Donderdag 29
October 1896.
No. 4610,
46e Jaargang.
Stadsnieuws.
Wantrouwen.
üitgave
firma A. H. VAN CLEEPF
te Amersfoort.
Verschijnt Maandag- on Dmidenlagnamiddag mot gratis Zondagsblad. Abonnement per 8 maanden 1.Franco
per post ƒ1.15. Abonnement alleen op het. Zondagsblad voor Amersfoort 40 et., voor hot binnenland 60 ot, noi
8 maanden. Advcrtontiön 10 regels 00 et.; elke regel moer 10 ot. Groote letters nnar plaatsruimte. Lcgule-
oincieüle- en ontcigeiiiuesndvort. nor rcirel 15 et. Reclames per1 -
letters nnar plnutsruin
-.Mgeningsndvert. per regel 15 et. lteelnmoR per rogol 25 ot. Afxonderlijkii
Dienstaanbiedingen en aanvragen, uitsluitend voor- en hotrotronde den werkenden stand, van minstens 5 regels, In hot
Zondagsblad, per regel5 oent.
Bü ndvertentiën van buiten de stad worden do inciisseorkosten in rekening gebracht.
Bureau
KORTEQRACHT 50
Telephoon 19.
Een lange Raadszitting, Dinsdagvan half twee
tot bij half zeszóo lang, dat zij velen Raadsleden
te machtig werd en het debat dreigde to eindigen
faute de débattantsop het laatst, met kunstlicht,
en de gebruikelijke versterking van de gaskroon
door de petroleumlamp.
De heer Hamers ontbrak met kennisgeving do
heer Van der Want kwam wel laat, doch hij kwam.
Wel mocht de Burgemeester opmerken „stilte
vóór den storm" toen de begrooting voor de Schut
terij (in Ontvangst en Uitgaaf f2690) voor het Bur
gerlijk armbestuur (f S900, met een subsidie uit de
Gemeentekas van i'8507.68) en voor het Burgerwees
huis (f 18 471.84) worden afgehamerd en er in gingen
als koek. Doch bij het tweede punt, hot request
van de agenten van politic 3e klasse om vorhooging
van hun jnarwedde, welke tui f275 bedraagt, kwam
reeds een vraag van een der leden die even o'poneerde
tegen het voorstel van B. en W, om het request in
handen te stellen van liet Dageljkseh Bestuur, ter
overweging, terwijl hij liet gaarne in de volgend»
vergadering behandeld zou zien. Ju ren volgende
vergadering, meende de Voorzitter. En aldus ge
schiedde.
Na deze vuurpijl kwam geheel hot oratorisch vuur-
i het request van ingezetenen,
Gi'kingen over liet onder
werk.
Eerst tengevolge
wijs op do Meisjesschool en <ie Jongensschool le
Tot goed begrip diene. dat liet. vrij onbepaalde
„ingezetenen" zich beperkt tot 13 (zegge: dertien)
van de ruim 100 gezinnen wier spruiten een dier
scholen bezoeken.
Oók mag wel eens gezegd al is 't heleend
dat tegen beide scholen zekere agitatie te werk is
gesteld, dat ze in een vrij, of misschien wol, zeer
ongunstig licht zijn geplaatst, docli dal nu een hel
der licht hen bescheen en ze ongerept zijn gebleven
der inrichtingen vat" onderwijs hier tonstede.
Het zeer lijvige dossier toch, dat ontstaan is ten
gevolge van (lit request, toont ten duidelijkste aan,
dat alle school-autoriteiteu eer hulde brengen aan
de.beide betrokken schoolhoofden, dan dat zo ook
maar éen verwijt tot hen richten.
Het request heeft even wol iets goeds tot stand
gebracht en wel uitbreiding van onderwijzend per
soneel en voorziening in het onderwijs in gymnastiek.
Opgemerkt werd, dat veel kinderen, die hier do
scholen bezoeken van elders komen en in hun jong
leven dikwyls reeds meer scholen bezocht hebben,
dan zij jaren tellen. Dat dezen niet zoo goed mee
kunnen, ligt voor de handmaar toch om een
voorbeeld te noemen van de 7 meisjes die examen
doden voor de H. B. S. zijn er 6 geslaagdvan de
145 jongens zyn er slechts 82 afgewezen, of liever
slechts 24, want 2 deden her-examen in September,
1 ging naar Zutphen, 2 waren te jong, 2 volgden
niet den geheelen cursus en 2 konden door her
haaldelijk ziek te zijn niet alle lossen bijwonen. Zulk
een resultaat pleit fen voor het onderwijs en voor den
vlijt der kinderendat ze in hun vrijen Woensdag
en Zaterdagmiddaguren door de hoofden nog eens
extra worden geholpen, mag niet strekken tot ver
wijt; het gebeurt schier overal en alleen komt lof
toe aan de hoofden, die hun weinigen vrijen tijd
zoo geheel belangloos geven.
Bovendien de hier bedoelde scholen zijn geen
Feuilleton.
12)
Vrij naar het Duitscli.
Godfried had het niet bemerkt, want hij zag
nu van den anderen kant Martin aankomen,
die nadat hij zijn broeder gezien had, zijn schreden
verhaastte. Martin droeg een elegant lawn-
tennis kostuum, een lichten pantalon van flanel
met een breeden, bouten gordel, eon zijden
hemd met omgeslagen kraag, een lichten vilten
hoed, lichte stofschoenen met guramizolen, en
had een raket in zijn hand.
„Ik ben blij, dat ik je hier vind," zeide Martin,
toen hij bij Godfried was gekomen. „Maar maak
je eerst van dien man af. Ik moot je alleen
spreken."
Godfried keek verwonderd om ea zag op
korten afstand Attenhófer, die zijn hoed in
zijn handen ronddraaide. Nu sprak Godfried
hem barsch toe;
„Ben jo daar nög? Ilc heb je toch gezegd.
Schuifelend kwam Attenhófer nader, en op
een onuitstaanbaar schreievigen toon stiet hij
de woorden uit„Mijnheer de rechterIk
heb hongerEn als een mensch honger
heeft
„Kom praatjes!" riep Godfried woedend uit.
„Als je wilt werken, behoef je geen honger te
lijden I Maakt, dat je wegkomt
vóoiseliolon voor do 11. li. S. en nis requostrniiton
kregen wat zo verlangden, zou hot Raadsbesluit
waarbij de school des hoeren Nagel werd uitgebreid
ter ontlasting van do H. B. r>. ongedaan gemaakt
worden,
Dc grieven zijn in hoofdzaak ongegrond gebleken,
doch ten duidelijkst» in aan liet licht gekomen,
dat enkele ouders vergaten, dat de kinderen zolf
moeten werken. Hot is toch wel wat, onbillijk om
den onwil der leerlingen te wljteu aan .doschool.
In dien zin spraken mr. Heyligers, de hoeren
Van Esveld, Van Kalken, Kleber en Van Eek, en
mr. Van Zijst.
Dc heer Wethouder van Onderwijs beantwoordde
hen, zeggend, dut hem hoogst aangenaam was, zóó
veel goeds omtrent dc scholen te hooren. Do
groote vrijgevigheid van don Rand (die nu woor
bijna f J6 000 toestond voor het openbaar Lager
onderwijs) is beloond door do gevolgen.
Wat do klacht over het conihinceren van klassen
betreft, daaraan zal zooveel mogelijk worden tegemoet
gekomen, en dit kan, uu hot personeel is uitgebreid
iulusschcn kan voor vakken als gymnastiek, zingen
enz, de samenvoeging van enkele klassen behouden
blijven. Het onderwijs in gymnastiek lieoft echter
zijn bijzondere bezwarendie lessen kunnen niet
gegeven worden aan de 11. li. S.ön liet tijdverlies
feu onregelmatigheden, dio reeds vrocgovvoorkwameu,
verhinderen dat. Ook liet lokaal dor school aan
de Beekstraat verdient geen aanbeveling, óok omdat
bet niet uitsluitend als gymnastieklokaal gebezigd
wordt. Wat rest el' (Ills? Kun imparl lokaal b(jbou
wen. Maar is daartoe geld V lfin bovoudieu, men
moet niet woor hot onderwijs doen geven door oen
leeruur; geschiedt dit, dan zul het, als voorheen,
dokici sbrioljos regenen.
Dc resultaten der examens warön inderdaad hoogst
gunstigweinig scholen, ook buiten de Gemeente,
kan do lieer Wethouder aanwijzen, die zulk een
schoon succes hebben en de lieer Van der Nagel
is boven des doctors lof verheven hij is geheel on
al toewijding.
Wat betreft do vraag om het zeer lijvige dossier
iu druk tu doen verspreiden, althans ter kennis te
brengen vnn adressanten, dit ontraadt du hoer Wet
houder ten sterkste. Er komen tal van onaangename
expressies iu voor, aan hot adres van ouders en
leerlingen.
De Commissie van Toezicht op liet Lager onder
wijs acht het request och medewerking dor ouders
cu stelt deze op /.eer hoogen prijs, llaar conllisiu
eindigt aldus„Dc commissie is van oordeel, dat'
de kluchten overdreven zijn, dat weinig gelet is op
het goede, en dat het minder goede tu breed wordt
uitgemeten. Men velgele niet, dat men de methode
van onderwijs niet kan deovotoeren, en ook dat zij,
die er thuis op hun gemak over zitten te denken,
daarom nog niet ultyil bevoegde beoordeelaars zijn."
Do Burgemeester, concliuloerend, herhaalt nu,
dat van de ruim 100 belanghebbenden omstreeks
16 requeatreerdon. De indruk van het den scholen
nnngewrevene zul in do gemeente wel niet zóo groot
zijn of deze besprekingen in het openbaar zullen
haar nu wel hebben iiitgewiselit.
Als hot dossier werd openbaar gemankt, zou uien
groote kans bobben om later minder ware adviezen
te ontvangen.
Hel eind was dan ook, dat het request, overeen
komstig het voorstel van B. en W., word aangenomou
voor kennisgeving.
Een requst van bewoners van den Bissehopswig,
houdende verzoek om die straat te verlichten, werd,
alweder conform liet prioadvias van B. en W. z.li.st.
afgewezen, omdat die weg niet aan do gemeente, doch
aan pnrtieulioren behoort.
En toon kwam dc Gemeen tcbegrouling voor 97,
sluitende in Ontvangsten en Uitgaven met oon be
drag van f211 728.31
Aanvankelijk groolo stilte; bij dc Uitgaven
was eerst alleen do hamer aan hot woord volg
nummer 1. klop; volgnummer 2, klop; enz, tol
nummer 60. Toen kwnnioi de poppen aan't dansen.
't Betrof de regeling dor salarissen op liet. kantoor
van don Gemeente-ontvanger. B. en W. wilden diens
plaatsvervanger f 100 moor toegekend zien.
Waarom 1 vroeg de heer Van Kek toon nu wy ion
do lieer Fortuiju dit verleden jaar vroeg, waren er
geen termen. Wel heeft men oen oproeping geplaatst
in I)o Gemeentestem", doch niet in dc plaatselijke
bladen en spr. meent wel, dat hier ter stede iemand
te vinden is, die voor dio bezoldiging het ambt
wensoht.
De lieer Van Beek wilde, beginnen by hot begin,
met den gemeente-ontvanger, die er wel. on niet
mot zijn plaatsvervanger dio er niet is. liet salaris
van dc lieer Ontvanger is vastgesteld, doch in Oen
bijna historisohen tijd, toon de Clomoonlobegrooting
nog geen ton was, terwijl ze nu ruim 2 ton bedraagt
hoeveel arbeid wordt or nu niet gevergd van (Ion
Ontvanger, sedert degoinoento zoozeer is uitgebreid?
Men denko aan de nieuwe Inkomstenbelasting.
Ook de heer Gerritsen achtte oen bezoldiging van
f1500 niet iu overeenstemming met don guvorderdon
arbeid, niet het renteverlies mui do borgstelling
van f 22OH). En van dat tractenienije moot de Ont
vanger tuig een plaatsvervanger bekostigen.
Ook de hoeven Visser, Croockcwiteu Van Kolken
spraken in dien geest.
Edoch de Voorzitter vond de t'yd voor deze zaulc,
welke het Dftgelijnsch Bestuur oonigzins ontweken
heef' wel een beetje ongunstig. Iljj vreesde voorn),
dat hot verzoek om vorhooging van salaris geen goed
onthaal zal vinden b(i Gedeputeerden, nu een alge-
ambtenaren binnen niet te lnngcu lijd wordt over-
geling der Gemeente-fiiuiiiciün door dc Hoogo ro-
gcoi'ing welhaast een voldongen feit zal wezen,
Besloten word, bij Gedeputeerde Staten con voor
stel aanhangig te maken om het tractoiuent van
den Goinoonic-ontvnngor van l'löüO op f1700 to
brengen. De post voor bureaukosten van den Ge-
mceiito-onlvaiigfcr werd mol f100 verhoogd, om de
bezoldiging van den ambtenaar, aangewezen om den
ontvanger te vervangen, op f300 to kunnen brengen.
Tegen slemdon (de herren ('olosso, dl'. Groonohooiu,
Van Esveld, Van Eek en Tromp van llolst).
Bij punt 60 b tot 71 weer: klop, klop. Bij 72
(keuring van vleesch) wees mr. Heyligers er op, dat
we hier leven onder oen Verordening welke r
38 jaar oud cn dan ook zoor verouderd is. Tooi
gemaakt werd, in 1868, was er nog toezicht door (le
Kommiezenliuisjes aan du poorten, doch nu is er
nagenoeg geen behoorlyk toezicht mogelijk.
Ds. Grooncboom antwoordde namens de Gezond
heids-commissie, Toezicht is onmogelijk indien niet
alle omliggende gemconten meewerkenen wat zul
dan nog van heinde cn verre clandestien worden
ingevoerd en meegebracht in huiultasschon, koffer
tjes. enz. enz. Hij (loet voorlezing van oflicieclo uiode-
uoeiiiigeii, welke een heel vreemden dunk gaven
van hetgeen in export-slachterijen zonal wordt ge
daan. Alleen con Rijkswet kan helpen.
Mr. llelyigcrs meent, dat eon Abattoir ook veel
goeds zou iloon, doch dat is te duur oon opinio
welku lijnrecht staat tegenover die van oen ons
„Mijnheer dc rechterherhaalde Attenhófer
op nóg dringender toon. En toen hij zag, dat
Godfried zich niet liet bewegen om ook maar
even naar hein om te zien, ging hij vooruit
schuivend naar Martin en zeide toen weer op
dien schreierigen toon„En u, mijnheer, hebt
u dan ook geen medelijden met een ongeluk
kige
Martin wilde zich gaarne van deu lastigen
bedelaar ontslaan, greep iu zijn zak en gaf hem
een gulden.
„Laat ons nu mot rust."
„Dank, duizendmaal dank," zeide Attenhófer,
terwijl hij het geld in zijn zak liet glijden. „En
als li ooit iemand noodig hebt, die iets moet
te weten kotnon Martin maakte een af
werende beweging bij die woorden. „Het kun
eens te pas komen," vervolgde Attenhófer
„Dan vraagt u maar in bot detective-instituut
i.Vigilantia" Akkerstraat 17, naar Jozef Atten
hófer. Nogmaals mijn innigen dank, mijnheer do
graaf!" Hij verwijderde zich.
Toen hij het lick gesloten en zijn lined
opgezet bail, hief hij zijn hool'd op en gmg
nu zeer vergenoegd naar de naastbijzijnde
kroeg.
„Waarom heb jo dien armen drommel zoo
slecht behandeld vroeg Martin, „Anders bon
jo niet zoo onvermurwbaar."
„Omdat dio vlegel niet beter verdient," ant
woordde Godfried.
„Voor zijn plcizier zal wel niemand gaan
bedelen," zèido Martin „hut kan toch wol cons
voorkomen, dut men zoo iemand noodig heeft".
En als om zijn geheugen te versterkeu, herhaalde
bekend vakman, dio in dit woord wellicht aanleiding
vindt om do zaak eons uiteen te zetton.
lutiissolion merkte dc Voorzitter op, dat doorhol
vorschorpto toezicht thans roods veel minder wordt
afgekeurd dat» toon spr. do oor had bonoemd to
wórden tot Burgemeester van deze Gemeente, terwyl
or moor wordt to koop geboden.
Hot traktement van deu Inspecteur van politie
word, in weerwil van ootiigo door mr, l'rikken go-
opperde bedenkingen, van f600 op f700 gobraubt;
hot imnvangs-traotomont dor agenten van politie 3e
klasse weru verhoogd van 1'476 tot f500.
Ook hot traotemont van den Gomcoute-architect
word mot f KM) verhoogd.
Bij nummer 83 kwam weer een grooto wisseling
van gedachten. Do hoor Visser wilde f8760 doen
schrappen, omdat by be. troting van het geduolto
van bi t SmaUcpad bij liet Ccntraal-station oon nutte-
lunze uitgaaf achtte. Wat men diuir ook brengt,
wordt tocli Htiikgorodoii door do kolenwagens or
muolkarron en al verbetert men daar ook vandaag
dun inderdaad slechten wog, morgen zal hy wcor
vuil cu stuk zijn. Do Spoorwegmaatschappij be
schouwt dat terrein eenvoudig als losplaats on daar
schijnt niet vool aan to doen.
IWath/liooroii Gerritsen, Klobor, Van Esveld on de
Dtwoudui' van Publieke werken namen dool aan
dit koion-debut, waarbij ook andere slecht bestraat*
stadsgedeelten werden tov sprake gobracht, en loon
hot voorstol-Visser in stemming kwam ...staakten
dc stemmen, zoodat do post wel op do Begrooting
blijft, d >ch hot geld alliums nu nog niet wordt
bestemd voor do bestrating van hot „looh niet in
goeden staat te houden" wegje bjj bet station on
cio heer Vissor althans voorloopig een kleine
f3800 bespaard*.
Nog Óen volgnummer (lor Uitgaven gaf aanleiding
tot gedachtouwissoliug on wol 108, Jaarwedden
onderwijzend personeel nan de Isigero scholen.
Waarom, zoo vroegen do hoeren Van E> k cn
Van Kalken, krijgt een dor onderwijzers niet de
Vorhooging waarop hy volgons zyn dionstyd nun-
spraak hooft? Ook do hoeren Gurjoiuino oti Kleber-
spraken ln dien geest.
Uo Wethouder van Ondorwys antwoordde, dat
het hom speet, dat deze teero quaestie in hot open
baar werd behandeld, oiudat ook do kinderen cou
ranten loion en hut prestige van bedoelden onder
wijzer thans moet lijden.
Wol adviseerde het Hoofd der school gunstig,
doch dc Gom missie van Toezicht wist. dat do be
trokkene niet in alles zoo voldeed, dat hij in de
termen viel voor dc vorhooging. Daarom stelde do
Commissie hot Schoolhoofd eon pertinente vraag,
waarop doze wel anders moest antwoorden, oon ant
woord trouwens, dat de Commissie als 't ware reeds
keilde toen zij baar missive verzond, al luidde ook
liet advies van den hoor schoolopziener gunstig. Een
voorstel tot vorhooging van den botrekkeljjkou be-
grootingspost werd echter ingetrokken, nadat do
voorzitter do verzekering had gegeven, dat het ieder
lid va don ltaad vrijstond, alsnog een voorstel tot
verhoogfag van hot traotoment van bedoelden on
derwijzer aanhangig ie maken, en dat, indien daar
toe besloten werd, dc post ruimte liet om dio vor
hooging uit to betalen.
Ihj de „Inkomsten'- deed de heer Vissor nog oon
poging om hut staangeld op de weekmarkten ver
hoogd te krijgen, desnoods mot 00%, iets waarover
reeds vroeger van gedachten is gewisseld en waartoe
ook de Kamer van Koophandel adviseerde. Nering-
doende ingezetenen, die op hoogo lusten zitten,
wordt oon Bohorpe conourrentie aangedaan, vlak voor
iiij„Vigiluntia, Attenhófer."
,,'t Is te hopen, dat jij met zulle volk toolióok
nog niet behoeft om tu gaan," zeide Godfried,
die til zeer slecht geluimd scheen.
Martin keek zijn broedor verbaasd aan.
„Toch óok nog niet? Ik begrijp jc niet."
„Ik zal liet jo bij gelegenheid wel eens duide
lijker zeggen."
„Wat heb je toch?" vroeg Martin. „Je ziet
er zoo knorrig uit."
„Ik heb mij geërgerd."
„Dat spijt mij vandaag dubbel, Ik wilde juist
de dames, die bij Tomplin op visite zijn en die
ik op de koffie genoodipd hob, aan je voorstel-
Ion. Maar als jij hen zbo knorrig aankijkt.."!
„Zou je liever zien," vh 1 Godfried hem in dc
rede, „dat ik maar niet oor den dag kom
Dat is mij ook aangenamer." Hij deed een stap
naar dc koffietafel om zijn hoed en de aelen,
die bij op den stoel gelogd bad, op te nemen,
„Ik vind je al zeer onaardig I" riep Martin
hem ernstig verwijtond na.
Godfried bleef staan en koek weer naar zijn i
broedor,
„Onaardig, omdat ik geen plcizier hob in jo
bijzondere amusementen Daar kan ik tot mijn
spijt niots aan veranderen."
I „Ik verlang volstrekt niet, dat jo dool noemt
aan mijn „bijzondere nmusomonton," zooals jo
zegt," hernam Martin verstoord. Maar ik heb
verondersteld, dat wij do plichten van een gast
heer to zamen waarnemen, als (kin van ons hier
bezoek ontvangt. Het is natuurlijk gemakkelijk
voor je om hier stoornis te brengen."
„Juist om geen stoornis onder je vrienden tc j
I brongen, vind ik het beter, dat ik er niet by
ben," hernam Godfried.
„Jo afwezigheid alleen is reeds meer dan vol-
doendo oin mijn gasten te ontstemmen."
„Hoezoo? Ik ken do dames immers volstrekt
niet 1"
„Jo weet zeer goed, dat juffrouw Hand en
juffrouw Frohnsdorf tot het tooneel bohooren.
Die dailies weten wel, dat in onze maatschap
pelijke kringen een zeer vooroordeel tegen de
zangeressen noersoht
„Waarvoor nnar mijn mooning ook allo reden
bestaat," vervolgde Godfried.
„Niet in allo gevallen 1" hernam Martin „en
in dit geval in 't geheel niet. Eu daar do dames,
die ik verwacht, dat vooroordeel niet verdienen..."
Godfried maakte een lichte buwoging om zyn
ongelooviglieid te toonen. Martin verhief zyn
Stom en zeide: „Ik weet het!"
„Hoe zou jij dat weten?" vroeg Godfried mot
ecu glimlach, die zijn broeder onaangenaam uan-
deed'.
„Informeer naar juffrouw Sand, waar jemaur
wiltzeide Martin opgewonden en zeer gedo-
oideerd. „Ik zolf heb de nauwkeurigste inlich
tingen ingewonnen. Zelfs de luster heeft zich
niet aan huur gewaagd! Ik bc:i geheel zeker
van mijn zaak! En daar deze dainos hetzelfde
rooht hebben op oorbied als alle andore fatsoen-
In ke meisjes, zijn zij in hun netelige positie
bijzonder gevoelig. Als jij nu niet by hut ge
zelschap komt, Ot jo niet mot hen wilt bemoeien,
zullen -/.ij dat als'een opzettelijke demonstratie
beschouwen en zeh met recht gekrenkt voelen.."
Wordt vervolgd.)
