«l« i\ on die evenzeer wetteen tot vermeerde
rt.i; ven Frankrijk» rijkdom «Is van eijne glorie I
A'ieun Victor llu^o is !o Parijs ^ekoxen en
iii^i Uem deu drictien volksiain ToUin en den
volbloed Republikein Freissinet eu Louis Blanc,
een vieraan der liberale partij.
l't de provinciën had men een fraiije wijze
van stemmenwerven «itsevonden. Eenige can-
di Uien o. a. de heer Augusie M o r a u
candidaal in he: departement l'Aisne badden
voor het gevaldat de kiezers in de hoold-
plmtsen geen kennissen mogten hebben hen
uiigcnooJigd op ecu dej.'uner msschen de eerste
«•I tweede stem min;. Pis verkwikt door hun
heerlijk dejeunerdacht die heer kunnen de
kiezer» niet anders doen dan op in j te stemmen.
Ingezonden.
Mijnheer de Redacteur
Eanigen tijd geleden vond ik in de Amersfoort-
schc Courant een paar artikeltjes over de wensche-
lijklteid der uitbreiding van de schoolcommissie
te dezer stedeen als ik mij niet vergis zijn door
u nog andere stappen gedaan om deze uitbrei
ding welke door u hoogst nuttig en onkostbaar
genoemd werd, in hel belang der gemeente tot
stand te doen komen. Het zal u derhalve niet
verwonderendal ik hel wenschelijk achtdat
deze zaaknu zij in den Gemeenteraad aan de
orde is gesteld, in uw courant weder eens worde
besproken. De pers is immers bestemd (gij hebt
het meermalen verklaard) om voorlichting te
geven als zaken vrn algemeen belang aanhangig
zijn. Ik verwachtte M. de B_, dat gij zelt of een
ander die taak op zich zou nemen inaar nu ik in
de laatste nummers der Araersfoortsche Courant
te vergeefs naar eenig artikel over dit onderwerp
heb gezocht, acht ik hel mijn plicht zelf de pen
op te vatten. Ik doe dit ongaarneomdat hetgeen
ik heo te zeggen misschien door sommigen zal
gehouden worden voor een oratio pro domoen
het minder aangenaam is voor zulk een orator (al
is het dan ook geheel ten onrechte) gehouden te
wordennu echter geen ander het woord schijnt
le willen nemenmeen ikdat mij die reden niet
mag terughouden. Het aangenaamste zou het in
de gegeven omstandigheden voor mij geweest
zijn mijn naain achter een pseudoniem te verber
gen maar daar heb ik nu eenmaal iets tegen
slechts in enkele gevallen kan anonym schrijven
in mijn oog niet voor onridderlijk wórden gehou
den. lk heb de zaak lang overdachtik ben
mij bewust alleen het welzijn van de stad mijner
inwoning op het oog te hebbenen dus weg met
alle valsche schaamte ik zet mijn naam er
voluit onder.
Maar nu ter zake. Dat de belangstelling in
hel lager-onderwijs gedurende de laatste j.iren
in Nederland aanmerkelijk is toegenomennoem
ik een gelukkig verschijnselomdat ik geloof dat
liet welzijn der natie daarmede hand aan hand
gaatdal het aantal scholen (zoowel openbare
als bijzondere) tengevolge van die meerdere be
langstelling op de meeste plaatsen van ons Vader
land en niet hel minst in Amersfoort, belangrijk
is toegenomenwiedie het wél meent met het
menschdoinzou zich daarover niet verheugen
Maar wie /al ook ontkennendal de werkzaam
heden der schoolcommissies daardoor b'dangrijk
zijn uitgebreid Volgens de Wet op het lager-
onderwijs moet door haar iedere school minstens
tweemaal per juir bezocht worden terwijl zij
aan het eind van het jaar een uitvoerig en zaakrijk
rapport over haar bevindingen inoet uitbrengen.
Alleen die taak is reeds een zeer moeilijkeer
moet een rapport uitgebracht worden, niet alleen
aan den Gemeenteraad, mr.ar ook aan den School
opziener en daarvoor zijn veel gegevens noodig,
welke niet dan met veel moeite kunnen ver
kregen worden.
wet spreekt van minstens tweemaal perjaar
re school (zoowel de openbare als de bijzon
dere) bezoekenmaar voor het opmaken van een
goed rapport is tweemaal zeker lang niet vol
doende; dit zal ieder, die eenig versland van de
zaak heeftmij gaarne toestemmen. Elk school
bezoek kostzal het iets bctoekencn, veel tijd
het is toch niet voldoende dat men cenige oogen-,
blikken in enkele klassen vertoeft, men moet
de school leercn kennen, en dal gaat niet zoo
gemakkelijk. Als ik mij niet vergisbestaan te
Amersfoort op dit oogenblik irie openbare en
minstens zeven bijzondere scholendie onder het
toezicht van de schoolcommissie staanterwijl
tot den aanbouw van nog één openbare school is
besloten voorwaar een groot aantal, en hel zal
zeer de vraag zijn of sommige personen hier ter
stededie mccnendat de schoolcommissie in
de laatste jaren niet actief genoeg geweest isdit
in de eerste plaats mogen toeschrijven aan gebrek
aan ijver bij de leden dier commissie. Zou het
te kleine personeel niet veeleer daarvan de schuld
dragen In de meeste steden van ons vaderland
zijn de leden der schoolcommissie veel talrijker
dan te Amersfoortdaar worden de scholen
onderling verdeeld; aan twee leden wordt het
bijzonder toezicht opgedragen over ••••o ol hoog
stens twee scholen onder gebondenheid deze
minstens eenmaal per maand te bezoekenen
omtrent die scholen in de maandelijksche ver
gaderingen der Commissie een schriftelijk rap
port uil te brengen. Deze leden behouden na
tuurlijk het recht ook andere scholen te bezoe
ken het is zelfs wenschelijkdat zij dit nu
en dan doen maar voor het getrouw bezoek
van de hun toebedeelde scholen zijn zij verant
woordelijk, terwijl de leden na eonigen tiid on
derling hun rollen kunnen verwisselen. Uil de
maandel. rapporten nu kan aan het einde van het
jaar door den Secretaris gemakkelijk een goed
jaarverslag worden opgemaakt. Dat van zulk
een verdeeling van den arbeid hij een klein aantal
leden der Schoolcommissie geen sprake kan zijn
spreekt van zelf. Onbillijk zou het zijn van onbe
zoldigde personen die ook hun eigen werk heb
ben zooveel te vorderen. Wil mendat de School
commissie hiar taak werkelijk goed zal volbren
gen, en dat deie zich niet tevreden moet stellen
inet het minimum (of misschien nog iels minder)
dat bij de Wet bepaald isdan moet haar ledental
worden uitgebreid.
Maar zijn daarvoor te Amersfoort genoeg
geschikte personen aai.wezig? Daarover loopen
de gevoelens uiteen. De lieer Meihorst meent,
dat thansnu Amersfoort in liet bezit is
van een II. Burgerschoolgenoeg bekwame
mannen van bet vak daarvoor zouden te
vinden zijn, terwijl de Heer v. Sasse van Ysselt
(die niet voor de uitbreiding is) er op legen heeft,
dat men leeraren van de H. B. S. tot leden der
schoolcommissie benoemewant dan zou de
eene onderwijzer den anderen conlroleeren. Ik
wilde wel eens weten hoe de Heer S. over de Ge
rechtshoven en over den lloogen-Raad denktik
ineen dat in alle drie colleges rechters nlriusque
juris doctores) zitting hebben, en dat het eene
college niet zelden een oordeel moet vellen over
de handelingen van belandere; of hoe de Heer
S. hel zou vinden, als inen eenige sineden nitnoo-
digde eer. advies uit te brengen over het werk
van een timmerman. Hoeveel waarde zou aan hel
rapport van die sineden wel gehucht moeten wor
den ik geloof, dal de timmerlieden er hartelijk
oin zouden lachenMa jr ik heb nog een andere
vraag, is hel de taak, althans de voornaamste
taak, van de leden derS. C. om de onderwijzers te
conholeerenf Was dit zoo, dan geloof ik waar
lijk dal veel leden van schoolcommissies een
treurig figuur zouden maken, en dan zou het ook
onverantwoordelijk wezen iemand tot lid der
schoolcommissie te benoemen, die geen speci
aliteit in onderwijszaken was en zulke perso
nen zijn er niet veel te vinden. Goed controleeren
kunnen elkander alleen mannen van hetzelfde
vaken de controleur dient zelfs wel wat kooger
in kennis te slaandan de gecontroleerde; als ik
bel oordeel over het werk van een timmerman
wilde weten, dan zou ik liever een bouwkundige
uilnoodigen mij van advies te dienen dan een
gewoon collega. Maar wal de lieer S. niet wen
schelijk zou aclilen, gebeurt in werkelijkheid;
de leeraren hij het M. 0. conlroleeren eeniger-
uiale de onderwijzers bij het lager-onderwijs
deze toch moeten van veel leerlingen dier scholen
later examen afnemen, en wanneer zij dit eenige
jaren achtereen gedaan hebbendan zullen zij
instaat wezen een vrij juist oordeel over een
school en de onderwijzers, welke daaraan werk
zaam zijnte vellen.
Hel komt mij echter veor, dat de werkzaamheid
d«r sclwolcoiomissie een andere is, en daarom
vind ik hel ook volstrekt niet noodig, dat haar
leden allen specialiteiten in onderwijszaken zijn.
Vooreerst heeft de Commissie te zorgen, dat geen
inbreuk gemaakt wordt op de Wetzij moet wa
ken dat geen onderwijs gegeven worut door on
bevoegden dat het aantal hulponderwijzers ge-
ëvenredigd is aan hel aantal schoolgaande kinde
ren, enz. enz., cn aangezien inen in liet algemeen
de meeste rechtskennis mag veronderstellen hij
de juristen, volgt daaruit al dadelijk, dat een
utriusque juris doctordie zijn tijd aan de aca
demie goed besteed heeft, een gewenscht lid is
voor de schoolcommissie. Vervolgens is dc
Schoolc. geroepen den bloei van hel onderwijs
zooveel mogelijk te bevorderen; zij is de tus-
schenpersoon tusschen den Onderwijzer en het
Dagclijksch Bestuur (1), zij moet kennis nemen
van de wenschen der onderwijzers in hel belang
van het onderwijsdeze overwegen cn voorstel
len tot verbetering doen aan het Gemeentebe
stuur. Een goede schoolcommissie moet wezen
een s teun voor den onderwijzer, zij moet hein
behulpzaam zijn om de vruchten van het on
derwijs overvloedig te maken. Bijzonderheden
de inwendige inrichting der school betreffende,
bchooron wel is waar niet lol haar competentie
(dit is het bijzondere terrein van den Hoolüonder-
wijzer, die, als hij een man van karakter is
(1) Dit ii wuwhfjnlijk «fin v»n d« voorniuroitc reduien. waarom
hel Ornoohekap Ier betpreking ran algemetne belangen hot ni»t
w«n»ch«li|lc hoeft j-e.-tclitdut leden v.m het DwlijUch Be.tuut
lid fu de iclioolromiaiasic zijn.
zich daarvan ook geen spoor zal laten ont
nemen), maar den algeinocncn gang van liet on
derwijs moet de Commissie trachten te bezielen
zij moet de tragen opwekken en de goeden prij
zen, opdat deze laatsten met te meer lust en op
gewektheid hun zwaren arbeid kunnen vervullen.
Maar voor wik een laak heeft men zeker niet
uilsluitend «deskundigen" noodig; allen, die een
warm hart hebben voor hel onderwijsdie niet
alleen door woordenmaar ook door daden '.oe
nen, dat zij wat over hebben voor het algemeen
welzijn, en daarbij niel te zeer onlbloot zijn van
kennis cn algefmeene ontwikkeling, zijn in mijn
oog daarvoor voldoende berekend.
In veel gevallen echter is liet voor een school
commissie zeer wenschelijk eenige mannen in
haar midden le hebben die een meer bijzondere
studie van onderwijszaken gemaakt hebben; deze
zijn voor haar bijna even onmisbaar als leden
die rechtskennis bezitten. Een timmerman kun
wel een gewoon huis makenmaar als hij iets
meer totstand wil brengen of nieuwe constructies
toepassendan is de hulp van een bekwaam
bouwkundige voor hem zeer gewenscht. Ook
daaromtrent schijnt men het in ons Vaderland
vrij wel eens te zijn; behalve één of twee juristen
vindt men bijna overal, waar Gymnasia of II.
Burgerscholen zijn gevestigd, een paar leeraren
van die inrichtingen als leden van de schoolcom
missie. Welke bezwaren daartegen bij den lieer
Sasse beslaan verklaar ik niet te begrijpen
mocht hij mccnendat de onderwijzers bij liet
lager onderwijs hot minder aangenaam zouden
vinden, dal leeraren bij liet M. 0. nu en dan
hun school bezochten dan moet ik zeggendal
dit in strijd is met mijn ervaring; verscheiden
voorbeelden zou ik kunnen aanhalen, waaruit
blijktdat de Hoofdonderwijzers erkennen geen
beter vrienden onder de leden der schoolcom
missies le bezitten, dan juist de leeraren van
Gymnasia of II. Burgerscholen. En wie, zoo
mag ik ten slotte wel vragen hebben behalve
de ouders (maar leeraren bij liet M. O. zijn ook
dikwijls vaders) er meer belang bijdat liet
lager-onderwijs goed isdan zij die moeten
voortbouwen op den grondslagwelke daar
gelegd wordtdie bij ervaring weten hoeveel
van dal cerate onderwijs afhangt en dagelijks de
treurige gevolgen van een verbeuzelde jeugd
voor oogen hebben
Op mijn woord ik heb geen oratio pro domo
gehouden; alleen belangstelling in de zaak heeft
mijn pen bestuurd; mocht ik er in geslaagd
zijn veel mijner medeburgers te overtuigen van
de wensciiclijkheid, dal hel voorstel van den Heer
Methorst worde aangenomenen dat leeraren bij
het M. 0. per se geen ongeschikte leden voor de
Schoolcommissie zijndan zal ik mijn moeite
ruimschoots beloond achten.
Dn. II. J. MKNALT)A VAN SCHOUWENBURG.
Kennisgeving.
De BURGEMEESTER tan AMERSFOORT
Gelet op art 15 der wet tan den SA Mei 1S70 iStaaUbUd no
88) betrekkelijk de KrouilhehwunK
Brengt ter kennis vhii de bebtngliebliendeii dut eene opgnte drr
uitkomsten tan de mating en schattingbedoeld bij de arlt 15,
83 eu «3 der aangehaalde wat, gedurende dnttig dagen le rekeneu
van heden op de Secretarie der gemeento ter intage ligtvan
's voormiddag» 10 tot 1 uur des namiddags
Amersfoortden 2. Februari 1870
De Burgemeester voornoemd
A. G W1JKRS
AMERSFOORT3 P«hrwi| t876.
Aanst. Vrijdag 4 Februarij's avonds halfzus
zal in eene openbare vergadering der leden van
de Afdeeling Amersfoort van het Utr. Genootschap
voor Landbouw cn Kruidkunde, te Wouden
berg ten huize van Mejufvr. Jacoba van Goos-
wilgen, als spreker optreden de Heer G. J.
Hengevcld, lucraaraan 'sRijks veeartsenij
school te Utrechtdie eene voordragl zal hou
den over «korte schets der Engelsche Veehouderij
van vóór 200 jaren tol op heden met toepassing
van verbetering in deze streken" en over «kennis
van plaatsvervangende voedingsmiddelen bij ge
brek van hooienz."
Ook niet-leden hebben toegang op deze bij
eenkomst tegen de matige entree van 25 cents.
Men mag vertrouwen dat zoowel de landbou
wers van Woudenberg, als die der omstreken
in groot getal op deze bijeenkomst zullen te
genwoordig zijn. Aidaar valt voor hen veel te
vernemen en ook te leerendat voor hen in
hun bed 1 ijl nut en voordeel kan aanbrengen.
Wie thuis blijft blijft onkundig van veel
dat hem winst kan inbrengenindien hij aan
wezig is.
Door den grooten kerkeraad der Ev. Luth.
gemeente te Amersfoort zijn op hel drietal
geplaatst Ds. C. 11. Kindermannte de Helder
c. a.P. G. Lagerste Maastrichten J. A.
Helper Sesbrugger, te Doelichem.
Ds. V. J. Im mink, te Kollum, heeft het
beroep tot predikant bij de Herv. gemeente le
Amersfoort aangenomen.
