pS-l
uju Tui^uuü mi me tip sir
5L TAM SE1LBEIK
WINTERAVONDEN.
Openbare Samenkomst
WEENER COUPE.
Concertzaal Amicitia.
KOTTEN.
Lamaison Bouwer Co.
Stadsnieuws.
Advertentiên.
1869
1894
I6 CONCERT
Heerenhuizing,
Bouwland en Hei
Jit vraagstuk met stt
Jit vraagstuk met steeds klemmender uan-
K- drang zich wreken op hen, die zijn oplossing
r willen verschuiven.
1 Er zou dan ook, naar onze overtuiging,
C geen andere reden, om het geld voor de
K- nieuwe geweren te weigeren, kunnen worden
aangevoerd, dan de waarschijnlijkheid, dat
de nieuwe geweren moeten worden aange
schaft in het buitenland. Wij zouden ernstig
bezwaar hebben, een stelsel van nationale
defensie te blijven handhaven, waarbij men,
zelfs voor het minste of geringste, zijn toe
vlucht rnoet nemen totbuitenlandsche leveran-
ciers.
Is bet absoluut, onmogelijk, goede geweren
4 met biibehoorende patronen hier te lande te
maken Zoo ja, dan zouden wij wel kans
r.ien, het weigeren van de 9 millioen op dit
«ogenblik te verantwoorden, om daardoor
bet industrieel gedeelte van onsdefensiestelsel
te treffen en de Regeering te nopen tot een
wijziging, waardoor de uitgaven voor onze
verdediging de natie niet zouden verarmen.
Het zij herinnerd, dat aanstaanden Don-
E derdag van 1" tot 12 ten Raadhuize de
r herstemming voor de Kamer van Koophandel
en fabrieken zal plaats hebben.
Voor hen, die hun avonden nuttig willen
bestellen, bestaat, zooals bekend is. de Yolks-
- bibliotheek waar aan de lezers wekelijks,
tegen de kleine vergoeding van êen cent per
week. een boekwerk wordt verstrekt.
Hij het langer worden der winteravonden
wordt deze gelegenheid ;uin onze stadgenoo-
tcn bij vernieuwing aanbevolen.
Bestuurders 'Ier bibliotheek, in «Ie vroegere
Diaconieschool in de Muurhuizen, zullen
gaarne eiken Zaterdag tusschen ben en twee
uur een hoek ter keuze uitreiken. De biblio
theek bevat ongeveer 1300 boekwerken,
waaronder er zijn van de nieuwste schrijvers.
Do catalogus is te verkrijgen aan genoemd
i lokaal tegen betaling van slechts 10 cent.
Aanstaanden Donderdagavond hoopt de
Chr. Jongeling» vereeniging Ps. 119 9 haar
zilveren leest te vieren door een openbare
samenkomst in de Luthersche kerk, des
avonds half acht.
Men zie de advertentie in dit nummer, i
Onze stadgenoote mej. G. T. W. Mezger
is benoemd tot onderwijzeres te Eek-en-Wiel.
Door de politie hier is in beslag genomen
een valsrh kwartje met den beeldenaar van
II. M. de Koningin en bet jaartal 1804.
In verband met de slaking der broodbak
kers te Amsterdam zijn lieden uit deze ge
meente groote hoeveelheden brood verzonden
naar de Hoofdstad, zoo door particulieren
als bakkers en vooral door de brood- en
meellitbriek.
In de plaats v:.n kapitein M. Schrek, die op
zijn verzoek is overgeplaatst naar liet 8e regi
ment infanterie te Arnhem, is benoemd tot
adjudant van het 2e bataljon .V regiment
infanterie hier de le luitenant A. W. Groote,
van het korps.
Bij Kon. besluit van 2 November is toe
stemming verleend tot oprichting van de
schietverneniging nWilhelmina" der plaatse
lijke af leeling van den Nederlandse-hen bond
van oud-onderofficieren.
Een aantal ingezetenen van Amersfoort
hebben met die van Weesp. Hilversum en
Baan. tot de directie der H. IJ. S M. het
verzoek gericht, den extra nachttrein, aan-
gek ondigd tegen St. Nicolaasavond. op een
anderen avond te doen loopen.
In zyu Vrijdagavond gehouden vergadering
besloot het departement Amersfoort der j
Ma atschappij tot Nut van 't Algemeen om i
tot candidiiat voor het hoofdbestuur te stellen
ror. J. E. Veltman. terwijl het besloot zich
te onthouden in zake het voorstel-Kumpen
betreffende een zuinig beheer en de bekende
quaestie der algemeens vergaderingen.
We meen. li. dat de poging om ook hier ter stede
ecu Velkshofllehuis op te richten, niet weinig be
vorderd is door de lezing welke mr. Goeman itor-
I gesius Vrijdagavond in den Volksbond hield. Het
gebouw der Rcsnonsirantsdic gemeente toch wa*
flink gevuld en onder het publiek werden juist /.ij
opgemerkt die liet ut«l«••■lii»g-i.«*.-timr er zou gaarne I
boopte 'e ziende werklieden zelf.
Mr. Borgesius ing ami met te wijzen op het
drank kwaad in onzen tijd, door hem te recht ge-
I noemd dien der sociale ijimesiies, om daarna de i
middelen te liesjireken, welke We zouden kunnen
aanwenden om meer geluk te brengen onder het i
bereik vun allen, en gepaste geneesmiddelen te vin-
d«n voor deze kwaal, welke niet het minst in ons
huid voortwoekert. Spr. Iierinner<le hoe Gladstone
heeft gezegd, dut de drank iet voornaamste kwaad
was, wmit dat de drank in Engeland meer verwoes-
tingel beeft aangericht dan alle oorlogen en besmet-
telfke ziekten te samen.
In Nederland wordt per jaar 60 A 80 millioen aan
Bacchus geofferd, d.i. ongeveer de helft der belas
tingen, door nog geen niillioeu gezinnen en dus
minstens f 60 per gezin en per jaar. Zoudeu wij
vroeg spr. niet vrij kunnen komen van deze
vrijwillige maar outeereude belasting?
l>eze volkszonde is niet gebonden aan stand of
rang wellicht wordt, naar verhouding, juist door
de lioogere klassen het meest gedronken. Maar toch
krijgt de tapper het leeuwendeel van liet zuurver
diende loon van den werkman.
Spr. noemde geheel-onthouding het ideaal, doch
wees er op hoc men tot dusver in geen onkel land
zóo ver is kunnen komen. Dat echter vermindering
van drankgebruik mogelijk en bereikbaar is, hoeft
Noorwegen getoond, sedert Koning Oscar 116 Janu
ari 1848 een meeting van 10000 belangstellenden
presideerde, welke hij sloot met deze gedenkwaardige
woorden „God geve dat, als ik eens uit dit leven
zal worden geroepen, ik zal kunnen zeggen, dat ik
althans iets voor mijn volk heb gedaan en net heb
verlost van den drankduivel."
De huidige werkloosheid schreef spr. vooral toe
aan de geringe koopkracht bij de groote massa
en meende, dut die koopkracht zou vermeerderen
als de schandelijke 60 millioen verminderen. Schie
dam geeft werk, zegt men, doch het werk zou ont
zaglijk meer worden als Schiedam gesloten werd
bovendien staat de arbeid van branders en nippers
geenszins in verhouding tot de voordeelen die hij
afwerpt.
„Men bedenke toch, dat 10J last koren in jenever
omgezet brengt: armoede, ziekte.ja soms misdaad;
dat 1U0 last koren in brood omgezet brengtspieren,
bloed, nieuwe werkkracht, die telkens weer in nieuwe
wordt omgezet."
Erger nog dan het stoffelijk nadeel, dat de drank
veroorzaakt, is het zedelijk nadeel; men denkeaan
de volle ziekenhuizen, gevangenissen en krankzinni
gengestichten. Omstreeks 80 jaren geleden wareu er
2000, nu zijn er 6000 krankzinnigendat aantal is
toegenomen met 12 tot 14%. alleen tengevolge van j
drankmisbruik,in Duitschland met 21%. De wetenschap
heeft nu uitgemaakt dat alcohol geen voedingsmid- I
del is. Het gaat met het gebruiken van een borrel,
die wellicht voor een oogeublik een weinig opwekt, 1
als met een paard, dat tien, twintigmaal boven zijn
krachten een vracht val verplaatsen, doch eindelijk
er bij neervalt. Donders zeide reeds, dat de drank-
lustige op zijn kapitaal teert.
Drankmisbruik is overerfelijkte dezen opzichte
geldt het „De zonden der vaderen zullen bezocht
worden aan de kinderen tot in het derde geslacht." j
Dr. Norman Carr heeft aangetoond, dat op 130 drank-
zucbiigen 43 afkomstig waren van aan den drank- I
verslaafde ouders.
.Spr. herinnerde aan de pogingen door Philippona
(Multapatior) sedert 1875 in het werk gesteld om I
te strijden tegen de stoffelijke, geestelijke en zedelijke I
verwoestingen door den drank aangerichtvan de
11 000 die zicli aanvankelijk ingenomen verklaarden
met zijn streven, bleven slechts 8 il 900 over, die
den Mulhipratiors-bond hielpen stichten, welke thans I
meer begrijpelijk Volksbond heet.
Daarna zette spr. net doel en de strekking van
den Bond uiteen, herinnerde hoe de voorzitter der
geheelonthouders-verceniging lid van dien bond is,
en zeide hoe de Bond meer eu meer gewaardeerd
wordt, nuj men hem meer leert kennen, en beseft,
dat /.ij moedig strijdt tegen het duizendkoppig mon
ster, waaraan telkens als een kop wordt afgehouwen
liuks een nieuwe wast. De kamp is zwaar, doch
het doel is edel.
Nog geen kwart eeuw geleden heetten de niatig-
heidsmauneu Jan Saliestoen spr. IS jaar geleden
in de Kamer aandrong op een Drankwet, haalden
zijn vrienden medelijdend de schouders openspraken
van zijn stokpaardje
Hoe sterk de drinkgewoonte in ons land is, schetste
spr. door een zeer treffend voorbeeld. Jaren geleden
was hij in een Duisch nsyl voor drankzuchtigen,
waar een jongmenseh verpleegd wa\ dat aan delirium
leed. Toen deze jonge man aan dezen geheel ge
nezen was teruggegeven, hielden zijn ouders niet op
hij den directeur van dat asyl aan te dringen, hen
toch eens te komen bezoeken. En toen de goede
man aan hun verlangen eindelijk gehoor gaf en
hen te Amsterdam bezocht, was een van de eerste
vragen, die de moeder hem deed„wat mag ik u
o lire eren. een glas port?"
Wil men zijn tevredenheid betuigen aan den
werkman, die een karwei verrichtte, men geeft hem
een borrel. Wil men „Hef" zijn tegenover zijn
bezoekers, men schenkt hun een borrel.
„Drinkgewoonte, gij zijt de ellende en de schande
van Nederland," dus eindigde spr. dit schoone deel
van zijn krnchtige rede.
Vervolgens herinnerde hg hoe de Drankwet tot
stand kwam, in het zelfde land waar een Minister
nauw een halve eeuw geleden een voorstel daartoe
had afgekeurd, omdat het verlies voor de schatkist
te groot zou wezen. Nu hijna 20 jaar geleden sprak
mr. Borgesius in een meeting te Leiden, welke ge
presideerd werd door prof. Modderman, die hem
zeide„Ik weet niet of ik ooit Minister zal worden,
doch indien dit het geval is, zal ik een Drank
wet in het leven roepen."
Reeds zes maanden na zijn benoeming diende de
Minister zijn voorstel in; ue heele pers trok éen lijn,
en met 6 stemmen tegen werd de Drankwet aange
nomen wel is ze niet volmaakt, maar toch heeft
ze reeds veel goed gedaan, al leven we nog in den
overgangstoestand. Wat een goede drankwet ver
mag, is gebleken in Noorwegen waar buiten de
steden in 't geheel slechts 121 tapperijen zijn.
Spr. releveerde nog den sluikhandel en de varende
drankwinkels, en vestigde er de aandacht op, dat
in drie maanden tijd* 31 Gemeentebesturen gebruik
hebben gemaakt van hun bevoegdheid om het aan
tal tapperijen te brengen beneden het wettelijk
Volgens zijn meening is ook de slechte toestand
der woningen een aanleiding om te offeren aan
Bacchus, en dat te dezen opzichte nog altijd niet
veel gedaan wordt, kan blijken uit het gebeurde te
Leiden, waar 15 jaar geleden 600 huizen onbewoon
baar werden verklaard en 2 jaar geleden nog 590
van die huizén bewoond werden,
Spr. wees op de door den Volksbond in 't leven
geroepen stuivers/spaarbanken; de aanmoediging tot
het verrichten van handenarbeid in huis, de pngin- I
tot verbetering der volksvoeding, en op de volks-
kofflehuizon.
Een oogenbik stond hij stil hij de quaestie of al
dan niet in 'lie koffiehuizen bier met een alcohol
gehalte van 3 A 3% moet worden verkocht, en
meende, dat bier don sterkedrank bestrijdt en ver
dringt. Hij herinnerde hoe in Limburg."., in Braband
5 en daarentegen in Noord-holland 12 L. jenever
per hoofd en per jaar gebruikt wordt.
„De Volksbond" zoo eindigde spr. ongeveer „telt
thans nauwelijks 3000 ledenwe zouden er zoo
gaarne 30000 hebben. Doch wat we vragen is niet
geld. maar zedelijken steun in den strijd om vrijheid,
welvaart en zelfstandigheid. Zou ons zoo vrijheids
lievend volk onderworpen moeten big ven aan de
tirannie van den drankduivel Dat volk ontwoe
kerde het lieve vaderland aan de golven der mach
tige zee; zou het nu dulden, dat het te gronde ging
onder enkele druppels van het helsche vocht?
Door den drankduivel te bestrnden wordt een
weldaad bewezen aan het vaderland."
Iu zoover mr. Borgesius, wiens krnchtige rede
meermalen werd afgebroken door een warm applaus.
Slechts willen wij hier bijvoegen, dat de jeugdige
afd. Amersfoort zich mag verheugen in een groot
aantal leden. 107, terwijl Amsterdam slechts 150,
Rotterdam 134, en Den Hang 120 leden telt. Deven
ter, Zwolle, Haarlem, Almeloo en Vlaardingen staan
bovenaan, met 325, 313, 300, 288 en 255 leden.
Heden overleed, na een lang en
smartelijk lijden, in den ouderdom
van 41 jaren, mijn hartelijk geliefde
Echtgenoot,
J0HAN GE0RG STEIGENBCRGER.
eerder Weduwnaar van Mej. WUB-
BERTA GRAAKHITIS, nalatendezes
Kinderen, bijna allen nog te jong
om hun zwaar verlies te beseffen.
Wed. J. G. STEIGENBERGER--
Drost.
Amerongen, 21 Nov. "94.
Heden overleed te Haarlem, in
den ouderdom van 88 jaren, onze
geliefde Vader en Behuwdvader
MATTHIAS VAN THIEL-
J. J. van TH IEL,
G. van TH1EL,
C. F. POORT,
Wed. H. B. van THIEL,
geb. Van Zadelhoff.
Amersfoort, 26 November 1894.
De Heer eu Mevrouw SCHREUDER
betuigen hun dank voor de belang -
stelling bij de geboorte hunner dochter
ontvangen.
Kraamvisites worden hij voorkeur afg>
wacht op Donderdag 29 November.
Voor de vele bewijzen van deel
neming ondervonden bij het overlijden
van onze geliefde echtgenooteen moe
der betuigen wij onzen hartelijkcn
dank.
J. P- G. KOK.
C. R. KOK.
Amersfoort, 26 Nov- '94-
Voor de vele blijken van belang
stelling, ondervonden bij bet overlij
den van hun Echtgenoot en Vader,
betuigen de ondergeteekenden hun
hartelijken dank.
Wed. A. van den HOOFF—
Volp.
P. van den HOOFF, Az.
S. J- van den IIOOFF.
Amersfoort, 26 November '94.
Cs** V oor één cent per week leest men
boekeu uit de VOLKSBIBLIOTHEEK
in de Muurhuizen, (oude Diaconieschool).
Catalogus 10 Cent.
ELKEN' ZATERDAG van 1 tot 3 uur.
hij gelegenheid van de feestelijke herdenking
van het 25-jarig bestaan der
Chr. Jougelings-Vereeniging
Psalm i 190" met medewerking van de
Zangvereeniging r>Looft den Heer", op
DONDERDAG 29 NOVEMBER 1H94
des avonds ten 7£ uur, in de Luthersche kerk.
Als sprekers zullen optreden de Heeren
Prol'. l)r. J. .1. 1'. VALKTON, Eere-Voorzitter,
lis. H. VOORHOEVE, Emer.-Predikant te
't recht, Ds. T ei: HA AR ROM KX1J. Ds. RASCH,
i-n Tji. W. I10LDERU1JK, Voorzitter der
Vereeniging.
Programma's, tevens bewijs van toegang,
zijn ;i 15 cents verkrijgbaar hij den heer
lil. A X K EX BERG, Lavendehlraat on dos
avonds aan den ingang van het Kerkgebouw.
N B. Voor begunstigers zijn volgens kennisgeving gratis
KAARTEN en PROGRAMMA'S V J"
plaatsen verkrijgbaar,
Ondergeteekeride beveelt zich beleefd aan,
tot het les geven in de KNIPMETHODE
(Weener Coupe) tegen betaling van f40.
voor den geneelen cursus, alsmede tot het
leveren van PATRONEN
a 75 cents en het pasklaar maken van JA
PONNEN a f2.—.
Mevrouw de Wed. II. B. van THIEL
Van Zadelhoff.
Zuidsingel. wijk A. 270.
VRIJDAG 30 NOVEMBER 1894
door hetSy mphonie-Orkest
Directeur: G. K. G. van AKEN.
Solisten
Mejuffrouw JULIA LINDEN, Zang.
FIETA DERMOUT, Viool.
1 Symphonic No. 1, op: 21 L. van Beethoven,
2 Aria aus der Oper „Der Wider-
spanstige Zahmung"
Mej. Linden Jferm. Goetz.
3 Concert für Violiue mit Or-
chester (No. 8 Gesangscène)
Mej. Dermout L. Spohr.
ia Aria aus der Ddur Suite Bach.
1 b Sérénadc Roccoco für Erik Meijer-
Streichorehester Helmund.
- i a Romanze Willem Kes.
I b Perpetuum mobile Franz Ries.
Mei. Dermout
I n Meine Liebe ist grüu J. Braknis.
6 5 Vurabend (Brautlieder) Peter Cornelius.
'c Winterlied Homing von Kots.
Mej. Linden
7 Ouverture „Figaro's llochzeit" Mozart.
Aanvang 8 uur.
Abonnementskaarten voor de'vier concer
ten f2.50 per persoon.
Entree op den avond aan het bureau voor
elk concert fö.99 per persoon.
Kaarten zijn verkrijgbaar bij den Kastelein
der Sociëteit Amicitia, waar ook plaatsen te
bespreken zijn op den dag van het concert
i'i fO.lO per plaats.
Garanten-Vereeniging.
EERSTE uitvoering in AMICITIA op
WOENSDAG 28 BOT.IA
door de Koninklijke vereeniging
»Ilet Nederlandseh Tooneel'' te Amsterdam.
Opgevoerd zal worden:
Drama iu 4 bedrijven, naar den roman van
O UID A, uit het Engelsch van
H. IIA MIL TO N.
Aanvang halfacht.
Entree le Rang voor leden der Garanten-
Vereenigiog en hunne huisgenooten /'1.25.
voor niet-leden der Vereeniging 1.75.
2e Rang 1.
Entree-kaarten zijn te bekomen en plaatsen
te bespreken in de Sociëteit AMICITIA op
Woensdag 28 November aanstaande des mid
dags 12 uur. op welk uur de loting voor de
volgorde van net plaatsbespreken zal ge
schieden.
Er bestaat wederom gelegenheid zich alsnog
ö- op de bepaalde voorwaarden als GARANT te
doen inschrijven, indien men hiertoe zijn verlangen aan het
bestuur schriftelijk wil kenbaar maken. (Adres Amicitia.)
LANDBOUW.
In de nabijheid eener Stad met H. B.
SCHOOL wordt te KOOP gevraagd:
IO a 30 A.
met of zonder B 0 E R D E R IJ
Opgave met prijs onder Lett. L 25,
Van DUYL'S Advertentie-Bureau, Keizers
gracht 599 AMSTERDAM.
AMERSFOORT, AMSTERDAM,
Telcphoonnnmmer, Telephooniiunimer
No. 12. No. 1027.
Belasten zich met den en verkoop
van effecten, Treemde banknoten, muntspeciën,
inwisselen van coupons, incasseeren wis
sels, nemen en geven «relden op pro
longatie, verschaffen wissels op alle
plaatsen («>(>k retswissels) in Nederland en
Amerika-
Kantooruren 03 en 7 40 uur.
Het kantoor is gevestigd Muurhuizen B. 206
over de Nieuwstraat.
