Dingsdag* 16 Maart 1875.
-«kssks-- n n it m A nT rn
O»,™™»»™. I I II II n H 111 I -
T"T»~wJiirTfïï,1ïs^ïï5ri" U U U III 11 XV 1.
m 2288. {S35#q
UESsmmscHi
Nederlandeche Centra al-Spoorweg. hh m IKHi HHI Diligence-Diensten
8.64, 8.47, 1.37 a fl.10, 9.I 9 II II J II 111 "I' 7—op den eersten trein mar Arnhem
W IS II l»«dbort Ikn.iild «II..o«U
8.18; 12.10; 5.—6.65; 9.40. w Van IJarneveld naar Amersfoort 7'/* morg.
Dit blad Tenchijnt Maandag en Donderdagavond. Abonnementsprijs per kwartaal/l—, franco per post ƒ1.15. Prijs der Adrertentiéo ran 1 tot 6 regels 60 Cts elke regel meerder 10 Ctslegale, offleiMe
ea onteigen. Adrertentién per regel 15 Cts. Reclames per regel 20 cents Aft. nummert 10 centsBestellingen bij den Uitg. A. H. van Cleeffte Amersfoort Bureau AmertJoorUeke Courant. Stoorestraat bij
ijt Langestraat. Wijk B. No, 33 en bij alle Boekhandelaren en Postdirecteuren in het Rijk. Brieven franco. Uitsluitende Agenten Toor Frankrijkq. l. Darn k Co. (E. Elsbach) te Parijs.
Adrertentien soor dit blad uit Rotterdam worden aangenomen door het Algemeen Advertentiebureau Tan Nijgh en tab Ditmab Wijnstraat Rotterdam.
Bij hel nemen van een abonnement op de
Amersfoortsehe Courantingaande met primo
April e. k., ontvangt men de nummers van 16
Maar! tot primo April gratis.
De abonnementsprijs is f\.— per kwartaal
binnen de stad en 1,15 per kwartaal franco
per post builen de stad.
Defensiebezwaren
omtrent den spoorweg (Amsterdam)
Amersfoort— Wageningen—Nijmegen.
Was ons de brochure van den heer Mr. Jac.
Wertheim De spoorweg AmsterdamAmers
foort Wageningen Nijmegen {Keulen)de
kortste verbinding van Amsterdam met den Rijn
hoogst welkom, zooals wij reeds in No. 2286
van 9 maart jl. schreven en konden wij ons zeer
wel vereenigen met het brochure-motto naar
Goetiie: Doch der den Augenblick ergreift das
ist der rechte Mann, ietwat nederkomende op
ons nationaal spreekwoordmen moet hel ijzer
smeden terwijl het heet iszoo heeft het ons
echter bevreemd dat de heer Wertheim wel in
zijne brochure aanstipt: «dat de eischen dei-
defensie niet overeen te brengen zijn met die
der scheepvaart bij het beoogen van een
groot scheepvaartkanaal door de Geldersche
valleiwaardoor de waterweg van Amsterdam
belangrijk zoude worden verkort", maar dat
de Heer Wertheim daarin niets aanstipt omtrent
het in overeenstemming brengen van de eischen
der defensie met de rigling van eenen spoorweg
dezelfde streken aandoende.
Da&rom voegen wij bij zijn voormeld motto
nogun homme averti en vaut deuxen doen
wij dit te eerder, omdat in hel adres aan de
Tweede Kamer der Sta ten-Generaal door de
Kamer van Koophandel en Fabrieken te Nij
megen woensdag 10 maart jl. ingezonden en
door ons donderdag 11 maart jl. in No. 2287
gepubliceerdmc^e geen woord over defensie-
bezwaren nopens voormelden spoorweg voor
komt cn het immers hoogst noodig is dat de
voorstanders van dien spoorweg te Amsterdam
NijmegenAmersfoort en in dc Tweede Kamer
niet onvoorbereid zijnmaar daarentegen zich
krachtig wapenen zullen met contra-argumenten
als anderszins, bijaldien voormelde defensie-
bezwaren worden aangevoerd onder de opposi
tiemiddelen om bet daarstellcn dezes spoorwegs
van Staatswege of van andere zijde te beletten.
De lessen van het verledene kunnen te dien
opzigle als waarschuwingen voor de toekomst
gelden want best herinneren wij ons hoe zwaar
de strijd was om de defensiebezwaren tegen
het geschikt daarstellcn des Oosterspoorwegs
te ontzenuwen en voornamelijk door de ijverige
pogingen en kloekheid van den heer lnsinger
zoowel in als buiten dc Kamerook door eenige
anderen cenigszins in dien geest gesecondeerd
werd destijds zijn daarstellingaan de lloll. IJzeren
Spoorwegmaatschappij toegestaanzoodat het
wel te voorspellen is dat, bijaldien er sprake
l*) Begrooting 1874. Hoofdituk V. M. t. A.
is van daarstelling van den spoorweg Amers
foortWageningen—Nijmegen voor rekening
van den Staatalsdan de defensiebezwaren des
te breeder zullen worden uitgemeten.
Dat onze opmerking ten deze wel de reflectie
der voorstanders van dezen spoorweg mag ge
nieten kan inzonderheid uit het volgende wor
den afgeleid.
Door een ingezeten van Amersfoort is reeds
op 80 junij 4874 concessie aangevraagd tot den
aanleg en de exploitatie van eenen ijzeren spoor
weg van Amersfoort in verbinding met het
station de Klomp des Nederlandschen Rhijn-
spoorwegs tot Veenendaal en aansluitende
aan den destijds geconcessionneerden Ooster
spoorweg te Amersfoort.
Tevens werd er bij deze aanvrage op gewezen
dat door eventueele verlenging van dezen spoor
weg over Wageningen naar Nijmegenzijnde
het eindstation van den Reinischen spoorweg,
aan den linkeroever van den Rijn, laatstge
noemde stad genoegzaam in regte lijn met
Amsterdam verbonden en alzoo de kortst moge
lijke spoorwegverbinding van Amsterdam en
alle in Noord-llolland gelegen plaatsen met den
RijnKeulen en Zuid-Duitschland verkregen
werd.
Door den Minister van binnenl. zaken werd
op 4 september 4874 geantwoord, dat deze
aanvrage om concessie voor zooveel de mili
taire belangen betreftonderworpen was ge
worden aan de aandacht van den Minister van
oorlog en deze Minister was tegen de voorge
stelde spoorweg-verbindingdie alleen dan
zoude kunnen worden toegelaten, wanneer de
spoorweg geheel werd gelegd ten westen van
de Grebbeliniein de nabijheid van het Pan-
nenhuis aan den Nederlandschen Rhijnspoorweg
aansluitende.
Daarop eenige wijziging door den aanvrager
ingezonden zijndeontving hij op 7 januarij
4878 eene dispositie van den Minister van bin
nenl. zakenluidende dat de Minister van
oorlog de voorgestelde wijziging en inrigting
van den ontworpen spoorweg Amersfoort
Veenendaal niet van dien aard achttedal daar
door tegemoet zou zijn gekomen aan de be
denking medegedeeld in 's Ministers missive van
1 September 4874.
Let men op dezen twee ministerieele dispo
sition dan mag men het er wel met grond
voor houden dat nu in 4875 dezelfde defensie-
bedenkingen als in .4 871 en 1878 bij het depar
tement van oorlog zullen bestaanredenen
waarom het thans wensohelijk kan worden
geacht, dat de bekwame schrijver der brochure
cenigszins gedetailleerd publiceert, welke rig-
t i n g door hem voor dc spoorlijn Amersfoort
WageningenNijmegeni verband tot
de Grebbelinie wordt beoogdteneinde
de Regeringinzonderheid de Minister van
oorlog, en de Volksvertegenwoordigingbone
vens de voorstanders van gezegden spoorweg
zich daarnaar kunnen regelen.
Echter wij willen daarmede niet worden ge
acht het systeem van defensie der Grebbelinie
bij eventueelen oorlog als doelmatig te erkennen.
Integendeelzelfs raeenen sommigendat men
in de Utrechtsche linie eenen overmagligen
vijandbij de hedendaagsche wijze van
oorlogvoerenhet binnendringen niet zeer lang
zal kunnen beletten, ondanks alle schoonklin
kende theoriëndie deswegens te goeder trouw
zijn geproclameerdhangende dit af van ver
schillende eventualiteitenwelke zelfs de uitne-
mendste berekeningen kunnen doen falen. Men
voede geen illusiën, want bij onze beperkte
weerbaarheidsmiddelen mag wel geldenqui
trop embrassemal étreint. Er zijn, die enkel
de verdediging van AmsterdamNoord-Holland
en de Noordzeekusten tegen zoodanigen vijand
verzekerd achten.
Desniettemin nu van autoriteitswege standvas
tig wordt vastgehouden aan het defensiesysleem
der Grebbeliniewaaraan met de Utrechtsche
linie zoo magtig vee) ten koste werd en wordt
gelegd, zoo dient men de rigting van eenen
spoorwegdie de Grebbeliniestreken aandoet
dusdaning te projecteeren dat zij best moge
lijk de eischen der defensie kan bevredigen.
Het spoorwcgvoorstel is ter tafel gebragt;
tijdig of ontijdig is niet meer de kwestie. Hoogst
waarschijnlijk kan 't er niet worden afgebragt
dan door een bepaald en ruimer voorstel der
Regering, die eventueel geen betere houding
zal kunnen aannemen dan zelf een grooter plan
aan te biedendes noods met weglating
der kostbare lijn BrouwershavenSteenbergen,
vermits het geen landsbelang is drie havens
(VlissingenBrouwershavenRotterdam) zoo
nabij elkander te hebbenen met b ij v o e-
g i n g der lijn (Amsterdam) Amersfoort
WageningenNijmegen, waardoor de kortste
verbinding met Midden- en Zuid-Duitschland
wordt verkregen. Bovendien is het billijkdat
deze spoorweg van Staatswege wordt aangelegd,
omdat Amersfoort en onze streken alwaar
zooveelook door de ingezetenenuit eigen
beurs voor het verkrijgen des Centraals-Spoor
wegs, voor de monding der Eem, enz. enz.
is en wordt geofferd nog niets van den
Staat in spoorweg- en waterzaken hebben ge
noten terwijl daarentegen tal van andere steden
en streken overvloedig van Staatswege daarmede
werden gcbaaL
Doch dan mag men ten onzent nieuw laauw
zijn, niet wachten op de dingen die koincn
zullenmaar dient men alle mogelijke gepaste
middelen aan te wendenijverig en krachtig
tc arbeidentc spreken en tc handelen om
het gewenschte doel te bereiken.
Deze spoorweg kan worden aangemerkt voor-
testellen een landsbelang, zooals blijkt uit de
brochure, waarin men leest«zal de aanslaande
openstolling van het Noordzee-Kanaal de grootc
gevolgen hebbendie velen daarvan verwach
ten dan moet Amsterdam in betere verbinding
mei Duitschland worden gebragt. Hoe onvol-