Stadsnieuws.
Binnenland.
iu dienst moeten gaan op de stoomtrawlers
en stoomloggers. In plaats van het weinig
opleverende visohwater homt 200000 H.A.
vruchtbare bouwgrond, welks goede bodem
bekend werd uit 1049 boringen.
De behoorlijke afwatering zal tal van epi
demieën bekampen.
De kosten bedragen 189 millioen, verdeeld
over 33 jaar en dus 5 a (i millioen per jaar;
na 9 jaar zal de N. afsluitdijk gereed zijn,
welke 40 millioen kost; na 17 iaar zal de
Wieringcrmeer droog zijn en heel wat goede
bouwgrond zal dan reeds zijn drooggelegd.
Men bedenke wel, dat voor de Staats
spoorwegen 200 millioen, voor de waterwe
gen vaii Rotterdam en Amsterdam 100 mil
lioen werd uitgegeven.
De Zuiderzee-commissie stelde voor, den
afsluitdijk te doen maken door bet Rijk, de
drooglegging te doen geschieden door parti
culieren, onder garantie van tiet Ryk. De
Stuats-commissie meende echter, dat de zoo
groute belangen niet beter konden worden
behartigd dan door bet Rijk-zelve. Immers
een particuliere Mij. beeft te zeer belang bij
spoedige rente en zou, als ze het werk vol
tooide, al zeer spoedig de gronden verkoo-
oen, wat zeer aadeelig is en leidt tot roof
bouw. De Staats-com missie wil dan ook
liever eigenaars hier hebben, dus eigenge-
ecf'de boeren met erfpacht of beklemrecht.
De nota-Van der Houven van Oordt be-
somde aldusstel de netto- opbrengst per
H.A. fti7, dan gaat daarvan af fiO aan
polderlasten, f12 restitutie aan den Staat
wegens voorgeschoten kosten voor woningen
en bedrijfsgebouwenblijft f45, waarvan
f25 wegens vaste grondrente en f20 gedu-
rende zeker aantal jareil, zoodat na 20 of
30 jaar de gebruiker tevens eigenaar zou zijn.
Indirecte voordeelen zijn de belastingen,
welke na 30 jaar 1 millioen zouden geven.
Door de vreedzame annexatie van dit ter
rein. dat Ojj is van ons Rijk, zou ook dc
kracht van onze Nationaliteit winnen, wat
haar als Koloniale mogendheid zeker zeer
ten goede zal komen, terwijl een 300000
personen er een behoorlijk bestaan zullen
vinden.
Zou het niet jammer wezen als we door
besluiteloosheid verzuimden, een vruchtbare
provincie aan ons land toe te voegen De
waarde der producten wordt, matig berekend,
geraamd op 30 millioen 's jaars. Spr. wees
op het groote voordcel. ontstaan uit de droog
legging van Purrner, Wormer en Schermer
en betoogde dat dc nvilles mortes du Zuy-
derzee" ver keel's- en handelscentra zouden
worden als Purmerend, enz.
Als bezwaar noemt men de verlaging
der waarde van de tegenwoordige gronden,
maar is dat inderdaad zoo Spr. is een leek
doel» herinnert dat sinds 1850 de bebouw
bare oppervlakte is toegenomen met 195000
II.A., minder 'lus dan de Zuiderzee in 33
jaar zal geven. Naar het gevoelen der
gronbezitters van de laatste 15 ii 20 jaar
zijn de pachten werkelijk gedaald, doch
werkelijk nog aanzienlijk honger dan nu
40 jaar geleden en stellig veel te hoog in
vergelijking met de waarde van den grond.
De gouden tijden zijn door de kwade ge
volgd en veroorzaken den val van velen
menig landman heeft thans amper zijn brood.
In de nieuwe provincie zal hij echter een
goed bestaan hebben, zonder zorg althans;
tevens zal die nieuwe provincie voorzien in
liet gebrek aan grond, dat waarlijk nog
heersdif, wat o. u. blijkt uit de onmogelijk
heid voor veel boerenzoons in Friesland en
Holland om een eigen plaats te kunnen
kragen.
Immers de bevolking is sinds 1850 toege
nomen van 3 tot 5 millioen, terwijl de bouw
grond niet in die mate.
Enkelen beweren, dat landbezit zoo weinig
waard is, doch waarom worden dan mi nog
jaarlijks honderden Hectare lands ingedijkt
Niet alleen de boer, ook de arbeider zal
meer geregeld werk vinden en ook de werk
man in het algemeen, althans in de derde
peri- »dewant is de eerste die der ingenieurs,
de tweede die der verkavelingen, in de derde j
zal de cultuur, het bouwen der woningen. I
enz. aan veel handen werk geven en ook
der Nijverheid ten goede komen de nadeelige
trek naar de groote steden zal dan tevens
- uithebben.
Maar dc heidevelden liggen nog onoutgon- I
nen spr. is een groot voorstander van heide-
ontginning, doch gevoelt meer voor een aan
winst van grond met een bodem van zeeklei i
dan van een met een bodem van schraal
zand en wilde ring even herinneren aan het
geestige woord van den dichter Sehacpman 1
omtrent «ruim. bescheiden heide-geluk",
waarbij, naar d. s doctors mecuing, de ruimte i
zit in de tu ide, de bescheidenheid in het
gei uk.
De Stauts-coinmissie concludeerde dan ook
met 21 van de 27 stemmen, dat de droog
legging moest geschieden uit een oogpunt I
van Landsbelangmet algemeene stemmen, j
dat zij moest worde/i uitgevoerd door den
Staat alleen.
De uitvoering aldus eindigde spr. on-
govern- zal zijn ten zegen van het Vader- 1
land. Spreekt over do zaak in uw huis, in
uw kring, in uw kiesvereenigingwordt lid
van den Zuiderzee-bond en steunt daardoor de i
Regeering.
Alsnu werd gelegenheid gegeven tot debat.
De heer J. Oer. Kleber wilde wel de aan
dacht vestigen op een locaal belang en wel
de scheepvaart op de Eem. Bij eb is hot.
nagenoeg ondoenlijk, bij vloed slechts gedu
rende 3/4 van het jaar mogelijk binnen te
vallen. Zoolang deze quaestie niet is opge
lost, moet spr. zich weerhouden een onbe
paald voorstander van de drooglegging te zijn.
De heer Celosse vroeg wie, bij het veran
derde peil van het ontworpen IJselmeer, de
uildieping der Eem zal moeten bekostigen.
De heer Kames deed enkele mededeelingen
omtrent door hem waargenomen waterhoog
ten op de Eem.
De heer Beekman antwoordde aan deze
heeren, dat bet IJselmeer 's zomers 20 M.
A. P., overigens 40 M.A. P. zal hebben,
door welke peilverlaging de Eem onbevaar
baar zal worden. Dit wordt echter niet iu
het leven geroepen door de drooglegging der
Zuiderzee, maar is een euvel dat reeds ja
renlang bestaat; zeer onbillijk zou het dus
wezen, daarover de Regeering nu lastig te
vallen. Men wil intusschen de Eem verleggen
naar het IJselmeer, evenals dat zal geschie
den met de Zuiderzee-havens, en aan Amers
foort geven een wel wat. lange, maar zeer
goed bevaarbare en wat het onderhoud be
treft weinig kostbare haven.
De heer Celosse wees op de beslibbing
der Eem-landen hij Imogen waterstand. Dat
voordeel zal verdwijnendoch wie betaalt
de schade?
De heer Beekman antwoordde hierop, dat
het niet-beslibben in de eerste jaren ongetwij
feld verlies zal geven, doch er daarna zoet-
waterkiei op de weilanden zal komen. Te
Kampen acht men overigens het voordeel dat
zou ontstaan als de landerijen niet met zee
water werden overstroomd op f22000 per
jaar. Men zal ook hier een andere grassoort
moeten winnen.
De heer Keete was het niet met spr. eens,
dat 'Ie Noordzee-visscherij van lieverlede
zou worden een stoomvisscherij.
De heer Beekman antwoordde hem, dat
de heer Hoogendijk, een zeer deskun lige
dus, had meegedeeld dat in een niet verre
toekomst de stoom zou worden ingevoerd
en zoo niet met trawlers dan toch met
stoomloggera zou worden gevischt.
De beer Gerritsen achtte het zeer gevaar
lijk en hoogst nadeelig voor Amersfoort,
dat er 30 a 40 jaren zouden verloopen tus-
schen de afsluiting is «liet N. en de droog
legging van liet Z. deel en vreesde dat in dit
tijdsverloop de handel en de scheepvaart voor
Amersfoort geheel zouden vernietigd worden.
De heer Beekman antwoordde hem, dat
reeds besloten is, elke verbetering aan te
brengen dus ook de Eemverlegging
zoodra dit noodig zal worden. De scheep
vaart zal dus niet worden vermoord.
De heer J. Gei. Kleber was dankbaar
voor de hem gegeven inlichtingen, maar
niet voldaan. Naar hetgeen spr. vernam,
wil de Zuiderzee-bond het maken van den
afsluitdijk pousseeren, desnoods zonder de
droogmaking te bevorderen. Dit acht spr.
hoogst nadeelig voor Amersfoort.
De heer Beekman antwoordt, dat als een
maal a is gezegd men niet alleen b zal zeg
gen, naar ook z en herhaalt, dat de voor
'Ie locale belangen noodige werken overal te
te juister tijd niet alleen zullen worden aan
gevangen, maar zelfs gereed zijn.
Hierna sloot de heer Wessehng te 11 uur
de zeer belangrijke bijeenkomst, den uiter
mate deskundigen inleider dankzeggend voor
zijn komen, de aanwezigen, vooral uit andere
plaatsen,dankend voor hun aanwezigheiden
den heer Beekman uitnoodigend de tolk te
willen zijn bij den Zuiderzee-bond voor de
'speciale belangen van deze streek.
Oni lid te worden van de afdeeling Amers
foort" van den Nationalen Zuiderzee-bond
kan men zich aanmelden bij den heer F.
Wesseling, Kalfsveld.
De contributie bedraagt ten minste f0.50
per jaar.
KENNISGEVING.
I)e BURGEMEESTER van AMERSFOORT,
Gezien artikel 14 der Gemeentewet,
Brengt ter kennis van de ingezetenen, dat de
Raad dezer gemeente, zal vergaderen op Dinsdag,
den 26. April aanstaande, des namiddags te 1'/,
ure.
Amersfoort den 21. April 1898.
De Burgemeester voornoemd
F. D. SCHIMMELPENNJNCK.
Vergadering van den Raad de gemeente
Amersfoort op Dinsdag 26 April 1898, des
namiddags halftwee.
Punten van behandeling.
1. Voorstel van Burg. en Weth. tot over
neming van den weg loopende van de Korte
Bergstraat naar den Vlasakkerweg.
££2. Prajdvies van Burg. en Weth. op het
request van ingezetenen, houdende klacht j
over de aanwezigheid van detonnenschuiten
in de West-Singelgracht.
3. Prsadvies van Burg. en Weth, op het
request van boekdrukkers over de levering
van drukwerk aan de Gemeente.
4. Ontwerp-besluit tot af- en overschrij-
vingsposten op de Begrooting der Schutterij,
dienst 1897.
5. Ontwerp-besluit tot wijziging der Ge-
meente-begrooting voor 1897.
6. Ontwerp-besluit tot af- en overschrijving
van posten op de Gemeente-begrooting over
1897.
7. Benoeming van leden en plaatsvervan
gende leden der Commissie bedoeld bij art.
11 en 15 der Wet op de Schutterij.
8. Benoeming van leden en plaatsvervan
gende leden tot samenstelling der stembu-
reaux voor de verkiezing van leden dei-
Provinciale Staten.
De eind-examens der Hoogere Burger
scholen in de provincie Utrecht zullen dit
jaar hier ter steile worden gehouden en ge
combineerd worden met die van de Hoogere
Burgerscholen in Overijsel.
De commissie is saamgesteld als volgt:
Voorzitter de heer G. J. Buijs, Directeur der
Hoogere Burgerschool te Amersfoort; leden
de heerenar. J. L. Hoorweg, dr. P. van
Mourik en dr. G. van der Waals, leeraren aan
de Rijks Hoogere Burgerschool te Utrecht
F. Wesseling en B. D. Best, leeraren aan de
Hoogere Burgerschool te Amersfoort; dr. J.
J. Doesburg, Directeur van- en dr. L. W.
Th. Wigman en J. S. Piquet, leeraren aan
de Rijks Hoogere Burgerschool te Zwolle;
dr. J. J. Ie Roy, Directeur van- en H. Silia-
kus en C. J. de Rruiju Kops, leeraren aan
de Hoogere Burgerschool te Deventerdr.
B. Meilink, Directeur van- en dr. C. Stolp,
leeraar aan de Hoogere Burgerschool te
Kampen.
Tot goed begrip diene, dat de zanguit
voering door de leerlingen der openbare
Lagere school aan de Beekstraat, op 27 dezer
in Amicitia te geven, niet uitgaat van de
«Volkszangschool".
Wel zingen eenige kinderen mede, die
toevallig ook delessen der »Volkszangschool"
volgen, doch de executanten zijn de leer
lingen der hoogste drie klassen.
De concerten op het terras van Amicitia
zullen dezen zomer gehouden worden op
Tweeden Pinksterdag 30 Mei7, 12, 20 en
26 Juni; 6, 10, 18 en 24 Juli; 2, 7, 16, 21
en 31 Augustus, telkens aanvangend des
avonds half acht.
De bouw van hef nieuwe museum voor
de Oudheidkundige vereeniging «Fléhité" is
opgedragen aan onzen stadgenoot den heer
G. Prins, voor f14385, dus met opleverings
termijn op 15 December.
Het is inderdaad jammer, dat de circus-
Roberti, welke in Amicitia voorstellingen
geelt, zoo betrekkelijk slecht bezocht wordt,
vooral op de hoogere rangen.
Wat voorgesteld wordt, kan den toets ge
rust doorstaan; de paarden vooral zijn mooi
en goed gedresseerd, nimmer wordt de zweep
gebruiktmaar ook de. dressuur der honden
en bokken is de moeite waard om gezien te
worden. Er zijn dan ook reeds stamgasten
en de 2e en de 3e rang zijn iederen avond
goed bezet.
De beer als scboolrijder, gedresseerd en
voorgesteld door Herr Meskowitz, een goede
bekende van Schumann, had wel het grootste
succes en de jonge artisten-in spe mochten i
voeral bij de kindervoorstelling gistermiddag I
veel bijval verwerven.
De zaal doet heel aardig. Waarlijk, rnen
ga eens een kijkje nemen.
Luitenant T. B. van Lelyveld, sedert 10
November 1894 van het 5e regiment infan
terie gedetacheerd in West-lndië, wordt eervol
ontheven uit de functie van adjudant van i
den Gouveneur van Suriname en keert in
het begin van Juli in het vaderland terug, j
Bij aankomst wordt hem twee maanden
verlof verleend, waarna hij weder bij de in-
fanterie wordt ingedeeld.
Kolonel F. R. Froger, commandant van het
1e regiment veld-artillerie, bevond zich Dins-
dag hier ter stede tot het houden van een
inspectie over de 2e afdeeling van zijn korps.
Luitenant-kolonel J. G. van Gennep, com-
mandant van de 2e afdeeling le regiment I
veld-artillerie, heeft van den Minister van
Oorlog vergunning verkregen om dezen zo-
mer ie Soesterberg te wonen.
Onder nadere goedkeuring van den Minister
van Oorlog is aan de heer A. Roodvoets Jr. I
te Utrecht liet weiden der paarden van het
le regiment veld-artillerie te Amersfoort en
te Utrecht gegund, tegen den prijs van f 0.44
per paard en per dag.
Bij den uitgever G. J. Slothouwer hier is
verschenen (ie 2e druk van Seb, Kneipp's
«Aanhangsel tot mijn testament", een goed
boek voor zieken en gezonden.
Meer dan duizend exemplaren werden in
éen.jaar tijds verkocht; de eerste druk was
in een ommezien »vergriiïen",
Het O. M. bij de Arrondissements-recht-
bauk te Utrecht eischte Maandag tegen
J W. S, huisvrouw van M. H, te Amers
foort f30, subs. 14 dagen hechtenis wegens
het doen ontstaan van gevaar voor verkeer
door stoomvermogen over den spoorweg,
9 Februari tusschen Amersfoort en Barne-
veld gepleegd.
Beklaagde had vergeten de boomen van
den overweg te sluiten en juist toen e«n
trein aankwam, reed een paard met wagentje
over de rails, zoodat, indien de machinist
niet spoedig had geremd, er zeker een on
geluk zou zijn' geschied.
Zij had een half uur buiten gestaan, doch
doordal de trein niet afgeluid was, had zij
er niet aan gedacht, dat hij op komst was
en was ze even naar haar ziek zoontje gaan
kijken, toen hij er juist aan kwam.
Zij was reeds meer dan twintig jaar als
wachteres in dienst, doch nog nooit was zoo
iets voorgekomen.
De Officier van Justitie meende dan ook
dat hier geen gevangenisstraf, maar een
geldboete inoest worden geëischt.
Ook de 'oinerdienstregeling van de Soes-
terpaurdentramweg zal, blijkens advertentie
in dit nummer, aanvangen op 1 Mei e. k.
De schietoefeningen in de Legerplaats bij
Oldebroek zijngister wederom aangevangen en
zullen in den regel op alle werkdagen worden
gehouden tot in 't laatst van October. Zij
zullen niet vroeger aanvangen dan des voor
middags 7 uur en voor middernacht eindi
gen, alleen des Zaterdags vóór 6 uur des
namiddags.
Men schrijft uit Zeist aan het Utr. Dbld:
Niettegenstaande den zeer gewaard eerden
arbeid tegen het gebruik en misbruik makeu
van sterkedrank, door de beide alhier geves
tigde Chr. nationale geheelonthoudersver-
eenigingen, blijkt dut in het afgeloopen jaar
het drank verbruik in deze gemeente niet
minder dan 67 308 Liter bedroeg, d. i. per
peraoon en (vrouwen, kinderen en zuigelin
gen medegerekend). Men ziet hieruit, dat
het arbeidsveld tot het tegengaan van dezen
volkskanker nog ruim is.
HH. MM. de Koninginnen schonken föOO
aan het Nationaal Fonds tot ondersteuning
van de nagelaten betrekkingen van in Ne-
derlandsch-Indië gevallen militairen.
De in het Rijksmuseum te Amsterdam
gehouden wordende tentoonstelling der op
Lombok buitgemaakte kostbaarheden heeft
nu reeds f2200 ten bate van het Fonds
opgebracht.
Het beschikt thans over een kapitaal van
ongeveer f381000.
De Tweede Kamer der Staten-generaal is
bijeengeroepen tegen Dinsdag 26 dezer, des
middags half drie.
In een adres aan den Minister van Rinnen-
landsche Zaken verzoekt de vereeniging
«Tugathèr" Z. Exc. zoodanige maatregelen te
treilen dat onderwijzers e». onderwijzeressen
op 50-jarigen leeftijd recht verkrijgen op
pensioen, berekend naar liet aantal dienst
jaren en dat onderwijzers en onderwijzeres
sen op 60-jarigen leeftijd, met toekenning
van het maximum-pensioen, van het ver-
leenen van verdere diensten in de school
worden ontslagen.
Uit de volgende zinsnede der bijgevoegde
Memorie van toelichting blijkt het motief
van dit verzoek
«Waar algemeen erkend wordt, dat èn
ter voldoening aan de eischen paedagogiek,
èn aan die der hygiëne, de onderwijzer bij
zijne leerlingen moet aankweeken cn ont
wikkelen «de krachtgevende, geduldbescher-
mende, kunstkweekende vroolykheid," waal
meer en meer gebroken wordt met het
vroeger heerscbende systeem van dor en
droog doceeren, aaar Kan het niet anders, of
in het belang van het schoolkind moet hij
ol zij, die oud is of zich oud voelt, in de
gelegenheid gesteld worden, de school vaar
wel te zeggen."
Door het Hoofdbestuur der posterijen en
telepgrapliie is den postbeambtenaren in het
algemeen, meer in het bijzonder aan hen die
dienst doen op de treinen, met nadruk be
volen om de behandeling van alle ter post
iezorgde stukken met de meest mogelijke
voorzichtigheid te doen plaats vinden, daar
jet is voorgekomen, dat monsters en ge
hukte stukken tijdens het vervoer werden
leschadigd, niettegenstaande de verpakking
ds voldoende kon worden beschouwd.
Er wordt wederom een reglement op den
nwendigen dienst bij liet wapen der infante-
ie verwacht.
Het thans verouderde is. dan ook reeds
'an 1896.
