Donderdag 5
Jan. 1893.
o. 4210.
37e Jaargang.
OFFICIERSEER.
Uitgave
FIRMA A. H. VAN CLEEFF
te Amersfoort.
Dit blad verschijnt Maandag- en Donderdag namiddag. Abonnement per 3 maanden f\.
Franco per post 4.15. Advertentiën16 regels GO Cents.elke regel meer 10 Cents.
Groote lettere naar plaatsruimte. Legale-, officieële- en, onteigeningsadv. per regel
15 Cents. Reclames per regel 25 Cents. Afzonderlijke nummers 10 Cents.
Bureau
MUURHUIZEN
hoek Kortegracht, Wijk B.
HULPBANK TE AMERSFOORT.
i Tot bet geven van gelden ter leen zal
eene Commissie uit het bestuur op MAAN
DAG, den 9 JAN. aanstaande, 's namiddags
van halftwee tot halfdrie, zitting houden
in een der lokalen van het Raadhuis, alwaar
de belanghebbenden zich kunnen aanmelden,
iook voor het teruggeven van gelden.
HERM. P. VAN HASKLEN,
Secretaris-Perin i ngmeester.
K E N NIS G E VI N G.
f De BURGEMEESTER van AMERSFOORT,
I Gezien het bericht van den plaatsvervangenden
I Districts-veearts alhier, dd. 31 December 1892,
3 No. 1
3 Brengt ter kennis van de ingezetenen, dat
MOND- en KLAUWZEER (besmettelijke lilaaruit-
slag van den mond en de klauwen), in deze ge-
I meente onder runderen is ontstaan rundvee van
den heer Mr. J. COCK BLOMHOEF.
1 En noodigt de ingezetenen uit, met het oog
3 op het gevaar voor besmetting, dat uit het ge-
f bruik van ongekookte melk kan voortvloeien,
deze niet anders dan gekookt te gebruiken.
E Amersfoort, den 3. Januari 1893.
De Burgemeester voornoen iel,
F. D. SCHIMMELPENNINCK.
BINNENLAND.
Omtrent de ongeregeldheden in het Noor
den wordt het volgende gemeld Te Leeu
warden was het de geheele week min of'
meer woelig door de stad. 's Avonds vooral
■hadden volksverzamelingen plaats, die door
jEde politie werden uiteengedreven, waarbij
van de sabel gebruik moest worden gemaakt.
Vier personen, die verzet pleegden, werden
gearresteerd.
25 man van de Vrijdag uit Utrecht ge-
- 5 komen genietroepen zijn naar llarlingeü
7 vertrokken, waar mede de orde werd ver-
stoord.
Vrijdagmiddag meldde men
De nacht was rustig en ook opditoogen-
blik heerecht er rust.
Naar Harlingen zijn lieden nog vertrokken
16 huzaren, onder luitenant Gelderman.
Naar Bergumerheide, waar mede vrees
n voor ongeregeldheden bestaat, zijn 25 man
genietroepen vertrokken, onder luitenant
Pelletier.
Uit Harlingen schrijft men:
Wij hebben aanvankelijk ook ons aandeel
iu de opstootjes der werkloozen, evenals
ft elders begonnen met liet zingend rondloopen
van troepen opgeschoten jongens, gevolgd
Feuilleton.
Vrij naar 'tDuitsch door S
5.)
In de woning van den bankier heerschte sedert
een tweetal dagen een onbehaaglijke stemming.
Dat was op den avond begonnen waarop in
I plaats van W edig, diens briefje kwam. De ban-
j kiersvrouw ias die weinige regelen herhaaldelijk
over zij begreep niet wat er geschied kon
wezen. Zij gevoelde zich zoowel gekwetst als ver
ontrust door Wedig'fl plotseling vertrek. Waar
om gaf hij hun niet ue minste opheldering over
het doel van zijn bezoek aan zijn ouders dat
kon men toch in de gegeven omstandigheden
wel van hem verwachten. Stond zijn reis in
verband met zijn verloving of met de nog steeds
niet ontvangen toestemming van den comman
dant? Waarom liet hij hen in zulk een on-
1 zekerheid?
j Klara maakte zichzelve diets, dat er niets on-
aangenaams was voorgevallen, niets dat scheidend
tusschen hen kon treden. Wat kon dut wezen?
Stond Wedig niet bekend als een flink officier
had zij hem niet met de volle toestemming
harer ouders haar woord gegeven
Toen de bankier van het kantoor thuiskwam,
reikt zijne vrouw hem dadelijk zwijgend het
briefje over. Haastig-las hij de weinige regelen,
met den rug naar de heide vrouwen gekeerd,
zoodat zij de uitdrukking van zijn gelaat niet
door straatmeiden en mannen, toegesproken
door leden der volkspartij en begeleid dooi
de politic. Gistermorgen kwam een half
dozijn rijks veld wachtere onze politie ver
sterken. Een samenscholing voor het Stad
huis leidde tot een conferentie met den
Burgemeester, die aan den eisch om werk
geen gevolg kon geven, eenvoudig omdat er
geen werk was. Gisteravond zijn bij ver
mogende ingezetenen enkele ruiten inge
gooid en heeft de politie met de sabel een
hoop volks uit elkaar gedreven. Om tien
uur was alles rustig.
Men meldt uit Den Bosch
»Wie wind zaait, zal storm oogsten." De
waarheid dezer spreekwijze blijkt maar al
te duidelijk uit den huidigen, allerminst aan-
lokkenden toestand in ons Noorderkwartier.
Voortdurend moet, tot handhaving van rust
en gezag, nieuwe militaire macht naar die
oorden gezonden worden. Verscheidene gar
nizoensplaatsen leverden reeds haar contin
gent. Ook. de Bossche hukaren zullen zich
weldra in Groningen of Friesland vertoonen.
Althans het 3e escadron der alhier gestati-
onneerde cavalerie, houdt, zich gereed, om
op het eerste bevel, onder commando van
ritmeester Van Lilaar, teretond naar de op
roerige gewesten te vertrekken. De man
schappen. die met verlof buiten de stad ver
toefden, ontvingen telegrafiscben last, zich
binnen een etmaal weer in hun garnizoen
te bevinden.
De Minister van Oorlog heel't bepaald,
dat, in afwachting van nadere bevelen, geen
verloven meer aan miliciens verleend mogen
worden. Ook zij die met 1 Januari voor drie
maanden naar hun haardsteden zouden te-
rugkeeren, bleven bij hun korps.
Aan de N. Rolt. Ct. wordt gemeld
De oproerige beweging, die in het Noorden
woelt, schijnt zich ook naar Zwartsluis over
geplant te hebben. Nadat het reeds eenige
dagen alhier gegist had, brak eindelijk op
Oudejaarsavond ae bom los.
Rumoerige volksgroepen trokken zingende
door de stad, wierpen op verschillende plaat
sen de ruiten in, enz. Door den rijksveld
wachter, den gemeente-veldwachter en een
viertal maréchaussees werd gesurveilleerd, tot
ook naar dezen met steenen geworpen werd.
De rijksveldwachter kreeg een klap, waar
door hij op den grond geworpen werd, waarna
hem zijn geweer ontnomen werd door B. die
liet op de borst van een der maréchaussees aan
legde. Zijn makker dit ziende, lei aan cn schoot
v-lak B. voor liet hool'd, zoodat deze dood neer
viel. Een ander heeft een schot door den pols ge
zien en daardoor niet ontdekken konden, dat hij
doodsbleek werd.
Hij verliet zonder een woord te spreken het
vertrek en 's avonds aan het souper werd, als
't ware bij zwijgende overeenkomst, de zaak niet
aangeroeid. Na iets genuttigd te hebben, begaf
de bankier zich onmiddellijk weer naar zijn
studeervertrek.
En daar, zich onbespied wetend, verliet hem
de bedaardheid, welke hij tegenover zijn familie
geveinsd had. Steunend zonk hij op den stoel
vóór zijn schrijftafel. Met de ellebogen onder
steunde hij het moede hoofd en, in die houding,
bood de anders zoo levendige man het beeld aan
van iemand, die een zwaren last niet langer ver
mocht te dragen.
Ook de volgende dagen scheen het, alsof don
kere schaduwen in het huis van de familie Fah-
land regeerden. De bankiersvrouw werd niet
moede om de zaak telkens cn telkens opnieuw
ter sprake te brengen, hoewel zij van haar man
voortdurend op alle vragen en klachten hetzelfde
antwoord ontving, en wel: „Houd je bedaard
cn wacht alles kalm af. Alles zal wel opgehel
derd worden."
Innerlijk echter was hij zelf allesbehalve ge
rust en het kostte hom zeer veel moeite om
den schijn vol te houden. Klara echter, de
hoofdpersoon, gedroeg zich intusschen verwon
derlijk flink, 't Eenige, wat haar onaangenaam
stemde, was, dat zij, om allerlei onbescheiden
vragen van hare kennissen en vrienden te ontgaan,
huisarrest had.
Den derden dag, na de ontvangst van Wedig 's
briefje, werd de oude heer Von der Liihe bij den
kregen, een derde een schampschot in den buik
en enkelen andere verwondingen.
De rechter-commissaris bij de Rechtbank
te Zwolle, de Officier van justitie, enz. hebben
reeds een onderzoek in loco ingesteld en
twee der belhamels zijn in verzekerde be
waring gesteld. Art. 187 der Gemeentewet
op de samenscholingen is afgekondigd, de
maréchaussee werd versterkt, en gelukkig is
bet nu weder rustig.
Te Sappemeer, een plaats met ruim 2000
fabrieksarbeiders, die schier allen socialist
zijn, is het Maandag middag tot een ernstige
botsing gekomen tusschen de maréchaussees
en de arbeiders. De N. Roll. 67. meldt daar
omtrent het volgendeToen heden ochtend
een ongewapend huzaar met een knecht van
een logementhouder aan de strookartonfa-
briek van Scholten kwam, om stroo te halen,
werden zij door eenige arbeiders omsingeld,
en is de huzaar door hen met het hoofd
tegen een boom geslagen en mishandeld. Hij
wist te ontkomen en rapporteerde het ge
beurde. De maréchaussés Van Wijk en Puym-
broeck werden daarop met den mishandelden
huzaar Bergsmu naar de fabriek gezonden,
ten einde de belhamels te arresteeren. Er
werden er niet meer gezonden, om aan dé
zaak een kalm aanzien te geven. Met een
regen van steenen werden zij begroet, en
ter zelfverdediging waren zij genoodzaakt,
onmiddellijk vuur te geven. Er werden '18
patronen verschoten; 8 personen zijn gewond,
van wie 2 levensgevaarlijk, 6 werden er
naar het Ziekenhuis te Groningen vervoerd.
De maréchaussées en de huzaar retireerden
langzaam. De huzaren-luitenant S. van Over-
veldt trok toen met zijn geheele macht (30
man) naar de fabriek, vergezeld van den
Burgemeester. Uit een raam en van het dak
weru met steenen naar (le militaire macht
geworpen, waardoor éen maréchaussee aan de
borst gewond werd. De Burgemeester begaf
zich met eenige maréchaussées in de fabriek.
Zij arresteerden de drie belhamels, diedaarop
gevankelijk naar Winschoten werden gebracht.
Des avonds te zeven uren is een deta
chement van 25 man infanterie, onder bevel
van luitenant Van den Oudendijk Pieterse,
uit Amersfoort, te Sappemeer aangekomen.
De meeste arbeiders hadden ter gelegen
heid van bet Nieuwjaar veel gedronken.
Zaterdagavond, toen de socialisten uit de
Bierhalle kwamen, waar zij vergaderd had
den, werden zij allen gevisiteerdhet was
namelijk bekend, dat velen gewapend
waren met revolvers. Bij die visitatie
pleegden sommigen verzet en zijn eenigen
bankier aangediend. De heer Fahland, die toe
vallig te huis was, verbleekte thans viel er niet
langer te twijfelen. De schaduwen van het ver
leden oefenden haar invloed op het tegenwoor
dige onmeedoogenloos uit en bedreigden de
toekomst van zij" kind, zooals zij eenmaal op
het punt hadden gestaan zijn jong huwelijksge
luk te bevredigen. Met schier bovenmenschelyke
inspanning wist hij zich echter te behëerschen.
Hij wenkte zijn vrouw, die reeds opgestaan was,
toe om te blijven en ging met vasten tred naaf
de spreekkamer.
De twee mannen keken, eer ze tegenover el
kander plaats namen, elkaar doordringend en
uitvorscnen aan.
De overste had reeds "ulk een sterk voor
oordeel tegen het Raadslid opgevat, dat diens
overigens sympathiek en indrukwekkend, echt
mannelijk voorkomen niet den minsten vat op
hem had. Zonder omwegen verklaarde hij het
doel van zijn bezoek, echter in den beleefden en
haast respectueusen toon dien hij meende ver
schuldigd te zijn aan zijn stand en dien van
zijn zoon.
„Het doet mij leed, overste" zoo begon hij
„dat ik met een zeer onaangename opdracht tot-
u komen moet. Mijn zoon Wedig had de eer
I de hand uwer dochter te vragen. Er zijn eeh-
j tor helaas eenige hm eenige stoornissen
I gekomen, welke mijn zoon tot zijn niet gering
J leedwezen verplichten, afstand te doen van zijn
geluk, dat hij in en met mejuffrouw uw dochter
meende gevonden te hebben."
Niets in het gelaat van den heer Fahland
deed bemerken, dat deze onaangenaam getroffen
I werd. Een goed opmerker had wellicht ont
licht gewond. Twee karabijnen werden stuk
geslagen. Dit was mede aanleiding tot het
gebeurde.
Later had er nog een opstootje plaats by
een fabriek in het naburige FoksholDins
dagavond was alles echter rustig.
Recht voor Allen en De Arbeider (het blad
var. Luitjens) worden daar drukgevent.
Alle herbergen zitten nog vol.
De ordelievende burgerij is zeer verbeten
op Luitjens.
De Burgemeester van Sappemeer heeft
bevolen, dat de tooneelvooretelling, die
Woensdagavond zou plaats hebben, niet mag
doorgaan.
Uit Sappemeer wordt aan de N. Rott. Ct.
gemeld:
Het spoedig gesuste opstandje te Fokshol
was een gevolg van het tijdelijk gedaan krij
gen, wegens vorst, van 400 der 45U werk
lieden op de twee fabrieken aldaar.
Te Sappemeer- bleef bet rustig.
Te Hoogezand werd Maandagavond voor
het huis van den Burgemeester door dron
ken meiden een pistoolschot gelost.
Armoede heerecht hier bijna niet. De op
roerlingen zijn goed beloonde fabrieksar
beiders.
Van de werkverschaffing te Hoogezand
maakt niemand gebruik.
Het te Hoogezand verschijnend blad Goo-
recht Oldambt bevat de volgende adverten
tie, onderteekend door het bestuur van den
Soc.-Dem.Bond, afd. Zuidbroek
»Een ieder wordt gewaarschuwd om niet
onderhands het land van Tinga te huren,
gelegen ter Kraaiboseh, of bij de Oude Laar,
want andere ligt de vloek van het volk er op."
Te Uithuizen zijn in den nacht van 31 De
cember op 1 Januari bij eenige landbouwers
de glazen ingeslagen, naar men zeht in 't
geheel 300 te zamen. Oi'dit uit baldadigheid,
dan wel uit haat is geschied, valt niet te
zeggen.
Benoemd tot ridder in de orde van den Ne-
derlaudschen Leeuw: IL Poppen, kanunnik,
deken en pastoor te Amsterdamdr. E. Lau-
riUard, lid en secretaris van het Hoofdbestuur
van het Nederlandsch Genootschap tot zedelij
ke verbetering der gevangenen, en predikant
te Amsterdam, en jhr. rar. J. G. M. Van Riems
dijk, chef van algemeene zaken bij de Maat
schappij tot Exploitatie van Staatspoorwegen.
Hat studenten-weekblad Vox Studiosorum
is na een 18-jarig bestaan opgeheven.
waard, dat zijn gelaatskleur een weinigje bleeker
geworden was. Rustig, en zonder trilnug in zijn
stem, antwoordde hij, terwijl hij den overste flink,
in het gelaat zag„Mag ik u wellicht de oor
zaak vragen van deze even plotselinge als be
droevende verandering? U zult mij dat verzoek
ten goede houden, nu de zaak eenmaal zooveel
ruchtbaarheid gekregen heeft en dit voorVal ons
persoonlijk niet alleen hindert, maar ons bij onze
kennissen compromitteert." 'j
De overste keek verbaasd opëen zweem van
toorn lag in zijn blik. Zijn zw are wenkbrauwen^
fronsten en 'zijn korte, aikke khevèTOëwoog
zich eenige oogenblikken krampachtig. Zou de
heer Fahland hem niet begrepen hebben, of wilde
deze zich dom houden De oud-militair had ver
wacht, dat een kleine vingerwijzing, ja zelfs zijn
komst, voldoende zou geweest zijn óm het Raads
lid alles te doen bekennen en het«nderhon4inrt-
te doen wezen. Het ergerde hem bepaald, dat
de heer Fahland zóo den onschuldig gekrenkte
speelde, den bovendien zonder blikken of bloozen
rekenschap scheen te willen vorderen.
De overste voelde, dat hij kwaad werd, doch
herinnerde zich gelukkig nog- in tijds, dat hij
zijn zoon beloofd had, zoo "erschoonend en zacht
als slechts mogelijk was, te zullen optreden, en
vervolgde zoo gelaten mogelijk:.
„Mijn zoon zou er evenveel leed van hebben
als ik zelf, indien uw dochter of iemand der
uwen op eenige wijze leed -.ndervond van deze
onvoorziene verandering, doch Wedig kan en
mag niet anders het is niet zijn schuld, dat.
„Niet zijn schuld? En hij vroeg de hand mjj-
ner dochter en hij retireert thans weder!"
UKQKM vqtuQtadi.