Maandag 3
Juli 1893.
EEN HERBORENE.
No. 4263.
37e Jaargang.
De gids.
Binnenland
AMERSFOOHTSCHE COURANT.
Uitgave
FIRMA A. H. VAN GLEE FF
te Amersfoort.
Dit blad verschijnt Maandag- en Donder dagnamiddag. Abonnement por 3 maanden f\.
Franco per post /"1.15. Advertentiën16 regels 00 Cents.elke regel meer 10 Conts.
Groote letters naar plaatsruimte. Legale-, offtcieële- en onteigeningsadvert. per regel
15 Cents. Reclames per regel 25 Cents. Afzonderlijke nummers 10 Cents.
Bureau
MUURHUTZEN
hoek Eortegraoht, Wijk B. 60
Reis-abonnementen.
Wij zijn gaarne bereid om, tegen
vergoeding van porto, aan geabon-
neerclen, die voor korten of langen
tijd op reis gaan, de Amersioortsolie
Courant en de bladen, welke zij door
onze tusschenkomst ontvangen, na te
zenden.
Opgave van duidelijk adres is vol
doende.
KENNISGEVING.
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS
van AMERSFOORT, brengen ter kennis van de
ingezetenen dezer gemeente, die tor erlanging
van hot eereteckcn wegens oer vollen, langdurigen,
werkelijken dienst by de schutterijen, in de termen
van het koninklyk besluit del. 5 December 1851
(Stbl. n°. 149), mochten gekomen zijn en verlangen
mot het eereteeken te worden begiftigd, dat zij
zich rot het doen Van de vereÏBchte aangifte ter
Secretarie kunnen vervoegen op Maandag, den
10 Juli a.8. 's morgens tusachen 10 en 1 uur.
Amersfoort, den 3. Juli 1893.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Burgemeester,
F. I). SCH1MMELPENNINCK.
De Secretaris,
W. L. SCIIELTUS.
het hartje van Neder
land. Wandelgui» van Amers
foort en oraatrekon. Amers
foort, G. J. Slothouwer, 1893.
8° 86 pp. met platen en kaar
ten.
Een mooi boekje, keurig uitgevoerd,
in handig formaat, een werkje dat in
aller handen wezen moest en dat zeer
zeker hem, die er gebruik van maakt op
zyn waudeliugen door stad en omstreken,
niet onvoldaan huiswaarts zal doen keeren.
Dat de prijs 75 cent hooger is
dan gewoonljjk, spreekt wel van zelf. Het
vreemdelingenverkeer is hier ter stede
niet groot en de eigen inwoners eener
mooie stad hebben over 't algemeen te
weinig oog voor het schoone, te weinig
hart voor het belangrijke, dat zy in
iedere straat en steeg te zien geeft. Het
debiet blijft dus klein in vergelijking van
dat van andere wandelgidsen.
Wil men zich verpoozen en dwrft men
in Nederland blijven - de mode schryft
nu eenmaal vermoeiende tochten voor
in een ver verwijderd land welks taal
de meeste touristen niet eenmaal kennen
dan trekt men naar Limburg, naar
Gelderland of naar het Gooi. En hoe
dan nog! Voor menigeen bestaat het
Feuilleton.
Naar het Duitsch door S
0.) (SLOT.)
„Ach, hij had gemeend genoeg te hebben ge
daan, toen hij den man, dien hn eens bestolen
had, na jaar en dag de duizend tlialor had terug
gezonden als „een oude schuld." Nu zag hy,
hoe gering deze schuld was tegenover de andere,
dat hij, lafhartig, zien uan de verantwoording
van zijn daad onttrokken, dat hij zóo veel liefde
en genegenheid als een last van zich afgeworpen
had en een doode geworden was. En het nood
lot, rechtvaardiger dan alle aardsche rechters,
strafte hem verschrikkelijk daarvoor: het wees
den herborono de ellende, die zyn handelwyze
had tc weeg gebracht."
Amser maakte een pauze, gedurende welke
Johan hem uitvorsehend gadesloeg.
„Dat moet hard zijn," zeide de jonge man
aarzelend, „maar is mijn geval hetzelfde?"
„Het is hetzelfde, vriend! Ook gij wilt de
liefde voor altijd afschudden, die men voor u
koestert, zonder te bedenken, welke gevolgen uw
daad na zich zal sleepen voor hen, die u liefer.
Gooi uit Jan Tabak of het Paviljoen te
Blaricumvan den tocht houdt men een
vage herinnering over van een mooi
groepje hoornen, kleine jongens die achter
en naast het haast overladen rjjtuig hol
len en hoera schreeuwen als zo huu
moeite beloond zien en schelden als men
niet vlug is met de beurs te trekken.
Voor nog meer beperkt zich zoo'n tochtje
tot de besomming hoeveel er gegeten en
vooral hoeveel er gedronken is een enkele
maal bedenkt men ook, dat de tollen
zoo duur en zoo veel in aantal waren
Men is miuder gegaan om te zien dan
om gezien te worden.
Maar wie oog en hart heeft voor natuur
schoon, vindt dat in overvloed roud Amers
foort; altjjd nieuwe partyen. Hij vindt er
de kalmte der akkers en velden, den
vrede van het boseh, hoort er het zingen
der vogelen, het droefgeestig kirren van
de houtduiven, die het suizen van don
wind in de toppen der hoornen niet ver
stoort. En heeft hij hart en oog voor de
aantrekkelijkheden eener oude stad, vol
antieke geveltjes en mooie stadsgezichten,
hy zal ondanks de wydberuchte Araers-
foortsche keien niet ouvoldaan de eer
waardige veste doorkruisen.
De gids, door den heer Slothouwer uit
gegeven, zal ongetwijfeld de aandacht op
Amersfoort vestigen en zeker ook meni
geen die hier reeds jaren woont voor het
eerst doen beseffen, dat de stad inderdaad
zoo interessant is.
En deed de uitgever hierdoor een goed
werk, hy heeft bovendien een net boekje
geleverd. 'tWas een waagstuk, <loch hy
heeft er alle eer van. Het boekje, heeft
een goeden plattegrond van de stad en
een zeer betrouwbare wandelkaart, voor
haar omgeving, in héldere kleuren, niet
overvuld met namen en met duidelijke
aauwjjziug der wegen en wateren. Twin
tig keurige plaatjes in- en vijftien af
beeldingen tusschen den tekst van merk
waardige gebouwen of mooie stadsgezich
ten, naar photographieën van den heer
J. W. Wentzel, sieren het boekske, 't
welk we in veler handen wenschen.
Waarlijk de onderneming verdieut
steun, wil de uitgever binuen niet al te
langen tijd een nieuwe editie kunneu
geven welke de vele onjuistheden in den
tekftt niet aankleven, onnauwkeurigheden
die niet aan hem kunnen geweten worden.
dierbaar zijn. Ook Anna bemint n, evenals
haar moeder een» een ander lief had. Zij is
trotscher en daarom zal zy juist des te zwaarder
lijden."
„En uw vriend, uw bokende?" vroeg Johan,
eensklaps aangegrepen door een zokerheid, die
tot nu toe slechts een vermoeden was geweest,
„wie is dat?"
Amser bleef staan en legde de hand op zyn
schouder on terwyl hij hom diep In de oogen
keek, zeide hij bijna plechtig: „Een man, dien
op denzelfden weg zag, dion hij zelfs eons be
trad, on dio nog nooit zóo diep getroffen word
als op hot oogonblik, waarop hy ontwaarde, dut
gij zyn misdaad wildet herhalen. Ook uw daad
viel op mjjn schouders, en ik ben oud, Johan,
laat my in vrede sterven."
Do jonge man was diep gotroffen,-do tranon
stonden hem in de oogen. „Wees mijn vader,
raad, help mij. Wat moot ik doen stumoldo hy
en hartstochtelijk omvatten zijn handen die vun
den grijsaard.
„Rechtschapen strydonals hot zyn moot
standvastig borusteu, en donken aan het woord
van don dichtor:
,0 liob, so lang Du liokun kannst,
O liob, so lung Du liobon mugst.
Die Stundo koinmt, die Stunao komrat,
Dft Du an Grübern stohst und klagst,"
Zeer lang nog doolden zy in het woud rond.
Amser besprak met Johan «en plan voor de
Een wandelgids kan uit den aard der
zaak geen geleerd boek wezen. Men moet
hem al wandelend kunnen raadplegen;
hy moet bevattelijk geschreven, licht
verteerbaar zjjn. Maar dat neemt niet
weg, dat de inhoud juut moet wezen,
vooral wat betreft de historische bijzon
derheden die er in voorkomen en die
te huis nog eens worden nagegaan. En
dit juist is hier niet in 't oog gehouden
en in het hoofdstuk „Geschiedenis" komen
bedenkelijke zaken voor. Zoo wordt wel ge
sproken van den giftbrief van Karei den
Groote van 777, voor Lisiduua (dat is
Leusden) me ar gezwegen wordt van de
brieven van Keizer Koenraad van 1028
en 1050, waarin gesproken wordt van
de tienden van Amersenfort en waarin de
naam der stad liet eerst gonoemd wordt.
Er wordt, nog getwijfeld aan do afleiding,
alsof het vorde, foirde, furt, fort, voort,
iets anders kan wezen dan waadbare
plaats en men moet denken aan het fort
slot, wonderlijker combinatie) van do
heeren van Amersfoort
Waarom mot even uangetoekend, dat
de eerste uitlegging in 1461 plaatshad,
nadat in 1450 do Singel als grens om
muurd werd1? Waarom zoo heel weinig
over de troebelen van 1702, die eindigden
met de executie van Saar en Van Houten
en de verbanning van Burgemeester
Tukmanwaarom geen bijzonderheden
over do Fransche overheorsching, waar
van de gevolgen gedeeltelijk nog gevoeld
worden en waarvan menig stadgenoot
nog heel wat te vertellen weet1? Waar
om niet het aantal inwoners enz. naar
de opgaven van Januari en Mei 18981
Dit zyn alle kleinigheden, welke echter
bji den tegenwoordige!» stand der weten
schap niet geduld kunnen worden. Do tjjd
van Geographische woordenboeken is voor
bij; Witkamp dateert van 1877 on sedert
is geen topographic van Amersfoort meer
verschenen, 't Ware zulk een verdien
stelijke arbeid geweest de in tjjd- en vlug
schriften verspreide artikelen hier saam
te vatten, zooals o. a. inden Wandelgids
voor Zutphen geschied is. Men had dan
tevens een wetenschappelijk boekje, een
vertrouwbare topographic gehad.
Ook in andere punten liet du tekst
ons onvoldaan. Te vergeefs zochten we
naar eeuige aanduiding omtrent laken
handel, weverij, bokkingrookery, glas
blazerij, tabakshandel, alle eens indu-
W. C. DIJKGRAAF, Horloger.
Langostrant 16.
toekomst. Hy kou mot hom naar do Nieuwe we
reld gaan on hom in zyn zaak uomun, ulsdc blinde
weduwe un Anna mode wildon gaan; zoo niet,
dan wilde Amsor hem do middelen verstrekken,
om zich oen zelfstandige positie in Europa te
verschaffen.
„En moet ik uw waren naam nooroen vroog
Johan.
veel ligt tusschen nu en toon", antwoordde hij,
„en ik went, dat. bet bij al huur ellende Linu's
troost geweest is, bruuf en goed te hebben go-
striefln waardoor Amersfoort beroemd
was. Hoogst oppervlakkig is de opgave
der beroemde mannen, die to Amersfoort
geboren werden of woonden.
Nóg vonden we de aanduiding jhr. Th.
E. Moyster, waar Evorard Meyster bedoeld
wordt, wiens faits et gestes nu toch wel
genoeg bekend zjjn om hem zjjn valsch
pracdicaat en don onjuisten voornaam te
ontnemen.
Do „dolle" in den St. Joris-ICevk zal
wel door den zeer bekenden Geert van Wou
gegoten zjjn.
't Is zeer jammer, dat het gansche
Museum van Flehité in 21 regels wordt
„afgemaakt". En hoe 1 Hudde men lie
ver daarvoor iets geput uit liet verslag
der vereeniging van dien naam dan drie
volle pagina's te wyden aan de pyramide
van Austorlitz, do inderdaad belangrijke
verzamelingen hadden er werkeljjk meer
baat by gevonden.
Zij het den uitgever binnenkort mo
gelijk in een nieuwen druk in deze en
andere leemten te voorzien.
haadeld. Muur ik lucf nog Hlechts in haar her-
innoring buit hour in de meening, dut ik
dood ben. Wat ik voor haar kun doen, om
den avond van lmar leven op to vrooljjken, zal
ik doen, on zoo de geneeskunde nog lots vermag,
zal zij spoedig het zonlicht wcor aanschouwen?'
Zy scneidaonJohan haastte zich, Anna on
haar moeder op te zookonhy wist, waar zij
oen onderkomen gevonden hadden.
Toen z(jn tred op do nauwe trap weerklonk,
die naar bot kamertje voerde, weru de «leur ge
opend. en Anna snelde hom tegemoet.
„Jonan!" riep zij, „Ben j'y hot oindelyk? Iic
weet alles men heeft je ontslagen oiu on-
zontwill Vergeef my, wat ik gezegd heb! O, ik
Bij Kon. besluit van 29 Juni is jhr. rar.
J. /E. A. van Panhuys, Commissaris dor
Koningin in Overjj.sel, met ingang van 1 Au
gustus o. k., benoemd tot vice-president van
den Raad van State, met toekenning van
eervol ontslag uit eerstgenoemde betrekking.
Bij Koninklyk besluit is benoemd tot hoog
leeraar in de faculteit der geneeskunde aan
de rijksuniversiteit te Utrecht om onderwijs
te geven in de heelkunde, dr. A. von Kisels-
bei'g, te Weenen,
De llaagsche Ct. weet mede te doelen, dat
reeds thans, ofschoon de beschrijving niet
geheel is ufgeloopen, op oen opbrengst dor
Vermogensbekisting van over de 12 millioen
gerekend kan worden, in plaats van 84 milli
oen door don Minister van Financiën geraamd.
Naar wjj vernemen zyn thans reeds 52
Iresson mot ongeveer 2200 handteekeningen
aan don Minister van Financiën gezonnen,
ter ondersteuning van het verzoek der tele
graafambtenaren in zake de gewijzigde pen
sioenwet-ontwerpen.
Zaterdag is to Zutphen do telephoon in
gebruik 'genomen. Er zijn 115 aansluitingen.
Wanneer dit getal tot 130 zal zyn aange
won zoo bang voor je."
Hij sloot haar in zyu armenhand in hand
tradon zy het armoedigo kamertje binnen, waar
de blinde moeder zat to spinnen.
„Zoo ïh het goed, kinderen," zoido doze met
zaoht bevende stem. „Ik hub Anna do schoone
spreuk voorgehouden, die ik ecus gelezen heb,
toen ik nog lezen kon:
„O Heb, so lung Du liebon kunst,
O lieb, so lang Du liebon magst
Don volgendon dag vertrok de vreemdeling, die
zoo voel opzien in Oodenburg verwekt had, weer.
liet oenigo wat het stadje omtrent hem vernam,
was, dat hij Karper heette en uit Amerika ge
komen was, Vier weken lang brak men zich het
hoofd over hut zonderlinge bezoek.
Johan bleef met zyn bruid eu haar moedor
in Europa. In een groote stad begon hij een
eigen zaak waarvoor de Amerikaan hem het geld
vorstrokt had. Anna word zyn vrouw, en de we
duwe kreeg door een welgeslaagde operatie haar
gezicht terug.
Na jaar en dag kwam er een brief uit Ame
rika. De hoer Karper was gestorven en had in
zijn testament niet ulleon aan Johan de geleende
som geschonken, maar ook uan Anna een aan
zienlijk kapitaal vermuukt.