V r ij d a g 3
September 1875.
JU 2557.
Nkdcrl. Centr.-Spoorw. (Zomerdienst).
Vertrek van Ameisfoort naar Utrecht
7 20 alleen Zat.. D.lU, 11.0» 2.28. 8.24.
Vertrek yan Amersfoort naar Zwolle
8 +4, 9.43 1.40 ,0.10, 8.02
Oostorspoorwbg. (Zomerdienst.)
Vertrek van Amersfoort naar Amsterdam
7.80; 11.35; 11.10; 3. 4.45; 8 30; 11.10.
Vertrek van Amsterdam naar Amersfoort
8.30; 10.15; 12.202.55; 5.— (1.52; 8.30.
comm.
Diligbkck-Dirnstrn
van den Heer A. SCHIMMEL.
Van Amersfoort naar Maarsbergen 's morgen
6ytop den eersten trein naar Arnhem en
'■namiddags 6't, nor.
Van Maanbergen naar Amersfoort morgens
9.24 en avonds 8.34 nur.
Van Amenfoort na3r Barneveld 6.15 's avonds.
Van Barneveld naar Amersfoort 7'/* 'smorgt
Dit blad verschijnt Vtaandag en Donilerdagamnd. Abonnementsprijs per kwartaal/Ifranco per post ƒ1.15. Prijs der Advertentifn van 1 tot 6 regels 60 Cts; elke regel meerder 10 -Ctalegale, offleifle
en onteigen. AdvertentiPn per regel 15 Cts. Reclames per regel 25 cents Aft. nummert 10 cents; Bestellingen bij den Ditg. A. H. van Cleeffte Amersfoort Bureau Amerefoorlteke Courant. Stoovestraat bij
de Langestraat. Wijk B. No, 33 en bij alle Boekhandelaren en Postdirecteuren in het Rijt Brieven franco. Uitsluitende Agenten voor Frankrijko. l. Dai.be Co. (E. EubaCH) te Parijs.
AdvertentiCn voor dit blad uit Rotterdam worden aangenomen door het Algemeen Advertentiebureau van Nijgh en vah Uitmak Wijnstraat' Botterdam.
K e ii ii i s g e v i ti j;.
Do BUIIGEMEESTER en WETHOUDERS
van AMERSFOORT doen te welen dat tengevolge
van herstelling der straat, de passag0 voor
rijtuigen langs hel gPOOtO Spui van Zaterdag
don 4den tol en met Zaterdag den 11. September
aanstaande zal gestremd zijn.
Airersfoortden 31. Augustus 1875.
Burgemeester en Weihouders voornoemd,
De Burgemeester,
De Secretaris, A. G.W1JERS.
W. L. SCHELTÜS.
Uil hol voorloopig verslag der Commissie van
Rapporteurs van de Tweede Kamer over het
ontwerp tot aanleg van Staatsspoorwegen blijkt
hol volgende
De meerderheid der fidrijko leden die aan het onderzoek deel
namen betuigde hare ingenomenheid met het voornemenom aan
liet spoorwegnet voor staatsrekening uitbreiding te geveu. Vele leden
verklaarden dat zij over de indieuing van dit voorstel eeaigermate
verwonderd en er door te leur gesteld waren geweest. Een aantal
le.leu meende dut de regering het ontwerp even goed had knnnen
indienen zoodra de onderhandelingen met liet consortium waren af
gebroken. Do Regering zou volgens diezelfde leden beter hebben
gehandeld, wanneer zij met de indiening van een voorstel had ge
wacht tot dat cenc regeling tot exploitatie tot stand was gekomen.
Vele andere leden konden zich met deze beschouwingen niet vcree-
nigen en keurden de houdijig der Regering goed. Tn meer dan cene
iifdenliug werd de wcnsch geuit, dat do minister zou medcdeclen
waardoor de indiening van het voorstel der vier leden schade had
toegrbnigt aan de afdoening der regeringszaak. Ook thans weder
w issclde men uitvoerig van gedachten over de voor- en nadoelen van
staatsaanlegconrrssiestelsel en een gemengd aanleg Onderscheidene
leden deden zieli kennen als bepaalde tegenstanders van staatsaanleg.
Volgens hqn lie weien is liet onjuistdat de particuliere nijverheid
buiten magie zou zijn in de behoefte aan nieuwe spoorwegen te
voorzien Enkele leden meenden als hunne overtuiging te moeten
uitspreken dut staatsaanleg alleen dan voordeel medebrengt, wanneer
daarmede, gepaard gunt staatsexploitatie Onderscheidene andere leden
bleken warme voorstanders van den aanleg van staatswege te zijn
althans ten aanzien der noofillijiicn. In beginsel voor staatsaanleg
gestemdwilden deze le ien echter niet uitsluiten het geven van
rijkssuliMdifin aan degelijke maatschappijen Sommige leden wenschten
e liter alleen de kleinere lociutllijnen tot verbinding der grootere
liliicii dienendedoor subsidie te schragen. Anderen kwamen tegen
dit denkbeeld op.
Bij de bespreking van den inhoud en den omvang van het ontwerp
werd van verschillende zijden grklaagd over de sobere toeliehtiug.
Men had de mededccliug van moer bijzonderhedenten aanzien der
aan te leggen lijnen gewensehten mot name eene opgave dor
noodige kunstwerken. Uit do memorie van toeligting blijkt niet
dal de Regering zich bij het voorstellen van een zestal nieuwe
spoorwt'glijiicii voldoende rckcnscliap geeft van de tegenwoordige
eiseiien van het spoorwegverkeer in ons land Men stelde er prijs
op van de Regering te vernemen welk criterium zij meent dat aau-
w ijst tie lijnen die bij voorrang te maken zijn om tol een goed
verzekerd algemeen spoorwegverkeer te geraken.
Wat nu dc Voorgestelde nieuwe spoorwegen betreftlo. de lijn
Zwolle naar Almeloontmoette geen bezwaar. Over de rigting
bestond verschil van gevoelen 2o. spoorweg Dordrecht langs Gnriti-
chom en Tiel naar Eist. Ook deze lijn ontmoette algomoene instemming.
Vele leden verlangden dat ilie lijn zou worden geëxploiteerd door de
exploitaliemnatsehnppij. 3o spoorweg Amersfoort langs Vecncndaal en
tVageuingen niutr Nijmegen. Dooreen aantal leden word niet alleen
tegen du rigting maar ook legen do lijn zelve bezwaar gemaakt. 4n.
spoorweg van Zaandam langs Purmorcmle en Hoorn naar Eukhuizeu
en de Vom. Die lijn word liextrodcn onverdedigd, doch algemeen
werd de toelichting ontoereikend geacht5o «p.airwog vim Stavoren
langs llindelimpoil en Snoek naar Leeuwarden Ook deze lijn vond een
aantal bestrijders Oo spoorweg van Nijmegen naar Venlo langs den
liiikcr-Maasoevcr Ton aanzien dezer liju openhaarden zielt hoofdza
kelijk drie zeer uiteenlnopende gevoelens De eouimissio van rap
porteurs heefl eenstemmig als hare meening te kennen gegeven dat
daargelaten de weiisehelt|kheid eener nadere verhindiug van Amster-
dain niet Nijmegen de rigling door de Regering voorgesteld Amers
foort langs Vcenendaal en Wageiiingeil naar Nijmegen met liet oog
der defontieniet gelukkig gekozen is
Breed was ook dezen keer in du afileelingen de lijst van liinen
die iu het alge:; een belang wcnsclielijk of n.iojig werden geacht
Nagenoeg algemeen was men van oordeel dal iu de voordrag!- der
Regering niet mogten ontbreken de volgende iliie lijnen lo f)elfzi|l
naar Groningen; 2o. centraal station Rotterdam niuirdenlloekv.nl
Holland en 3o. v«n Breda langs Oosterhoiil en Geertruidenherg
of van Zwaluw e door de Langstraat naar 's llertogeiibosch Voorts
werden lutngeprezuii do lijncuBi. llelf/.ijl niwr Znalhroek; 5o. Assen
naar Ueerenveen Oo Groningen unar lleerenveen en Lemmer ft».
Veenw ouden mot Donkuni Ho. Stavoren -I,cmwarden naar Ter
iiaard Vu. Ilerlingoii - Bolsward- Snoek Jouro llcercnveeu; lik».
Ommen mot Coevimlen en lloogeveeu llo. Almelo Rijssen-
Deveuter12o. Rosnnd" - Voorthuyzen of llosunde Wolfheteii
löo Alkmaar naar Hoorn 14». Zaandam naar de haven te Wijk
aan Zee; Ifio. Amsterdam naar Leiden en Rotterdam ltio. Amster
dam over Utrecht naar Antwerpen; Ijo Gouda naar Goritiehcm;
18o Bridle en llollevoutsliii» door do welvarende Beijerluudeu en
don Hoekselmu waard naar den SUuitsspoorweg tussehen Rotterdam
en Dordrecht; Ulo Zwaluw» StoonlmrgiUi - Bergeuop Zoom 2lk>.
Sternbergen naar Ziezikr.ee en Bronwersli.e i2lo Breskens langs
Sluis unar de Belgische grenzen 22o. Tilburgde Langstriutdo
landen van lleusdou en Altenn—Gorinchem23o. Nijmegen -
Grave Mil Gomort- Helmond24n. Eindhoven - Weert; 25o.
Kohlscheid (Aken -- jlluorlen -Siltard MaasejckWeert Eiudho
ven 26o. Kerkrade - Heerlen SittanlC7o. Roermond over Haal
Necritter in dc rigting naar Ophoven en Maaseyck 28o. duhljel
spoor op den St.mtsspoorweg naar Vlissingen. In eene afdeeling
werd met liet oog op deze reeks geuite wenschenwier spoedige
vervulling niet te verwachten scheen voorgesteld aan het ontwerp
ecu derde artikel toe te voegeninhoudende dut een latere wet
beslissen zal over dan aanleg voor staatsrekening van andere ver
langde lijnen. De commissie van rapporteurs was eenstemmig van
oordeeldatindieu tot uitbreiding van het staatsspoorwegnet be
sloten wordt, in het ontwerp moeten worden opgenomem de vol
gende lijnendie nagenoeg algemeen in de afdeelingen werden
verlangdlo. Delfzijl naar Groningen 2o. ccntraal-etatinn Rot
terdam naar den Hoek van Holland3o. Langtlraal naar 'e Her-
togenboeehen 4o. dubbel tpoor voor den tlaaleepoorv'j naar
Vlittingen.
Vele leden misten ongaarne in het ontwerp een financieel plan.
Men vroeg aan de Regering of zij meentdut in de eerste jaren
jaarlijks eene som nabijkomende 10 millioen voor den aanleg van
spoorwegen, beschikbaar kan worden gesteld, en zoo neen, of zij
dan bedacht is op het vinden van buitengewone middelen. Dc com
missie van rapporteurs was van gevoelen dat in het ontwerp moet
worden opgci.omen cenc bepaling van de som die jaarlijks minstens
voor dien aanleg der lijnen op de staatsbegrooting moet worden
uilgetrokken. Onderscheidene leden verklaarden zich voorstanders
van staatsexploitatie en waren van mecning dat de Staat door een
kloek besluit moet overgaan tot exploitatie van alle staatsbonen.
Grooter was echter het getal ledendat zich verzette tegen de
exploitatie van staatswege.
ile commissie van rapporteurs waa samengesteld uit de heeren
Stieltjes, Brediusvau Wassenaer van Catwijek, Verheijen en van
Rappird.
Achter het verslag zijn notaas gevoegd van dc heeren Stieltje»
Rutgers van Rozenburg vau der Does de Willebois en van Zinnicq
Bergmaan.
Politieke heme.
De grooie Europeesch-Oorstersche quaeslie
n'. de opstand in Hcrzegowinais nog in zijne
uiibreidingspeiiode. De telegraal brengt thans
weder hoogst gewigtige lijdingen die den
toestand ieder oogenblik ernstiger maken. Vooral
wordt van groot gewigt geacht «lal de Serviërs
wier bloed reeds lang kookte, doch die nog in
bedwang gehouden weiden iiu ook tol de op
standelingen zijn overgeloopen. Bij duizenden
trekken tij over de grenzen.
Wal is de oorzaak van de lusteloosheid van
handel en nijverheid over gansch Europa en
waaiaan zijn de groote verliezen loe le schrijven
welke zoo velen te gronde riglien is de
vraag welke in verschillende Rijken de ver
standigste hooiden bezig houdt.
Vooral in Duilschland wordt deze toestand
ernstig besproken en er op gewezen met boe
groot vertrouwen in 1871 1872 en 1873 allerlei
grooie ondernemingen op touw gezet werden
en hoe er crediet was le vinden op zoo grooie
schaal als nooit was belcetd. De milliardsdie
Frankrijk in Duilschland bragtspeelde daartoe
ook eene groote rol. Het zicli toeëigenen van
grondbezit, hel bouwen van kostbare villa's en
tabriekenhel ondernemen van grooie mijn-
exploilaliën van spoorwcglijnen enz. werd in
ongekende vaart begonnen en voortgezet tot in
1873, maar hel vertrouwen, dat toen zijn
hoogste standpunt had beieiklhoe bitter werd
het teleurgesteld hoe maakte het in 187 4 plaats
voor nog grooter wanirouwen
Degrijpelijk was het, «lat de v«-ibazende hoe
veelheid van klinkende spetie hel beurs- en
handelsverkeer in koortsachtige beweging bfagten
en zich vooral in honwiuanie alspiegehle, maar
den geld-zondvloed alleen is het niet te wijten,
dit er z«»o gioolC teleuistelling v«>lg«!e. Aan
het misbruiken vnn «le gunstige verschijnselen
des lijds onder alle rangen en standen «les Volks
is het mede te wijten «lal er thans zoo droevige
staking in handel en nijverheid woidl waarge
nomen aan de veel te ht»oge vlugt van den
ondernemingsgeest tegenover den omvang van
«Ie aanwezige middelen en aan tc weinig intcl-
leolucelc kracht, om met dien geest gelijken
tred te houden, is hel ook loe schrijven dat
menige balans een droevige lignnr maakt.
Maar wal vooral verdei lelijk werkte was de
speelwoede en de zucht om zonder ai beid en
op kosten van anderen rijk le worden die niet
alleen de gegoede klassen aangrepen, maar ook
in wijderen kring hare smetstof deden vastkleven
en onzen tijd roet regl den naam van «zwen-
del-perio«le" deed verwerven.
't Is daarom dat een der achtingswaardigste
kooplieden van Berlijn in de tegenwoordige
beurs-ziekie eene boetedoening ziet van de zon
den van vorise jaren.
Maar de Beurs is immers de trechter van
hel handels-verkeer
Dat is zoo maar met die bescheidene rol is
zij niet tevreden en zij mag ook meer wezen.
De Beurs is eerrc scheppende magt van den
eersten rang geworden en draagt dikwerf in
ruime mate bij, orn den ondernemingsgeest te
schragen maar zeker is hel ook dal zij zich
meermalen in verdei lelijke rigting beweegt en
liglzinnigen lust lot spel prikkelt. De »zwen-
delgeest" onzer dagen heeft haar hoofdkwartier
in de Beurs en een treffend voorbeeld daarvan
leverde die te Weeoen toen er nog geen sprake
was van den invloed der Fiansche «uitharden.
Ook de Berlijnsche vierde voor 1871 hare neiging
tol spel bol en misbruikte de onnadenkendheid
der menigte die op den dobbeNlempel met zoo
harlstogtelijke drift toestroomde en hel liefst
naar buitenlandsche effecten grijpt, omdat hunne
waarde niet le berekenen is en hunne prijsno
teringen zoo veranderlijk zijn.
'lis voor allen die op de Reuis een naam
hebben door ieder met achting uitgesproken
een heilige pligtom door voorbeeld, raadgeving
en waarschuwing hel onbezonnen beurs spel
zooveel mogelijk tegen te gaan en door hun
zcdelijken invloed den ondernemingsgeest in
't regte spoor le leiden en te houden.
De toestandwaarin de bezetting van Seo
d'Uigel gedurende de laatste dagen van het
beleg verkeerde, is allerverschrikkelijkst geweest.
Bijna geen voedsel meet gebrek aan drinkwa
ter, de vooiraad geneesmiddelen uitgeput, een
drukkende hitte, een onuitstaanbare stank zoo
was het lijden der cailisten dat hen eindelijk
dwong een schorsing der vijandelijkheden le
vragen. Hel aanzoek van Lizarraga weid dadelijk-
ingewilligd door Martinez Can por. en kort daarna
volgde de kapitulalic in welk feil de <liiitsch«
regering aanleiding heeft gezien om «le spaansche
regering geluk te wenschen. De kt ijgsgevangenen
zijn naar Puygcerda gezonden om later naar
«le vesting Mouijuich nabij Bucelona gebragt
te worden.
A I 1 e r 1 e i.
Dat de bloemkool te Zwolle voor t a 3
cents verkocht weid had zijn reden.
De ft oord HullamUche koolsrliippcr«lie liet
met de groente-vrouwen niet ééns kou worden,
verkocht de lading aan puiiculiercn.
's ft'amiddngo zag men vele waudch n le s« h«to
nen luet een bloemkool-poef.
Iu onderscheidene dagbladen wordt gesproken
over groolen overvloed van wild.
De hazen in de Oveibeluwe worden zon vrij,
dat tij de rupsen helpen out in de tuinen de
boerenkool op te eten.
De Prov N- Drab Cl. meldt
lo hel proces-ver baalopgemaakt naar aan
leiding van de laatste stemming voor leden van
den gemeenteraad le vindt men als hebbende
één stem gekregen: I'. Kakkerlak, A. ft'ero,
L. Papegaai J. Sik Tijger, S. Poes enz.enz.
Men begtijpl dal al die namen gefingeerd zijn.
liet gerucht zegt, dal mannen, die coulióle