Stadsnieuws.
Advertentiên.
de waarde voor een goede beoordeeling
dezer zaak niet kan worden ontkend!
En waar nu de Minister zegtgeen vaste
toestand is ingetreden wat hot aantal
leerlingen aan de Amersfoortsche Hoo
gere Burgerschool betreft, daar wil ik
dit toegeven, indien daarmee wordt be
doeld, dat het getal nog enorm zal toe
nemen. Daarvoor toch bestaan alle waar
borgen juist in deze streek immers wordt
krachtig voortgegaan met den aanleg van
allerlei verkeerswegen, die uitloopen op
den hoofdverkeersweg Nijkerk—Utrecht,
waarvan Amersfoort het middelpunt is
Ik herinner aan de locaalspoor Nij-
kerk—Ede. Waar de Minister er zelf
aan heeft herinnerd, dat men met 60 leer
lingen begon, terwijl er nu reeds alleen
134 spoor-leerlingen zijn, daar volgt hier
uit eerstens, dat op dit punt van het
land zeer groote behoefte bestaat aan
een school gelijk deze nu is, en in de
tweede plaats, dat, indien onverhoopt,
wat niet gebeuren mag, de Raad der
Gemeente Amersfoort, blijvende bij het
geen hij gezegd heeft, kribbig wordt en
hot schoolgeld voor de buitenleerlingen
verhoogt tot f 150, door dat besluit juist
een groot deel van de plattelandsbevol
king zal worden getroffen.
Aan deze zou, bedrieg ik mij niet, de
aanleg van spoor- en tramwegen met
groote opofferingen van den Staat, juist
moeten ten goede komen. Hier profiteert
men er op deze wijze van. Dat dient te
worden bevorderd.
Mocht onverhoopt bovenbedoeld besluit
toch worden genomen, dan zal de Minis
ter dit zeker met mij als een groote
ramp beschouwen, een ramp waarvoor hij
ook niet de' verantwoordelijkheid zou
willen dragen. Ik weet heel goed, dat
de Minister zegthet is niet mijn schuld,
indien dit gebeurt, mijn aanbod is wel
willend genoeg, ik wil nu eerst eens zien
hoe het verder gaat, en ik heb don Raad
tot voortzetten in staat gesteld, doch
daarmee is men, naar mijn opvatting, in
deze van de zaak niet af.
Hier staan op het spel groote belangen
van velen, die zich, doordat ze op dor
pen wonen, zelf niet kunnen helpen.
Verder wensch ik nogmaals te doen
opmerken, dat, hoe hot met Utrecht loopt,
Utrecht nooit de plaats kan zijn waar
alle leerlingen kunnen worden onderge
bracht, die nu in Amersfoort komen.
Ik heb straks reeds op den afstand ge
wezen, ik wijs er thans nog op, dat juist
uit het gedeelte van de Provinciën U-
trecht en Gelderland, gelegen aan de oost
zijde van den Centraal-spoorweg, een 40
leerlingen de school te Amersfoort be
zoeken, en dat voor dezen het beslist on
mogelijk zal zijn naar Utrecht te gaan.
Dat er nu zelfs van Utrecht leerlingen
naar Amersfoort gaan, hetzij door gebrek
aan plaats, hetzij om andere redenen, be
wijst, dat er heel wat te Utrecht moet ge
beuren voor het, voor de hierbedoelden,
daar zoo goed is als nu te Amersfoort.
Nog eens, de Minister kan wel zeggen
de verantwoordelijkheid berust niet bij
mij, ik wil hem toch opmerken, dat zoo
wel Zijn Excellentie als wij hebben te
zorgen dat het algemeen belang wordt
bevorderd. En dat wordt stellig niet
gedaan, indien tal van leerlingen van de
school in Amersfoort worden verwijderd,
zonder dat zij in een andere plaats even
goed kunnen worden ondergebracht.
Ten slotte heeft do Minister gezegd
Ik zal zien hoe het met Utrecht loopt
en de onderhandelingen met Hilversum
voortzetten en daarna beslissen. Wan
neer het nu mocht blijken, dat langs die
twee wegen geen oplossing is te vinden,
mag ik .den Minister dan in overweging
geven, om met een suppletoirs begroo
ting bij de Kamer te komen, ten einde
Amersfoort te helpen en niet langer te
wachten dan even noodig is?
De lieer Goeman BorgesiusMijnheer
de VoorzitterDe Minister heeft mij met
zoovelo woorden opgeroepen om mijn
meening over deze zaak te zeggen. Ik
ben daartoe gaarne bereid.
Toen ik nog Minister was, heeft het
bij mij een punt van ernstige overweging
uitgemaakt, wat het beste wasvan de
school te Amersfoort een Rijksschool te
maken, dan wel aan die Gemeente een
veel hooger subsidie te geven. Zooals
de Minister reeds aan de Kamer heeft
medegedeeld, is mijn conclusie geweest,
dat het beter was de school tot een
Rijksschool te maken. Maar tot die con
clusie ben ik gekomen niet in de eerste
plaats op de gronden door verschillende
leden in deze Kamer aangevoerd.
Niet in de eerste plaats, omdat de fi
nanciën van Amersfoort met overneming
van de school door het Rijk daarmede
het meest zouden gebaat zijn, neen, de
reden, de hoofd roden waarom ik de voor
keur gaf aan overneming door het Rijk,
was een geheel andere. De reden stond
in nauw verband met den plicht der Re-
goering om ook van haar kant al het
mogolijke te doen om het peil van hot
Middelbaar onderwijs hoog te houden.
Moer en meer kreeg ik de overtuiging,
dat de omstandigheden van dien aard
zijn, dat alleen het geven van hooger
subsidi# niet voldoende kon worden ge
acht om de school te Amersfoort te hou
den op het peil waarop zij dank vooral
den voortreffelijken Directeur thans
staat. De Minister heeft ook met zoovele
woorden gezegd dat de school te Amers
foort een uitstekenden naam heeft en
dien ook verdient. Dit is zoo, maar als
geen ingrijpende maatregelen worden ge
nomen, dan is het maar al te zeer te
vreezen, dat dit niet zoo zal blijven. Wat
toch is het geval
Telkens moeten er nieuwe parallelklas
sen worden ingericht, omdat de toevloed
van leerlingen van buiten af nóg steeds
grooter wordt. Daarvoor moeten telkens
nieuwe lokalen beschikbaar worden ge
steld, maar dat is niet het grootste be
zwaar. Het aantal leeraren moet ook
voortdurend worden uitgebreid, en hier
zit de moeilijkheid. Terwijl het voor
andere scholen ook al niet altijd gemak
kelijk is om bij de bestaande vacatures uit
stekende leerkrachten te vinden, is dit
bezwaar te Amersfoort veel grooter, om
dat men de leeraren, die er bij komen,
geen vaste positie kan geven, omdat men
slechts tijdelijke benoemingen kan doen
omdat zij, die zich aanmelden, weten dat
zij weder terstond zullen worden ontsla
gen, indien door minder toevloed van
leerlingen het aantal parallelklassen weer
verminderd kan worden. Het kan dus
niet anders, of meer en meer zullen zich
alleen aanmelden onderwijzers, die elders
geen plaatsing hebben kunnen krijgen
en nu faute de mieux tijdelijk naar
Amersfoort gaan. Ware de school door
het Rijk overgenomen, dan zou dat be
zwaar veel minder groot zijn, want de
positie van Rijksleeraren is uit den aard
der zaak veel vaster.
Dit was de hoofdreden waarom ik aan
den Raad van Amersfoort de voorwaar
den meedeelde, waarop ik bereid was de
overneming voor te stellen welke voor
waarden in de hoofdzaak door den Raad
zijn aangenomen maar deze Minister
heeft er anders over gedacht. De Kamer
heeft thans niet de keuze tusschen over
neming öf hooger subsidie, want alleen
het laatste is voorgesteld. Werd hot af
gestemd, dan zou er niets gebeuren.
Onder deze omstandigheden zal ik gaarne
medegaan met het Regeeringsvoorstel
om het subsidie voor Amersfoort met
f 5000 te verhoogen, want zonder haogere
bijdrage zou de toestand geheel onhoud
baar worden. En ik heb te minder be
zwaar dat voorstel te steunen, omdat wij
zooeven van de Regeeringstafel hebben
vernomen, dat wel is waar de Minister
voor het oogenblik niet tot overneming
heeft kunnen besluiten, maar dat uitstel
geen afstel behoeft te worden en dat de
Minister reeds een volgend jaar, als de
toestand met de betrekking tot Hilversum
en Utrecht veranderd zal zijn, met een
nader voorstel zal komen.
Ik ben het volkomen met den Minister
eens, dat, hoe men ook over deze zaak
moge denken, in elk geval het dreigement
van de Gemeente Amersfoort niet te pas
komt, en ik waardeerde zelfbeheersching
waarvan de Minister in dezen blijkt heeft
gegeven. Immers, ofschoon het dreige
ment reeds kwam vóór dat de Memorie
van Antwoord aan de Kamer was inge
zonden, heeft de Minister desniettemin
de f5000 verhooging op de Begrooting
laten staan. Waar de Gemeenteraad ver
klaarde die f5000 toch niet te kunnen
accepteeron, daar zou het verklaarbaar
geweest zijn, indien de Minister die som
maar weer geschrapt had.
Intusschen dit zou niet geweest zijn in
het algemeen belang en ook. niet in het
algemeen belang van het onderwijs, en
daarom waardeer ik het, dat de Minister
zijn oorspronkelijk voorstel heeft gehand
haafd. Ik twijfel er dan ook niet aan of,
wanneer de Staten-Goneraal deze f 5000
zal hebben goedgekeurd, Amersfoort wel
eieren voor haar geld zal kiezen en ze
ook wel aannemen, al ware het ook alleen
omdat door weigering de financiën der
Gemeente te zeer zouden worden ge
schaad. Immers onder den eersten in
druk der teleurstelling heeft men gezegd
>Laat ons voor de f 5000 maar bedanken,
maar te gelijker tijd besluiten om, öf geen
buitenleerlingen meer .toe te laten öf alleen
op zeer bezwarende voorwaarden", maar
bij naderende overweging zal de Gemeen
teraad wel inzien dat hij, door zóo te
handelen, zeker niet het belang der Ge
meente zou behartigen. Men schijnt te
Amersfoort nog te denken, dat men, al
dus optredende, toch wel het gewone
subsidie van f 10 000 zou blijven genieten.
Maar mij zou het niet verwonderen in
dien de Minister van Binnenlandsche
Zaken dan daarover anders dacht en tot
den Gemeenteraad zeide: >als gij de bui
ten-leerlingen afwijst dan krijgt gij ook
de f10000 niet meer". En inderdaad, als
del Minister zoo handelde, zou Ut zijn
houding volkomen correct achten:
Do heer Kuyper, Minister van Binnen
landsche Zaken Mijnheer, de Voorzitter
De geaohte afgevaardigde van Meppel»
de heer Sraeenge, is er nogmaals op te
ruggekomen, dat een evacuatie van Amers
foort naar Utrecht zijns inziens nooit
baat zou kunnen opleveren voor hetgeen
ten Oosten van Amersfoort ligt. Toen
hij dit in zijn-eerste re< aanvoerde heb
ik er niet op geantwoord, omdat ik niet
onderstelde, dat men daarover anders kon
denken. Wie mij toedichtte te meenen,
dat de jongelieden uit Harderwijk kon
den overgaan naar Utrecht, heeft mij een
gedachte in het hoofd gelegd, die niet
in mij kon opkomen. Maar wel heb ik
geredeneerdals naar Utrecht konden
worden afgeleid de 60 A 70 leerlingen
uit het Gooi, dan behoeft Amersfoort op
hot oogenblik niet bij te bouwen of zich
uit te zetten, maar kan het zelfs nog een
enkele parallelklasse afsóhaffen.
Ik dank mijn geachten ambtsvoorgan
ger voor het door hem ingebrachte, zoo
welwillende oordeel over de door mij ten
deze aangenomen houding, en ik meen er
te mogen bijvoegen, dat het van mijn kant
misschien niet goed zou geweest zijn, over
het subsidie van f 10 000 te spreken. Nu
hij dit echter gedaan heeft en deed uit
komen wat hij als afgetreden bewinds
man gevoelde, dat ik niet kon doen, meen
ik daaraan te mogen toevoegen, dat ik
vertrouw, dat door het hier gesprokene
Amersfoort zal zijn gewaarschuwd.
De beraadslaging wordt gesloten en
ouderart. 118 zonder hoofdelijke stem
ming aangenomen.
Prof. dr. S. D. van Veen, hoogleeraar te
Utrecht, hoopt aanstaanden Zondag vóór te
gaan bij de godsdienstoefening in de Luther-
sche kerk alhier.
Die in de Kemonstrantsche kerk zal geleid
worden door dl'. 11. IJ. Groenewegen, uit
Rotterdam.
Ds. De Bruin, van Apeldoorn, hoopt mor
genavond te kwart over zeven in »De Zaaier"
voor te gaan bij de godsdienstoefening der
Chr. Gereformeerde gemeente..
Men verzoekt ons mede te doelen, dat, te
beginnen met Zondag 5 Januari 1902 en ver
volgens iederen eersten Zondag van elke
maand, des ochtends te half tien een gods
dienstoefening voor kinderen gehouden zal
worden in het kerkgebouw der Remonstran
ten. Nadere inlichtingen geven gaarne
M. Vos-Cartier van Dissel. Utreehtsche weg
M. Rolandus Hagedoorn,NieuweStationsweg;
Mej. H. van Nijmegen Schonegevel, Lange
grachtC. L. Brederode Adj. ünderoff,, In
fanterie kazerne, en W. C. Oosterman, Krom-
mestraat 12.
De Gemeente-bibliotheek ontving dezer da
gen van den heer H. W. de Heus een zeer
gewaardeerd geschenk, n.l. 35 deelen, uitge
geven door het sHistorisch Genootschap" te
Utrecht in de jaren 1864 tot 1883. Hier
onder bevinden zich o. a.Journaal van Con-
staotijn Huygens (1688—1696); mi'. W. H.
de Beaufort, Brieven van en aan Joan Dirck
van der Capeilen van den PollDavies, Me
morials and times of J. Ph. J. Q. Ondaatje
R. Fruin, Vbrhooren enz. over 't rechtsgeding
van Hugo de Groot, enz.
De heir De Heus geeft hiermede een goed
en. navolgenswaardig voorbeeld; zulke wer
ken, meer geschikt om geraadpleegd dan ge
lezen te worden, behooren in de eerste plaats
thuis in een openbare bibliotheek, waar zij
voor ieder belangstellende kosteloos beschik
baar zijn.
De heer C. D. L. Stracke, tijdelijk leeraar
aan de Hoogere Burgerschool hier, staat num
mer éen op de voordracht ter benoepiing tot
leeraar in de Wiskunde aan de Hoogere Bur
gerschool te Veendam.
Aan den op zijn verzoek na langdurigeu
dienst wegens lichaamsgebreken eervol ont
slagen brievenbesteller N. van Wolfswinkel
is thans een jaarlijkseh pensioen toegekend
van f482.
Generaal-majoor A. J. Pr ins, commandant
der 2e divisie, vergezeld van luitenant-kolo
nel J. A. Roelols, den chel van zijn staf,
woonde Maandag en Dinsdag de tactische
oefeningen op de kaart bij, welke door den
kolonel-commandant van het 5e regiment in
fanterie werden gehouden.
Aan die oefeningen werd deelgenomen door
alle hoofdofficieren, alsmede door kapitein
adjudant F. A. Nieuwenhuijs en de kapiteins
J. J. Storm van Leeuwen, Van Schilfgaarde
en Heisterkamp van het korps, benevens
door de ritmeesters baron Van Boecop en
jhr. Mock van het le regiment huzaren, ka
piteins Boogaart en ridder Alewijn, van het
le regiment veld-artillerie, en de officieren
van gezondheid der 1e klasse dr. Foltneren
dr. Plantenga, van het Militair hospitaal te
Utrecht.
De jongelingen S. H. Mhller en jhr. Th.
W. B. Calkoen hebben bjj het 5e regiment
infanterie aangegaan de verbintenis als ad»,
spirant-vaandrig voor het Reserve-kader.
Het Gerechtshof te Amsterdam veroordeel
de gister in hooger beroep Gerard Vial we
gens doodslag gepleegd op den huzaar Sejjf-
ferts tot 12 jaren gevangenisstraf.
Hoeveel goeds kunnen we doen dooi' een
vriendelijk woord, en wat'"laten we degcfë-
genheid daartoe dikwijls voorbijgaan.
Om het dtiiat over de tloogere Burger-,
school in zijn geheel te kunnen opnemen, wa
ren we wel genoodzaakt feuilleton, adwerten-
tiën, enz. uit te stellen en slechts datgene te
plaatsen wat heden niet kon weggelaten.
Burgerlijke stand van Amersfoort..
van 12 tot en met 18 December 19171.
GEBORENArie, z. van A. Vos en D.
M. Klomp. Aart, z. van W. Priem en
B. Bliekendaal. Hermina Helena, d van
C. J. F. Prins en E. E. Fortuin. Geer--
truida, d. van J. van, Wesmun en M. Wa-
kelkamp. Albertus Barnardus, z. van H.-
Th. G. Brack en A. B. Sotthewes.Maas, z.:
van H. Biusbergcn en M. H. Smit. Wou
ter, z. van F. J. Dietiker en J. O verdijk.
Gerrit Johun, z. van II. Smit en A. Engel.
Johannes Hendrikus Marinus, z. van F.
Weijde en M. E. van Weezel. Maria
Antoinette Cornelia, d. van Th. J. Frietmaa
en E. M. J. C. Marijne. Gijsberta Jacoba,
d. van A. W. Clemens en A. van Keken.
Heudrina Adriana, d. van J. van Goor en
ONDERTROUWD: D. Buitenhuis en S.
H. E. Muller. C. Fontijn en A. Gerth.
GETROUWD: J. van Houte en G. W.
van den Brink. I. van der Veen en B.
van Praag.
OVERLEDENNicolina Hendrika Maria
Clasuia van der Burg, 2 j. AlbertusSmink,
49 j. eehtg. van H. van Wikseluar. Annelje
van Voorst 62 j. echtg. van J. van Ee.
Alberdina Seiffers, 4 m. Bernardus Wil
helmus Frederik Bechtle, 2 j. Johanna
Jacoba Helena Siddré, 59 j. echtg. van G.
Huijgen.
.jlffêfste ST M ALOT ÊJ.
DERDE KLASSE.
Trekking van 16—19 Dec. (1600 loten.)
Ten kantore van den Collecteur A. C. R. O.
LEINWEBER te Amersfoort (Breede-
straat 22) zijn aan de volgende nummers
te beurt gevallen
Prijzen van f45:
51 57 63 67 3010 3011 3027
3039 3428 3129 3440 3448 3623 3664
3667 12772 12776 12806 12824 12831 12833
17256 17279 18770 18781 18785 1909819109
20061 20066 en 20099.
Te zamen 31 pryzen.
Volgende trekkingen geschiedenvierde
klasse 30 en 31 Dec. 1901,2 en 3 Jan. 1902;
vijfde klasse 1316, 2124,2730 Jan. en
3-7 Febr. 1902.
De vierde klasse bevat de volgende
prijzen.' 1 van f25 000, 1 van f5000, 1 van
f2000, 2 van f1500, 5 van f1000, 5 van
f400, 5 van f200, 15 van f 100 en 1565
van f65. (Geen nieten).
Loten zijn nog verkrijgbaar, doorgefo ïr-
neerde a f3.50 en klassikale a f 2.05 per 1/2Ö.
368ste ST 4 ITS
DERDE KLASSE.
Trekking van 16—19 December.
Ten kantore van den Collecteur te Amers
foort, LANGE BERGSTRAAT 9, zijn aan de
onderstaande nummers te beurt gevallen
Prijzen van f45:
1619 1620 1623 1628 2364 3623 4479
4487 6119 6158 6441 6459 7639 7643
7644 7616 10634 10639 106'<3 12772 12776
12799 13619 13620 14397 14405 14412 17147
17279 17381 17382 17386 18549 20961 20066
en 20099 Te zamen 36 prijzen.
Den 18 dezer overleed onze'
zeer geliefde Vrouw en Moeder
Johanna Jacoba Helena Huijgen
geb. SIDDRÉ
na een langdurige en hevige ziekte
in den ouderdom van ruim 59 jaar.
Namens de familie,
G. HUIJGEN.
L. A. STRAATMAN-
Huijgen.
L. M. STRAATMAN.
A. W. MAAS—
Huijgen.
L. J. P. MAAS Junior.
Amersfoort, 18 Dec. 1901.
Dames-directrices der Prot. Ar-
menloterij betuigen haren dank voor
de ondervonden belangstelling.
Er werd ontvangen aan loten ƒ871
en aan giften 69.
