Donderdag 29
Mei 1902.
DE DOLLE GRAAF.
No. 5195.
51e Jaargang.
Feuilleton.
Stadsnieuws.
&HERMTSCHE COIIRilT.
FIRMA A H VAN CLEEFF
te AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden f 1.
tranco per post /'1.15. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Legale-,
ofiicieële- en onteigeningsadvertentiën pep-regel 15 cent. Reclames 15 regels f 1.25elke regel
meer f 0.25. Groote lettere naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening
gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseer kosten in rekening gebracht.
BUREAU
KORTEGRACHT 9
Telephoon 19.
Woningtoestanden te Amersfoort.
plo')-
Wanneer men uit de huurprijzen der
woningen per week, in verband met den
kubieken inhoud, berekent hoeveel de prij
zen bedragen per jaar en per kubieken Meter
woonruimte, dan verkrijgt men de volgende
uitkomsten
In blok I zijn 77 eenkamerwoningen, van
welke 13 beneden f0.51, 48 beneden f 1.01
15 beneden fl.51 en 1 beneden f2.51; 154
tweekamerwoningen, van welke 8 beneden
f0.51, 113 beneden f 1.01 en 33 beneden
fl.51 en 10 driekamerwoningen, van welke
9 beneden fl.01 en 1 beneden fl.51.
In blok II zijn 98 eenkamerwoningen, van
welke 2 beneden f0.51, 63 beneden 11.01
en 33 beneden f 1.51163 tweekamerwo
ningen, van welke 12 beneden f0.51, 98
beneden fl.01, 51 beneden fl.51,1 beneden
f2.01 en l beneden f2.51 en 22driekamer
woningen, van welke 8 beneden f 0.51, 10
beneden f 1.01 en 4 beneden fl.51.
In blok 111 118 eenkamerwoningen, van
welke 13 beneden f0.51, 86 beneden fl.01,
13 beneden f 1.51, 4 beneden f 2.01 en 2
beneden f'2.51 339 tweekamerwoningen,
van welke 15 beneden 10.51, 259 beneden
fl.01, 60 beueden fl.51, 4 beneden f2.01
en 1 beneden f2.51en 29 driekamerwo
ningen, van welke 26 benéden fl.01 en 3
beneden fl.51.
En wanneer men het gemiddelde der prijzen,
die per jaar voor 1 M3 woonruimte in de
verschillende woniogeü worden besteed, na
gaat dan leert men daaruit, dat in alle blokken
samen per jaar wordt betaald voor eenkamer
woningen t'0.809, voor tweekamerwoningen
f 0.843, voor driekamerwoningen f 0.753.
Neemt men aan, dat een volwassene 10 M3
lucht noodig heeft in een ruimte die uitslui
tend dienst doet als slaapkamer (2 kinde
ren beneden 10 jaar werden voor éen vol
wassen gerekend) dan voldeden aan dezen
eisch in blok I 79.16 pet. van het totaal (360)
der uitsluitend voor slaapkamer gebruikte
vertrekken. In dat blok zijn 2 kamers, die
te gelijk voor slaap- en voor woonkamer
worden gebruikt en nog geen 3 M3 en 3
dito die nog geen 5 M3 lucht hebben.
In blok II is 1 uitsluitend slaapvertrek en
zijn 3 woonkamers die tevens als slaapvertrek
wordt gebruikt met minder dan 3 M3 en
zijn 6 woon- en slaapkamers met ten hoogste
5 M3 lucht; 78.12 pet. van de 401 slaap-
ruimten hadden 10 M3 lucht.
In blok 111 hadden 2 uitsluitend woonka
mers, 2 woon- en slaapkamers en 1 slaap-,
woon- en werkkamer beneden 3 M3, en 5
Na een weinig van zijn verbazing lekomen te
zjjn, vroeg Lassow f
„En toen hebt u hem later gehuwd
„Ja, hij wilde het volstrekt hebbeD."
Lassow kon zijn lachen niet bedwingen. „Hij kon
eerder uw grootvader zijn. En n hebt er dadelijk in
toegestemd
„Niet dadelijkhy was zooveel ouder dan ik. Ik
had mij mijn man altijd jong en krachtig voorgesteld
en ook altijd gedacht, hoe heerlijk het moest zijn,
samen te leven met een jongen man, die lange wan
delingen met mij zou maken of in een open rijtuig
zou rijden, en niet altijd klagen over tocht en der
gelijke dingeD. Maar ik kende niemander kwa
men toen nog geeD volontairs op Ellingshof en
andere jonge lieden kreeg ik Diet te zien. En mijn
oom zeide, dat, als ik hem niet trouwde, ik weg
moest van Ellingshof. En daar ik niemand op de
wereld had, naar wien ik had kunnen gaan, heb ik
hem maar gehuwd".
Lassow zag haar aangedaan en vol medelijden aan,
„En hoe leeft u dan nu met hem 1"
„Even als vroeger; meer vrijheid heb ik niet ge
kregenbij volgt my op den voet; ik mag eigenlijk
het huis niet uit zonder dat hij het weet." Zij had
tot nu toe met een treurige stem gesprol .ennu keek
zij plotseling op en zeide „Soms loop ik wel eens
heimelijk weg. Dan kan ik het niet langer uithou-
slaapkamers, 5 slaap- en woonkamers eu 2
slaap-, woon- en werkkamers ten hoogste j
5 M3 luclit, terwijl 72 pet. van de 702 ver-
trekken voldeden aan den eisch, dat er 10 M3
luebt voor elke volwassen persoon was. In
de drie blokken voldeden 73.8 pet. aan dien
eisch, met mederekening der zolders 85.20 pet.
Eischt men voor eon woon- en slaapkamer
of een woon-, werk- en slaapkamer 15 M3
lucht voor elke volwassen persoon dan zijn
van de voor gemengd gebruik bestemde slaap
vertrekken der drie blokken 62.59, 60.3 en
62.76 pet. voldoende, of 61.778 pet. vooralle
blokken samen.
Van het aantal slaapruinuen, zoowel uit
sluitend voor slaapkamer bestemd als voor
gemengd gebruik, in de drie blokken 1463
bedragende, waren 984 of' 67.26 pet. vol
doende.
In blok I zijn 50, in blok II 34 en in blok
III 82 slaapplaatsen op zolder.
Onderscheidenlijk 2.49, 2.83 en 2.47 pet.
der woningen hebben geen zolder, terwijl
van de zolders 95.74. 96 en 94.51 pet. niet
beschoten zijn en van de niet- beschoten
zolders 18.66, 11.30 en 18.08 en van de be
schoten zolders 90, 9.99 en 19.23 voor slaap
plaats worden gebruikt. Van de 235 -f 2/5
-f- 474, of te samen 948 zolders, worden er
168 gebruikt voor slaapplaats, terwijl 18 -f-
18 -f- 38. of te samen 74 d. i. 7.53 pet. of
44.04 pet. van het totaal- aantal voor slaap
plaats gebruikte zolders, beslapen worden
door personen van verschillend geslacht, ter
wijl in 1 -j- 3 -)- 5 of 9 van die gevallen,
of 5.5J 16.6 on 13.1 of gemiddeld 12.16 pet.,
de slaapplaatsen van elkander gescheiden
waren.
In de drie blokken worden onderschei-
denlijk 29, 13 en 27 of 6.66, 2.54 en 3
pet. indirect verlicht, d. w. z. dat zij hun
licht ontvangen door glazen deuren van
vertrekken of door vensters, die op gangen
of portalen uitkomen.
Indien men aanneemt, dat een vertrek
voldoende licht ontvangt wanneer de opper
vlakte der vensters meer dan 10 pet. van
die der kamer bedraagt en het tegelijk direct
verlicht wordt, dan worden onderscheidenlijk
15.4, 14.4, en 17.3 pet. onvoldoende verlicht.
Het gezamenlijk gebruik der privaten komt
voor in blok I met 9.12, in blok II met
21.9 en in blok III met 21.8 pet.
In blok I hebben een eigen privaat; van
de éenkamorwoningen 76.6 pet., van de twee
kamerwoningen 89 pet., van de driekamer
woningen 100 pet.in blok II van de éen-
kamerwoningen 60.2 pet. van de tweeka
merwoningen 74.8 pet. van de driekamer
woningen 100 pet.in blok III van de éen-
kamerwoningen 68.3 pet., van de tweekamer-
deudan moet ik boouien zien, of de zee hooren.
Ik doe ook niets verkeerds; ik ga maar aan liet
strand zitten of ik ga ouder een boom liggen. Dan
breng ik een schat van bloemen mee naar buis, en
laat hem stilletjes knorren."
„Mijn hemel wat een wanhopig levenriep Las
sow ontzet uit. „Hoe kon hij er op staan, u te
huwen, daar hjj toch wist, dal u hem niet lief
hadt 1"
„Hjj beeft my ook niet lief' antwoordde zij kalm
„maar hij vreesde, dat ik een ander zou huwen, en
dan was er niemand om hem op te passen. Vandaag
ben ik ook heimelijk weggeloopenhjj sliep juist,
en als hij belt, kan Marie zien, wat bij noodig heeft."
„En nu moet u het straks ontgelden
„Natuurlijk, maar als bij het mij al te bont maakt,
ga ik de kamer uithij kan mjj toch niet naloopeii
nu hij te bed ligt."
Lassow lachte onwillekeurig om den drogen toon.
waarop zij dit zeide.
„Van nu af zal ik u nog eens meer vragen, mij
te begeleiden, juBVouw Ellingsen; daar de heer des
huizes verhinderd is, zelf het opzicht te voeren, moet
zijn vrouw dat in zijn plaats doen".
Zij stonden nu op en gingen langzaam door de
weiden naar huis.
„Drie uren vrijheid, zeide Doortje vrooljjk lachend,
daarvoor kan men wel een boetpredikatie van een
half uur aanhooreD."
Zij wilde nu naar de slaapkamer van haar man
gaan, maar Lassow hield haar tegen,
„Wacht nog wat, juflrouw Ellingsenik moet uw
man eens spreken".
Zij zag hem verschrikt aan„Mijnheer Lassow, u
wilt toch niet
„Zaken, juffrouw Ellingsen, niets dan zaken, maar
ik moet hem bepaald Bprekeu." Lassow ging nu voor
i tran:binm
woningen 78 pet., van de driekamerwo
ningen 96.4 pet.
Hoe gruoter het aantal kamers wordt, des
te meer komt dus een eigen privaat voor.
Van Gernesnteprivaten wordt in blok I,
II en lfl respectievelijk door 11, 13 en 6
gezinnen gebruik gemaakt, terwijl respec
tievelijk 2, 5 en 1 gezin een nstilletje" bezigen.
Bovendien bleek, dat het gemeenschappelijk
gebruik van éen privaat door 1620 per
sonen 4 maal, 21 25 personen 3 maal, 2630
personen 1 maal, 3135 personen 1 maal en
door 3640 personen 1 inaal voorkomt.
Van de 1010 woningen wordt 77 pet.
zindelijk bewoond en wel van de 241 een
kamerwoningen 63.5, van de 283 tweekamer
woningen 82.4, en van de 486 driekamer
woningen 83.6 pet.
Van de 77, 98 en 118 eenkamerwoningen
waren in de drie blokken goed onderhouden
34.8, 37.1 en 47.53 pet., matig onderhouden
47.3, 45.2 en 30.45 pet., slecht onderhouden
17.9, 17.7 en 22.02 pet.van de 154, 163
en 339 tweekamerwoningen waren goed
onderhouden 40.30.6 en 37.5 pet., matig
onderhouden 41, 53.06 en 25.5 pet., slecht
onderhouden 19, 16.34 en 37 pet.van de
driekamerwoningen waren goed onderhouden
40, 27.27 en 42.85 pet., matig 20, 31.8 en
35.71 pet, slecht 40, 40.93 en 21.44 pet., of
in de drie blokken samen 39.81 pet. goed,
40.98 pet. matig en 19.21 pet. slecht.
Vochtigheid kwam voor bij 32 woningen
of 13.28 pet. in blok I, 28 of 9.89 pet. in
blok II en 97 of 19.96 pet. in blok IIIstank
bij 11 o? 4.56 pet. in blok I, 4 of 1.41 pet.
in blok II, en 24 of 4.94 in blok IIIgoot-
of daklekkagc bij 29 of 12.03 pet. in blok 1,
45 of 15.9 pet. in blok II en 83 of 17.08 pet.
in blok IIIterwijl bij 32 of 13.28 pet. in
blok I, bij 30 of 10.6 pet. in blok 11 en bij
48 of 9.87 pet. in blok III hel privaat geen
gemeenschap heeft met de buitenlucht, en
17 woningen of 7.05 pet. in blok 1, 24 of
8.48 pet. in blok II en 31 of 6.38 pet. in
blok III last hebben van rook.
Uit het voorgaande blijkt, dat de toestan
den in de drie blokken niet veel verschillen.
In blok III liggen meer woningen in poort
of slop dan in de blokken I en II. blok II
is in zeer gunstige verhouding, wat betreft
het gebruik van eigen pompzelfs ruim -
tweemaal zooveel als in blok III. Het aantal
éenkamerwoningen is in blok III aanmer
kelijk kleiner dan in de beide andere Blok
ken. terwijl in blok II minder tweekamer
woningen en meer driekamerwoningen voor
komen dan in blok I en blok III.
De verdiepingfioogte is in blok II en III
minder, de cfichtheid der bevolking van éen
kamerwoningen aanmerkelijk grooter dan
in blok I. In blok III zijn meer woningen
van een huurprijs per week beneden 51 cent
dan in de beide andere, terwijl in blok II
de meeste woningen van een weekbuurtus-
schen fl en f l.50 worden gevonden. Do
jaurhuurprijs per M3. woonruimte is voor
éen- en tweekamerwoningen het hoogst in
blok II, daarentegen in dat blok minder
voor driekamerwoningen het aantal slaap-
ruimten, uitsluitend daarvoor gebruikt, is
het kleinst in blok 1, dat voor gemeQgd ge
bruik het kleinst in blok III, terwijl blok II,
en Blok 1 in dat opzicht gelijk staao. In
Blok III zijn meer woningen met zolders dan
in de beide andere Blokken, doch het ver
schil is gering; de meeste zijn van zolders
voorzien, maar deze zijn meestal geen van
alle beschoten (slechts 4.58°/p) Het gemeen
schappelijk gebruik van privaten komt in
blok II en III meer voor dan in Blok I.
Over het onderhoud valt in alle blokken nog
al te klagendaaruit aten zich de betrek
kelijk vele gebreken verklaren.
Verder blijkt dat al moge de woningsloe-
stand hier niet zeer ongunstig geDoemd wor
den, zij nog veel te wensehen overlaat en
er dus nog veel te. verbeteren valt, waartoe
de met zorg verzamelde en geregisteerde ge
gevens ongetwijfeld een zeer kostbaar mate
riaal leveren.
Stank en rook komen dus in geringe mate,
lekkage komt echter dikwyls voor, in blok
III het meest.
Naar het kameraantal waren vochtig: van
de 77, 98 en 118 éenkamerwoningen 8,3 en
19 of 19.39 pet. in blok I, 3.06 in blok II,
en 16.1 p'-t. ir blok 111van de 154, 163 en
339 twet kamerwoningen 21.20, 70 of 13.63
pet.12.27 pet.20.65 pet.van de 10, 22
en 29 driekamerwoningen 3. 5en 8 of30pct.,
22.72 pet. en 27.6 pet. en hadden last van goot-
of daklekkage: 3,13 en 19 of 3.89 pel. 13.2 pet.,
en 1.61 pet.; 25, 27 en 57 of 16.23 pet., 16.56
pet., en 16.81 pet.en 1, oen 7, of 10 pet.,
22.72 pet, en 24.14 pet.
het eerst de slaapkamer van Ellingsen binnen. De
zieke richtte zich op in zijn kussens.
„Waar is mijn vrouw V' snauwde hij Lassow toe.
„In de huiskamer, geloof ik," antwoordde deze
kalm.
„Maar zij is uit geweest."
„Ja, juffrouw Ellingsen is met mij de volden eeus
rond geweest; er waren een paar dingen, waarom
trent ik bepaald ophelderingen noodig had. U moet
bedenken, dat ik hier nog tamelijk vreemd ben."
„Ieder van de knechts had dat beter kunnen doen
clan mijn vrouw, maar natuurlijk was dat vóórhaar
weer een heerlijke gelegenheid om uit te gaan en
mij alleen te laten liggen, hJ ben ik doodziek. Ik
geloof, dat bet baar niets zoch kunnen schelen, al
was ik in dien tyd gestorven.
„U is niet doodziek", antwoordde Lassow met de
zelfde onverstoorbare kalmte, „maar als u zich zoo
boos maakt om een onbetoekenende zaak, sta ik er
niet voor ïu, dat u geen aanval van beroerte krygt".
„Mensch Ellingsen werd donkerrood van woede;
bij richtte zich op en keek om zich heen of hij niets
vond, dat hij don volontair naar het hoofd kon wer
pen. „Ga uit mijn oogen I''
In plaats van dit bevel op te volgen, haalde Las
sow een paar brieven uit zijn zak en giug by het
bed zitten. „Ik heb hier aanbiedingen van een paar
graanhandelaars; wees zoo goed, ze eens in te zien eu
mij uw meening te zeggen." Ellingsen was op het
oogeublik nog te veel buiten zichzelf van ergerni
om antwoord te geven. „Gisteren kwam er een paai
denhaDdelaar uit Fünen hy bood vyfhonderd Mark
voor het veulen van de merrie Brunhilde; maar vindt
u niet, dat wij wel zeshonderd kunnen vragen
Dit wekte nu toch de belangstelling van Elling
sen en hij beantwoordde deze en andere vragen met
kennis van zaken. Eindelijk reikte Lassow hom de
hand „Goeden nacht, mynheer Elliugsen ik hoop,
at u zoover hersteld zult zyn, dat u spoedig zelf
De Commissaris der Koningin in deze Pro
vincie verleent aanstaanden Zaterdag geen
audiëntie.
Nogmaals willen wij er aan herinneren,
dat alle werkgevers, die een verzekerings-
plichtig bedrijf uitoefenen en tegen loon
een of meer werklieden in hun dienst heb
ben, verplicht zijn vóór 1 Juni a. s. daarvan
aaugifte te doen.
De aangifte moet geschieden op formulie-
eer alles na kunt gaan."
De zieke bromde iets binnensmonds eu zeide toen
op barschen toon„Stuur mij mijn vrouw
Lassow was reeds bij de deur, nniar hij keerde zich
en zeide; „Het is waar ook; ik vergat u te zeg
gen, dat uw vrouw naar baar kamer is gegaan, om
dat zij hoofdpijn had. Zij laaft u door mij goeden
nacht wensehen. Marie slaapt van nacht in de ka
mer hier naast voor het egval, u niets noodig mocht
hebben."
Iets dergelijks zou op het kasteel der graven Ias-
sow-Domst iets heel gewoons zijn geweest, 'nier op
Ellingshof was het iets ongehoords Ellingsen hijgde
naar lucht, maar nog eer hij iets zeggen kou, was
Lassow de kamer al uit.
Doortje en hoofdpijn! Op Ellingshof had nog nooit
iemand hoofdpiju gehad niemand behalve de heer
des huizes had het recht, ziek te zyn 1
Wat beduidde dat? Naar haar kamer gegaan, zon
der hem, haar heer en gebieder, te vragen 1 Eenvou
dig bevelou gegeven, zonder zyn toestemming. Dat
was nog nooit gebeurd zoolang Ellingshof bestond.
Maar natuurlijk was alles de schuld van Lassow,
dien vermomden graaf. Die trad iu alles op, [alsof
hy e,en prins van den bloede was! En hij lag ziek
te bed en moest zich alles laten welgevallen. Maar
als hij weer beter was, dan zou men eens zien.
Voorloopig was dit echter hot geval nog niet en
daar hij geen antwoord kreeg, hoo hard hij ook belde
draaide hij zich eindelijk om en sliep in.
Intusschen had Lassow een ernstig gesprek mot
Doortje: „U hebt hem tol nu toe veel ti veel ver
wend" zeide hy„als hy ziet, dat u uw wil weet
door te zeiten, zal hij u met meer eerbied behan
delen. Laat Marie van nacht in de kamer naast hem
slapen. Zóo ziek is by niet meer, en mocht er ieta
gebeuren, dan kan zij u immers roepon."
1 Wordt vervolgd.)