Donderdag 27
April 1899.
No. 4870.
48e Jaargang.
GESNAPT.
Binnenland.
Uitgave:
A. H. VAN CLEEFF
te Amersfoort.
Verschijnt Maandag- en Vonderdagavond. Abonnement per 3 maanden 1.franco per
post fi.io. Advertentiën 16 regels CO cent; elke regel meer 10 cent. Grootc letters naar
plaatsruimte. Legale-, oflicieële- en onteigeningsadvertentiën per regel 15 cent. Afzonderlijke
nummers iO cent.
Rij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
KORTEGRACHT 5 6.
Telephoon 19.
KENNISGEVINGEN.
STREMMING VAN HET VERKEER.
De COM M ISA HLS der KONINGIN in de pro
vincie UT1USCHT,
Brengt ter kennis van belanghebbenden, dat
le passage voor voertuigen en vee over de I'otlibrng
gestremd zal zijn van en met 20 April 189»,
des voor middags te ure, tot en met 10 Mei
1890, des namiddags te 7 ure.
In het verkeer van voetgangers zal worden
voorzien.
Utrecht, 20 April 1899.
De Commissaris der Koningin voornoemd.
SCHIMMELI'ENNINCK v. n. O.
van- x IJ EN BEEK.
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS
van AMERSFOORT,
Gezien art. 2i van het Reglement op het on
derhoud en gebruik der wegen in de provincie
Utrecht, d. d. 8 November 1853 (Provinciaalblad
No. 102), alsmede art. 104 van het algemeen
politie-regleinent voor de gemeente
Doen te woten, dat de bij voormelde artikelen
bedoelde vooi-jaars-.schouw over de wegen, slooten
en waterleidingen, aan hun toezicht of beheer
onderworpen, zal gehouden worden op Maandag,
den 15 Mei aanstaande en volgende dagen.
Wordende bij deze de bepalingen van boven
gemelde reglementen aan de belanghebbenden
in berinnering gebracht.
Amersfoort, den 24 April 1S99.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Burgemeester,
F. D. SCHIMMELI'ENNINCK.
De Secretaris,
B. W. Tb. SANDBERG.
Een nuttige instelling.
Volgens het denkbeeld der Londenscbe
^Settlements" wordt te Amsterdam een
school geopend »tot stelselmatige, theoreti
sche en practiscbe vorming van hen, die aan
een der voornaamste soorten van socialen
arbeid zich willen wijden." Hiertoe worden in de
eerste plaats gerekend opzichterschap van ar
beiderswoningen armenzorgzorg voor kinde
ren, die hun natuurlijke opvoeders missen
Toynbeewerk (ernstig opgevat), opzichter
schap in fabrieken en werkplaatsen. Die
soorten van arbeid kunnen later worden uit
gebreid.
Feuilleton.
8 {Slot).
Daarna hoorde men het rommelen van een
omgeworpen stoel, afgebroken vloeken, het ze
nuwachtig knersen van een mishandeld luci
fersdoosje.
Angstig bibberend voldeed bet meisje aan dit
bevel. In de kamer zag het er nu heel wat an
ders uit dan dien 'morgen. Boeken en aüeve-
Tiugen allee verdwenenEen eenzaam siga-
i-ascbbakje treurde, half verborgen in zijn
asch, op de tafel. Uit de opengeschoven com-
mode-sctiuiflade doken eenige oude korpslinten
te voorschijn, grijnzend in bonte kleuren. Op
de schrijftafel gaapte een omgeworpen leeg si
garenkistje.
„Zoo ziet dat nest er dus uit in werkelijk
heid 1 Nu dreunend viel de zware hand op
den lessenaar, zoodat het sigarenkistje verschrikt
zijn open muil sloot, en kopje-over op den grond
rokte.
Proestend rende de raadsheer weg, het ang-
stige meisje voorbij, dat zich in een hoek ge
drukt had en het licht tot afweer yoor zich
hield uitgestrekt. Eerst de toegeslagen huisdeur
bracht haar wedor tot zich zelf.
Papa Bölke begaf zich direct naar de kneip.
„Ach, wenri die lieben Eltern wüszten,
Der Herren Söhne grosze Noth I"
Bchalde het gezang.
„Prosit aan do zangers".
„Fiducit".
„Prosit, Bölke, sluit jij je morgen weer op?"
„Je hebt toch de vensters van je kamer la
ten openzetten, anders krijg je hartkloppingen
van de boekenlucht 1"
„Laat het genoeg zijn. Het was me toch wel
Volgens mededeeling in het >Soc. W."
stellen de ontwerpers zich voor, een twee
jarigen cursus te openen, waarvan het eerste
jaar dient om algemeene sociale kennis te
verkrijgen, zoodat aan hef eind daarvan de
leerling een keus doet van den arbeid, waar
aan hij of zij zich wil wijden. Het tweede
jaar strekt tot voorbereiding tot dien spe-
cialen arbeid.
Hel theoretisch onderwijs, over 2 jaren te
verdeele», omvat als hoofdvakken geregelde
cursussen over sociologie, staatsinrichting,
hygiëne, overzicht van arbeids-vraagstukken,
en daarvan een bijzondere behandeling voor
degenen die een keus hebben gedaan. Daar
naast voordrachten ook voor broederen
kring over arbeidswetgeving, beteekenis
der voornaamste bedrijven, coöperatie, drank
kwestie, spaarbanks- en verzekeringswezen.
De practiscbe vorming bepaalt zich in het
eerste jaar tot voorloopige inleiding en daarbij
komt in het tweede deelneming aan de be
moeiingen, onder behoorlijke leiding waar
bij ook het volgen van volkskooklessen, het
bezoeken van instellingen, enz.
In den regel worden als leerlingen voor
alle lessen slechts personen van ten minste
23 jaren aangenomen, de jaarlijks f 150 be
talen als toehoorders voor enkele lessen of
voordrachten, personen van ten minste 20
jaren, voor een te bepalen matige vergoe
ding. Ook kunnen leerlingen enkel voot het
eers e jaar (algemeene sociale kennis) wor
den toegelaten, en voor het tweede jaar zij,
die reeds genoegzame algemeene kennis be
zitten en reeds een keus van arbeid hebben
gedaan.
Het schooljaar zal van 15 September tot
1 Juli loopen,. behoudens vacantiën. De van
elders komenden moeten zeiven voor huis
vesting zorgen, waartoe hun echter voorlich
ting wordt verstrekt.
Men verwacht vooral veel aanmelding van
vrouwen, maar mannelijke leerlingen en toe
hoorders zijn niet uitgesloten.
Reeds is het den oprichters dat zijn
de dames M. G. MulderLulofs, te Utrecht,
mej. H. Mercier en L. Went, te Amsterdam,
en de heeren mr. A. Kerkdijk, dr. C. W.
Jansen en prof. M. W. F. Treub gelukt
wat beklemmend! Van morgen af wordt ge
werkt
„O, die Paulus! Geluk gewenscht met de
bekeering
Allen lachten en schreeuwden door elkander.
„Mijnheer Bölke, mijnheer BölkeZooeven
is uw papa teruggekomenriep do corps-be
diende, die ademloos de trappen opgestormd
was. llij wees met de eene hand zoo hevig naar
de deur, dat de deksels van alle bierglazen, die
hij bracht, verschrikt opsprongen en het be
vrijde nut schuimend in bogen wegv'ood, „zoo
even, toen ik
Voleindigen kon hij niet.
Op den drempel stond Raadsheer Bölke l
Het vurige ,,mene tekel" bij het gelag van
Belsazur heeft niet verlammender kunnen ge
werkt hebben, dan dit plotselinge verschijnen.
liet was stil geworden in de kneip, plotseling
muisstil. Slechts Caga, de hond, hoorde men
als in een droom zachtjes brommen, „Wau, wau".
De Raadsheer zeide geen woord.
Ook Frits niet; maar hij stond op en wan
kelde als een gehypnotiseerde op de deur toe.
Daarop gingen zij weg, vader en zoon, zon
der een woord te spreken.
Den daarop volgenden ochtend zat do raads
heer weder in de coupé, maar hij maakte zich
niet gereed om te slapen. Hij tuurde uit het
venstor, donkerden dreigend als een rechter. Hij
had ook meer* bagage bij zich dan gisteren.
Twee groote handkoffers lagen in het net boven
de andere zitplaatsen.
Daar zaten echter niet die jolige studenten
van gisteren, maar wel een recht droevig, strak
voor zich heen kijkend jongmensch, het slappe
hoedje diep over hel voorhoofd gedrukt. Me
chanisch telde hij de telegraafpalen, welke de
trein voorbijsnorde en wierp menigmaal schuch
ter een ter sluiksche blik naar de overzijde om
de stemming des vaders te doorgronden. De
barometer echter bleef onveranderd storm
en onweer
Frits moest dit semester thuis studeeren
daar behoefde hij zich niet op te sluiten voor
de verzoekingen van vrienden.
voor de meeste vakkeu voldoende leerkrach
ten te vinden. Aan het hoofd zal een direc
trice worden gesteld, die wel niet op de
'Ogte van alle vraagstukken en bemoeiin
gen bel loeft te zijn, maar wèl seen sociaal-
denkende en sociaal-ontwikkelde, fijn be
schaafde, aan levenservaring rijke, met toe
wijding bezielde vrouw, die zonder afbreuk
te doen aan den zelfstandigheidszin der leer
lingen, voor dezen een steun en een gids is
bij de door hen ondervonden moeilijkheden".
Ken jaarwedde van ten hoogste 1 1500 kan
baar worden aangeboden en het Bestuur
opent voor haar, die zich voor die taak be
rekend en geroepen achten, gelegenheid tot
aanmelding bij mevr. Muller—Lulofs, Malie
baan 17, te Utrecht, waar zich ook leerlin
gen kunnen aanmelden, tevens voor inlich
tingen.
De oprichters rekenen, dat in de beide
eerste proefjaren de uitgaven niet door de
inkomsten gedekt zullen worden en bet te
kort vermoedelijk f3000 zal bedragen. Daar
voor doen zij een beroep op de vermogende
medeburgers, die het nut van zulk een vorm
school tot socialen arbeid inzien.
Met groote belangstelling begroeten wij
deze poging om, naast veel gelielhebber,
voor wèl opgeleide sociale arbeiders en ar
beidsters te zorgen.
Als bijlagen tot de Nota van inlichtingen
der Regeering omtrent de Ongevallenwet,
zijn thans aan de Tweede Kamer in druk
rondgedeeld de 37 adressen aangaande dat
ontwerp van wet door verschillende licha
men en industriëelen aan de Kamer inge
zonden en waarvan de inhoud meerendeels
successievelijk reeds werd openbaargemaakt.
Thans heeft ook de Schoolraad, vertegen
woordigend de meerderheid van de Scholen
met den Bijbel, ingevolge het besluit der
jongste Algemeene vergadering zijn bezwa
ren tegen het ontwerp van wet op den Leer
plicht doen kennen in een adres aan de
Tweede Kamer.
Hierdoor is het aantal adressen tegen den
Allen lachten aan de ronde tafel, „Zur alten
Post", toen de Raadsheer, papa Bölke die ge
schiedenis eindigde, die hij aan zijn oude corps-
vrienden had ten beste gegeven.
En hij lachte mee.
Het was hem óok beter te moede dan toen,
in de spoorwegcoupé.
Maar de kuur heeft gewerktFrits is uu reeds
lang óok Raadsheer.
Als ik rijk is of als ik arm is.
In de „Express" van Bloemfontein, geeft „Ou
Jakhals" de volgende parafrase op het bekende
„Wie rijk is, die kan enz.":
Als ik rijk is en ik laat mij aanneem dan
vraag die predikant„Wel jonge heer Van der
Poel, hoe oud is u?" en schrijf dan mijn naam
op en ik kom deur met lofmaar als ik arm
is, dan moet ik enkele en dubbele Helmbroek,
Kort en lang begrip, de tien geboden, de 12
artikelen des goloofs, jle namen der profeten,
die der apostelen, benevens alle namen voor
komende in het boek der Kronieken en in het
boek Ezra, uit mijn kop ken, zonder fout, an
ders word ik weg gejaag.
Als ik rijk is en ik gaan trouw, dan loop die
kerk vol mense, en kom hulle mij geluk wense
en stuur mij banja presentemaar als ik arm
is en ik gaan trouw, dan zeg hulle„Het jij
gehoor die arme Jan Blokland gaat óok trouw
en dit nog al met Saartje Li nnebroek, wat moet
nou daar van worde?"
Als ik rijk is en ik laat kind doop, dan v
die predikant mij van harte gelukinaur als ik
arm is dan moet ik 'n heele predikatie aan
hoor, en word mij vertel wat mijn plig is te
genover mijn kinderen en die mense zeg: „Het
julte gezien Jan en Saartje het ook weer dat
kind doop? Dit is glo al die vijftiende".
Als ik rijk is en die predikant kom op huis
bezoek bij mij, dan gezels hij met mij oer boer
derij en politiek maar als ik arm is, dan vraag
hij „En hoe gaat hier met het geestelik leven
houdt men hier geregeld 's avonds en 's morgens
Leerplicht geklommen tot 758.
Door het Hoofdbestuur van den »Bond
van Neder). Onderwijzers" is een adres ge'
richt aan de Tweede Kamer, waarin de
wensch wordt uitgesproken, dat liet wets
ontwerp in zake den Leerplicht met groote
meerderheid zal worden aangenomen, zoo
mogelijk met de wijzigingen, door adressanten
voorgesteld.
Het Hoofdbestuur is overtuigd, dat door
die aanneming een belangrijke schrede voor
waarts zal worden gedaan ter verbetering
van de algemeene volksontwikkeling.
De heer A. van Assen, oud-lid der Staten
van Friesland, te 's-Gravenhage, heeft zich
met een adres gewend tot H.M. de Konin
gin. waarin hij er o. a. op aandringt
mr. W. H. de Beaufort te ontheffen van
zijn ambt als Minister van Buitenlandscbe
Zaken, en een titularis in diens plaats te
benoemen, aan wien worde opgedragen, de
fouten in de uitnoodigingen tot de ontwape
ningsconferentie zooveel omgelijk te lier-
stellen, vooral ten aanzien van de beide
Zuidafrikaansche Republieken.
De bijeenroeping van een internationale
vergadering voor de samenstelling van wet
ten betreffende de rechten van den mensch
en de arbitrage is een van de besluiten, die
door de vredesconferentie zullen worden on
derzocht.
Dit voorstel werd eenige jaren geleden
aan de Fransche academie van zedekundige
en politieke wetenschappen onderworpen
door den heer De Marcoartu, die met mede
werking van de heeren Jules Simon, Léon
Say en Frédéric Passy een prijsvraag uit
schreef voor eeu studie over den invloed
van den militairen dienst op de productie
kosten.
De heer Marcoartu gelooft niet aan de
mogelijkheid om een vermindering van de
bewapeningskosten te verkrijgen, zoo niet
de rechtskundige voorwaarden van het scheids
gerecht te voren zijn geregeld.
Uit de opgaaf, door den Minister van Fi
nanciën overgelegd van de waarde der actieve
bestanddeelen en het passief van de nalaten-
Godsdxenst?" en als ik dan zeg: „Nee meneer,
die zaak is.dan zeg die predikant„Nee, o
nee, geen uitwege, men moet zich bekeere. Nu",
zegt hij dan tegen den ouderling, die hem
vergezelt „wij moeten maar verder als wij
van avond nog bij mijnheer Van der Poel wil
len komen".
Als ik rijk is en ik geef Leentje Zoetendal
tien zoene en kiele haar onder die kort ribbe,
dan zeggen die mense„Die Van der Poel is
toch 'n platje" maar als ik arm is en ik gee
Letje van der Lam een zoen of knijp haar in
die wang, dan noem hulle mij een schurk en
ik word nog onder sensuur gezet.
Als ik rijk is dan kan ik gerus honderd schape
van mijn buurman vermerk, en vreemde goed
uit die schutte los, die mense zal daar zoo stil
letjes oer praat; maar als ik arm is en ik steel,
'n ou ooi. dan krijg ik zes maanden.
Als ik rijk is en ik gooi mijn wol vol zand
of zet 'n klip in die baal, dan zeg die winkelier
nog als ik op die dorp kom „Span uit die baas
zen perde en zet hulle in die stalkom binne
meneer Van der Poel en drink 'n glas bier",
maar als ik arm is, dan zeg die winkelier„span
maar uit; jou perde kan jij in die kraal zet;
voer het ik niedaar in die emmer is water".
Als ik rijk is dun word ik raadslid, komdant,
veldkornet of vrederechter of allo te zamen;
maar als ik arm is, moe nie glo nie.
Als ik rijk is en nog komdant daarbij, dan
kan ik gerus 'n fatsoenlijk burgerman met 'n
stok slaan, die publieke aanklager zal die zaak
niet teen mij opneem maar als ik arm is en
ik geef Koos Baster 'n klap, dau is dit 5
pond of een maand.
Als ik rijk is, dan wil al die mense mij graag
van voor zien; maar als ik arm is, dan liever
van agter.
Als ik rijk is dan maak ik net wnt ik wil,
maar als ik arm is, dan moet ik net in mijn
pasoppens blij, anders waai mijn hare.
