Donderdag 16
Januari 1902.
ZWARTE SOLDATEN.
No. 5154.
51e Jaargang.
Nog eens.
Feuilleton.
PHOEMX - BROUWERIJ.
H. MEURSING Co. AMERSFOORT
Specialiteit in Exportbier naar de Tropen.
AMERSFOORTSCEE COURANT.
FIRMA A H VAN CLEEFF
te AMERSFOORT.
Verschijnt Maandag- en Donderdagavond Abonnement per 3 maanden 1.franco per
post f 1.15. Advertentiën 16 regels 60 centelke regel meer 10 cent. Legale-, officieële-
en onteigeningsadvertentiën per regel 15 cent. Reclames 15 regels f 1.25; elke regel meer
ƒ0.25. Groote letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers worden in rekening gebracht en kos
ten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
KORTEGRACHT 9
Telephoon 19.
KENNISGEVING.
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS
van AMERSFOORT,
Gelet op art. 264 der Gemeentewet, gewijzigd
bij de Wet van 28 Juni 18S1 (Staatsblad No. 102),
Doen te weten, dat het 2de aanvulljngekohier
der plaatse-lijk directe belasting naar bet inko
men over het dienstjaar 1901, goedgekeurd door
Gedeputeerde Staten van Utrecht, is afschrift
gedurende vijf maanden op de Secretarie der Ge
meente voor eenieder ter lezing ligt.
Amersfoort, den 13. Januari 1902.
Burgemeester en Wethouders voornoemd.
De Burgemeester.
WU1JTIERS.
De Secretaris.
B. W. Th. SANDBERG.
Aan het slot van ons vorig artikel over
de Hoogere Burgerschool 2eiden we, dat een
»eigen'" Hoogere Burgerschool èn middellijk
èn onmiddellijk aan de gemeentenaren veel
meer zal kosten dan het bestendigen van
den band met het Rijk, of het overdoen der
school aan het Rijk.
Wordt de band met het Rijk bestendigd,
d. i. wordt ofschoon heden in den Ge
meenteraad van Utrecht een voorstel in be
handeling komt tot het bouwen eener tweede
H. B. S. met 5-jarigen cursus het Rijks
subsidie voor Amersfoort behouden, dan
komt de Gemeente in zeer gunstige conditie
door de royale handelwijze der Regeering,
die de Gemeente wil ontlasten van alle kos
ten voor de buiten-leerlingen.
Onder de gewone omstandigheden zullen,
naar vertrouwbare gegevens, in den volgen
den cursus de schoolgelden meer dan f'18 000
opbrengen, welk bedrag met het Rijks
subsidie van f15 000 een totaal-ontvangst
geeft van f33000.
De werkelijke uitgaven aan salarissen (voor
de Hoogere Burgerschool) zullen dan zijn
f35 000, die aan leermiddelen, enz. ten
hoogste f2000; in totaal aldus f37 000,
zoodat de H. B. S. aan de Gemeente ten
hoogste f4000 zal kosten, of nog niet ten
volle f 14 per leerling.
De Gemeente zal zich dus een uitgaaf
hebben te getroosten van nog geen f4000.
In schijn echter, want middels de Inkom
stenbelasting vloeit van de jaarwedden der
leeraren meer dan f 1000 in de Gemeente
kas terugde 60 leerlingen, die bij ingeze
tenen zijn gehuisvest en gemiddeld ten minste
f600 betalen, doen liet belastbaar inkomen
dier ingezetenen zóóveel stijgen, dat ook
(Herinneringen van een Duitseher.)
1)
Ten tijde van do Fransche expeditie in Mexico,
bad keizer Napoleon een bataljon Soedaneezen, dat
hem zeiven door den toenmaligen onderkoning van
Egypte, Iainael Pacha, geschonken was, ter beschik
king gesteld van don ongelukkigen keizer Maximi-
liaan. Ik door de beschikking van 't lot en door
mijn zin voor wilde krijgsavonturen naar Mexico
overgewaaid kreeg op mijn aanhoudend verzrek,
ondersteund door den destijds almachtigen biecht
vader des keizers, pater Fischer, een Wüi tem berger,
het commando over de eerste compagnie dier Afri
kaners. En nog heden klopt mij 't hart sneller, als
ik denk aan die woeste, donkere makkors, die ik
de eer had, van October 1864 tot aan 't eind van
1866 aan te voeren, met wie ik lief en leed gedeeld
beb, die gehoorzaam en trouw als een hond, moe
dig en dapper alB een leeuw van hun land waren,
die blijde waren hun leven op het spel te zetten,
als het gold dat van hun Sahib (heer) te bescher
men, Toen ik do compagnie overnam, streefde ik
er natuurlijk in de eerste plaats naar, het vertrou
wen dier iuensclion. wier taal ik niet kende, te win
nen. Tot injjn steun had ik twee Fransche en drie
Egyptische luitenants, zes FranBche en twintig iu-
landsche onderofficieren. De 215 manschappen wa
ren allen krachtige, zeB voet hooge gestalten, die
in hun witte kleeding met den rooden tulband en
hierdoor zeker f1000 meer ontvangen wordt
aan Inkomstenbelasting.
En zouden niet de ontbrekende f2000
evenzeer terugvloeien in de Gemeentekas
door de Inkomstenbelasting van de vele
familiën esnigen tijd geleden waren er
38 met name bekend die zich hier vestig
den uitsluitend om de Hoogere Burgerschool
en waarlijk niet ®pour les beaux yeux" van
de speculaïie-bouwers
In 1901, toen het Rijks-subsidie f 10000
bedroeg, besomden de schoolgelden f16000,
zoodat de ontvangsten f 20 000 beliepen de
tractementen vorderden f 32 000, de uitgaven
voor leermiddelen, vuur, licht, enz. f2000,
zoodat het nadeelig saldo voor de Gemeente
over het nu afgeloopen jaar omstreeks f8000
bedraagt, of per leerling omstreeks f28.
Voor het loopende jaar 1902 is, als het
Rijks-subsidie onverkort wordt uitgekeerd,
de toestand voor de Gemeente dan ook hoogst
gunstig.
Mocht onverhoopt het subsidie niet wor
den uitgekeerd en het Gemeentebestuur f 150
van eiken spoorleerling gaan heflen, dan zal
men al heel spoedig terugkeeren tot de uit
gaven in bijlage F. van het «Gedenkboek
der Inrichtingen voor Middelbaar onderwijs
te Amersfoort" vermeld, welk boek door be
langstellenden te onzen bureele kan worden
geraadpleegd.
Waarbij niet uit het oog verloren mag
worden, dat het schoolgebouw binnen niet te
langen tijd moet verbouwd worden.
En waarbij óok niet uit hel oog mag
worden verloren, dat nu reeds verzonden is
een afdruk van bet «Request van het Hoofd
bestuur der Vereeniging van leeraren aan
Inrichtingen van Middelbaar onderwijs aan
de Gemeenteraden" in welk adres wordt
gewezen op de billijkheid om aan het gelijk-
bevoegde personeel dor Gemeente-scholen de
zelfde salarissen, verhoogingen en pensioenen
toe te kennen als aan dat der Rijksscholen
wordt gegeven. Ook dit adres ligt bij ons
ter inzage.
Beide, verbouw en hooger salarieering,
mogen langs kunstmatigen wog nog korten
tijd worden uitgesteld, het eind zal wezen,
dat men er toe zal moeten besluiten.
En dan rijst de vraag: zal de Gemeente
dit kunnen bekostigen Wat Amsterdam kan,
is daarom voor Amersfoort nog niet mo
gelijk.
Loopt men inmiddels niet het gevaar, dat
de school uit haar verband wordt gerukt door
het vertrek van leeraren, die hoezeer ze
thans nog een zelfs hun aangeboden betere
positie weigeren al zulk gebrek aan er
kenning en al zulk gemarchandeer moede
zullen worden en zich elders zullen doen
benoemen
Dan zal de school hard achteruitgaan,
warit bij het zóo veelvuldig wisselend perso
neel kan het onderwijs onmogelijk goed blij
ven, en volkomen zal bewaarheid worden de
voorspelling, in het bekende Kamer-debat
door oud-Minister Borgesius gedaan, dat
smeer en meer alleen zich zullen aanmelden
onderwijzers, die elders geen plaatsing kun
nen krijgen en nu faute de mieux tijdelijk
naar Amersfoort gaan.''
Zoodra die toestand geboren wordt, kan
men er zich van overtuigd houden, dat zij
I die zich hier uitsluitend om de H. B. S. met
terwoon vestigden de Gemeente weer zullen
verlaten en ligt het voor de hand, dat de
nieuw verrezen huizen weer onbewoond zul
len worden en dat de neringdoenden die
zich in den laalsten tijd hier vestigden den
dag zullen betreuren waarop zij naar Amers
foort kwamen.
Men bedenke toch eens wel, dat de uitga
ven voor de Gemeente niet zullen vermin
deren door het vertrek van zoo vele gezin
nen, doch dat wel de inkomsten zullen af
nemen, zoodat de belastingbetalende!) die
te gelijker tijd minder inkomsteD zullen heb
ben op hooger lasten worden gebracht.
Waarlijk, de zaak der Hoogere Burger
school is er een van zeer algemeen belang,
een bij welker oplossing wel een weinig wa
ter in den wijn mag worden gedaan, een
waarbij inderdaad niet te veel op den voor
grond mag worden geschoven iets van ge
kwetste ijdelheid.
Ten slotte nog even een aanhaling uit het
ofïicieele Kamerverslag. Het wil ons voorko
men, dat men zich deze passage niet
meer herinnert en dat daardoor zoo gai
onjuiste gevolgtrekkingen worden gemaakt
Minister Kuyper zeide dan
Mijn ambtsvoorganger heelt indertijd zeer
gemakkelijke conditiën voorgesteld. Toen
die in den Raad aan de orde kwamen, heeft
éen wijze uit dien Raad ik zeg niet, dat
er niet meer wijzen in zijn, maar ik ben er
maar éen op 't spoor gekomen heeft éen
wijze, de heer Gerritsen, gezegd«geachte
medeleden, aanvaardt die conditiën tast toe
dan krijgt gij een Ryks-Hoogere Burger
school."
Als de Raad daarnaar geluisterd had, dan
had Amersfoort zeker van mijn ambtsvoor
ganger een school gehadmaar de heeren
zijn aan 't knibbelen gegaan.
Mijn amntsvoorganger schreef aan de
Gemeente Amersfoort »dat het voorstel om
de school over te nemen in gunstige over
weging zou worden genomen, indien de
Gemeente zich bereid verklaarde om het
gebouw, met de zich daarin bevindende
hulp- en leermiddelen en het meubilair
kosteloos in gebruik te geveD, de noodige
uitbreiding van het gebouw voor rekening
der Gemeente en ten genoege van de Re
geering tot stand te brengen en een vaste
jaarlijksche bijdrage van f8000 te verleenen
in de kosten ten behoeve van de bezoldiging
van het onderwijzend personeel", en voegde
er aan toe«Indien uw Gemeente niet kan
besluiten deze voorwaarden aan te nemen,
dan bestaat er by mij bezwaar, voor bet be
oogde doel de noodige gelden aan te vragen".
De Raad besloot echter dat niet te doen
en meende er andere voorwaarden voor in
de plaats te moeten stellen.
Nu heeft men te Amersfoort beweerd, dat
in die f8000 nog begrepen waren gelden
voor de Burgerdagschool.
En wat de gebouwen betreft, zou men
het tegenwoordige gebouw in eigendom wil
len geven en baarbij eenige lokalen aan
bouwen, die ook zouden moeten dienen voor
de Burgerdagschool en enkele lessen van
het Gymnasium.
De zaak is dus afgesprongen. Men heeft
den groenen gordel een kranig figuur raaaktei,. Ik
stond er, natuurlijk onvoorwaarlijko, slaafscbe ge-
hooriaainheid eischend, met onverbiddelijke gestreng
heid op, dat de soldij stipt uitbetaald werd en mijn
mannen alles kregen, wat voor hun levensonderhoud
nondig was.
Het gevolg van dit optreden was, dat zij mij met
de grootste trouw aanhwgen zij waren als was in
mijn hand en volgden m(j blindelings, waar ik hen
ook heenleidde, ja, zij kusten ook dan nog mijn
handen en laarzen, als ik, wat dikwijls gebeurde,
hen in strenge handhaving der discipline den voet
op don nek zette. Ook onder ilon Rijkscommissaris
majoor Von Wissinann, in 't verre Oost-Afrika,
dienden deze zwarte, krachtige gestalten uit Egypte
en Soedan, en de ervaring heeft geleerd, dat ook
onze vrienden en broeders het verstaan hebben, deze
donkere natuurkinderen vertrouwen en genegenheid
in te boezemen zooals zij mij dikwijls tot in de
kaken des doods volgden, totdut zij ten slotte red
deloos verloren waren, zullen ze ook hun Duitsche
leidslieden nimmer verlaten.
Hoe die dappere kerels vechten en waartoe men
zo brengen kan, wensch ik don vriendelijken lezer
in 't kort te vertellen.
Ik had, zooals ik reedB opmerkte, buiten de 31 offi
cieren en onderofficieren, de onbeperkte beschikking
over 215 man, bet recht over leven en dood van elk
mijner ondergeschikten. Slechte een enkele maal
was ik genoodzaakt, de volle macht van het krijga-
recht bij mijn manneu te doen gelden. Het was na
een nachtelijke verkenning: mijn paard was over
een boomwortel gestruikeld en hinkte, en terwijl ik
met twee van myn zwarto knapen den voet onder
zocht, hoorde ik plotseling een gehuil, dat byna
niets menschelijks meer had. Mot geladen revolver
ijlde ik naar de plok, waar myn mannen lagen en
u aanschouwde daar een verwarden hoop van don
kere lichamen en witte kleederen, waar tuaschen-
door een paar roode beenen dan eens in de lucht
zweefden, dau weer in die zwart-witte massa ver
dwenen. Ik schoot in de lucht en door mijn trap
pen en sabelhouwen stoof de hoop uiteen. Op den
grond lag een mijner onderofficieren dood, met
opeDgescheurden buik boven een anderen lag
een reusachtige neger geknield, bezig hem de tan
den uit den mond te breken h(j had hein de
tong willen uitrukken, zooals ik later vernam. Toen
ik dien razende van z(jn slachtoffer wilde wegruk
ken, sprong hij op mij toe in 't zelfde oogenhlik
trof mijn kogel hem iu 't voorhoofd boven 'trech
ter oog, en de naastbijstaande, die den gevallene
opving, stortte door een slag van mijn sabel even
eens ter aarde. Als het mijn schedel geweest was,
die dien slag had opgevangen, ware hij zeker als
een eierschaal gebarsten de getroffene viel echter
slechts voorover, waarna hij de armen over zjjn
breede borst kruiste en met bloedige, half doorge
beten tong mijn laarzen likte I De beide onderoffi
cieren, natuurlijk Franschen, hadden uit plaagzucht
gespuwd op de plok, waar de zwarten gewend wa
ren, zich met Mohammed, den profeet, te onderhou
den, door zich met 't hoofd voorover in 't stof te
werpen, en toen waren zy geheel onverwacht over
vallen door een uitbarsting van woede dier meuschen.
De eene onderofficier bad, zooals ik zei, zijn laak
baren overmoed met den dood geboet, den ande
ren liet ik, toen hjj wat bijgekomen was. voor de
geheele compagnie de kenteekenen van zijn rang
van de mouwen rukken degradeeren dus en
daarna liet ik hem mot vijftien der meest verwoede
negers iu den Spaanschen bok spannen. De schul
digen moesten in gebogen houding gaan staan,
waarop hun handhewrichten onder de kDie metge-
weememen sameugeBuoerd werdentusschen de
beenen en onderarmen door werd een geweer gesto
ken, terwyl een tweede hun dwars over den hals
werd gelegd en daarop werden de kolven dier beide
gewereu zoowel als hun loopen, dicht by de mon
den, met strak aangetrokkeu riemen vastgebonden.
Zoo liet ik die lot vormlooze klompen iueengedoken
mannen 24 uren tegenover elkander staan en zette
daarbij zes schildwachten met getrokkeu ponjaard
en geladen geweer, met streng hevel, ieder neer te
schieten, die de gestraften ook maar een dronk wa
ter bood. Ik liet deze barhaarsche strafoefening
streng volvoeren, ofschoon mij 't hart trilde iiinnr
ook nooit weer heb ik een tweede der>-l k - be
hoeven uit te vaardigen.
Ik moet hier inlassclien, dut ik omstreeks tion
weken vóór deze gebeurtenis hij «le hustorniiug van
het fort Saragossa van de vesting Oaxaca, met 110
van mijn mauschappen door een te vroeg aange
stoken myn in de lucht gevlogen en met siechtt
acht man, opgevangen door een boschje struiken,
heelhuids, ofschoon met geschroeid haar, gelaat en
kleedereu, neergekomen was; myn jongens wisten
dus, dat ik mij zolf niet spanr en geen vrees kende.
Vier dagen na die wreede, maar noodzakelijke
handhaving der discipline, bij den bloedigen strijd
in de straten van Cntorse, waar wij, met de roua-
ven, te n>. len 260 man tegen meer dan '2000 Mexi
canen, een millioen zilverpiasters buit maakten, lie
ten achttien van mijn zwarten zicb letterlijk iu stuk
ken houwen, eer het don vyaud gelukte mijn, dien
dapperen zoo kostbaar leven, te bedreigen. Toen ik
destyds weer tot bewustzijn kwam want ook sta
len zenuwen kunnen uitgeput raken en 'l krachtigste
lichaam wordt door een armzalig klein atuk lood
vernietigd lag het hoofd van dien rensachiigeu
neger, wiens schedel ik bijna doorklooft! had, met
wijdopengesperdo oogen op mijn borst. Hij had het
doodelyk lood voor mij opgevangen en ik kou niet
nalaten, myn baud liefkoozend over dat nu valegfr
laat te strijken, terwyl een traan neerdruppeldu in
't zwarte, kroezige haar.
Wordt vervolgd.)
J