Donderdag 25
Maart 1897.
No. 4652,
46e Jaargang.
ARME JACK.
Binnenland.
Dit gave
firma A. H. VAN CL E E FF
te Amersfoort.
Verschijnt Maartdag- en Donderdagavond. Abonnement por 3 maanden f 1,franco per
post ƒ1.13. Advertcntiën 16 regels GO cent; elke regel meer 10 cent. Groote lotters naar
plaatsruimte. Legale-, oflicieële- en onteigeningsadvertentiën per regel 15 cent. Afzonderlijke
nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
Buroau
KORTEÖRACHT56
Tolephoon 11).
Bij dit nummer behoort
een Bijvoegsel.
Nationale Tentoonstelling
van Vrouwenarbeid.
(INGEZONDEN).
Het einde der 19e eeuw kenmerkt zich
door een goeden geest, die. zoo ik hartelijk
hoop. tot iedereen zal doordringen: de geest
van met en voor elkaar te levenDe vele
Toynbee- en Liefdadige Vereenigingen, zoo
wel op neutraal als op godsdienstig gebied,
de YVijkvereenigingen en Ziekenverpleging,
warme voeding en kleeding voor arme
schoolgaande kinderen, vereenigingen tot
werkverschaffing, kinderbonden, en zooveel
meer. leggen alle getuigenis af van deze
bewering.
Duizenden uit alle rangen en standen
werken hieraan mee, maar toch is de deel
neming niet algemeen, leder hiertoe op te
wekken zal, naar ik vertrouw, de uitkomst
wezen van het streven der Vereeniging
«Nationale Tentoonstelling van Vrouwen
arbeid", wier doel het isverbetering te
brengen in den toestand der vrouw. Om dit
te bereiken, zal de Vereeniging U laten zien,
wat de vrouw reeds doet en met U bespreken,
wat zij nog kan doen, waarin verbetering
moet of kan aangebracht worden.
De Tentoonstelling, in het Kroningsjaar
onzer Koningin te houden, zal in stilte hulde
brengen aan de Moeder, die met zooveel
zorgen Haar kind grootbracht, die in waar
heid den Moedernaam verdiende. Hoewel
nu nog geen groep aan de Moeder en hare
trawanten baker, dienstbode, kinderjuffrouw
en gouvernante is gewijd, kan dit toch nog
gescliieden en zal mogelijk ton gevolge
nebben, dat er naast de kook- en huishoud
scholen, opvoedingsscholen of -cursussen
zullen komen, die een zegen voor het nage
slacht zullen zijn.
In Groep I, Maatschappelijk werk, zal men
toonen, wat de vrouw doet op gebied van
Armenzorg, Toynbeewerk, enz. Door verge
lijking van het tentoongestelde kan hierin
verbetering komen en door bekendmaking
medewerking worden verkregen.
Groep ll, Mandei en Nijverheid, geeft aan
hoe de vrouw zich op dit gebied kwijt, hoe
zij daar uitstekende diensten bewyst, maar
ook, hoe dikwijls zij in te ongunstige om
geving werkt, of voor te karig loon.
Wie onzer denkt nog niet mot ontzetting
Feuilleton.
Vrij naar het I'ransc.h.
1).
Het was een kleine, witte hond, met lang, zijde
achtig haar, afgesneden ooren, een zwarte plek
op een der oogen en een stompje als staart
een mager, vreesachtig dier, dat men des avonds
in de schemering zag zoeken en snuffelen in
goten en vuilnishopen, waarop arme lieden het
geringe overschot van hun middagmaal wierpen'.
Wanneer hij niet geheel voor zich zelf had kun
nen zorgen, zou het er voor hem treurig hebben
uitgezienwant, hoewel hij een meester had,
die veel van hem hield, zooals deze zou gehou
den hebben van de zon, indien hij die had
kunnen zien, ofschoon hij hem liefkoosde, zooals
bij de horinnering aan zijn vrouw, zijn kind en
kleinkind helaas! alle drie dood beminde,
toch kon do brave man zijn hond niets anders
schenken dan zijn genegenheid. Doch hoe mach
tig zij ook is, de liefde kan niet altijd brood
koopen voor een uitgehongerdon hond, zelfs som
tijds geen been voor hem oprapen.
Caleb was reeds meer dan twintig jaron blind
vóór dien tijd was hij een goed, krachtig werk
man, die nimmer een tafel zonder eten of een
haard zonder vuur gekend had. I lij was gehuwd
met een gezond, flink boerenmeisje, dat hom
een jaar na hun huwelijk een dochter schonk,
eon lief, bluuwoogig kind, dat zij Martha doop-
aan de uitkomsten der Enquête, nu juist 10
jaren geleden op zoo eenige wyze door die
Commissie, inzonderheid door haren Voor
zitter, wijlen de heer Verniers van der Loelf,
geleid, toen wij o. a. vernamen, dut in eune
fabriek te Amsterdam sliet, werk der vrouwen
relatief zwaarder en afmattender was dan
dat der mannen", en dat van diezelfde
vrouwen soms 30 uren achtereen arbeid werd
gevergd zonder schafttijd, slechts met een
uur nachtrust op eene «zuchtte plank".
Dank zij die die Enquête is er veel ver
andering in dien toestand gekomen, maar
toch is er helaas nog veel onredelijks go-
bleven, ook op het gebied van huisvlijt, waar
bijv. moeders soms voor 15 en 20 centen
een geheelen dag hard inoeton naaien. Die
treurige toestanden zal deze Groep aan hot
licht brengen, waardoor verbetering zal tot
stand komen.
Wat de vrouw op het gebied van Weten
schap en Kunst, Groep HI en V, reeds hooft
geleverd, zal zeker ieder aangenaam treffen
en de Geschiedenis,'Groep IV, zal ons loeren,
hoeveel de vrouw tot de beschaving heeft
bijgedragen.
Groep VI, Onderwijs, zal in «Ie eerste
plaats aantoonen, hoe do vrouw werkt, aan
wie na de moeder de eerste ontwikkeling en
karaktervorming der jeugd is toevertrouwd.
Moge haar arbeid meer gewaardeerd worden,
zij daardoor in gunstiger omstandigheden
komen, maar mogen ook vooral do bewaar
scholen Fröbelscholen worden. De uitkomsten
van het Lager onderwijs zullen mogolijkden
stoot geveii, dat dit eenvoudig en practisch
ingericht wordt en meer beantwoordt aan
de behoeften der vrouw. Onderwijs in koken,
handwerken en huishoudkennis komt meer
in aanmerking dan tot dusverre het geval is.
Dit zal orde en spaarzaamheid kweeken,
wat de nationale welvaart moet vermeerderen.
De vakscholen kunnen toonen, wat daar ge
leerd wordt; hun statistiek zal zekere
aanwijzen, dat de oud-leerlingen een nuttigen
werkkring bekleeden en iu eigen onder
houd kunnen voorzien. Mogen het werk en
<le uitkomsten aanleiding geven tot meer
dere oprichting, wat voor de vrouw een
zegen zal zijn. Middelbaar en Honger On
derwijs zullen blijken geven, dat de vrouw
Freule J. tie Bunch Koniper meent, dal „re
denen vim bescheidenheid en practijk toch kunnen
beletten zulke lijsten, tlie daarover uitkomst neven
openbaar te maken". Belang en Kocht 1 Februari
'97. Ik deel door niyn ondervinding en ervaring
dit gevoelen niet en zou niet weten, waarom, als
de Hiingseho Industrieschool dit kan bekeud maken,
de andoro dit niet zoudon kunnen doen.
ten, muur dut door ieder Mattie werd genoemd.
Op de school, waarheen Mattio gezonden werd,
leerde zij borduren en naaien. Zij scheen niet,
zooals haar ouders, geschikt te zijn voor ruw,
zwaar werk; zeker bestemde de Hemel haar voor
een anderen levensloop. En als dan eenmaal,
wanneer haar ouders, door ouderdom verzwakt,
niet meer voor haar zouden kunnen werken, een
brave jonge man, waardig om haar de zijne te
noemen, om haar hand zon vragen, welnu dan
zouden zij haar aan hein geveli en beiden zegenen.
Maar Mattie was nog geen tien jaar oud en
haar ouders waren nog in de volle kracht van
hun leven, toon Caleb door een vreeselijlc onge
luk getroffen werd. In de fabriek, waarin bij
werkzaam was, woedde een hevige brand on in
zijn ijver om het goed zijns meesters te redden,
ontving hij zware brandwonden aan het gelaat,
de armen en do borst. Men vervoerde hem naar
het, hospitaal, waar hij liefderijk verpleegd werd.
Toen hij het een maand later verliet, waren
zijn wonden wel is waar geheeld, doch hij luid
voor altijd het gezicht vorloren.
Hoezeer zou zijn vrouw geweend hebben, als zij
daartoe den tijd had gehad. Doch toen, evenals
nu, was tijd geld waard, on moedig toog zij aan
den arbeid om het dagelijksch brood te ver
dienen. De lcloine Mattie borduurde niet meer
naaien en breien was voortaan buur lot, want
met hot eenvoudig naaldwerk ten behoeve van
de nuasto buren kon zij van tijd tot tyd eenige
francs verdienen.
Dit duurde op deze wijze ongeveer tien jaron.
Caleb verving do vrouw des huizes, mankte do
maaltjjden gereed en zorgde voor do verdere
huishouding, voorzoovor hij dit doen kon zon-
met vrucht hier werkzaam is.
Wie uwer ernstig ziek is geweest en eene
liefdevolle moeder bezat, herinnert zich niet
dankbaar die heerlijke oppassing, die on
vermoeide verzorging on beaamt niet ten
volle: «de vrouw is de aangewezen per
soonlijkheid om zieken to verplegen"; en
wie uwer aan bet ziekbed stond van een
die u lief was, zich zoo machteloos gevoelde
tegenover de ziekte, die vaak te wjjderi was
aan bet overschrijden van de eenvoudigste
regelen der gezondheidsleer, zal bet niet
toejuichen, kennis te kunnen krngon en
verspreiden van hygiëne Groep Vil.
In Groep VIII, landbouw, kan men zien,
welk belangrijk aandeel de vrouw daarin
neemt. In bet bloemenvele is bot zoo te
wenschen, dat veel moisjos werkzaam zijn;
met smaak kunnen zij schikken, met liefde
verzorgen. Dit, vak on de hoenderteelt zijn
uitstekend geschikt voor minder sterken,
die door werken in do frissche lucht krach
tiger worden.
De vrouwen in Oost- en West-Indiö zullen
in Groep IX liet Moederland toonen, watzij
vermogen.
Men zal zoodoende elkaar loeren kennen
or elkander meer waardoeren.
Moge de Vereeniging blijven bestaan ten
zegen voorde vrouw in hot bijzonder, voordo
maatschappij in hot algemeen
Mannen en Vrouwen, gy zult U gedrongen
gevoelen mee te werken aan «lit grootsehe
plan. Elke gift, hoe klein ook, is de ver
eeniging hartelijk welkom; on gooit ieder wat,
dan wordt de Tentoonstelling in waren zin
des woords een nationale.
Zij, die in eens IT>(),- storten, worden
donateursdio 120.in eens gevon, of ge
durende 5 jaren, jaarlijks f5.— zijn leden,
die oen stem kunnen uitbrengen. Beiden
krijgen vrjjen toegang tot de Tentoonstelling
en kunnen tegen halve entreeprijs voor
drachten c. a. bijwonen.
Zij, dio flO.— in eons of gedurende 2
achtereenvolgende jaren fö.betalen, ont-
vange ueou bijna doorloopen do vrijkaart,
voor de tentoonstellin.
Wie zich wil aansluiten of beschik
baar stollen, rich te zich tot do Secretaresse
van liet Bestuur Mevrouw Scholten-Com-
melin te Amsterdam, tot do Secretaresse
van de Financiöele Commissie Mojoiikvrouwe
M. A. van Hogondorp, Hallstraat 30 's-Gra-
venhagc, of lot de Pomiingmeesteresse Mej.
M. van Dijk, Comtnissionnaire in Effecten,
Amsterdamsche Veerkade 27, 's-Gravonliage.
A. II. VAM WIJLEN.
der to kunnen zien. Zooals in dergelijke om
standigheden zoo veelvuldig gebeurt, deden
daarentegen de vrouwen liet werk van don man.
Aan huur nooit vorHiiuwondon Ijver en onafge
broken arbeid was het te dunken, dut er geen
gebrek in de stille woning hoorschte, en al moch
ten somtijds de tydon wel eens kommervol zyn.
toch gelukte hot haar, van tijd tot tyd een
broeder of zuster bij te staan, dio nog ongeluk
kiger waren dan zij.
Toen kwam er verandering, In bot gedeelte
dor stad, waar zij woonden, brak een besmette
lijke ziekte uit en do brave moedor was eender
eerste slachtoffers. Caleb was geheel on al ont
moedigd; Mattie weende zich bijna blind. Wel
hervatte zij den arbeid, ninur inet veel minder
lust en ijver. Tastende naar den weg, bedelde
Caleb van huis tot huis om werk hy bood aan
om voor een halven frano por dag al het werk
te verrichten dat men hom zoo opdragen. „Ik
ben zoo sterk als een reus," zoido hy. „Dat is
waar", werd dan geantwoord", miuir oen blinde
reus is tot niets nuttig, en wy zijn te arm om
dagelijks een huiven franc weg te werpen".
„Ik zal naar het Werkhuis gaan", zeulo Caleb;
„niemand zul kunnen zeggen, dat ik geleefd heb
vun den arbeid mijner dochter, zonder zelf iets
te doen."
Toon sloeg Mattio de armen om zijn hals, hem
furieokonde huur niet te verlaten, en in tranen
uitbarstend, vertrouwde zij hem een geheim toe,
dut zij niet aan haar stervende moeder had dur
ven niedodeelonzy was in hot geheim gehuwd
met een jonge man, die haar het hof had ge
maakt, en die haar verlaten bad zonder te zeg
gen wuurheen hij ging, en zonder haar zelfs de
H. K. H. Prinses Sophie der Neder
landen, gemalin van den regeerenden
Groot-hertog van Saksen-Weimar-Eise-
nach, is Dinsdagavond te Weimar plot
seling overleden.
Prinses Wilheltnina Maria Sophia Louise,
zuster van wjjlen Koning Willem III,
werd 8 April 1824 te 's-Gravenhage ge
boren, huwde daar 8 October 1842 Karei
Alexander, destjjds Erfprins, thans Groot
hertog van Saksen-Weimur.
Ver van haar vaderland, datdeilooge
Vrouwe zoo innig liefhad, bleef zy Neder-
landsche.
Is dit plotseling sterfgeval een zware
slag voor ons in de laatste jaren toch
reeds zoo herhaaldelijk beproefd Vorsten
huis, het Nederlandsche volk zal niet
minder het verlies betreuren van deze
even edele als weldadige Vorstin, wier
nagedachtenis iu dankbare herinnering
zal worden gehouden.
HM. MM. zullen als gewoonlijk na Paschen
II. I). juurlyksch bezoek uan Amsterdam
brengen.
De Eerste Kamer is bijeengeroepen togen
Maandag 5 April, des avonds huif negen.
Krachtens art. 2Gder Drankwet wjj vestig
den duur reeds in een vorig nummer de aandacht
op zullen in 1902 de vergunningen voor het
verkoopen van sterkedrank vervallen voor
hen dio ze na 1 Mei 1881 verkregen. Wanneer
door het sluiten van die lokalen er minder
vegunningen zyn verleend dau het maximum
veroorlooft, hoe zullen dan, vraagt Aellaagsche
rrt„ dan nog vergunnlgen wordentoegekend
Zal men ze verloten of aan de de hoogstbie
denden verpachten
Die keuze zal echter in 1002 zulk een
moeilijkheid niet geven, meent bet blader
zul van do strenge toepassing van art. 20
nog niets komen: men zal er wol iets op vindon
en dit »iols" zal dan zóo zyn, dat men dan
duidelijk maakt, dat het werkelijk ernst is
met de Drankwet en de wet houdbaar zal
blijken, die reeds een zoo belangrijken invloed
ten goede hooft uitgeoefend en niet derhnlve
dan ook mag vallen.
zekerheid te laten of de naam, waaronder hy
hnur gehuwd had, wel de zyno was.
Deze niouwo ramp was voor Caleb een nieuwe
gelegenheid om den dug te vloeken, wuurop hij
net gezicht vorloren had.
„Indien ik nog hut licht mijnor oogen had,
zou ik tot uan net einde der woreld guun om
hem te zoeken, dio schande bracht over rnyn
naam. O! mijn God! uw hand woogt zwaar op
my", riep hij uit, zyn blinde oogen opwaarts
slaande.
Mattie ging van dag tot dng achteruit. Zij
putte zich uit om haar klanten te behouden.
11oo handig was zij, en welke lieve zomerkleedje»
vervaardigdu zy voor do winkeljuffortjes,diodes
avonds gingen wandelen.
Weldra kwam er eon tweede Mattie, een kloin,
teer schepseltje, evenals do eorato Mattio met
blonde haren en hemelsblauwe oogen. Ofschoon
bij den man vervloekte, die zoo lafhartig vrouw
en kind verlaten had, was de geboorte van het
meisje voor Caleb een zonnestraal op zyn in
duisternis loopend levenspad niemand duobt on
zorgde met meer toegenegenheid voor het
welzijn van de kleine dun do oude, blindo groot
vader.
Want Caleb word snel oud. Hem ontbrak hot
eerste van allo voorbehoedmiddelen een eerlijke,
gorogeldo arbeid en evenzoo het tweedegoed,
gezond voedsel. Was het te vorwondoren, dat
zijn rug zich kromde, zyn voorhoofd van rim
pels doorploegd, zyn haar dun en grysword?
Hoe die drio armo wezens do vyf volgende
jaron leefden, begreep niemand.
Wordt vervolgd.)