Donderdag 23
September 1897.
No. 4704,
46e Jaargang.
Binnenland.
VERGIFT.
Uitgave
Firma A. H. VAN CL E E FF
te Amersfoort.
Verschijnt Maandag- en Donderdagavond. Abonnement per 3 muan-lon f I.franco per
post f Hu. Advertentiën '1U regels 00 cent; elke regel meer 10 oont. Groote letters naar
plaatsruimte. Legale-, oiïicieële- en onteigeningsadvertentiën per regel 15 cent. Afzonderlijke
nummers iO cent.
Rij advertentiën van buiten de stad worden do incasseerkosten in rekening gebracht.
Bureau
KORTEGRACHT58
Tolophoon 10.
In de veroenigde zitting van de beide
Kamers der Staten-generaul hield II. M. de
Koningin-Regentes Dinsdag de volgende
openingrede
Mijne lleercn!
Rij den aanvang van dit zittingjaar is het
Mij aangenaam U ter behartiging van'sLands
belangen opnieuw bijeen te zien.
Worden Mijne dierbaarste wensclien en
die van het Noderlaudsche Volk vervuld,dan
zal voor hot einde van dit zittingjaar Mijne
beminde Dochter de Regeering aanvaarden.
De algemeene toestand, zoowel in het
Moederland als in de Koloniën, is in menig
opzicht bevredigend.
In handel, scheepvaart en nijverheid is
uitbreiding merkbaar.
Hier te lande was de oogst van onder
scheidene gewassen gunstig. Door de heer-
scheude ziekte onder het vee en de daaruit
voorvloeiende belemmeringen van den vee-
uitvoer werd nochtans groot nadeel ge
leden.
Op Java heeft de suikerindustrie te kam
pen met moeilijkheden.
De betrekkingen met de buitenlandsche
Mogendheden blijven van den meest vriend-
schappelijken aard.
Zee- en landmacht vervullen hare taak
met ijver en opgewektheid, Aan den moed
en de volharding van het Nederlandseli-
Indische leger, door de vloot krachtdadig
gesteund, breng Ik warme hulde, die olfers
diep betreurende, welke nog steeds gevergd
worden om in Atjeli, ten bate van
rust en vrede, onze macht duurzaam te
vestigen.
Gewichtige arbeid wacht U in dit zitting
jaar.
Een wetsontwerp tot afschaffing der dienst-
vervanging hij de militie, als voorbereiding
van de hervorming der levende strijdkrach
ten, hoop ik U eerlang aan te bieden.
Vereenigiiig van de belangen voor de land
bouwbelangen bij éen Departement van Al
gemeen bestuur wordt U voorgesteld.
Wetsontwerpen zullen tl worden aange
boden tot betere veiliging en berechting
van kinderen en jeugdige personen, tot re
geling van den leerplicht, en tot wettelijke
verzekering van werklieden tegen de gevolgen
Van ongevallen in bepaalde bedrijven.
Weldra bereikt II voor Nederlandsch-
Indië een ontwerp-mijnwet, benevens een
voorstel betredende het uitvoerrecht op
suiker.
Feuilleton.
Do ontwerpen betreffende het Militair
Strafrecht en de Krijgstucht worden opnieuw
ingediend.
Wctsvoordrachten tot verbetering van
maatschappelijke toestanden, met name be
treffende de volkshuisvesting, den arbeid en
het armwezen, zijn in bewerking.
Aan de versterking der Rijksinkomsten
door wijziging van liet tarief van invoer
rechten, met behoud zijner bestaande grond
slag, wijdt Ik Mijne aandacht.
Op Uwen ijver en Uwe toewijding tot
volbrenging der veelomvattende taak, dieop
U rust, blijf Ik bij voorduring staat maken.
Mogen Uwe werkzaamheden, onder Gods
zogen, strekken tot welzijn van ons dierbaar
Vaderland
In naam der Koningin, verklaar ik do ge
wone zitting der Staten-Generaal te zijn
geopend.
Na de lezing werden HM. MM. op de ge
wone wjjze uitgeleid.
Maar toch geschiedde er nog iets, dat
vooral' niet officieel was vastgesteld en naar
de verklaringen van de oudsten, die het kun
nen weten, nog nooit in ons parlement is
gebeurd.
Er wordt een kreet aangeheven, zoo zegt
de verslaggever van De Telegraaf. De tach
tigjarige afgevaardigde Donnep, de deken der
Kamer, roept luide«Leve de Koningin
en heel de aanzienlijke vergadering stemt
met den kreet en roept luide drie maal
achtereen: «Leve de Koningin!"
Dat was een mooi, een treilend oogenblik.
En dat het publiek op de tribune niet. mee
deed, was niet omdat men het niet gaarne
gaarne had gewild. De kreet werd onder
drukt omdat men vreesde, dat daar waar
alleen do gerechtigden mogen praten, hun
ook alleen het juichen toekomt.
Onze jeugdige Koningin zag er in de
hoogste mate aanvallig uit en was niet geïn
timideerd door de hooge vergadering.
De juichkreet verrastte Haar en de Re
gentos. Reiden werden daardoor blijkbaar
hoogst aangenaam aangedaan.
Het is wellicht niet ondienstig, er eens op
te wijzen, dat heel wat personen hun kies
recht kunnen verliezen door de wijziging van
het belastingjaar voor het Personeel.
Dit loopt nu niet meer van Mei tot Mei,
maar van 1 Januari tot 31 December. Het
laatst verloopen belastingjaar is op 1 Januari
a. s. het belastingjaar, dat met 31 December
eindigde en men moet dus om in 1898 kiezer
te kunnen zijn, het belastingbiljet van het Per
45).
Er kwnni een vurige begeerte in Adrian op om
Gabriello ook eens buiten liet tooneol te hooren
spreken. Op de planken had zij slechts de hoog
dravende, gezwollen taal der melodrama's gesproken,
zij had daar een vervolgde onschuld voorgesteld, dus
spreekt liet vanzelf, dat haar toon weeklagend, lar
moyant geweest was, maar hoe sprak zij in het dn-
gelijkscho lovon Ilij sprak daarop do tooneelspeel-
ster bedeesd aan.
U hebt vanavond op het tooneel zeer veel
auccès gehad, mejuffrouw, zeide bij,
Gabrielle keek hem verwonderd aan, maar iu-
plaats dat zij antwoordde, deed do directeur bet
voor baar en wel op barschon, onvriendolijken
toon
Zij beeft altijd veel succës, daarmee vertelt
u niets nieuw»; overigens zyn wij niet gewoon te
spreken niet iemand, dien wy niet kennen.
Dat was duidelijk, maar Adrian wilde het toch
niet verstaan,
Neem mij niet kwalijk, mijnheer, maar ik zou
gaarne kennis met u willen maken. Ik wensebto
mij namelijk als tooneelspeeler aan uw gezelschap
te verbinden, voorloopig zonder gngo.
Hot hyonngczicht keerde zich nu geheel tot Adrian
en de donkere oogen van Gabrielle richten zielmis
werktuiglijk op hot innemende, vrijmoedige gelaat
van den jongen man.
Bon je reeds aan het tooueol geweest 1 vroeg
Berger.
Neon, antwoordde Adrian openhartig.
soneel over 1897 ten volle hebben betaald.
Door de bezwaren, aan <le invoering ver
bonden, zijn echter vele aanslagbiljetten eerst
in Juli en enkele wellicht, nog later toege
zonden.
Waarschuwingen en aanmaningen zijn nog
niet overal ontvangen, zoodat vermoedelijk
thans (einde September) velen nog niets zul
len betaald hebben op een belastingbiljet, dat
uiterlijk 21 Januari hoogstens 28 Februari
reeds ten volle moet zijn afbetaald.
liet. aanslagbiljet in de Grondbelasting is
tijdiger ontvangen en zul dus niet zooveel
bezwaar opleveren, doch men vergeto niet,
al is liet slechts uit sleur, dat ook de laatste
aanslag dier belasting vóór 1 Februari ge
heel moet zijn betaald.
De aanslagbiljetten in de Vormogensbelas-
ig en in de lied rij ISbolasling loopen van1
Mei tot I Mei. liet is dus voldoende, dat van
deze heide belastingen do oude biljetten zijn
afgedaan; de nieuwe oefenen eerst in 189!)
invloed uil op het kiesrecht.
Er is reeds weder eon open plaats in de
BUWe Tweede Kamer.
De heer .1. Zijp Kz., die op 15 Juni in liet
district Enkhuizcn werd herkozen, is plotse
ling overleden.
Naar men verneemt hoeft de heer Rohrens
ingenieur en secretaris der ontbonden Staats
commissie voor ile droogmaking der Zuider
zee, van den Minister van Waterstaat in op
dracht gekregen het opmaken eener Memorie
van toelichting voor een eventueel voorstel
tot liet maken van den dam tot afsluiting
der Zuiderzee,
Aan de gevolgen van de hevige ongesteld
heid die hem onlangs heeft getroffen is
Maandagmiddag te 's-Gravenhage overleden
de luitenant-generaal W. P. J. Ilennus, in
specteur van hot wapen der infanterie. Deze
even bekwame als moedige hoofdofficier be
gon zijn militaire loopbaan als eenvoudig
soldaat en klom zoo op tot het hooge ambt,
dat hij bekleedde. Een belangrijk deel van
zijn leven bracht hij in Indië door, waar hij
dapper meevocht, zoowel tegen Boni als bij
de krijgsverrichtingen op Borneo, waarvoor
liij eervol werd vermeld. Wegens de be
teugeling van vreemde Europeescho mili
tairen te Somurnng in 1800 werd hij beloond
met de Militaire Willemsorde.
Van generaal Ilennus zyn vele voorstellen
uitgegaan tot verbetering van het leger en
van den toestand van den soldaat. Hij be
hoorde tot do commissie voorde vernieuwing
van het Militaire strafwetboek.
Een werkman van de Plottery to 's-Gra-
votiliugu heelt, naar de liaagschc Courant
mededeelt nu eerst een toestel te bobben
uitgedacht voor, electrische observatieposten
bij schietschyven, waardoor de man in de
kuil geheel overbodig wordt, en do ol'licier
naast den -schuttel' op een instrumentje in
zyn hand waarneemt hoe het schot heeft
gotruiïon nu een inrichting uitgedacht,
waardoor het personeel in een spoortrein
wordt gewaarschuwd, zoodra oen wagenas-
begint warm to loopen.
Al melden du bladen tegenwoordig weinig
uit Atjeh, loeli blijkt uit het volgende, dat
ons kranig Indisch leger lang niet op zijn
lauweren rust.
Do uitreiking dor docoratiüu voor in A(joh be
dreven holden feilen hooft VrHdog 20 Augustus to
Batavia mot groote plechtigheid en militair vertoon
plaats geluid.
Door alle troopOD van do gnrnlzoonon Welto-
iden, ltyswyU en Meester-Cornolis word aan do
igonnaimlo „riddorparado" deolgouoiuon; do ka
pitein adjudant Idenburg las liet Koninklijk besluit,
waarbij do decoration voldoend zijn, voor. Do logor-
ooiniunndaut, generaal Vetter, hechtte eigenhandig
don nieuwen ridder» hot kruis op do borst, nadat dezen
den eed luid afgelegd ouder het gehavend vaandel van
liet lOo bataljon infanterie. Dit vaandel heeft in de
dagen van don Padri-oorlog bange dagen meege
maaktde krijgers, die onder dat dundoek Htrednn,
volbrachten onder andere hot van bovonmonsohe-
lijko zelfvorlooohoning getuigende holdonfeit van
r-oegoer Malintang.
Daarop naam generaal Vottur hot woord en nio-
oroordo nog een» do wapenfeiten die aanleiding
hebben gegeven tot dozon hugelUkon feestdag.
De verslaggever van do Javu Botte heeft de rede
voering niet volkomen kunnen verstaan de gene
raal moet echter ongeveer het volgende guxogd
bobben Toon do regeering hom nn don aanval
van Tookoq Oomur tot haren commissaris luid be
noemd om in Atjch naar bevind van zaken te han
delen, had hfj don tnomualigon kolonel ÖUmifoort
uitgekozen om onder zijn leiding als militair bu-
volhobbor op te tredenon in zijn verwachting
van dozon word generaal Vetter niet teleurgesteld,
want do militaire oporatlün werden door dun kolonel
mot schitterend succes ten einde gebracht. Don 30.
Maart 18111) moesten du door niaróelmusées bczotto
blokhuizen, die geheel dour vijanden waren ingo-
worden ontzet, en hjj dio golegonlioid toonden
i'cclu.nflstfoK voor hot oorst tot wolko holdon-
daden zij in staat zün. Do luitenant Stoop on do
sergeant. I'aiunau onderscheidden zich al dadelijk
hij dc bestorming van de inosdjid Lam Djnmoe
en Lam Dada; hjj een onverhoedsuhou aanval,door
als Indische militairen vorkloode Ajohors, snouvelde
de luituuant Vuiju.U aan het hoofd eener afdooling
imti'óchnusudo»; sergeant l'nnmnn wijfoldo geen oogen
blik, nam hol bevel over dio brigades op zich atta-
cuerrde opnieuw en droef do vijand vo ,-r zich uit
waardoor hot Hjk van den betreurden ofllcior in onze
handen bleef, Bij do nachtelijke overrompeling van
van Kota-llatoo, onder nu wijlen dun luitenant M.
Des te beter, zeidc de directeur, dan ben jo
ten minste nog niet bedorven. Beter in het geheel
geen school dan cén slechte. Ik wil het wel eeus
met je boproeven.
Het gesprek verstomde weder. Een paar minuten
later stond Gabrielle op, kuikte Adrian nauw merk
baar con groet toe en verliet als een Bpookgestalto
de gelagkamer.
Zelfs de andere gaston, die in het lokaal zaten,
keken het meisje, dat zich met strakken blik voort
bewoog als oen mechanische pop, vol bewondering
na en liet scheen oen voradeining te geven toon zij
wog was.
Een eigenaardige dame is dio jnflrouw Ga
brielle, zesde Adrian, die nu mot den directeur nun
liet tafeltje alleen zat.
Carol us Borger zag Adrian doordringend aan 011
zijn gelaat werd zoo mogelijk nög torugstootender
zyn oogen fonkelden zóo dreigend, dat de jonge
man er van schrikte.
Jo wilt met mij meereizen zeide bij ophitsen toon.
Zeker, dat wil ik, antwoordde Adrian.
Welnu, wanneer je dat dan wilt, neem je dan
eens en voor altijd voor, mij nooit met vragen om
trent juflVouw Gabrielle lastig lo vallen, sprak de
directeur.
Een kwartier daarna, waarin Carol us Berger geen
woord meer gesproken had, stond Adrian op en
begaf zich naar zijn kantor. Slapen kon hy evenwol
nietook nl sloot by de oogen, toch zag lty steeds
het liyena-gczicht van den directeur en bot lyken-
gelaat van Gabrielle voor zich.
Deze eerste nacht buiten dc ouderlijke woning
was voor Adrian verre van rustig, Toeli (lacht hy
niet aan terngkeeren, integendeel, hy hoopte, dat
do kunst, hoivi voor alle wederwaardigheden rijkelijk
zou schadeloos stellen.
Toon do morgen zyn eerste vale schemering in
dc kamer wierp, stond Adrian op met bleek gelaat
cu omkranste oogen.
In den voormiddag werd hy door den directeur
aan do overigo loden van het gezelschap als nhs
collega voorgesteld. Allen begroetten hem op do
gedwongen wijze, welke steeds het toeken van zoor
weinig oprechthoid is. Vooral de jeune premier,
die luisterde naar den poütischcn naam van Zwirn,
vertrok zijn taunklcurig gelaat toteen vriendolyken
glimlach.
Ily zag in Adrian Eels zoo noemde do zoon
van Benedict Keiler zich hier eon mededinger,
die hem wel eens kon overvleugelen.
De directeur stelde hot nieuwe lid van zhu gi
zolscliap oolc aan Gabrielle voor on doze boog slechts
oven liet hoofd, maar zoido niets,
Do eerste maanden, die Adrian by hot reizondi
toonoelgezelsohiip doorbracht, kunnen wy zwygond
voorbijgaan.
Het scheen, dat Carolus Borger talent in hem be
speurde, want Adrian Fols bad spoedig oen repor-
toiro van hoofdrollen en een doodsvijand don
jeune premier Zwirn.
Om dezen bekommerde hy zich oohter niet veel,
maar dos te moor voelde hy zich aangetrokken tot
do blceke Gabrielle.
HÜ speelde dikwyls mol haardaarbij moest hy
soius haar hand grypun, zijn urn» om haar middel
alaiiii, zijn lippen op haar gelaat drukken, wanneer
liet in du vol voorkwam. Ilij heelde echter wanneer
hy er aan daoht, Gabriello in ernst to kussen. Zyn
gedachten hielden zich dag en nacht met haar
bozig, maar hy wist niet of liet liefde was, dio hjj
voor Gabriello gevoelde.
Hot gezelschap speelde in oen kleine Beiorseho
stad en logoorde iu liet zindolijko hotel, dat op do
markt stond. Laat in den avond zaten Adrian en
do eerste acteur in de gelagkamer onder een lleseli
wijn. In oen anderen hoek van het vry ruime
lokaal zaten conige vookoopers kaart to spelen. Adrian
on do eerste acteur, die Itasler heette, zaten daar zeer
ongestoord, want niemand kou itooren watafj spraken.
Hosier was oen forsoh gebouwd man mot oen
goedig gelaat. Hij was bij hot gezelschap do oenigo
voor wien Adrian vriendschap gevoelde en daar hy
bovendien don post van regisseur bekleedde, kou
by Adrian dikwyls goede wenken en aanwijzingen
geven. Do oude tooneelspeeler was niet zeur spraak
zaam alleen wanneer hy con goed glim wjjn ilrouk.
raakte zijn tong los en Easier was lang geen vijand
ven drinl
Adrian luisterde gretig i
on wat kon bij oen Jongen acteur, dio blaakte voor
zyn kunst, moor bulangslelling opwekken dan ver
balen uit liet loonoollovon 'I Juist had Itasler met
zichtbaar welgevallen oen glas rootten w|jn geledigd,
hy haalde diep adem, strekte zyn gespierde armen
uit en begon weer zijn lotgevallen to beschrijven.
- Ja, niyn jonge vriond, zeide hij, ik zou mis
schien tegenwoordig aan oen der hoftheaters geün-
f;ageord zyn, wanneer een vrouw niet myn gohoele
oopbaan had bedorven. Eerst meende ik oen engel
gevonden te hebben, ninar toen zy mijn vrouw go-
worden was, veranderde dio engel weldra in oen
duivelin. Z|j was een onboteokenuild toonoolapoel-
ster Ik vervulde loon reeds een eerste ontplooi. Ik
heb haar rollen ingestudeerd en een goede actrice
van haar gemaakt en wat is myn dank geweest?
Dat zij van my wegliep,dut z\j togen my intrigeerde,
zoodat ik nergens engagement kou krygon, dat zy
thans als een eerste kunstenares gevierd wordt en
dat ik moot reizen niet Carolus Borger, dien gek,
dien viunpyr. Ju, zoo gaat bet in de wereld.
l)e oude tooneolspolcr glimlachte bitter.
Adrian huivordo.
U hobt don dirooteur oen vnmpyr gonoomd,
zeide hy, ja u leunt wel gelyk hebben. Tot dusverre
heb ik zijn gelaat by den kop van een hyena ver
geleken. maar nu moet ilc erkennen, dat liet moor
overeenkomt mot dal van een vnmpyr.
Wordt vttrvolytl).
