Maandag 2
October 1899.
PHOENIX-BROÜWERIJ
No. 4915.
49e Jaargang.
Binnenland^
H. MEURSING Co. AMERSFOORT.
Uitgave
Firma A. H. VAN CLEEFF
te Amersfoort.
Verschijnt Maandag- en Donderdagavond. Abonnement per 3 maanden 1.franco per
post 1.15. Advertentiën 1G regels GO cent; elke regel meer 10 cent. Groote letters naar
plaatsruimte. Legale-, oflicieële- en onteigeningsadvertentiën per regel 15 cent. Afzonderlijke
nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
Bureau
KORTEGRACHT
Telephoon 19.
KENNISGEVING.
Do KAMER van KOOPHANDEL en F ABP IE
REN heeft ontvangen
De Jaarverslagen van dc Kamers van Koophan-
dol over 1899 te: Amsterdam, Dokkum, Hoorn
Kattvijk, Nijkerk en Winschoten.
2. Consulaire verslagen Nos. 33 tot 38, over Au
gustus en September 1899.
3. Maaudbladen van de Maatschappij van Nijver
heid, Augustus on September 1899.
4. Statistiek In-, uit en doorvoer, Juli 1899.
5. Tarieven van Invoerrechten in: Bahama-eilau-
deu, Engelsch Inilië, Cypres, Eritrea, Fransche
Nederzettingen m de Oceanen, Guatemala, Haiti,
Japan, Noorwegen, Rusland, Zwitserland en Tunis,
jggj Verslag van do NederlaudsclieZeeviscberij over
Belangstellénden kunnen bovengenoemde ver
slagen ivoor eenige dagen ter lezing ontvangen
aautevragen bjj den onderketeekende,
Herins. P. van Haselen.
Amersfoort, 27 September 1899. Secretaris.
Blijkens een mededeeling in het «Oranje-
boek", dour den Minister van Buitenland-
sclie Zaken aan de Kamers toegezonden,
heeft het voorkomen van Mond- en klauw
zeer hier te lande belet, nieuwe concession
voor onzen veeuitvoer te erlangen, maar
toch heeft van 1 Januari tot 1 September
de uitvoer van vee naar België bedragen
32 731 runderen, 4094 varkens, 35 468 scha
pen en 11570 lammeren, dus te zamen
83 803 stuks vee.
Ongerekend het gesmokkelde.
Eindverslag is uitgebracht over het wets
ontwerp houdende nadere bepalingen omtrent
de Personeele belasting
De Commissie van Rapporteurs verklaarde
akte te nemen van de toezegging van den Mi
nister van Financiën, dat in de Memorie van
toelichting eener eerlang in te dienen wets-
voordracht., zal voorkomen de beantwoording
van hetgeen in het Voorloopig verslag is op
gemerkt omtrent de vvenschelijkheid van wij
ziging der Wet op het Personeel op de ver
schillende in dat verslag genoemde punten.
Het Nederlandsche «Roode Kruis" is druk
bezig de Zusterverenigingen in Zuid-Afrika
van bet noodige te voorzien. Reeds werd
veileden jaar een collectie ambulance-arti
kelen naar Zuid-Afrika gezonden voor de
daai' op te richten vereeniging. Ter com-
pleteei'ing van hetgeen men heeft, ging Za
terdag weder van Amsterdam uit een groote
collectie naar Transvaal voor de Vereni
gingen aldaar.
Feuilleton.
De in de Troonrede toegezegde ontwerpen
van wet op de bevordering, de non-activiteit
eu het ontslag van officieren en op de pen-
sionneering van officieren, onderofficieren en
mindere militairen, zoowel van de zee- als
van de landmacht, zijn bij den Raad van
State aanhangig gemaakt.
Uit het Jaarverslag van de vereeniging
«Trouw aan Koning en Vaderland" blijkt,
dat ter gelegenheid van het Kroningsfeest
aan oud-strijders zijn verzonden feestgaven
tot een bedrag van f 3532.50. Enkele nieuwe
verzoeken om ondersteuning konden worden
toegestaan, waartegen echter veel meer on
dersteunden door den dood on f vielen, zoodat
het aantal thans bedraagt 310 (tegen 408
in 1898) met een totaal-ondersteuning van
f25 028.
Met dankbaarheid maakt het jaarverslag
melding van het feit, dat op de Begrooting
voor 1899 weder een bedrag van f 25 000
werd gebracht, terwijl de in de maanden
October en November gehouden collecte
i'7248.795 opbracht tegen 6882.09 in het
vorig jaar. Ten slotte wijst het verslag op
een vooruitgang van het saldo met t'6000.
Ter waarschuwing deelt de »N. Gron.Ct"
mede, dat dezer dagen twee te Groningen
gevestigde milicien-verlofgangers voorgedrag-
gen zijn om, wegens het niet tijdig doen
afteekenen van hun verlofpas, op grond van
artikel 137 der Militiewet weer in werkeüj-
ken dienst te worden geroepen.
Het zomer-herstellingsoord voor pleegzus
ters te Werkhoven, van de «Wilhehnina-
Vereeniging", zal omstreeks half October
gesloten worden om in de lente weder te
werden geopend. Dezen zomer werden 25
zusters verpleegd.
»Ik wens alle ouwe maats die nu nog
misérie hebbe, dat ze maar hier zitten mog-
ten zo als ik"
Dit getuigenis van een ouden bootsman,
verpleegd in de «Prins Hendrik-stichting"
te Egmond-aan-Zee, spreekt voldoende voor
den onbezorgden ouden dag, die in deze in
richting aangeboden wordt aan zeevarenden,
wanneer zij geen «merg meer in hun kno
ken" en «geen pit meer in hun boddy" heb
ben.
Wij lazen den geheelen brief in een re-
clameboekske, waarin het Bestuur der instel
ling een beroep doet op alle goedgeefsche
landgenooten omdat er wel plaats genoeg
is voor menig braaf Janmaat, maar geen
geld genoeg voor hun verpleging.
Moge dil beroep niet ijdel wezen en de
Directeur, de heer G. E. A. van Hall, weldra
met vele gaveu worden verblijd'
Als Burgemeesters censuur op de tooneel-
stukkeu gaan uitoefenen, komen ze gewoon
lijk, wat men noemt, met de klompen op
het ijs en meestal met den kous op den kop
thuis. De Burgemeester van Den Bosch zou
daarvan kunnen meepraten. Veelal weten ze
zeiven niet veel van het door hen verboden
stuk, maar handelen op gezag van onge
noemde anderen, en als late.zooals verleden
jaar in de «Voerman Henschel''-geschiedenis
gebeurde, op een besluit moet worden terug
gekomen, dan staan zij alleen voor de schande
en het tooneelgezelschap voor de schade.
In Den Bosch, men zal het zich herinneren,
vond »La Belle Hélène" genade in dezelfde
oogen, die «Voorman Henschel" uitbanden.
In Den Haag heeft zicb nu het eigenaardig
geval voorgedaan, dat een stuk, door den
vorigen Burgemeester verboden, door den
tegenwoordigen ongemoeid werd gelaten.
Het betrof het befaamde drama «Dreyfus",
dat thans als »Dreyfus-Zola-Picquart" avond
aan avond volle zalen trekt.
bedekt, waardoor onbekenden buiten den
rechten koers raakten. In het belang van
visschers en schippers zullen al die «bij vuren"
onzichtbaar gemaakt worden, zoodat de beide
heldere bavenvuren weer hun diensten kun
nen verrichten.
Te 's Hertogenbosch heeft de «Neder
landsche vereeniging van Postzegelverzame
laars" vergaderd.
In beginsel werd besloten tot het houden
van een postzegeltentoonstelling en aan het
Bestuur overgelaten, een commissie van voor
bereiding te benoemen, aan welke tevens
werd overgelaten te bepalen, waar en wan
neer de tentoonstelling zal gehouden worden.
Herhaaldelijk werd door de Zuiderzee-
visschers, die de haven van Urk wilden bin
nenkomen, geklaagd over de vele «lichten",
die dan zichtbaar werden. Winkellampen
en straatlantaarns aan den open zuidkant
van het eiland werden niet of onvoldoende
Voor het vervullen der betrekking van
voorzanger bij de Ned. Hervormde gemeente
te 's-Graveland worden solicitanten opgeroe
pen door het Polderbestuur aldaar.
In de «Opr. Haarlemmer Crt." schrijft een
occasional
«In onzen haastigen tijd van fiets en fin
de siècle veroorloven hoe langer zoo meer ad
verteerders zich halve woorden en enkele be
ginletters, om hun wenschen zoo goedkoop
mogelijk bekend te maken en vorderen ze
van den lezer een lijdroovende inspanning
ter ontcijfering van zin en bedoeling.
«Wellicht verschijnt eerstdaags in de eene
of andere courant nog een advertentie van
den volgenden inhoud:
«Een n. Heei P. G. van m. 1. z. b. b. h. h.
z, m. Jan. 2. g. k. met Pens. bij een besch.
g. z. k. m. t. 1. en v. g. g. v. op bill. cond.
Br. fr. I. X
«Onlangs zag ik ten Postkantore een brief
met bet adres: te A'dam in debus werpen,
alsof de beambte nu maar raden moest: Am
sterdam, Appingedam of Ablasserdam.
«Zoo zal men later gemakshalve Z'dam
voor Zaandam, Zwammerdam of Zeddam en
L'darn voor Leerdam of Leidschendam gaan
schrijven
De Gemeenteraad van Barradeel heeft be
palingen op het wielrijden vastgesteld, waarin
o. a. te lezen staat; dat in het vervolg de
fietsers bij de nadering van een met paar
den bespannen voertuig, op minstens 25 M.
afstand hiervan af moeten stijgen, en zich
opstellen naast hun fiets ter zijde van den
weg, tot zoolang de paarden zijn gepasseerd 1
Of' ook deze Verordening zal worden goed
gekeurd, staat te bezien.
De «Kampioen", wijst er op, dat de meeste
wielrijders er een verkeerde manier van trap
pen op nahouden, die niet alleen ongymnas
tisch maar ook op den duur vermoeiend is
HET „CURARE".
2.)
Ik weet niot of mijn mede-studenten in hetzelfde
geval verkeerden, niaar wat mij betreft, was het in
derdaad de eerste maal, dat ik VRn liet „curare"
hoorde spreken, dat destijds uog geheel nieuw was
in Europa,
Onze professor keek langzaam rond om tech
vooral te genieten van do verbazing, die hij blijk
baar bij ons had opgewekt, en begon toen in de meest
bloemryko taal en met opgeschroefde bewoordin
gen, uit te weiden over de inboorlingen van Zuid-Ame-
rika, die met hun pijlen den aether klieven en
daarmede de vlugge vogels uit de wolken en den
machtigen bison in het binnenste der oerwouden
als door den bliksem getroffen ter aarde doen
storten".
Hij besloot dc dichterlijke inleiding, die al'ija
zijn voordrachten voorafging, met de woorden „Deze
pijlen zijn met „curare" vergiftigd."
Inleiding en slotrede waren bij zijn lezingen al-
tjjd de voornaamste vruchten van zijn geestwaar
liet feitelijk op aan kwam, las hij doorgaans voor
uit verhandelingen en tijdschriften, die hij voor
dat doel had verzameld en gerangschikt.
Dien dag nu beloofde het onderwerp interessant
te zullon worden, vandaar dat wij geduldig de re-
thorische ontboezemingen »nn „professor Dulca
mara" volgden.
Hij begon met een grootschc beschrijving van
liet fiesta de las juvias (Feest des Veigifs), waarbij
de voor bereiding van het curare benoodigde slin-
gerp'anlen veiznmeld worden. Daarna beschreef
bij de verschillende hypothesen over de samen.tel-
lingeu van het vergif, dat sommigen als geheel
plantanrdig, anderen als een mengsel van planten,
mieren eu slangen beschouwen, ofschoon men hier
omtrent nog in volkomen onzekerheid verkeert,
daar het geheim der samenselling alleen aan de
artsen, of beter gezegd, aan de toovenaars der wilde
Stammen bekend is.
Vervolgens beschreef hij de werking van het cu
rare, dat, langs den natuurlijken weg in den maag
gekomen, onschadelijk is, maar door inspuiting of
verwonding in het bloed gebracht, doodelijk wordt.
Maar het curare volbrengt zijn taak evenals een
goedhartige heraut de bevelen van een onverbid- j
delijk strengen Vorst, door den dood te doen in-
treden bij wijze van een „zaeht en rustig inslapen", j
riep professor Dulcamara uit, en overgaande tot
liet practische gedeelte der lezing, beschreef hij de j
bijzondere verschijnselen van dit sterven, die wij j
spoedig zeiven zouden waarnemen.
Dit was het brandpunt van de verhandeling.
De professor haalde uit zijn zak een doosje te
voorscb jn, opende het op plechtige wijze en liet
ons twee vergiftigde pijlpunten zien, die hij van een
uit Znid-Amerika terugkeerenden reiziger ten ge
schenke had ontvangen.
Toen gelastte hy den amanuensis het konijn te
brongen, dat hij voorde proefnemingen had bestemd,
waar.,p hij het diertje even in den rug prikte, zon
der dat het ophield met zijn groote, schitterende
oogen rond te sijken en angstig de lichtroode neus
vleugels te bewegen.
Maar weinige ooger.blikken later ging het lang
zaam naar een hoek van de zaal, zette zich tegen
den muur neder en legde de ooren op den rug, als
g;ng bet slapen. Het bleef volkomerustig, maar
dook lioe langer zoo meer ineen; de beenen
weigerden hun dienst eu eindelijk zakte ook de kop
ten slotte viel het geheele lichaam als verlamd op
de zijde. Zes minuten nn (1e verwonding was het
konijn dood, zonder schreeuwen, zonder rochelen
of stuiptrekkingen, die door den minsten p\jn of
doodsstrijd ongewijfeld zouden zijn veroorzaakt.
Gedurende de proef had de proffeasor ons verschil
lende voorbeelden verteld, waarbij steeds gebleken
was, dat de daad daar vergiftiging met curare zacht
en rustig intrad.
Het meeste belang had ons de beschrijving inge
boezemd van den dood van een man, die in de
nanteekeningen van Waterton over het curare in
een wetenschappelijk tijdschrift voorkomt.
Twee Indianen waren in een bosch aan het jagen
een van beiden spande zijii boog en schoot een
rooden aap, die zich boven in een boom bevond.
Het schot was bijna loodrecht. De pijl bereikte den
aap niet en wondde in het terugvallen den arm van
den Indiaan even den elleboog.
Deze wist dadelijk, dat het met hem gedaan was,
en zeide tot zijn makker, terwjjl hjj op den boog
wees „ik zal hem nooit meer spannen". Daarna
ontdeed hij zich van den bamboe-koker met vergif
dien hij om den hals droeg, legde hem met boog
eu pijlen op den grond, strekte zich er naast uit,
zeide zijn vnond vaarwel, en zweeg voor immer.
Wij hadden ons allen verdrongen om de tafel
van den professor, waarop het doodc konijn gelegd
was, en ik bevond mij toevallig juist naast mijn
mededinger Rosario. Toen ik dit bemerkte, kon
ik een gebaar van afkeer uiet onderdrukken en
wendde ik mij zooveel mogelijk af om zijn aanra
king te ontwijken Hij echter was geheel verdiept
in de beschouwing van den tweeden pijl van den
professor, die zijn verhaal van de jagers juist be
sloot met de woorden van Waterton „Het is een
gevoelig gemoed een troost, te weten, dal het slacht
offer niet gcieden heeft, omdat het curare, in het
Indiaanscb „wourali" genoemd, het leven zacht en
pijnloos vernietigt".
Bij dit gedeelte van zijn verbaal gekomen zijnde,
scl. 'en onze gastheer vermoeidzijn voordracht
werd slepend, alsof het uitspreken der woorden
hem groote inspanning kostte, en het was duidelijk,
dat hij gaarne van dit onderwerp ware afgestapt,
dat hij met zooveel vuur was begonnen en dat hem
nu deed sidderen.
Maar wij luisterden' zóo aandachtig, onze oogen
waren met zooveel inspanning op hem gevestigd,
en er heerschte een zóo volmaakt stilzwijgen toen
hij ophield met spreken, dat hij begreep reeds te ver
te zijn gegaan om zich nog te kunuen terugtrekken.
Hij wisclite zich hel zweet van het klamme ge
laat, dronk weder een weinig cognac en vervolgde:
De nieuwsgierigheid deed mij mijn afkeer over
winnen en ik nadere Rosario. Ik wachtte met on
geduld tot h(j den pijl zou neerleggen om hem op
mijn beurt te bekijken, en ik boog mij over hem
heen om hem te doen begrijpen, dat hij zich Wt
haasten moest. Ziende, dat dit niet hielp, zeide ik
ecnigszins dringend: „Als gij klaar zijt
Hij toonde zich hierover niet geraakt, keek mij
een oogenblik aan met een eigenaardige uitdruk
king in de oogen, en antwoordde op de hem eigene
valsche. zoetsappige wijze, terwijl hij mij den pijl
overreikte: „Als gij hem wilt bezien neem hem
dan maar."
Maar toen ik de hand uitstrekte om hem over te
nemen, maakte hij niet den pijl plotseling een zoo
danige beweging, dat de punt mij in de palm van
dc band drong. Een kreet van schrik ontsnapte a'-
len aller blikken, aller handen waren op mij gericht
uitroepingen van ontsteltenis vermengde# zicb met
verwenschingen, verwijten en bedreigingen. Allen
sproken en gesticuleerden dooreen, terwijl de pro
fessor, die liet meest ontdaan was, wanhopig met
de vuisten op de tafel sloeg, steeds schreeuwende:
„Ongelukkige, gij licht hem gedood, gij hebt hem
gedood!"
Wordt vervolgd).