
Waartoe is het toch dienstig den goeden
indruk, die voor het bestaan en den bloei
van het «Nut" zoo noodig is, door eene gal
achtige kritiek te trachten wegtenemen
Mij zal gevraagd worden heeft men dan
niet meer aan eene wetenschappelijke lezing
Ilicrop is mijn antwoord: voor sommigen, ja 1
maar niet op eene Nutsvergadering met Dames.
Als enne bewijs dal die wetenschappelijke lezingen
evenmin iedereen bevielen als die van Donder
dagavond II. heb ik mij slechts de van verveling
getuigende gezichten voor den geest te roepen
bij gelcgenbeid der wetenschappelijke lezingen
waarop de leden met hunne dames in het
gepasseerde Nuts-saizoen werden vergast.
Wat wil de heer L dan toch dat op Nuts-
vergaderingen word verhandeld
Mijn wenschcndie van velen met mij is, dat
de op de naamlijst der sprekers voor dit Nuis-
saisoen nog openstaande plaats weldra wordt
ingevuld met den naam van den heer L. (Dan
wacht ons iels kernachtigsiets geestrijks ca
toch wetenschappelijk.)
De liefhebbers van wetenschappelijke lezingen
deden beter een gezelschap opteriglenwaar
niets anders dan wetenschappelijke lezingen
worden gehoudenen te dulden dat op de
Nutsvergaderingen met Dames lezingen worden
gehouden in den geest als die van Donderdag 11.
Ten einde geen lezingen te moeten aanhooren
als die van 28 Novembei II. (misschien ook eene
wetenschappelijke?) ware het te wenschendat
er in Amersfoort zulke hoog-rnocdige personen
waren te vindendie den moed hadden eene
lezing te houdendan zou men de Heeren
kunstenaars van andere plaatsen de moeite en
de galachtige kritiek kunnen besparen.
Van de tooneelvoorstelling der jongelieden vat»
het Théalie *.\ut en Genoegente- Amersfoort,
kon niet vroeger dan thans een beknopt verslag
worden gegeven.
Zoo gewonnen zoo geronnen is met veel entrain
opgevoerd cn met succès afgespeeld, doch di
verse slootende woorden daarin uitgesproken
had men dienen te vermijden. Dit laatste aldus
even aanstippende, kan worden gezegddal de
komieke voordragt van den Heer H. zeer vol
deed, de Heer T. een goed zedepreéker was en
ook de andere jongelieden slaagden in hunne
minder gewigtige rollen vrij wel.
De wraak van een kapper werd zeer lief gespeeld.
Hierin voldeden inzonderheid de Hoeren v. Dl.
en 11. (de laatste speelde cenigszins te rad);
maar vooral verdient lot hel uitstekend spel van
den Heer G. die door zijne grappige uitvallen
den lachlust van het publiek ruimschoots op
wekte. Men kon opmerken dal hij zijne rol vol
komen begreep en meester was.
Wie is de Graaf f i» mede liel ten tooneele
gebragl. De Heer T. speelde zeer goed als mar
kies en eveneens dc Heer 11. (Zemelknoop),
doch was hij weder wat driftigde Heer
v. Dm. (Nikkerl) kwam zeer voordeelig in zijne
rol uit. De Heer G. (Valentin) was perfect in
zijne rol.
Voor hel aantal opgekomen toeschouwers bleek
de zaal te klein als eivol zijnde waardoor ver
scheidene houders van kaartjes niet konden
worden toegelaten. De voorstelling werd opge
luisterd door fraaije muziek van eenige leden
van het muziekcorps der rijdende artillerie.
Het publiek heelt zich geamuseerd, ook
blijkbaar uil herhaalde toejuichingen.
Alle jongelieden van beide seksenwerkten
naar hunne beste krachten mede tot een goed
ensemble, doch 'tis niet wel mogelijk van allen
speciaal melding te maken.
Naar wij vernemen zal deze kring van jonge
lieden eerlang eene tweede voorsteling, welligt
vooi een liefdadig doelgeven.
Allerlei.
Heden, Maandag wordt in de zaal Valentino
te Parijs een concours van kappers gehouden.
Een 30lal haarkunslcnaais zal op een even
groot aantal vrouwenhoofden de meest buiten
gewone kapsels zamenstelleu«terwijl vol
gens de aankondigingen een uitgezocht orkest
inlusschen gelegenheidsmuziek zal uitvoeren."
Als een bijdrage tot de juiste kennis der
belangstelliug van het publiek in de statistiek,
diene het volgende feit. De handelingen en
rapporten van het statistisch congres, in 18C9
te 's Gravenhage gehouden werden destijds ver
zameld in een paar waarlijk prachtige groot-
kwarto boekdeelen Een uitmuntend gecondition-
ncerd exemplaar kwam onlangs openbaar in
veiling en werd verkocht voor twintig centen 1
Door den heer W. J. Schuttevaèr, hoofdbe-
stuuider der Schippers-verccniging van dien
naam is een adres gerigt aan de leden vnn de
twee Kamers der Slalen-Gcncraal, waarin wordt
verzocht, gcenc gelden meer aan de Amslerdatnsche
Kanaal-Maatschappij toe tc staan, alvorens de
bezwaren, aan schipperij en handel door de af
sluiting van hel V bij Schcllingwoude toegebragt,
zijn opgeheven,
In de Fransche nation, vergader, is met algem.
stemmen (573) bot voorstel aangenomen van
den afgevaardigde Wolowski, houdende dat dc
opbrengst der vrijwillige giften van de vrijmaking
van hel Fransche grondgebied zal worden besteed
om de Elzasseis cn Lotharingcrs die genood
zaakt zijn geweest bun geboortegrond tc verlaten,
