Maandag 22 Juli 1895. No. 4477, 44e Jaargang gAKUNTALA. Binnenland. Uitgave Firma A. H. VAN CLEEI te Amersfoort. Verschijnt Maandag- en Doiulerdagiuvmidiliig met gratis Zondagsblad. Abonnement per 8 maanden ƒ1.Franco Ser post ƒ1.15. Abonnement alleen op liet Zondagsblad voor Amersfoort 40 ct, voor liet binnenland 50 ot. per maanden. Advertentiën 1—0 regels 60 ct.elke regel meer 10 ct. Groote letters naar plaatsruimte. Legale-, officieële- en onteigcningsadvert. per regel 15 ct. Reclames per regel 25 ct. Afzonderlijke nummers 10 eenl. Dienstaanbiedingen en aanvragen, uitsluitend voor- en betreffende den werkenden stand, van minstens 5 regels, in het Zondagsblad, per regel5 cent. Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseorkosten in rekening gebracht. Bureau MUURHUIZEN hoek Kortegracht, Wijk B. 60 Telephoounuiuiner 19. Reis-abonnementen. Wij zijn gaarne bereid om, tegen vergoeding van porto, aan geabon-r neerden, die voor korten of langen tijd op reis gaan, de Amersfoortscke Courant en de bladen, welke zij door onze tusschenkomst ontvangén, na te zenden. Opgave van duidelijk adres is vol doende. - Amisfortium illustratum ii. Door het tweede artikel des heeren Van llootselaar is het onderwerp eeniger- mate gewijzigd. Dit verheugt mij, omdat er thans aanleiding bestaat om aan te toonen, dat er te Amersfoort inderdaad iets heeft geschuild, dat niet kon ont snappen aan den geschiedschrijver. lip noemde namen van mannen, die om met Longfellow te spreken left foot prints in the sand of Time (die sporen nalieten in het zand van den tijd). Ik wil hier eenigen daarvan in herinnering brengen meer niet. Zij zijn alom bekend, en gewaardeerd in elke plaats en in iederen kring waar beschaving en weten schap ook maar een weinig verheven is boven die van bewoners van een kraal van Hottentotten. Voorloopig volgt er niet veel meer dan een dorre naamlijst misschien geeft dit aanleiding om de personen van nabij te beschouwen, gelijk de stellig beroemde geneesheer Gode- fridus Versteeg reeds een beurt heeft gehad iu no. 4235 van dit blad, van 5 Juni 1893. Om eens 'op een onzijdig terrein te beginnen wat het vak betreftnemen wij eerst de schilders. Over hen heeft de archivaris geschreven in het Archief voor Nederlandsche Icirnstgeschiedenis van mijn voormaligen chef, den lieer Obreen, VI, 296—310, waar, achter de Naamrol van het Sint Lucas-gilde eenige bladzijden aanteekeningen volgen over hier ter stede geboren schildersdie aanteekeningen zijn uiet volledig, maar geven daarentegen wat men elders niet vindt. Lambert van Noort, in 1571 over leden, schilderde zes der bekende ramen in de kerk te Gouda. Wie nu, als hij, Feuilleton. 51). Naar het Engelsch. Dat /.eg ik niet; maar gesteld dat hot zoo was, zou het dan zoo vreemd zijn? Wees ierlijk, Nickgesteld, dat ik je vroeg je werk, de taak, die jij je tot levensdoel gosteld hebt, op te geven, en dat'ik je in ruil daarvoor een huwelijk aan bood! Neen, neen Het huwelijk is goed en wel, maar welk man zou er dien prijs voor betalen Maar, lieve kind, dat is immers juist de roeping der vrouw Misschien van sommige vrouwen, maar niet allen beschouwen het huwelijk uit hetzelfde oogpunt. Er bestaan meer roepingen dan éene. Hoor eens Kate, een man is geen Wees huis of een Tehuis voor vcrlatenen. .lij beschouwt de zaak veel te ernstigje behoeft voor den man niet alles op te geven. Natuurlijk houdt men zich zoo in het begin, maar op den duur is het voldoende als je een paar diners geeft, en een paar vergaderingen en partijen bijwoont, 's Morgens drink je mot je man een kopje koffie, en als hij 's avonds thuis komt, zorg je, dat je hem opwacht en een nette japon aanhebt. Mij dunkt, dat is zoo moeilijk met. Gerust, probeer het maar eens met mij Kate; je zult zien hoe eenvoutiig het is. Ik begrijp ook heel goed, dat het je niet genoeg zou zijn, alleen je echtgenoot en niemand anders gelukkig te maken, en dat vind ik juist heel goed. Je hebt een bijzonder samen met de Crabeth's genoemd wordt en als Deken van het Antwerpsche schil dersgilde sterft, mag meetellen onder de vermaarde kunstenaars van het land en is geen kleinsteedsche beroemdheid. Het valt mij in, dat ik, de schilder kunst vooropplaatsende, moet zorgen ge matigd te zijn. Als adsistent van den reeds genoemden Hoofddirecteur, directeur der heerlijke schilderij verzameling iu het Rijksmuseum te Amsterdam, en werk zaam in de toen door de in bruikleen gegeven bibliotheek van prof. J. A. Alber- dingk Thijra zeer uitgebreide boekerij naast het Prentenkabinet, heb ik gedu rende enkele jaren gelegenheid gehad, iets van de kunst te zien en te vernemen. VVenn man so in einem Museum ver- bannt ist," gelijk Faust dat zoo zegt, is acht uur daags opgesloten te zitten onder een tienduizend boeken, een paleis vol schilderijen en ontelbare „prenten" niet alles voor een vrijgeboren wezen, maar men leert er iets en, het moge vreemd klinken, de kunstgeschiedenis waardeert ook hetgeen slechts volledigheidshalve in de verzameling wordt gebracht. Dit zal mij echter niet verleiden om de Amers- foortsche kunst te overschattenop de zaak zelve kunnen wij later terugkomen. Daar is nog Jacob van Campen, die in Italië een overdreven neiging voor de bouwkunst in hoogere beteekenis op vatte, en daarin ook de onsterfelijkheid heeft verworven, maar hij was oorspron kelijk schilder, die om de kunst naar Rome ging, en van ziju werk kan men ook te Amersfoort nog op dezeB dag keunis nemen. Een zijner leerlingen is Matthias Withoos, die eveneeus naar Rome ging, de leermeester was van drie zoons en een dochter Johannes, die, na te Rome gewerkt te hebben, als Hofschilder in Saxen Lauenburg stierf; Pieter, die zich te Amsterdam vestigde Frans, die te Batavia ouder be3chermiug stond van den gouverneur-generaal Camphuys en die later terugkwam, door de rampen van 1672 te Hoorn ging wonen en daar overleedAlida, de dochter, is meer algemeen bekend dan misschien wel van deze Amersfoortsche schilders vermoed talent om de inenschen gelukkig te makenlaten wij de voorwaarde stellen, dat je mij eerst ge lukkig maakt, en dan kan je verder de zoivun- je goedheid laten stralen over de geheele mensoh- heid. Je zult zien, hoe goed het gaat, als wij zulk een verdrag sluiten en het nakomen. Be proef het toch eens met mij. O Kate, ik heb je zoo lief, ik moet je hebben, je weet niet hoe gelukkig ik je zal inaken, als je maar wilt. Ik weet, dat je goed voor mij zoudt ~.ijn, Nick, je zoudt alles doen wat een man vermag maar het is niet de man. die het huwelijk ge lukkig of dragelijk maakt, het is de vrouw. Ik zou öf jou, óf het andere deel van mijn werk verwaarloozen. en in beide gevallen zou ik mij ellendig en slecht voelen. Zulk een geluk is niet voor mij weggelegd. Op dit oogenblik kwam Tarvin's naakte hand tegen den ring in zijn borstzak. Hij scheen hem nieuwe kracht te geven, de kracht om zich te beheersohen, en niet door een uitval van drift zijn geheele zaak te bederven. Kate, zeidc hij, het is nu de tijd niet om ons te verdiepen in denkbeeldige gevarenwij hebben te doen met een werkelijk bestaand. Je bent hier niet voilig ik kan jou hier niet laten en ik zelf kan hier niet blijven. Daarom vraag ik je dadelijk met mij te trouwen. Maar ik beu niet bang; wie zou mij kwaad doen Sitabahia, antwoordde hij wrevelig. Maar datdoet er ook niet toeik zeg je, dat je niet veilig benten ik weet wat ik zeg En jij O, ik tel niet mee. De waarheid, Nick wordt. Wij moeten ook haar tot eeu betere gelegenheid bewaren. Jordanus van Hoorn leerde Jan Apel doorn en had zeil Gerrit Toorenberg tot onderwijzernien vindt in hun werken een samenhang, die aan een eigen school doet denken. Van Gerrit Louwerisz Stellingwerf wiens voornaam eerst bekend werd door mijn monographie over Houbraken, is hier werk van 1637 Tot onze eeuw behoort Kuijtenbrouwer, doch de beroemdste als ik dat woord zoo eens mag bezigen onder dezen is Nicolaas Pieneman, die hier gedoopt werd 15 Januari 1809 en te Am sterdam overleed 30 December 1860, de zoon van Jan Willem, die ook een dochter had, een veelbelovende schilderes, die echter reeds vóór haar twintigste jaar overleed. De Pienemans waren uit het Omabrücksche en hebben zich in de tweede helft der 18e eeuw hier te lande geves tigd. Dat Nicolaas een onzer beste historie schilders is geweest en een aantal vor stelijke en voorname personen heeft gecouterfeit, is vau algemeeue bekendheid. Is hier misschien nog van ziju werk, dat nog aan het oog der kunstliefhebbers is onttrokken of ontsnapt Slot volgt.) In liet antwoord van den beer De Savornin Lobman op het, verslag der Eerste Kamer over zijn voorstel tot wijziging van art. 54 der Schoolwet, handhaafde deze zijn ineening, in 1889 uitgesproken, dat hij zich niet kan voorstellen, dat na aanneming der wet van 188!) een volksbeweging tegen «le dan be staande sehooltoestanden zou kunnen worden uitgelokt, mits de wet eerlijk worde uitge voerd. Hij zou het zeer bejammeren, indien de strijd over de beginselen, die in 1889 is vol- streden, heropend werd en meent, dat het be doelde Unie-rapport, die heropening ook geens zins beoogt, veeleer poogt haar te voorkomen althans indien men zich blijft plaatsen op het wettelijk standpunt, dat de overheid alleen waarborgen van goed onderwijs vordert, maar de richting, waarin men het onderwijs geven wil, volkomen vrijlaat. l)e voorsteller erkende het bezwaar, dat de Nu, ik heb altijd gezegd, dat het te Topaz beter was dan ergens anders op de wereld. Dus jij loopt gevaar, misschien groot gevaar Nu, ik geloof juist niet, dat Sitabhia een hand zou uitstrekken' om mijn kostbaar leven te redden. En hij zag haar gli ulachend aan. Dan moet je dadelijk vertrekken en geen minuut verliezenje moet niet wachten. Dat zeg ik ookik kan heel good buiten Rhatore, maar niet buiten jou. Je moet meegaan. Meen je, dat jij hier zult blijven, als ik het niet doe, vroeg zij wanhopig. Neen, dat zou een bedrieging zijn. Ik zal op je wachten. Nick, kouit het door hetgeen ik je vroeg te doen vroeg zij eenklaps. Je hebt mij niets gevraagd. Ja wel; en het is zeker mijn schuld? Wat meen je? Dat ik met den koning gesproken heb? Dat is slechts de inleiding van het drama. Daarvoor ben je niet verantwoorde lijk, Het eenige waarvoor je op dit oogenblik verantwoordelijk bent, is ons heider vlucht. Je bent hier geen uur zeker van je leven en ik geen seconde. Nu ziet je in welk een verlegenheid je mij brengt. Integendeelik toon je een doodeenvoudig middel aan om er je uit té redden. Je zelf! Nu ja; ik zeide immers, dat het eenvoudig, niet dat het schitterend was; bijna ieder ander zou meer voor je kunnen doe" dan ikduizenden zijn oneindig beter dan ik maar niet een bemint je zooals ik. O, Kate, Kate, heb vertrouwen in mijik sta er je voor in, dat ik je] gelukkig regeering bij haar voorstellen aan de roon, om ontheffing te verleenen van de verplichting tot aanstelling van ondenvijzei-s, uitsluitend geleid zal worden door subjectieve inzichten, maar wanneer men zich indenkt in de ge vallen, waarin het verzoek om dispensatie kan voorkomen, blijkt het minder gewichtig dan het oppervlakkig schijnt. In den regel zal de dispensatie gevraagd worden voor reeds bestaande scholen, die geheel ingericht zijn op een grooter aantal onderwijzers. In zulke gevallen is een objec tieve maatstaf onnoodig en de wetgever van 1889 heeft ten aanzien van een veel gewich tiger punt, nl. de opleiding der bijzondere onderwijzers zeer veel overgelaten aan de subjectieve inzichten der elkander opvolgende ministers. Het doel van het voorstel kan niet bereikt worden door liet verleenen van dispensatie by de Kon. besluiten ter uitvoering van art. 88 genomen. Dat liet peil van het on lerwijs zou kunnen dalen door dit ontwerp, betwistte de voorstel ler. Nog steeds kost oprichting van bijzondere scholen groote inspanning terwijl de aan- kweekinw van bijzondere onderwijzers niet van de schoolbesturen afhangt, maar beheerscht wordt door andere factoren nl. vraag en aan bod en de zekerheid van een behoorlijk be staan. Bij verwerping van dit ontwerp zou juist liet peil van tiet onderwijs zeer worden verlaagd. De practische bezwaren achtte de voorsteller niet overwegend. De eenige gren zen, waarbinnen de minister zich zal hebben te bewegen, zijn die van zedelijkheid en ge zond verstand. De Eerste Kamer heeft met 25 tegen 18 stemmen het ontwerp goedgekeurd. De Eerste Kamer der Staten-generaal is Vrijdag uiteengegaan met het plan om in <lit zittingjaar niet weder te keeren; althans de notulen van die vergadering, als vermoedelijk de laatste iu het zittingjaar, zijn vastgesteld vóór de Kamer uiteenging, zoodat het wets- voorstel-llartogh betekkelijk het Wetboek van Burgerlijke rechtsvordering tot het vol gende zittingjaar is blijven liggen. De Regeering heeft aan de Tweede Kamer een c red iet van f4500 aangevraagd voorde invoering op 1 Januari 1896 van strafregis ters en signalementskaarteu volgens het stelsel Bertillon o.a in de politiebureelen te Rotterdam, Amsterdam, en 's-Gravenhage, alsook in de strafgevangenissen. Van regeeringswege is medegedeeld, dat eeu bende Atjehers de Chineesche wijk van zal maken. Neen, neen, je moet heengaan. Hij schudde het hoofd. Ik kan je niet verlaten. Denk je werkelijk, dat de man, die je liefheeft, je hier in de wil dernis zou laten, zonder iemand om je te be schermen Dat nooit. Kate, lieveling, kom met mij mee. Je martelt mij, doodt mij, door mij te noodzaken je ook maar een oogenblik uit het oog te verliezen. Ik zeg je, dat een doodelijk gevaar dreigt. Nu je dat weet, zal je toch niet blijven? Je zult toch je leven niet opofieren voor die schepselen? Ja, riep zij uit, terwijl zij opstond en de oogen ten hemel sloeg. Ja. Als het goed ia voor hen te leven, is het ook goed voor hen te ster ven. Ik geloof niet, dat mijn leven van mij ge- ëischt zal wordenmaar moet het zijn, dan geef ook dat. Tarvin zag haar aan, verbluft, ontmoedigd, niet meer wetend wat te doen. Ik kan niet. Vaarwel Nick. Het is genoeg Hij nam haar hand. Goeden avond antwoordde hij. Mij dunk ook, dat het voor van daag genoeg is. Zij zag hem angstig na; eensklaps sprong zij opMaar jij gaat toch Gaan? Neen, neen! riep hij. Nu blijf ik, al zou ik een geheel leger moeten oprichten, mjj zelf als koning laten uitroepen en den zetel der regeering opslaan in het rusthuis. Ik gaan? Zij strekte de hand uit, als om hem terug te honden, maar hij was reeds vertrokken. Wordt vervolgd).

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsche Courant | 1895 | | pagina 1