Donderdag 22
Augustus 1901.
No 5112.
50e Jaargang.
Feuilleton.
DE SCHAT.
Stadsnieuws.
iHERSFQORTSCHE COURANT.
FIRMA A H VAN CLEEFF
te AMERSFOORT.
Verschijnt Maandag- en Donderdagavond Abonnement per 3 maanden fi.franco per
post 1.15. Advertentiën 16 regels 60 centelke regel meer 10 cent. Legale-, oflicieële-
en onteigeningsadvertentien per regel 15 cent. Reclames 1—5 regels ƒ1,25; elke regel meer
f 0.25. Groote letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers worden in rekening gebracht on kos
ten evenals afzonderiyke nummers 10 cent.
Bij advertentiën var buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
BUREAU
KORTEGRACHT9
Tclophoon I».
OP REIS.
Wij zijn gaarne bereid om, tegen
vergooding van liet porto, aan geabon-
neerden die voor korten of langeren
tijd op reis gaan, de Amersfoortsche
Courant en de bladen welke zij door
onze tusschenkornst ontvangen, na te
zenden.
Opgave van duidelijk adres is vol
doende.
KENNISGEVINGEN.
De BURGEMEESTER enWETHOUDERS
van AMERSFOORT,
Gelet op art. 98 der Kieswet,
Brengen ter kennis der ingezetenen, dat een
afschrift van den uitslag der op Dinsdag 20
Augustus 1901 gehouden stemming van een lid
dor Tweede Kumer der Staten-Generaal is aan
geplakt aan de bergplaats No. 13, VVestsingel
wijk E. nabij het Raadhuis, en ter Secretarie
voor eenieder ter inzage nederligt.
Amersfoort, den 21. Augustus 1901.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Burgemeester,
CEL09SE,
Weth., 1». Br.
De Secretaris,
B. W. TH. SANDBERG.
De BURGEMEESTER van AMERSFOORT,
Gezien artikel 41 der Gemeentewet,
Brengt ter kennis van de ingezetenen, dat de
Raad dezer Gemeente zal vergaderen op Dins
dag den 27. Augustus aanstaande, des namiddags
te l'/j ure.
Amersfoort, den 22. Augustus 1901.
I De Burgemeester voornoemd,
E. L. VISSER,
Weth., lo. Br.
Hot nieuwe Ministerie.
In de „Stemmen voor Waarheid en Vrede" heeft
dr. Bronsveld een deel zijner .Kroniek" gewijd aan
bet nieuwe Ministerie en aan do Ohr. Historische
partij.
Het heeft, zeRt de schrijver, aan H. M. onze Ko
ningin behaagd, dr. Kuyper te belasten met de sa
menstelling van een ministerie. Staatslieden, die
werden geraadploegd, waren van meening, dat de
uitslag van de verkiezingen duidelijk den leider der
anti-revolutionuairen aanwees als kabinetsfonneer-
der, nadat enkele andere geroepenen hadden ver
klaard. die taak niet te kunnen aanvaarden.
Wij zullen niet uitvoerig zijn iu het weorgeven
van onze indrukken en gevoelens. Laat mij dit ech
ter zeggen mogentoen wij lazen, dat dr. Kuyper
levendige onderhandelingen voerde met dr. Schaap
man en andere Roomsch-Katholieke mannen van ge
zag, outwnardden wij in ons hart oen allersmartelijkst
gevoel. En wij weten, dat wij waarlijk nietdeeeni-
Sen zijn geweest, die mol droefheid en ongerustheid
o macht over ons land en volk voor een goed deel
aan deze twee mannen zagen toevertrouwd.
Het is toch een haast ongelooflijke gehourtonis,
dat de man, die het Calvinisme zoo vaak heeft ver
heerlijkt als hot uitnomendste wat God na den
Pinksterdag aan de Christenheid heeft geschonken,
„Had ik maar kunnen denkon, datje hier zou zijn I"
riop Legrand uit. „Op weg naar huis kwam ik lui
tenant B.van liet fort togen en ik hen zoo dom ge
weest, hem do tor te leenenmaar blijf van nacht
hij me, dan zond ik Jupiter nog vóór zonsopgang
om hem te hnlen. Hij is prachtig!"
„De zonsopgang?"
„Onzin De tor. Ken kleur als glanzend goud
ongeveer zoo groot als een walnoottwee pik
zwarte vlokken hoven op zijn rug eu moor onder
aan oen derde, moor ovale. Do voelhorens zijn
„Geen voelhorens noodig niet, mas'r Will, hoe
dikwijls moot ik n dat nog zeggen?" viel Jupiter
hem in de rede. „Tor is een gouden tor, enkel goud,
niets als goud van buiten on van binnen, behalve
de vleugels, heb nooit vau mijn loven een tor ge
zien die half zoo zwaar wub als deze."
„En al ware dot zoo, Jup." antwoordde Legrand,
mijns inziens ernstiger dan wel noodig scheen, „al
ware het zoo, is dat een reden om de hoenders te
laten aanbranden
,De kleur reohtvanrdigt inderdaad Jupiter's mee
ning," ging hij toen tot mij gewend voort". Jo hebt
nooit een schitterender inetnnlgluna gezien dan die
do Behalen vau dit inseot uitstralen. Maar jo kunt
morgen zelf oordeeleu voorloopig zal ik je althans
een klein idee geven hoe het er uitzie',."
Met die woorden ging h!j aan een tafeltje zitten,
waarop zich inkt en pen bovondeD, maar er was
in een nauw verband treedt met getrouwe zonen
van een kerk, die liet Calvinisme feller haat dan
eenige nndere vrucht van de Reformatie.
Daar is in dit samentreffen en samenwerken van
deze twee geboren tegenstanders iets, dat reden
geeft tot ongerustheid. Van'hot achttal nieuwe Mi
nisters zijn er drie Roomsch-Kntholiek, Indien wij
ons niet bedriegen, dan is dit, nog nimmor hetgeval
geweest. De Roomschen hebben echter vui den be
ginne nan dit aantal zetels voor zich opgeëisoht.
Wanneer wij bedenken, dat slechts van het aan
tal Kamerleden behoort tot de Roomsche kerk, dan
is het getal Roomsch-Katholieke ministers zeker niet
te klein,
Over de bekwaamheid van de ministers van Hnu-
del, enz., van Justitie en Financiën voogt het ons
niet, een oordeel uit te spreken.
Onzen voorninligen stadgenoot, don nieuw be
noemden Minister van Buitenlandsohe zaken, met
wien wij te Utrecht veelvuldige punten hadden van
aanraking, haddeu wij liever niet zien plaats ncmon
in oen ininisterie-Kuyper. Do nieuwe Minister van
Koloniën is echter daarin volkomen op zjju plants;
of zjjn fanatisme voor do unti-revohitionnuire partij
menige leemte in zjjn kunnen en kennen bedekken
zal, moet de uitkomst leeren.
Opmerking verdient, dat, de heer Borgansius en
de lieer Kruys uitgenomen, geen lid van het mi-
i'isterie-Mackay deel uitmaakt van hot nu opgetreden
kabinet. De heer Do Havoiuin Lobman behoort
er evenmin toe als de hoeren Mackay en Godin de
Beaufort. Ook do Christolyk-historiselien, die de
nieuwe koers zijn gevolgd, zijn piet in het ministerie
vertegenwoordigd. Zij kunnen zien troosten met de
gedachte, dat z|j ons land hielpen brengen ouder de
macht van anti-revolutionuaircn en Rooiusclien, en
mogen toezien.
„Wat mogen wy nu vorwnohten? Wij weten het
evonmiu nis zoo vele organen der Pers, die hun le
zers hebben onthaald op velerlei proletiën. Het
onderwijs zul zeker wol spoedig aan de orde komen
het zjjn vooral „De Residentiebode" on „De Maas
bode" die daarop aandringen. Maar waarschijnlijk
komt hot ook ons voor, dat dit ministerie trachten
zal zioh populair te maken, en onderworpen nan
do orde stellen, die bijval vinden ook buiten den
kring van zijn geestverwanten. Ik donk o. a. aan
menig sociaal belang. Natuurlijk zal ook een en
ander worden gedaan, dAt naar het hurt is van do
kiezers, die bij de laatste verkiezing de meeste
stemmen hebben uitgebl'noht. Bij moor dan óou
gelegenheid, op meer dan óon punt zal 't blijken,
dat het, zelfs voor dr. Kuyper, gomnkkelijkur is
oppositie te voeren dan te regeevon. De „Standaard"
heeft nu reeds zijn lezers er op voorbereid, dat ook
dit nieuwe ministerio voor de Boeren niets zal
kunnen doen, daar het vorige kabinet ons de handen
gebonden heeft. W|j hebben ons op meer beken
tenissen van onvermogen voor te bereiden.
Wat ivij vreezen is, dat het Protesten tsch
karakter van ons land zal worden ondormjjnd, en dal
Protestantsche belangen niet zullen geëerbiedigd
worden. Wij herinneren ons niet, dat dr. Kuyper
iu de Kamer ooit voor Bjiecifiek Protestautaehe be
langen is opgekomen. Het zou ons, om iets Ui
noemen, ton hoogste verrassen, indien de nu opge
treden Minister van Koloniën don Roomsciien bis
schop verbiedt hef vormsol te guan toedienen inde
Minuhasse, of Roomsche zusters Diet toolaiU aldaar
een school te openen.
De Room8ch-Katholioken zullen ontzien worden,
en meor dan dat. De kerk, die, nnar do verklaring
van dr. Kuyper zelf, gewant is tegen de gewolens-
vrjjlieid, zal, nu zij toenam iu macht, niet nalaten
die macht te gebruiken.
Opmerkelijk en beschamend moet het hue ten, dat
geen papier.~H'y Tocht daarnaar fn oen colnodë maar
vond niets.
„Nu, 't doet er niet toe, zei hy eindelijk, hiermee
kan ik wol volstaan." En hjj trok een strookje uit
zijn vestzakjo dat ik voor een smerig Binkje toeken-
papier aanzag, en ontwierp daarop oen vluchtige
penteekoning. Ik bleef inlusschen by liet vuur zit
ten omdat ik het nog altyd koud had, en toen zyn
schets klaar was, reikte hy hoar my over zonder op
te staan. Op hetzelfde oogenhlik hoorden w|j' luid
grommen, gevolgd door gekrabbel aan de deur. Ju
piter deed de deur open en Legraud'H groote New-
Foundlander kwam met groote sprongen binnen,
legde r.jjn voorpooten op myn schouders en over
stelpte mij mol zijn liel konzingen. Toon hy eindelijk
klaar was met zyn gcdiirtcl, wierp ik eon blik op hot
papier en was niet weinig verbaasd ovor de tooke-
ning van mijn vriend.
„Waarlijk, zei ik, mulat ik haureonigeoogcDblik-
ken luid bekeken, dat is oen vreemde tor. Mij vol
komen onbekend, dal moet ik zeggen. Ik heb nooit
iets gezien dat er op lykt, behalve misschien een
schedeleen doodskop; danr lykt het inderdaad
precies op."
„Kon doodskop?" horhaalde Legrand. „Ja, op pa
pier hoeft het er misschien wel wat van. Do twee
zwarte vlekken bovenaan zien er uit als oogen, niet
waar, en do vlek boDedcn als een mond. Dan de
ovale vorm
,,'t Kan zlin, ant woordde ik, manr ik houd jo voor
geen groot leekennnr, en ik zal dus wel moeten
wachten tot ik do tor zelf te zien krijg, vóór ik mij
een juiste voorstelling van zijn uitwendige gedaanto
kan vormon."
„Nu, ik wist tooh nijjthernam Legrand oen igs-
zins gebelgd, ik teok on .tamely k good... ik heb goe
de meesters gehad en ik geloof, dat ik niet zoo'n
ergo stumper ben."
terwijl men in lauden, waar de Ruomseho geeste
lijkheid eeuwen lang hoefi gohoersclit, Rome limit
on verlniit, in dit van oudBhcr Protcstantachu land,
in dit bolwerk van gewetensvryhoid en verzot togen
don paus. door Protestanten do hulp ziet inroepen
eu de macht ziet uitbreiden der RooniKclio kerk.
Dit roept ons, die wan r 1 jj k Ohrlstelljk-lilatorlsoh
„wezen willen, tot dubbele werkzaamheid, tot onver-
poosden slryd.
Wy hopen mot Gods hulp, ons to wachten voor
alle bitterheid ou onchristelijke wijze van slryd voe
ren. Wij zullon oua niet blind tooneu voor liet
goede, dat komt van de zydo onzor tegenstander*.
Indien zij opkomen voor de eer van don hoogon
Godindien zy liet Christelijk karakter van ons
volk, dat door vele liberalen geloochend word, weer
tot zijn recht willen brengen; indien zij gerechtig
heid en waarheid bevorderen, zullen wij hen too-
juichen en Hiouuen. Waarom zouden wy het,niet
doen Is hot geen harde tank, ons opgelegd, positie
te nemen tegenover mimnon. die in geloofsovertui
ging zoo dicht bjj oua staan Wij vragen ons dik
werf af, hoe liet toch komt, dut volon, die vasthou
den aan hot oude Evangolie, tegenover on nlot
naast elkander staan? Maar 'tis oen vraag, ilio oon
uitvoeriger beantwoording oisclion zou, dun liior kan
gegeven worden. Laat ons or op wijzen, dat dr. Kuyper
op kerkrechtelijk gebied hondordordon on duizenden
tegen hem hoeft zien optreden, die löcli goloovlgo
Christenen waren. Waarom zou men op politiek
gebied van hom niet verschillen mogen, zonder den
naam van „Christen" to verbeuren 7
Ntt hooft dr. Kuyper niot alleen invloed, maar
ook macht, wereldlijke macht. Hy heeft oon aan
zienlijk deel in do regeering van ons land. En allo
raaolit is van God, den Hoor der Hoeren. Van ons
recht tot getuigen en belijden, tot protestoorou en
evangelizeeron. zullen wy gebruik blijven malton
en stellen Vorder alles iu Gods hand, Moge do zware
slag, dio do liberalen hooft getroffen, voorde boston
onder hen de aanleiding wezen tot ernstig zelfonder
zoek. Meer dan een was to inschikkelijk geweest
voor de socialisten en had zHn individueel geloof te
weinig doen uitkomen in deu grouteu strijd dor
geesten, waarbij 'tgeloof zulk een gewichtigen factor
is. Keu krachtige mid lelparty, dio waakt tegen ker
kelijk dryvon on socialistiecli onverstand, wordt on
misbaar.
Misschien zien wy menig vry-untirovolullontiuir
bjj gewichtige beslissingen niot aan do zijde van
dit clerional ministerie, maar voroonigd mot beza
digde liberalou het kwaad verhoeden, dat kerkelijke
hartstochten beramen.
Naar w'y vernemen, verliest „Het Ned. Ilngblnd"
een groot aantal abbonnó's. Ook wjj belmoren er
toe. Men zegt, dat er sprake is van eon ineensmol
ten van hel blad niet „Do Nederlander". Natuurlijk
ontvangen wj) dan een vry-anlirovolutonnitir orgaan.
Dr. De Visser verdedigde iu oen reeks artikelen
zijn houding, bij do verkiezingen aangenomen, Het
duukt ons, een veeg toekan, dat hij zóóveel woor-
ii noodig heelt om hetgeen is geschiutl in liet
rechte licht to stelleu. Wij zeggen oralluon dit van
Dr. Do Visser tracht aan te toonon, dat oen Chris-
telijk-hiatoriselio party, zooals bij zich die voorstelt,
hooft moeten handelen, zooals hij, nir. Verkenteren
en anderen gehandeld hobbon. Dat tie Cliristolijk-
hiatoriscbe partij, die een bepaald omschreven pro
gram en con eigen geschiedenis had, met nntirovo-
lutionnaireu en Roomsohen had moeten samenspan
nen, bewijst dr, Do Visser niet, eu hel is niet te
i. Hom zyn ovaties gebracht door studenten-
do Vr'yo Uiiivorsitoil en door Bestuursled)
den Ohr.-Historlsohou Klozersbond, dio inodo op
zijn initiatief is opgericht.
Die Boud is ar nog on op zijn Algumoene verga
dering, welke in het najaar zal gehouden worden,
zullon do ledon uitspraak doen over do vraag, wie
trouw ga blo ven zijn aan 't vaandel. Mr. Vorkoutereo
wees er onlangs op, dat mij nooit oen oundidatuur
is aangeboden. Ik zou willen vragen lioo woothij
dal? Twee dingen staan echter vastvooreerst, dat
ik gacn politioke ambitie» bail of heb; en tan tweede,
dat liet moeilijker schijnt to lalloo, recht door
zen to gaan, wanneer men wal, dan ivanuoor man
niet eon Kamerzetel verworven of bohoudend wil.
Do Ohr.-HUt, Kiezorsbond i t zwaar getroffen, maar
te Ulrooht lletoii wij don moed niet zinkon en zo
gen wij dezer dagen nog drie vau ouzo uitmuntende
candiilaton gekozen in don Gcmoontoraad. Ook
elders in den lande, self's in Friesland, ontbreekt
het mui getrouwen niot, Ook voor don Bond zal
uil bot kwade hot goede voorkomen".
De „Maasbodo", dio don sohrijvor „door spijt ver
blind" noemt, meent, dat do chronlqnor, als hy hooitt
aan pondspoudsgowyzo vordeoling, ook «uivor moot
rekenon.
Eerteua bedenke dr. Bronsveld, botoogt hot blad,
dat de Katholieken ruim dor bevolking van No-
(Ierland uitmaken, En onder dit opzicht is de too-
konuing van 3 op do 8 portefeuilles zeker niet zoo
onevenredig.
Voorts is het fontlof, nis baisis dor berekening het
aantal Kamerleden te nemen. Ging dit op, dnn
zouden, waar rok der Kanior uit liberalen is
soaingestold, deze partij immers evenoons zetels iu
iict kabinet touknmon.
Ook onder hot vorig ministerie vormde de Ka
tholieke fractie omstreeks oon vierde der Kuiner, en
tooit houft mr, Piersoii er geen oogenbllk aan ge
ducht, twee portefoulles in zyn kabinot aan haar af
te staan.
Met roelitl Waul niot de ganseho Kamer, de
linkerzijde was hot principieel» grondvlak der re-
georing.
Dr, Bronsveld vergoot in zijn onberedeneerd dé-
pit, dat hot ininlateric-Kuypcr niet d e Kamer
tot fundament hooft, maar do rochtorzjjde
En van die rechterzijde mankt do Katholiek*
fractie oon zondanig dool uit, dat haar naar alle
roclit on billijkheid minstens drio zotols toe
kwamen.
Dr, Bronsveld kan zioh hiervan ovortuigen, als
hij zioh do moeite geeft, «ven do formule uit te
rekenon 2ê33 x8—x.
Waarbij nog komt het foit, dat van die 88 (A. R.,
V. A. R. on U. II.) hot grooiste dool hun vorkiezlug
dankt aan stemmen van do Katholioko kiezers.
Zoodot, welbeschouwd, den Katholieken door do
tookonuiog van flriu portefeuilles zeer stellig niot
moer dan hun strikt recht is geschonken.
Dat dr. Kuyper dit zelf inzag - want otizo party
heeft niet dit aantal zotols voor zioh opgeëisoht, ge
lijk dr. Bronsveld beweert toont, dat do kabinota-
forinuerdur Cfsn oponor oog hooft voor recht eu bil-
li^kdnnd^laTMbMdnonbpno^ati^AVaarhj^^
Us. tl. tie Boor, Ned. Hevormd predikant
te Alkmnttr, hoopt iiunsluiindoti ZoikJuk vóór
to gunt) bij do godsdienstoufo.'iing in do
Lutbersohe kerk hiep.
In do Remonstrantsche kerk hoopt voor te
gnnn ds. M. vnn Klooli'. uit Loidon.
„Maar bosto jongen, dan heb jo jo een grapje ver
oorloofd, antwoordde ik. Dit is oen hooi lutsooo-
Hjko doodskop, on do tor moot wol merkwaardigste
dier ter wereld zjjn als zij or zoo uitziet. Je zult
haar vermoedelijk „Soarnbous oupu» hoiuinis" noe
men of iets dergelijks, want men treft in do natuur-
ljjke historie Veel soortgelijke namen aan. Maar
waar zijn de voelhoren» waar je van spreekt?"
„Do voelhorens?" vroeg Legrand in'toogloopond
driftig. „Die moot jo tooh zienik luib ze im
mer» zoo duidelijk geteekond als ze bij hotorghtool
te zien zyn, en dat zal jo toch wol voldoende zijn."
„Wel mogelijk, zei ik, maar met dat al zie ik ze
niet." Kn om hom nlot nog lioozor to maken reikte
ik hom liet pnpier over zoiuier moer te zeggen, want
do wending die liet gesprek nam, bracht mij in ver
bazing; zijn slechte luim was mij opgevallen; wat
de toekoning van do tor betreft, er waren zeer zeker
geen voelhoren» aan to ontdekken, en hel geheel
geleek inderdaad verrassend op don gewonen vorm
van oen doodskop.
Wrevelig nam hy hot papier aan, en liy wilde hol
juist in olkaar frommelen, vermoedelijk om bot iu
bet vuur to slingeren, toon oon blik, dien hy toe
vallig op z|jii schetsje wierp, zijn aaudnoht daarop
scheen te vestigen. Hy word eensklaps vuurrood en
onmiddellijk daarop doodsbleek. Verscholdeno mi
nuten Haarde hij strak op hol papier. Eiudoiyk stond
bjj op, nam do kaars van de tafel en ging in een dor
iiitorsle hoeken van hot vertrok op een matrozeukist
zitten, waar hy het pupier nogmaals aan oen nauw
keurig onderzoek onderworp, het daarbij nni\r allo
kanton keorond on wendend.
Gedurende al dien tyd sprak hy geen woord. Zijli
manier van doen wekte myn verwondering, maar
ik achtte liet toch wel verstandig, zyn toenemend
slechto stemming niet nog to vororgoron door do
eono of andere opmerking. Nu haaldo hjj zyn por.
tnfuuille voor den dag, legde er bot strookje papier in
en borg beide wog in zijn lessenaar, dion hy vervol
gens sloot,
Van nu uun schoon h|j woim'wat kalmer geworden
maar zijn eerste geestdriftige stemming was goh nol
vordwenon ofschoon hy zich moor verstrooid dan
wrevelig toonde. Hoe later hot werd, dea to meer
verzonk hij iu gepeins, waaruit ik hem op geen en
kele w|jzo vermocht op to wnkkon.
Ik was voornemens geweest, zooals ik vroeger reeds
dikwijls had gedaan, dmi nacht in zyn hut door to
brengen, maar met het oog op du stemming van
mijn gastheer achtte ik hot raadzaam te vertrekken.
llij drong or wol is wnar niet by mij op aan dat
ik zou blyven, maar schudde mij niettemin met moer
dun gewone hartelijkheid do hand.
Ongeveer een maand na deze gebeurtenis, in wel
ken tyd ik Legrand niet moor had gezien, kreeg ik
te Oharloston opeens bezoek van don neger. Don
braveu, ouden Jupiter had ik nog nooit zóo neer
slachtig Rozion. en ik vreesde al, dnt mijn vriend een
ernstig ongeluk overkomen was.
„Wol, Jup, zei ik, wat is er aan do hand f Hoe
maakt jo meester bet?"
„Ju eerlijk gezegd, inas'r,niet zoo goed als
hot wel moest."
„Niet goed? Dat doet me werkelijk leed. Dus ze
ker ziek waar klaagt hy over?"
„Ja, daar zit 'them juist in. Hij klaagt nooit.,
maar ziek is h|j toch zoor ziek."
„Zoor zink, Jupiter? Waarom heb lo dat niot me
te eu gezegd 7 Moot hy zijn bed houden
„Neon, o neon,., maar ik moot hom houdondat
is 't juist. Ik zit heel erg in angst over myn armen
mas'r Will."
(Wordt vmiolffd.)
