Liberale Unie met haar praeadvies wat te
i Wieg; al had ook ik eewenscht, dat men
éérst het voorloopig verslag van het sectie-
onder/oek der Tweede kamer had afgewacht,
nu het reeds gebleken is, of dra blijken zal,
dat de Kamer door het aldeelingsdebat niet
Terder is gekomen en iedereen nog naar een
oplossing van de bezwaren zoekt, kan het
ontsteken van meer licht geen kwaad.
Dat is zóó juist, dat zelfs enkelen van de hoe
ren die Woensdag in De Grondwet oor stil
zwijgend aiwachten van de Kamerbeslissing
pleitten. Donderdagavond inde kiesvereeniging
Grave.nhagc meedebatteerden om zekere
franken te geven tot verbetering en aanvulling
van het regeeringsvoorstelI Onder de uitne
mende leiding van dr. Zaaijer heeft men in
laatstgenoemde vereeniging, in een door naar
mijn schatting een paar honderd leden bij
gewoonde vergadering, de hoofdpunten van
het regeeringsvoorstelbesprokende kenmer
ken van geschiktheid en maatschappelijkon
welstand, liet couloirstelsel, de candidaat-
stulling en verkiezing zonder stemming, de
quaes)ie der enkelvoudige districten en de
uitsluitingen van het kiesrecht. Op al deze pun
ten werd liij stemming uitgemaakt hoe de ver
eeniging er over dacht. Het kemnerk van
geschiktheid (lezen en schrijven) werd vol
doende geacht; dat van maatschappelijkon
welstand, gelegen in niet-bedeeling, niet;
uien wenscht dat daarnaast ook zou blijken
van het voorzien in eigen onderhoud en dat
van het gezinde 23jange leeftijd werd goed
gekeurd; tegen de geheime stemming, de
verkozenverklaring van candidaten bij gemis
van oppositie, en de splitsing der meervou
dige districten bestond geen bedenking; maar
men verlangde de uitsluiting van militairen
beneden den rang van officier opgeheven te
zien en eischte een overgangsbepaling om
de tegenwoordige kiezers in bun «verkregen
recht" te handhaven.
Mij dunkt, dat een debat, op deze wijze
gevoerd, toch niet zonder nut zal blijken te
zijn. lu een volksbelang als dit, spreke zich
de publieke opinie vryelyk uit.
Daarmee is niet gezegd, dat ik mij onvoor
waardelijk vereenig "met de publieke opinie.
Want we hebben, uy de behandeling der drie
processen tegen gewezen hoofd- en andere
opzichters van het Haagsche krankzinnigen
gesticht, voor de rechtbank alhier, gezien,
lat de publieke opinie zich gemakkelijk op
een dwaalspoor laat leiden. Welk een arm
zalig muisje heeft de reusachtige berg ge
baard Ja. 'tis nu ook voor den rechter ge
bleken, dat er in ons krankzinnigen-gesticht
gebrek aan toezicht, en dat het lage personeel
er van een zeer mui gehalte was (de enkele
ffoedeu niet te na gesproken) doch van de
ièmeltergende mishandelingen is niet voel
overgebleven. I)e ooggetuigen, die de gruwelen
over de heiningen hebben begluurd, erkenden
schromelijk overdreven, in onderling overleg
een verhaal uit hun vage herinneringen op
gemaakt te hebben en nat hare waarnemin
gen steeds begonnen, als 't niet meer mogelijk
was te onderscheiden of de oppassers tot
zelfverdediging of uit wreedheid.een patiënt
hard aangrepen. En nu is 't waar, dat in éen
geval werd bewezen, dat men de ongelukkige
patiënten onder zekere omstandigheden naakt
op de plaats zette en met water overgoot, in
stede van ze behoorlijk te baden, doch hoe af
keurenswaardig dat ook zij, ik betwijfel of
dit een strafbaar feit kan worden geacht,
terwijl van de beide andere gevallen het be
wijs van mishandeling zóo zwak was, dat
vrijspraak volgde. In 'teene geval vroeg liet
O. Min. zelf vrijspraak, en in't andere moest
de schuld, tegenover de getuigen a décharge
worden aangenomen op grond van de verkla
ringen derzelfde getuigen, die in 't eerstbe
doelde bakzeil haalden, toen het er op aan
kwam onder eede met hun praatjes voorden
dag te komen. Het geheele krankzinnigen-
huisschandaul liep dus met een sisser af.
Toch zal ik de laatste zijn om te beweren,
dat liet zijn nut niet heeft gehad. Er is in
ieder geval mee bewerkt, dat het toezicht
■verscherpt, de verpleging verbeterd, het per
soneel gezuiverd is.
S
BUITENLAND.
K" De ontroering, welke in Frankrijk heerscht
sedert het nieuws werd verspreid, dat de
heeren De Lesseps en eenige leden der oude
kÉft&jhama-maatschappjj vervolgd zullen wor
den, is buitengewoon groot. De radicale
bladen juichen en prijzen de regeering voor
dit blijk van doortastendheid; <ie conserva-
L tfeve laken daarentegen deze handelwijze
van minister Ricard.
I De meerderheid der gematigde bladen
zwijgt, of merkt op, dat het zeer twijfelach
tig is, of deze vervolging eenig nut zal op-
leveren. Eenige, FranceMatin en Figaro)
zonden vertegenwoordigers naar de beschul
digden, ten einde dezen te interviewen.
De redacteur van de France had een on
derhoud met de heeren De Lesseps. Ferdi
nand de Lesseps heeft zich in zyn appar-
lepienteii opgeslotenen wenscht niemand te
ringen. Hij is door deze treurige zaak
aangegrepen, dat hij reeds sedert drie
ii zijn kamer niet verlaten kan. Zyn
Charles de Lesseps ontving den ver
tegenwoordiger van de France, hij zeide
volkomen vertrouwen te stellen in do recht
vaardigheid van zijn vaderland. Wel verre
van een vervolging te vreezen, wenscht hij
die, omdat door deze vervoiging zaken aan
het licht zullen komen, welke het publiek
thans zelfs niet vermoedt. Welke die duis
tere zaken zijn, mocht hy niet zeggen. „Mijn
vader en ik", zeide hij «hebben niets te
vreezen van een onpartijdig onderzoek. Zij
die ons beschuldigen millioenen van de spaar
penningen des volks verspild te hebben,
zullen verbaasd opzien, zoodra zy vernemen,
dat wij zeiven slachtoffers zyn geweest. On
a pratiqué vis-a-vis de nous tous les modes
de
Hier hield hij plotseling op, doch vervolg
de later: »lk had besloten niets te zeggen
en nu zou ik te veel willen vertellen. Ik
wacht met een gerust geweten den uitslag
van dit geding af. Het. is de plicht der over
heid de waarheid aan het licht te brengen."
De vertegenwoordiger van de Matin sprak
met den heer Monchicourt, den rechtsge
leerden liquidateur der Panama-kanaalmaat
schappij. Deze keurde de vervolging ten
sterkste af. «Het publiek zal door deze ver
volging alleen oog krijgen voor de fouten,
die begaan zijn, en vergeten welke grootsche
pogingen aangewend werden om het werk,
ae doorgraving van de landengte, te doen
slagen. Het zal afgeschrikt worden zich met
een nieuwe Panama-onderneming in te la
ten", meende hij.
Volgens een der jonge ingenieurs, die on
der Eiffel werken, is deze in staat de zware
beschuldigingen, die in het publiek tegen
hem worden geuit, geheel te weerleggen.
De Figaro is van oordeel, dat de vervol
ging niets zal baten. De fouten, die, naar
men beweert, werden begaan, zijn voor het
grootste gedeelte reeds verjaard.
Dinsdagmiddag om 12 uur werd de zit
ting van den Duitschen Rijksdag door den
keizer in persoon geopend; de plechtigheid
werd voorafgegaan door een godsdienstoefe
ning.
Zooals men weet is de Legerwet het eerst
aan de onle.
Zaterdagavond om half zeven vertrok de
keizer van Göhrde naar Potsdam. Bij zijn
aankomst te Wittenberg nam grootvorst Wla-
dimir van Rusland alscheid van Wilhelm
II, om daarna naar Parijs terug te keeren.
waar zijn gemalin ongesteld is geworden!
Van een bezoek aan net Nieuwe paleis te
Potsdam kon daardoor niets komen.
De senaat van Hamburg heeft gelast, dat
op 25 November in alle "kerken een dank
zegging zal plaats hebben, in verband met
het feit dat tlians de cholera verdwenen is.
Aan allen, die zich verdienstelijk hebben ge
maakt, tijdens het heerschen der gevreesde
epidemie en hun krachten hebben beschik
baar gesteld voor 't heil der lijdende mensch-
heid, vaak met geringschatting van eigen
leven, is door den senaat een dankbetuiging
gericht.
De keizerin van Oostenrijk heeft groote
reisplannen. Zij stelt zich voor binnenkort
een reisje te maken door Indië, en alle eilan
den in den Indisch en archipel aan te doen.
Zy zal niet voor Mei terug zijn.
De koning en de koningin van Italië zijn
Zaterdagnacht in de hoofdstad aangekomen.
Ter gelegenheid van den 41 en verjaardag
der koningin, wapperden dien dag van enkele
gebouwen de nationale kleuren en werden
eenige saluutschoten gehoord.
Op het. Quirinaal vereenigde zich om 11
uur de ministerraad, onder voorzitterschap
van den koning, om te beraadslagen over de
troonrede. Markies San Juliano, wien door
Giolitti was opgedragen Zanardelli het voor
zitterschap der Kamer aan te bieden, heeft
bij dezen niet te vergeefs aangeklopt, met
welk succes de ministers zeer zijn ingenomen.
In de benoeming van Zanardelli ziet men
een bewys voor het feit, dat Giolitti zich
aan de linkerzijde heeft geschaard. In de
troonrede zal te verstaan gegeven worden,
dat het ministerie de liberale beginselen is
gegeven, hebben goedgekeurd. DeTurksche
regeering antwoordde toen, dat voor den
doortocht van een Russisch schip een firman
noodig was. en de toestemming alleen zou
worden gegeven, als het schip met vrede
lievend doel was uitgezonden.
Te Lissabon heeft een dynamiet-ontploffing
plaats gehad voor de woning van den presi
dent der commissie, belast met de voorbe
reidende maatregelen tot ontvangst van den
koning en de koningin. Verschillende ruiten
werden verbrijzeld. De politie heeft een nauw
keurig onderzoek ingesteld.
Tegen verscheidene bladen, die^ zich tot
heden toe ingenomen betoonden met't kabinet
en thans een vijandige houding aannemen,
is een vervolging ingesteld.
BINNENLAND.
In Henegouwen heeft een groote socia
listische betooging plaats gehad ten gunste
van algemeen stemrecht. Niet minder dan
15000 manifestanten namen aan de betooging
deeleen groote politiemacht was tegen
woordig. Te Manage had een monstermee-
ting plaats, waar vele sprekers het woord
voerden en propaganda maakten voor alge
meen stemrecht. Er werd betoogd dat mani
festaties een krachtig middel zijn, om tot
de overwinning te geraken, terwijl de mede-
deeling werd gedaan, dat de progessisten
hebben gezworen zich aan te sluiten bij de
volksbeweging; een algemeene werkstaking
werd aanbevolen als een afdoend middel om
algemeen stemrecht te verkrijgen. Onder
het zingen der «Marseillaise" ging de menigte
uiteen.
De Daily News deelt, naar aanleiding van
de eischen der Russische regeering betref
fende den vrijen doortocht door de Darda-
nellen mede, dat de meeste mogendheden
het antwoord door de Porte, het vorige jaar i
Blijkens het verslag der Tweede Kamer over
de begrooting van Waterataat werd de benoe
ming eener Staatscommissie voor de droog
making der Zuiderzee door enkelen afgekeurd,
omdat men betwijfelde of daardoor wel re
sultaten van groote waarde zullen worden
verkregenvele anderen hadden bezwaar
tegen ae samenstelling der commissie en de
haar verstrekte opdracht, daar onder deleden
velen waren, die zich reeds ten gunste van
het plan der Zuiderzee-vereeniging hadden
uitgelaten, en dat de Minister metnetvoor-
zitterschap was belast, scheen verder te eer
bedenkelijk, nu de opdracht beperkt was tot
beoordeeling van een plan, aan de samen
stelling waarvan hij een groot aandeel had
gehadhad de commissie echter ook het
recht te overwegen de uitvoering van een
ander plan, gelijk uit de installatie-rede was
op te maken, dan had deze uitbreiding van
den werkkring der commissie groot bezwaar
wegens de verwarring on het meeningsver-
schil waartoe zij aanleiding kon geven en de
vertraging, die er bij het uitbrengen van
advies het gevolg van zou kunnen zijn.
Aan de Tweede Kamer der Staten-Gene-
raal is een wetsontwerp aangeboden, ten
doel hebbende den termijn te verlengen
waarop de scholen, welke aanspraak maken
op eene rijkssubsidie, in het bezit moeten
zyn van geschikte lokaliteit voor het geven
van onderlicht in de vrije- en orde-oelenin-
gen der gymnastiek.
De Minister van Financiën heeft bepaald, dat
akten van polderbesturen, waarbij overeen
komsten met derden worden aangegaan, op
zegel van minstens ƒ0,50 in hoofdsom moeten
fjesteld worden, omdat art. 13 der zegelwet
iet gebruik van kleiner zegel slechts toelaat,
wanneer de akten zonder tusschenkomst van
een openbaar ambtenaar worden opgemaakt
hetgeen van de hierbedoelden akten niet ge
zegd kan worden. Een uitzondering op het
bovenstaande vormen de akten, houdende
huurovereenkomst van onroerend goed, waar
van liet te bezigen zegel afhangt van den
huurprijs en den huurtijd.
Aan de postboden, in wier standplaats
geen post-inrichting is gevestigd, is de ver
plichting opgelegd om de postpakketten, welke
te hunnen huize ter verzending worden aan
geboden, aan te nemen en met de eerstvol
gende gelegenheid kosteloos naar de in de
eerste plaats door hen bezocht wordende
postinrichtingover tp brengen.
Ter vervanging van de zwartwollen hand
schoenen welke bij de infanterie in gebruik
zijn, zullen bij dat wapen in beproeving
worden genomen handschoenen van grijze
wol vervaardigd en zoodanig ingericht, dat
ze bij de behandeling van liet geweer niet
hinderlijk zijn.
Te Maastricht doet zich het geval voor
dat voor de verkiezing van een lid voor den
gemeenteraad (vacature dr. Schreinemacher),
welke op Dinsdag a. s. zal plaats hebben,
zich tot heden geen enkel candidaat heeft
opgedaan. Ook door de beide daarbestaande
kiesvereenigingeu wordt geen candidaat ge
steld.
Zaterdag zijn twaalf der door een dollen
hond gebeten Gravenaars op rijkskosten,
onder geleide van den gemeente-secretaris,
naar Parijs vertrokken om zich onder be
handeling van Pasteur te stellen.
Te Arnhem is in den ouderdom van 88
jaren overleden de heer G. Schuurman, ge-
pensionneerd kolonel van den generalen staf.
De overledene was versierd met de Militaire
Willemsorde, den Nederlandsehen Leeuw en
het Metalen Kruis.
De hoofdcommissaris van politie te Rotter
dam, mr. C. Cardinaal, heeft ontslag uit zijn
betrekking gevraagd tegen 1 Januari a.s.
Hij kenmerkte zich gedurende zijn loop
baan van bijna een halve eeuw bij de politie
door een groote mate van wilskraent en
werkzaamheid. Met. verscheidene ridderorden
werd hij begiftigd.
Wij ontvingen van het Leger des Hoils
te Amsterdam het «Antwoord op een pro
test van Tom Le Clercq," benevens een
exemplaar van het Jaarverslag «Feiten en
Cijfers", waarnaar in dit Antwoord gedurig
verwezen wordt.
In deze brochure worden de insinuatien
van den heer Le Clercq, dieU jaar te Parijs
bij het Hoofdkwartier van het Leger werk
zaam was, wedergelegd.
Daar het boekje niet in den handel is, kan
iedereen er een exemplaar van ontvangen,
wanneer hij naam en adres opgeeft aan kolo
nel Oliphant, Prins Hendrikkade 131 te Am
sterdam, met bijvoeging van een vijf cents
postzegel voor frankeerkosten, indien de
aanvrage schriftelijk geschiedt.
Onze plaatsruimte gedoogt niet er over
uit te wijden. Belangstellenden doen daarom
wel, deze brochure, te ontbieden.
Door zeven voormalige officieren van het
Leger des Heils, is het plan ontworpen om
in denzelfden geest een Kerkleger op te
richten, ondergeschikt aan en onder contröle
van de kerk. In een open brief wenden zij
zich tot de predikanten en leden der Neder-
landsche Hervormde kerk, zetten zij hun
denkbeelden uiteen en vragen zij medewer
king.
Zaterdag vertrok van Harderwijk een de
tachement troepen naar O.-I. Onder hen
bevond zich ook de soldaat J. van Boekho
ven, die zich voon Indië liet aanwerven met
het doel om als koloniaal onder de koloni
alen in het evangelie werkzaam te zijn. Hij
gaat met een opdracht van de «Wyeeniging
tot evangelisatie onder de Militairen in Indië",
welke ook de heeren Heller en Loth era uit
zond, en in de stukken van den heer v. B.
stuit uitdrukkelijk het doel vermeld, waar
mede hij gaat, waarom hij ook reeds hier
onder de kolonialen bekend was als «de
zendeling".
Te Smilde hebben de onderwijzers het
werk gestaakt. Zij willen met het onderwijs
wederom aanvangen, indien zij daarvoor be
zoldigd worden, wat tot heden niet het geval
was. Het schooltoezicht is met deze werk
staking in kennis gesteld. Met veel belang
stelling wordt de afloop tegemoet gezien.
De sociëteit «De Unie" te Hilversum heeft
aan Cornelis van Rheenen, den moedigen
redder van A. Tilburgs, als bewijs van haar
ingenomenheid met zijn zelfopofferende daad,
een zilveren draagmedaille geschonken, ge
lijk aan die, welke hem door de Koningin is
verleend.
STADSNIEUWS.
De godsdienstoefening in de Remonstrant-
sche kerk alhier zal aanstaanden Zondag ge
leid worden door ds. J. J. van Hille, predi
kant bij de Ned. Herv. Gemeente te Zaan
dam.
Diakenen der Ned. Herv. Gemeente alhier
zijn voornemens, aanstaanden Maandag den
28en een openbare collecte, te houden.
Volgaarne bevelen wij deze inzameling aan
bij de rneerbedeeldener zijn zóo veel nood-
druftigen en veel wordt er van diakenen ge
vraagd om den nood te lenigen.
De heer mr. J. van der Leeuw neeft ontslag
gevraagd als plaatsvervangend Auditeur bij
den schuttersraad der dienstdoende schutterij
alhier, welk ambt hem in October 1870 werd
opgedragen.
De heer C. T. van Beek heeft bedankt
voor de benoeming als lid van de Kamer
van Koophandel en Fabrieken alhier.
Het 23e jaarfeest van de Christelijke
jongelingsvereeniging, dat Dinsdagavond ge
vierd werd door een openbare samenkomst
in de Lutliereche kerk alhier en gisteravond
in enger kring werd voortgezet, werd door
zeer velen bijgewoond.
In de openbare samenkomst traden als
sprekers up de eere-voorzitter prof. dr. J. J.
P. Valeton, de heer Th. W. Bolderdijk, die
den welkomstgroet uitsprak en wien het leeu
wendeel der organisatie van het feest toekomt,
ds. Rasch, ds. Ter Haar Romenij en ds. Van
der Giezen.
Onze beperkte ruimte laat niet toe in den
breede over deze samenkomst uit te weiden.
Wij kunnen echter niet nalaten een woord van
lof te brengen aan het fraaie orgelspel van den
heer H. W. van Esveld,'t welk er niet weinig
toe bijdroeg om het fraaie gezang der Zangver-
eenigmg «Looft den Heerwelke de plechtig
heid opluisterde, nog beter te doen uitkomen.
Der hoogst nuttig werken de Vereeniging
onze beste heil wenschen. Moge haar Zilveren
feest met de zelfde belangstelling gevierd
worden.
De vooratelling Dinsdagavond in Amicitia
alhier gegeven door de artisten van den Salon
des Variétés, van Amsterdam, voldeed ruim
schoots aan de daarvan gekoesterde ver
wachtingen.
