Tor zitting van den gemeenteraad van Amers foort Dingsdag jl. gehouden, gepresideerd door den lieer burgemeester Mr. A. G. Wijcrs waren aanwezig 14 leden en was afwezig de Hoer B. E. Herschel, met kennisgeving, wegens ongesteldheid. Na voorlezing en goedkeuring van de notulen der vorige vergadering was aan de orde: 1. Voorste! van llurg. en Welh. om het nieuwe lokaal voorde openbare Tusschcnschool te bouwen in den tuin van het Raadhuisen de huizinge nu bewoond door Dr. Menalda van Schouwenburg te bestemmen voor onderwijzers- woning. De Hoer ixw Beek wenscht eene comm. be noemd te zienaan welke een nader onderzoek naar eene meer geschikte plaats voorden bouw der tusschcnschool zal worden opgedragen. Dit voorstel wordt door den lieer al et horst ondersteunddoch bij stemming met 0 tegen 5 stemmen verworpen. Voor het voorstel slem den de 1111. van Beek, SchcllusMeihorst J. F. Lnyerweij en L. E. Layer weij. Het voorstel van B. en NV. wordt vervolgens met 11 tegen 3 st. aangenomen tegen dc 11.11. van Beek Met/mrst en J. F. Layerweij. Vóór het voorstel hebben gesproken de 1111. v. Saste v. YsseltCroockewil en de Voorzitter, daartegen de HU. van Beek en Met horst. 2. Voorstel van burg. en Wcth. tot verhooging der jaarwedden van de hulponderwijzers en de hulponderwijzeres aan de openbare scholen met /'50 en voor hen of haar die de acte van hoofd onderwijzer bezitten of bekomen met nog/50 bovendien. De Heer van Beek stelt voor de jaarwedden van dc hulponderwijzers en de hulponderwijzers te verhoogen met f 2b en van hen die in het bezit zijn van eene aete van hoofdonderwijzer met 50. De heer Bos wenscht te spreken tot bestrijding van hel voorstel van den lieer van Beekwelk voorstel echter niet wordt ondersteund en alzoo builen behandeling blijll. Het voorstel van b. en W. wordt daarna met 12 tegen 2 st aangenomen. Tegen dc 1111. tan Beek en J. F. Lnyerweij. 3. Rekwest van de gemeente-vroedvrouwen om verhooging van hare jaarwedde, met advies van Burg. en Welh. —Met 13 tegen 1 st. (dc heer van Beek) wordt besloten tot verbooging van de jaarwedde der beide gemeente-vroed vrouwen met 50. 4. Rekwest van A. de Bree, pachter van dc vuilnis, om remissie van den pachtprijs. Met algem. st. verworpen. 5. Voorstel omtrent de opheffing van de Waag, met advies der Kaïucr van Kooptumdcl. Na voorlezing van het advies van de Kamer van Kooplt.wordt dit voorstel door den heer van Walchren ingetrokken. ti. Ontwerp-besluit tot verkoop van boomen. Met alg. sL aangenomen. 7. Benoeming'van leden der eommissic van fabricage. Do aftr. leden de 1111. van Burgstee- den van Beek en van Walchren worden her kozen. 8. Benoeming van twee loden der openbare gezondheids-commissie. Be aftr. leden de 1111. tan Persijn en Menalda van Schouwenburg worden herkozen terwijl ter vervulling van de alsnog in die commissie bestaande vacature wordt verkozen de heer Croockewilbij her stemming met den heer van Beek. Dc Vooi zitier dr ol! daarna aan de vergadering rnede dat door den Heer Bus, benoemd ge- meente-ontvangerin voldoening aan liet »'aads ».»vliiii van den SepL 1874, regelende bet bedrag tan de door den gemeente-ontvanger te stellen Z'-kerheid is overgelegd bet bewijs dat door hen lei li-'l 3e/0 Grootboek der Nat. schuld ten bchoevan Je gemeente Amersfoort is «den eene kapitale som van /21UU0. Hij Hoodigi daarop den Heer Bus uit de vcr- eischtc eeden afteleggen. De lieer Bos hieraan voldaan hebbende, rigt de Voorzitter een har telijk woord tot den t'ians beëedigden gemeente ontvanger. die daarvoor in passende bewoor dingen dank zegt, terwijl hij alsnu krachtens zijne nieuwe betrekking, ophoudende lid van den Baad te zijnden Voorzitter en den leden zijn meestcn dank betuigt voor de wel willendheidwaarmede zij hem in hun midden hebben ontvangen en welke zij hera gedurende don tijd, dat hij niet hen heelt zitting gehad, steeds hebben willen ln toonen, terwijl hij ook in zijne nieuwe betrekkingin die gezindheid te zijnen aanzien zich bij voortduring zeer aan beveelt. Wordt medegedeeld dat de begrooting der gemeerde voor 1875, door II11 GedepuL Staten goedgekeurd is terug ontvangen dat de rente- standaard der bank san lecning voor 1875door Z. M. den Koning is goedgekeurddat het raadsbesluit betrekkelijk de vaststelling van bet trarimuent voor eene hulponderwijzers aan de lussihenschocl door licvrvn üedep. Stalen is goedgekeurdalle welke stukken zijn aange nomen voor nolilicatie. De Voorzitter deelt wijders nog mede dat hel Z. M. hcell behaagd hem bij besluit van den 9 Dcc.. 1874 N°. 23 te herbenoemen als Burgemeester van Amersfoort, met welke her benoeming <le Voorzitter door den lieer SeJiluiler een der oudst aanwezige Raadsleden, namens de vergadering, hartelijk wordt geluk gewensrht. De Heer v. Walchren vraagt eindelijk nog of de stappen door 11. en W. gedaan tot verbetering van het station van den Centraal- en Ooster spoorweg reeds tot eenig resultaat heeft geleid, waarop door den Voorzitter wordt geantwoord dat bij B. en W. geen nadere meaedeelingen dienaangaande zijn ingekomen, doch door een lid van het dagelijksch bestuur onlangs weder pogingen zijn aangewend om tot een verbetering van den bestuanden toestand te komenten gevolge waarvan eene correspondentie is ge opend die eerlang welligl tot een persoonlijk bezoek van B. en W. bij den Minister van Bin- nenlandsche Zaken leiden zal. Daarna wordt de zitting gesloten. llupdA^nvoDil ilra £-2 December hield de Afd. Amersfoort ven het AntisehoolwelcerionJ haar eer.tc openbare vergadering in dit winterhalfjaar. Zij was door voor- en tegenstanders van den Bondwéér even dru» bezocht als bij voiige gelegenheden. Nadat do Socrotaris, namens T Bestuur, de vergadering had ge opend verklaardwaartoe hij prof. Brummelkamp uitnoodigdo om aan te vaugen met gcued en de loting van oen kort Bijbelwoord stelde hij den Heer C. Mulderdocent aan de Theol. school te Kampen voorals de inleider tol do discussie. Toen prof. Brummelkamp aan dat verlangen luid voldaan op de hem steeds kenmerkende wijze, en Maleachi 3: 14-, 18 had voor- gelden trad dc lieer Muller op en schetste in gespitrden stijl het feitelijk karakter van liet Staatsonderwijs en het Staatsstelsel. Spr. wees aan dat ousc strijd eigenlijk niet is tegen do maatschappij niet tegen da burgrrij innners niemand wil toch met opzet zijn kind een schorpioen in de plaats van een oi gevcu doch dat deze was tegen dc tirannische Staatsidee. Hij wees iian de onmo gelijkheid van neutraliteit bij het Staatsonderwijs uit leerboeken ook voor Middelb. ouderwijs geschreven. Verder deed hij de cischeu der Christ. Historische il i. Gmeniaansrhe partij liooren welko bestoud iu den eiscli dat eerlijke concurrentie zou worden mogelijk gemaakt zoowel voor de kerkelijke uls particuliere corporaties. Waarom in hoofdzaak gevraagd werdwegvalling van dc ellendige zinsnee" alinea 3 van art. lft der Grondwetschrapping van 't woord Chris- lelijke wijziging van art 33 der Schoolwet en van art. 37 der wet op 't Middelbaar onderwijs enz Dit alles met stellige verwer ping van subsidiewaardoor iiet vigoerend Staatsstelsel zou besten digd worden. Hierna werd 10 minuten pauze gehouden waarna voor elk der Heeren opponenten met uitzondering van prof. Brummelkamp15 minuten werden beschikbaar gestold, om liet hunne iu 't luidden Ie brengen. De Heeren Jacquet l'issrrM. Wolff M:. I's Kalff, Ds. Mannen en .f .V Kolleiri/n .V.-leeruur aan de U. Bnrerachooi alhiermaakten van die gelegenheid gebruik. Eerstgenoemde nam het woord om te Yra.gcu op welke wijze het Jodendom betredende ouderwijs of wal ook ooit ge/ooiut had de grootste vijand ran he Christendom te tijn volgens hetgeen de inleider had gezegd 1'e Heer Muiter merkte daarop aan hoe genoemde lieer naar een iaió algemeen bekende zaak vraagde dal toelichting hieromtrent bijkans overbodig was. Dat de Israëliet, den Christus verwerpende, nit den aard der zaak gekant morst :ijn te-ren 't Christendom. Dat dit niettemin mogelijk maakte dal door hem met de Christenen de gemeenschappelijke deugden die een mensch sieren wel ir. beoe fening konden worden gehraeht Dat dc lieer Godefroi dit feit in de Tweede Kamer had geformuleerd door aan hel woord «Christelijke deugden" in de schoolwet van '57 de uitlegging te geven «ikde Staatgeloof in een redekundig Christendom" hetgeen nog iet» andera is als 't Christelijk element. de Christelijke geest die spr. op Toog h 11.) e dus de .Christelijk •dien- igcvolge slechts een etiquel isdat men op bedoelde w et heeft aangebrachtom haar aannemelijk te maken Ook maakt hij onder scheid tusschen de ortiu<doxc Urm-lieten en de liberale welke kunnen svmpathiseeren met dusdanige mystificatie san 't werkelijke. De Heer If Wol// M: stemt met iten vorigen opponent in j doch de Heer Mulder acht hetgeen daaraan door ZEd. werd toegevoegd minder gepast oin in dit debat tot punt van behandeling te dienen evenmin als spreker het kan billijken dat een lid der plaatselijke d*t hij een aanval richt op een stukdat hij uiet eens oordeelkundig schijnt gelezen te hebben wan'.siudj Busken lluet zijn eisrheii over de letterkundige kritiek ontvouwde mag het een hooge mate van kleingeestigheid verreden om iemand een qualiflcatin to. te voegengelijk !uj deed, op gronden welke zoo slecllt te verdedigen zijn Ds Kalff wil deu selujn van zich werpen, als stemde hij in met den inleider daarom aam hij T woord andera 't geen ZKerw. gehoord had was steeds 't oude zooilat hem alle tegenspraak als doelloote woordentwistminder aantrok, fi-'n ding had ZEorw vooral gehinderd namelijk dat prof. Br. met een gebod had durven aan vangen waaraan hij zich -geërgerd" had daar de voorganger •ain een menerh genaamd Jesusgo<t,lelijke eer" had gegeven, door hem God te noemen. Hot zal geen verwondering baren dat op zulk een woordeen uiting van verontwaardiging aan enkelen ontsnapte eer zij er om Jachten- Tot de orde geroepen ging de discussiant voort om er op te wijzen hoe het der Christ. Hist, richting, indiensij zich ergerde aan de Staatsschoolvrijstond om andere op te richten in haren geest. l)e Staat verkondigt geen kerkleer; maar In) kweekt 't waarachtig menschelijkc Do Moderne richting wil w.1 godsdienst, maar een godsdienst «cour en i«" den mensch. De Stiuit eveneens verwerpt den godsdienst niet propageert géén godsdienst looze scholen maar kweekplaatsen waar de mensch verstandelijk ontwikkelt onder den invloed van een ouderwijs vervuld met een redelijk godsdienstigeit geest. Dogma op -Ie school verfoeit hij duur dit aan catechisatie en kerk wordt overgelaten. I)n Heer Mulder erkent dat ook hij naar de ziel leed toen hij als Christen moest hooren dat Jezus een menerh en geen God was volgens i Arn v spreke maar dal hij keurde dat er rrgcus in de zaal geflo' dering had geroepen Christnstooekenaar Verder da', weerd hcsfldat de Stoaigéén godsdienst heeft Jat mj de hij geleverd had uit Icerlen-ken gaarne mot andere wil ijd 't toelietdat do Openbare school in i uit de "rga- iistigate ogmatiseert Daarentegen is het waarachtig Chris tendom wel een tr.t rmuur gein dogma wijl dit toch bloou-lijk en uitsluitend is de '.telling van oen leer," terwijl T Christendom op zt.itïs steunt Ook vraagde hij of lm» '/«en dogma was wat Ds Kalff had uitgesproken «Jezus is menerh ,.n géén God! Al transigeerde men op dn meest ergerlijke wijze vooral in Friescho un (iehlnracho dorpsM-holcn'I viel niet tegen te sprek.-ti, dat de wet van V»7 een Su.atase.hool l;a/l in 't leven geroepen die oen modcrn<McUri*cli-un- dsrwijs selk-indi-lijk zocht te propagoeren ton koste dor Bijzondere. Prof. Brummelkamp nam ibiarop T woord on schotste in r«n hooionile rede den eehlen Isr.ii'liet en den erhten Christen tegenover (len door eigenwaan vnrliliudeii zondaar l'uulus de aposiulsrliarc tegenover hot .Sanhedrin eu commontarifin uit het Evangelie vati Johannes brachten tot liet bekende woord dos Heibinil* - Ifie dm Boon niet eer! eert ook le n Vader niet." Abraham, de vader der gnlouvigon tegenover diens nakomelingschap met den Molochdierist leidde tot het woord van Jehova; «g.j hebt HUN* kinderen, die gij mj gebaard hebt, door T vuur doen gaan Dn besnijdenis, die in dc volheid des tijdi was overgegaan iu iluu U. doop dor Christauculijfde dcu Isrucliut in niet alleen tn rollmaar ook in de beloften Gode. Zoo is de doopbelofte der ouders die in breede trekken dooi Spr. werd uiloengozctecu heilige verbinte nis tuasclinu de ouders en don drieCeuigen God ten upzichte van hun kind, dat niet in de eerste pliuils den oii-Chrisudijkcn ouk on-Isnu'lj. tischou Staat toebehoortmaar aan Hem. Voorts ontwikkelde hij zoo wel deu llagranton strijd tusschen 't modernisme on do openbaring Uoils als tusschen 'I Christendom en Jodeudom. Een citaat uit het Tiilksbluadjo «do Christ,olijke school" van 1 December, gaf oou trelfeml blijkhoe op dn nndnrwijzersvepgadering le St. Kruis in Zenlnnd gehou den z.dfs volgons het oordeel van 'l Schoolblad No, 30, getoond was door de houding van 2+ onderwijzers, op wolko wijze het radicalisme van T Soctarisch Staatsonderwijs veld wint. Toon prof. Oproomer schreef: »'t Evangelie is een wespennest vanfubclen" schrikte elk op. Nu is men vnn deze verbazing niet alleen bekomen inuar zelfs werden er bewijzen bijgebrachtboe met de meeste nuchterheid deze leer propaganda luid gemaakt, wnudoor Nederland weidwat liet thans is. Dat land, het toonbeeld van Gods ontfenningnii ou liefde tusschen vorst en volk. Dat land het toevluchtsoord van uilen Jsr.ifliet of wie ook die om des geloofswil vervolgd word. Al maakt men door reconstructie do naar- geestigste voorstellingen van dat ti|il|iork van vóór 2 S 3 honderd jaren, zoo moot Spr. vragen of :t geen verwondering baart, dat onder liet des tijds vigoerend staatsbeleid de moest onbekrompen vrijheid en gastvrij heid werd genoten P Maar hoe - mag men de gastvrijheid tot zonvor uitstrekken dat ter wille van degenen die deze genotenGods Woord vorhnnucn wordt van do scholen voor dengeuc die er zieh aan ergert P Mag men het zoover laten komen dat ter w ille vau cêu sectc die zich vervreemd heeft van de historie onzer wording, ons dierbaar kroost, waarvan wij verantwoording aan God verschuldigd zijn, een schor pioen in plants van een ei wordt gegcven P Ook deze spreker dringt, met afwijzing van subsidiestelselmin op don eiscli tot inogolijk- making der vrije concurrentie hetgeen hij staaft met een citaat uit het werk J erag en Vrij heat" door Savornin Lobman. Hij wijst erop, hoe Rome steeds veld wint en niets meer beoogt dan 't neutralis,-eren der natie getuige daarvan do Bossche school/uarstie. Gaarne had spr. ook Ds. Qrastoinckelwelke ondanks zijn uitnoodiging echter om wettige redenen verhinderd was ter vergadering te komen zekere punten uit een door Z Eerw. geschreven brochure onder de aandacht gebracht. Eén woord daaruit wilde hij intnssclien relcreeren. Op hl. 7 staat: «over beginselen vin dc ondcrwijsquaostic spreek ik niet." Juist is het «oin dc beginselen," dat spr. telkens met lielde in deze vergadering optreodt. Indien het niet op de nbrgintrlen" aankomtwmirop dun Met een kort woord van bemoediging waarbij hij wees op 't IsraM van dcu oudeu dag vóór de Hoode zee en op 't Staatsolie leger hij Niouwpoort met de zee achter zich, besloot hij een rede dio teneinde toe met onverdeelde aandacht word aangehoord. Ds. Manssen maakt aanmerking op eeuigo punten door den vorigen spreker in het midden gebracht, lllj vindt 't vooral niet consequent, dat spr. kan toelaten, dat in sommige gemeenten oogluikend de ontduiking der Schoolwet wordt geduld. Hij vindt dit ecu «meten met twee maten" ru hij zou willen dat de Christ Hist daar tegenop kwamen, llij en Ds. Kalff vertegenwoordigen hier de Moderne richting maar hij wenscht spr. toe dat hetgeen in de laatste woorden van de «Kaïn" van ibi Cost» wordt uitgedrukt, lm waarheid mag worden. Hij voor zieh, vindt in alles wal er van de Christ llist. richting uitgaat, meer hartstocht dan geloof. Voorts drukt hij vooral op het al of niet opzettelijk voorbijzien van do waarde der historische kritiek b'j'tgeen do spr. ontwikkeld heeft Hierop nam de Heer J. D. eau Geiler hot woord en verzekordo dal het hein verkwikte dat men hem zoo humaan gewezen had op de fout die h.) begaan had n. I. dat bil, staande de vergadering op de godslasterlijke taal die hij hoorde door overijling zich overluid een woord had laten ontvallen dal hem uit den mond was eer hij zich zclven daarvan bewust was m.iar üalhij zich niet scliuunidr oponlyk ■amende honorable" te doen hetgeen een weldadigen indruk te weeg bracht Dc Heer Kolletrjn was tegenwoordig op uitnoodiging van 't Bestuur der afdeeling. Spr. kou prof Br in zijn Theo!, studiën niet volgen maar wel op 't gebied der historie Daartoe merkte hij aan, dut prof. Br bij T bespitten van den slag bij Nieuw poort had vergeten dat Maurit» de schepen VU land had gestuurd wijl ,lr eb tuurt, waardoor do vloot gevaar liep oycrinnml to worden door de Spanjaarden indien ZIJ bleef, Verder dat in d.-n taelitigjarigen oorlog niet de religie ile dat na de Opheffing van T Compromis t..cii alle edelen er afvielen, nog nauwelijks één derde overbleef. Ook in If tS was nog ruim dn helft van de bevolking Katholiek liet door den inleider bedoelde citaat uit zijn stuk in de —'kool- bodebeval volkomen waarheid daar Spr herhaaldelijk ten duide lijkste heeft verklaard dut 't openbaar onderwijs onmogelijk neutraal Jiih-Ii het openbaar ondorw'Js streeft naar neutralileit. Gelijk het ook Sprekers hartelijkste wcnsch is evenzeer le streven naar toena dering tusschen dc parliji n te meer daar deze mogelijk is indien er op den voorgrond wordt gesteld, dat het hij T onderwijs in dc eerste plants is te iloeu om kennis. Wanneer dit 't gr val is, zijn er genoeg punten vmi overeenkomst te vinden Indien de tegenpartij gelijk iu uezc vergadering plaats heeft, zoo nauw aaneengesloten blijft ldelt ook de verdeeldheid. En dio verdeeldheid werkt volgens "t oordeel Van den Spreker nllernoodl< ttig»u I'rof Brummelkamp beantwoordt errat Ds Manssen cn zegt dat de schoolquueslie niet is af te seheiden van "t dogma 11 i erkent dal men volgens de wet van '.'.7 ouderwijzende wel kennis kan aanbrengen, maar een kenuis buiten God. Dal der Christ. Historische richting ten onriwhto wordt aangewreven dat zij geen liefde kan hebben voor leden van een ander kerkgenootschap of var; een andere geloofsovertuiging dan de hare. Calvmi heeft gezegd «al wil Lulller mij schelden voer ecu duivel ik geef hem de broederhand Den lieer Kolleicijn doet li ij opmerken dat, al ging de oonr-i lintlf zooverdal de Staat zelfs dc verhouding tusschen de «Openbare" en «Bijzondere" school om keerde de licducido toenadering uiet mogelijk zou zijn aangezien hel principieel verschil wederzijds niet is weg te nemen Kntocli, al is dit een onmogelijkheid, IipI verhindert nr.s niet, om elkander wc demjds te waardcereu iu gaven en al*goede burgen iu vrede te leven en toe le spreken. Zoolang evenwel het Staat», reut uur w ordt voortgc hulpen ten koste der vrqe concurrentiezal het hart van elk recht geaard Nederlander, Koomsch of Onroomseh zieh dm: legen blijven verheden met al de kracht die God geeft. Ds Kal// mccmlo aanvankelijk niet meer te spreken Nu wel. duur de recht Iiuiiiuiic loon hein treft, llij meent ook dut toenadering wel mo gelijk is indien men n 1. uiel meer cischt dun voegtd. i. m-n inoet zielig hij 't opvoedend ouderwijs vergenoegen met l.el individu T geloof in God, de gehoorzaamheid, de liederiglu-id. de matigheid, den eenvoud, de liefde intoseherpen l_v.it men 'l niet dnarbfj, z «i blijft men aan 't dog- mutiseeren en dan vervult «He toenadering uls van zelve. Heeft prol' lie. hem loegi'wcnscht dut GihI hem moge «bokoerru"dus van lieoi een geestverwant maken van prof Br.lm kun zieh zeer goed bcgriipen dut zulks gemeend is evenwel ook hil heeft y« overtuiging die vast slaat eu waarvoor hij dus «eerbied" eiselit II q ontzegt spr. liet recht om een richting over welke Jezus T «zalig" heeft uitgesproken als ongeloorige te qu.'iliilceeren. '"mi r (feinnakt, toegepast, op dezen terug. Ifij, op zijn standpunt.wenscht dat prof. Br nog ééns de gevoelens van 1)». Kalff mow omhelzen. De Heer Mulder geeft toe, dut de historische kritiek tot haar recht moet komen. Hij meentnu gedaan onderzoek, li v b. te mogen aan nemen dut de uitvinding der boekdrukkunst Laurens Jansz. Koster wordt toegeschreven uit nationale voorliefde. Dit verandert echter in dc besproken feiten niet,. II., w:l aannemen dat de lieer Kolltnrljn eerlijk is geweest in rijn bedoelingen I ij het streven naar «neiitralileii." maar dit. doet in de Tweede Kuimir niets af. Of or Op het één" ld.el vrijheid en op het andere dwang geschreven staatook door do dienst vaardigheid der praktijk vermindert dit zijii grieven niet. Dn Staal eer- biedt deu Bijhei op de schooi Voor dit. feit staan wij. En 't ojMinhunr onderwijs is niet neutraal. Ziedaar genoeg Aan Ds AVf/niitwonrdt hu dut deze ni-l modern is betreffende den wenseh tot prof. Br ge richt. Blijft Ds. A'. consequentdan mag hij modern» «lit niet wensrhrn. Betredende de qi llij niet rcpliceeren want dit zou tot geen oinde komen. Of men b v b. gelooft ol uiet gelooft dut vleescil geen boenderen zijn acht hij een onvruelitlmar gekeuvel. Om het vergevorderde uur ging dc vergadering uiteen na een kor1 woord van dankzegging tuin (hul hij monde van prof Brummrllam/ P C MONDRIAAN. Secr. der Afd. Amersfoort rail het Anti Srhoohcrtverhoud I'. S. Heb ik door den omvang van M onderwerp mij sehiildig gemaakt aan onnauwkenrtg/ie,ten zon zal do tereehlw ijzing mij (Naar de eib dezer o p u b i der journalistiek moeten t verguduriiio publicerenbelten verslag

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsche Courant | 1874 | | pagina 2