Donderdag 19 December 1901. No. 5146. 51e Jaargang. AMERSFOORTSCHE COURANT. UITGAVE FIRMA A- H- VAN CLEEFF te AMERSFOORT. Verschijnt Maandag- en Donderdagavond Abonnement per 3 maanden ƒ1.-—franco per post ƒ4.15. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Legale», oflicieële- en onteigeningsadvertenticn per regel 15 cent. Reclames 1—5 regels ƒ1.25; elke regel meer ƒ0.25. Groote letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers worden in rekening gebracht en kos ten evenals afzonderlijke nunjirers 10 cent. Bij advertentiën vaD buiten de stad worden^de incasseerkosten in rekening gebracht. KORTEORACHT9 Telephoon 10. KENNISGEVING. Aan gasverbruiknrs, bij wie natte meters in gebruik zijn, wordt in hun belang in herinne ring gebracht, dut het noodzakelijk is.biiinval- beveiH en meters goed tegen bevriezen te Hierdoor ivordeu vele onaangenaamheden voor komen. Amersfoort, den 18. December 1901. Burgemeester en Wethouders van Amersfoort, De Burgemeester, n a WUYTIERS. De Secretaris, B. W. Th. SANDBERG. Geen Rijks-U. B. S. Het hieronder overgedrukte stenogra- phisch verslag dor 25ste vergadering van de Tweede Kamer der Staten-generaal van Vrijdag 13 December 1901, voorzoo- veel het de Hoogere Burgerschool te Amersfoort betreft, overgenomen uit de Handelingen dier Kamer bl. 523-528, moet noodwendig voorafgegaan worden door een korte modedeeling. Immers reeds in de zitting van Don derdag 12 December gaf de Minister van Binnenlandsche Zaken reeds eenigen kijk op de taktiek, welke hij ik aeze materie zou volgen on nam hij reeds stelling voor het debat, dat Vrijdag zou komen. Bij art. 117 (Rijks-Hoogerë Burgerscho len) sprak de heer Schaper over het op richten van nieuwe R. H. B. S., meer spe ciaal in het district dat hij vertegenwoor digt. Ook de heer Smeenge, die deze zaak liever had hooren bespreken bij art. 118, voegde daaraan enkele woorden toe, er o. a. op wijzend, dat Dokkum f 35 000 disponibel wilde stellen voor den bouw eener school. De Minister antwoordde o. a «Aangevraagd zijn over te nemen 6 Ge meente scholenBrielle, Stad-Alineloo, Zaandam, Zierikzee, Winschoten en Amers foort om op te richten 6 nieuwe, te Steenwijk, Edam, Purmerend, Smallinger- land, Dokkum en Appingedamom sub sidie werd gevraagd voor die te Kaïnpen verhoogd subsidie werd gevraagd voor die te Hoorn en te Dordrechtom subsidie tot oprichting van een Hoogere Burger school te Stad-Doetinchem en Doesburg om van 3- tot 5 jarige te maken die te Sappemeor, derhalve in het geheel 16 plaatsen waai- weder een stroompje van geld met nieuwen aanwas zou moeten heenvloeien. Wanneer men dit nu alles overziet, dan gevoelt men, dat het niet aangaat, van den Minister to vergen, dat hij terstond bij zijn optreden over zulke zaken zal beslis sen." Vorder zoido Z. Exc., alweer volgens het stenographisch verslag ïMaar men moet wel bedenken, dat de zaak oen onmetolijken omvang verkrijgt, en dat wij liet goheele plan moeten over zien, alvorens daaromtrent een beslissing te nemen. BIk wijs op de Hoogere Burgerschool te Amersfoortdaar komen wegens de zeld zame aantrekkingskracht van den hoogst bekwamen Directeur leerlingen uit allo oordon,/, zelfs uit Den Haag en Amster dam. Men heeft die school wegens don grooten toevloed van leerlingen met pa- rallelklassen moeten uit breidenmaar als die eminente Directeur vertrekt, ge- pensionnoerd wordt, of sterft en een min der eminent man komt aan het hoofd der school, dan hoeft men kans, dat de loka len die ingericht zijn, ontvolkt worden." In do Memorie van toelichting worden bij art. 118 gansch andere oorzaken ge noemd en werd niet gerept van don per soonlijken invloed van den Directeur dor H. 13. S. hier 4 Daar toch lezen we zie ook Amers- foortsche Courant van 7 October 1901 O a »Het denkbeeld is zelfs reeds over wogen om deze school over te nemen als Rijksschool, doch na gezette overweging kwam het den ondergeteekende voor, dat tot die overneming alsnog niet kan wor- den overgegaan. „Amersfoort verkeert in eenen abnor- I malen toestand ten aanzien van het be zoek der Hoogere Burgerschool door leer lingen, niet in de Gemeente wonende. Die toestand is ontstaan vooreerst door de heffing in de laatste jaren van een hoog schoolgeld te Amsterdam van buiten-leer lingen, die aldaar de Middelbare scholen bezoeken, en ten tweede door het feit, dat tegenwoordig de Rijks Hoogere Burger school te Utrecht, ten gevolge van het groot aantal leerlingen uit die Gemeente, weinig plaats aanbiedt voor buiten-leer lingen. Zelfs leerlingen uit Utrecht gaan school te Amersfoort. >Er dient nu afgewacht te worden in hoeverre de stroom van buiten-leerlingen van Amersfoort zal zijn af te leidon. Daartoe komt in de eerste plaats in aan merking het nemen van maatregelen om meer plaats verkrijgen voor buiten-leer lingen op de Rijks Hoogere Burgerschool te Utrecht, in welke richting dan ook reeds stappen zijn gedaan. Intusschen is het noodzakelijk, de Gemeente Amers foort te gemoet te komen in den buiten gewoon zwaren last, welken zij thans heeft te dragen. Zulks kan geschieden door eene tijdelijke verhooging van het Rijks-subsidie, welke verhooging geheel of ten deele kan worden ingetrokken, naar mate de omstandigheden zich in het voordeel der Gemeente wijzigen." Na deze korte toelichting uit officioele bescheiden, welke het verband beter doet begrijpen, volge hier het verslag der zitting van Vrijdag. De heer van Asch van Wijck (Amers foort) Mijnheer de VoorzitterGisteren zijn de discussiën over de verschillende aanvragen tot overname door het Rijk van verschillende Hoogere Burgerscholen ten gevolge van het late uur moeten ein digen. De Minister heeft in antwoord op het aangevoerde door de geachte afge vaardigden uit Meppel on Appingedam, waar zij spraken over de overname door het Rijk van de Hoogere Burgerscholen te Dokkum en Appingedam, zijn algemeen standpunt medegedeeld ten opzichte van deze aanvragen en in dit antwoord heeft Zijn Excellentie tevens de Amersfoortsche Hoogere Burgerschool genoemd. Nadat de Minister het algemeen standpunt, dat de Regeering ten deze wenscht in te nomen, had uiteengezet, heb ik overwogen of ik alsnog over do quaestio van do Amersfoortsche Hoogere Burgerschool enkele oogenblikken het woord zou voe ren. Ik meen in het kort deze quaestie hier te moeten ter sprake brengen, aan gezien het mij voorkomt, dat deze quaestie niet kan worden gelijkgesteld met de aanvragen door de andere Hoogere Bur gerscholen. Wat toch is het geval? De moeilijkheden, waarin do Gemeente Amersfoort verkeert ten opzichte van hare Hoogere Burgerschool, dateeren reeds van verschillende jaren. Reeds in het jaar 1892 heeft do Raad der Ge meente Amersfoort een request ingediend waarin gevraagd werd, dat het Rijk deze Gemeentelijke Hoogere Burgerschool zou overnemen, op welk request afwijzend is beschikt. De Raad der Gemeente Amers foort meende, dat, waar deze school be zocht wordt niet alleen, maar zelfs voor hot meerendeel bezocht wordt door leer lingen buiten de Gemeente, het in stand houden van deze school niet meer uitslui tend een Gemeentebelang, maar een Rijks belang was. Toen op dit request afwijzend was be schikt,. heeft de Raad overwogen, welke andere maatregelen moesten worden go- I nomen en welke weg zou kunnen worden ingeslagen. Men heeft getracht, do be voegdheid te krijgen, met behoud van Rijkssubsidie, om bij het toelaten van leerlingen een voorrecht te kunnen govon aan de leerlingen uit Amersfoort zelf. Deze bevoegdheid is inderdaad verkre gen, maar het spreekt vanzelf, dat het gevolg geweest is, dat do zeer vele klach ten zijn gerezen. Ook indeze Kamer zijn die klachten geuit en mijn geachto buurman, do geachte afgevaardigde uit Ede heeft in do zitting van 11 Docombor 1897 aan den toemaligen Minister van Bin- nenlandsohe Zaken, Goeman Borgosius, gevraagd of hot niet wensohelijk was, dat, indien non Gemeente Rijkssubsidio kreeg, alle leerlingen gelijk stonden. Hot gevolg hiervan is geweest, dat Minister Goeman Borgosius hoeft ingetrokken do beschikking van zijn voorganger en be paald, dat allo leerlingen gelijkelijk moes ten worden toegelaten, maar tevens heeft hij het Rijkssubsidie verhoogd van f 5000 tot f 9000, welk subsidie in 1900 nog mot f 1000 verhoogd is, zoodat tot nu toe de Gemeente Amersfoort oen subsidio kreeg van f 10 000. Maar deze oplossing van do quaestie bleek niot afdoende te wezen. Immers do Raad der Gomeonto Amers foort hooft zich wederom gowond, don 16on November 1900. tot den Minister met verzoek alsnog de school to doon overnemen door hot Rijk. Daarop zijn verschillende onderhandelingen gevoerd tussohen het Gomoontobestuur en don Minister en men was bijna tot een rege ling gekomen, toon de Minister van Bin nenlandsche Zaken Borgosius aftrad. Hot spreekt vanzelf, dat de Raad dor Ge meente Amersfoort, die groot belang heeft hij de definitieve regeling van deze quaestie, met vorlangon uitzag naar do meening van don togenwoordigon Minister. Men kan in do toelichting op de Nota van Wijziging van hoofdstuk V lezen hoe Zijn Excollontio over dozo zaak denkt. De Minister heeft erkond, dat voorzie ning in dezen ongereodon toestand on vermijdelijk is. Doch or bestaan bij Zijn Excollontio bezwaren om voor te stol Ion do school door het Rijk to doen over nemen. Niettemin wil do Minister do Gemeente to gemoet komen in don bui tengewoon zwaren last dien zij heeft te dragon. Mitsdien stolt hjj voor, het Rijks subsidie met f5000 te vorhoogen. Mijnheer de VoorzitterHet is zeer to waardoeron van dezen Minister, dat hij bij Nota van Wijziging hooft voörgestold om hot subsidie aanmerkelijk te verhoo- gen en te brengen op f15 000, maar ik geloof met alle beBcheidonheid dat hierbij, evenmin als door do regeling van Minis ter Borgesius, de zaak afdoende wordt geregeld. Wat toch is het geval De zaak is niet in de eerste on eenige plaats oen geldquaestie. Wat Amersfoort noodig heeft, is een afdoende regeling, want op dit oogenblik is de school bijzonder uit gebreid. Er zijn talrijke tijdelijke leer- aron en zoovool leerlingen, dat zij in het hoofdgebouw niet kunnen worden geherbergd, maar voor oon groot deol geplaatst mooten worden in oen leeg staande school voor Lager onderwijs. Nu zou de Raad van Amersfoort zoo gaarne wenschen in oon normalen toestand te komen en to geraken uit don on ge- roeden toestand waarvan do Minister spreekt De school moet öf tot basis hebben don tegenwoordigon omvang, en dan mooton de tijdelijke- door vaste leeraren vervan gen worden en do school uitgebreid, (>l zij moet ingekrompen worden, zoodat de leerlingen minder in getal worden on do tijdolijko leeraren kunnen worden afge schaft. Do buitonloorlingen kunnen echter de Hoogere Burgerschool niot missen; voor lion moet dan non nndoro regeling worden gotroffon. Hot spreekt vanzelf, dat hot onderwijs lijdt onder hot aan- stollen .van telkens nieuwe tijdolijko leer aren, want dozo laatsten behuorou niet altijd tot de boste onderwijskrachten ou zij zooken oen goed hoonkomen als hot mogelijk ia. Nu wil Zijn Excollontio trachten, don stroom van Amersfoort af to leiden. De Amersfoortsche Hoogere Burgorsohool is zeer gezocht. I)e Directeur, hoeft Zijn Excellentie gezegd, is een eminent Direc teur. Dit is volkomen waar on ik breng hulde aan do tact on bekwaamheid van don Directeur G. J. Buys, maai' ik ben het or niet mode oous, dat de school alleen ton govolgo van dozen Diroctour door zoovool loorlingen wordt bezocht, want hoe hoog men dozen Directeur schat, mon kan hom toch niet beschouwen als zulk oon wetenschappelijk man dio alleen door zijn persoon uit ullo oordon des lands loorlingen tot zich trekt. Zeer zeker hooft do persoon van den Diroc tour veel invloed op hot getal dor leer lingen, maar niet zoodanig, dat zij nlloon om hem zouden komen on dat, wanneer hij wegging, alle loorlingen vanzelf van die school zouden wegblijven. Mijnheer de Voorzitter! Amersfoort is juist door zijn geographisohe ligging oon afmgewezon plaats voor oeu Hoogere Burgerschool. I)it blijkt uit een roquost, dat volo ouders hebben gezonden uit verschillende plaatsen uit de buurt, waarbij een situa- tlokaartjo is gevoegd van de plaatsen van waaruit de kinderen dio school bo- zooken. Dit request is gotoekond door ouders uit Baarn, Barneveld, Bussum, Ermeioo, '8-Graveland, Hamersvold, Hurderwijk, Hilversum, Hoogland, Laron, Leusden, Naarden, Nijkork, Nunspoot, Putten, Rens- woude, Rhenen, Scherponzoel, Veen en daal, Voorthuizen, Weesp on Woudenborg. Daaruit blijkt dus wol, dat deze school van belang ii^voor de gohoele streek. Wat mij betreft, mijnheer do Voorzitter, ik ben niet zoo'n bijzondoro bewonderaar van onze tegenwoordigo Hoogere Bur gerscholen. Do geest die daar hoorscht, noch het leerplan hebben mijn sympathie, maar, mijnheer do Voorzitter, op dit punt zal ik thans niet nader ingaan, omdat dut bij dit artikel niot aan de orde is en ik daardoor zou vervallen in algo- mcuno beschouwingen. Dit neemt evenwol niet weg, dat hot mij zeer leed zou doon, indien deze zaak niet goed gorcgoldzou worden on de Gemeen to Amorfoort maatregelen zou moeten -nemen, waardoor deze school niet moor zou blijven oen school voor leer lingen uit al de verschillende door mij, opgenoemde omliggende plaatsen. Nu wil do Minister den stroom afleiden, maar dat is niet het werk van óon dag; or zal zeer veel tijd mode heengaan. Do Minister meende, dat, wanneer oon regeling getroffen word in Utrecht, misschien vele loorlingon van do Amers foortsche school naar do Hoogere Bur gerschool te Utrecht zouden gaan, maar uit het situutiokanrtjo blijkt voldoende, dat volo leerlingon moeilijk, ja velen onmogelijk Utroont zouden kunnen bo- reiken. Dan moot men verder niot vorgeten, dat do Reiskosten van dio plaatsen uit naar Utrecht veel hoogor zijn dan naar Amersfoort. Wnt ik nu ton Blotto wonsch, is een definitieve regeling on liofst zoo spoedig mogelijk, omdat daardoor èn het onder wijs zal gebaat worden èn de Gemeente Amersfoort èn velo loorlingen. Ik zou dus don Minister, die reeds vele bewijzen gegeven heeft, o. a. door zijn voorstol om het subsidio aanmorkolijk te vorhoogen, dat hij deze zaak zoozeer

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsche Courant | 1901 | | pagina 1