Donderdag 23
October 1902.
No. 5258.
52e Jaargang.
Stadsnieuws.
UITGAVE
FIRMA A H VAN CLEEFF
te AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden fl.
iranco per post 1.15. Advertentiön 16 regels GO cent; elke regel meer 10 cent. Legale-,
oflicieêle-^en onteigeningsadvertentiën per regel 15 cent. Reclames 1—5 regels f\.'25; elke regel
meer f0.2o. Groote letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening
gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiön van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
KORTEGRACHT9
Telephoon 19.
K E N NI S G K V I SU.
Dn BUR(iEM10ESTER van AMERSFOORT,
Brengt ter kennis van de ingezetenen dezer
Gemeente, dat do door den Directeur van 'sltijks
directe belastingen enz. te Amsterdam executoor
verklaarde kohieren No. 7 en 8 van de l'er-
soncele Belasting over het dienstjaar 1902
aan den Ontvanger van 's Rijks directe be
lastingen alhier zijn ter hand gestold, aan
wien ieder verplicht is, zijnen aanslag op den bij
de wet bepaalden voet te voldoen.
Gedaan en op de daarvoor gebruikelijke plaat-
en aangeplakt te Amersfoort, den 22. October
1902.
De Burgemeester voornoemd,
UT IJ TIERS.
Dr. II. A. van Rakel, Evang. Luthorsch
predikant te Edam, hoopt aanstaanden Zon
dag vóór te gaan bij de godsdienstoefening
in de Luthersche kerk bier.
Bij Kon. besluit zijn benoemd bij den
Militieraad der Nationale militie voor 1903
voor dc provincie Utrecht: tot Voorzitter de
heer G. G. L). d'Aumale baron Van Ilarden-
brook van Hardenbroek, lid der Provinciale
Statentot zijn plaatsvervanger de heer
H. A. van Beunirigen, lid der Provinciale
Staten tot lid de heer J. Meyers, 'id van
den Gemeenteraad van Utrechttot zijn
plaatsvervanger de heer A. J. van Dieren
Bijvoet, lid van den Gemeenteraad van
Utrecht.
Dinsdagavond konden we nog de hoofd
zaken meedeelen van het dien middag in
den Raad behandelde. Thans volgen de hoofd
zaken uit de debatten.
Bij iiet voorstel van B. en W. tot verhoo-
ging dor jaarwedde van den Havenmeester,
met ingang van 1 Januari 1903, tot i'500
zeide de heer Gerritsen, dat hij daarop geen
aanmerking wilde maken, in tegendeel het
met genoegen had gezien en zelfs had ge
hoopt, dat B. en W. C200 verhooging had
den voorgesteld. Spr. hoopte dat zoodra de
Genieente-linaneiën zulks toelaten het trac-
tement van dezen ambtenaar en die van
andere schraal bezoldigde Gemeente-ambte
naren merkelijk zullen worden verbeterd.
De Voorzitter deed toezegging, dat met dezen
wenseh rekening zal worden gehouden zoodra
hun ambtsbezigheden zich ook inderdaad
uitbreiden.
De 1100 verhooging werd hierna conform
het voorstel z. h. st. toegestaan.
Bij het voorstel van B. on W. om met
ingang van 1 Januari 1003 hot subsidie aan
de «Amersfoortselie Muziekvereniging" van
f50 te ver Imogen lot 1' 100 zeide mr. lloyligers,
dat uit de Begrooting dier vereeniging blijki,
dal er een f300 noodig is en hij mitsdien
wenschte voor te stellen, het subsidie te ver-
lioogen tot f 150. De heer Van Esveld steunde
dit voorstel, overwegende, dat nu aan het
subsidie de bepaling is verbonden dat 4
openbare uitvoeringen moeten worden gege
ven, 1'25 per uitvoering wel wat schraal be
taald is.
Het voorstel lleyligers werd echter ver
worpen met 11 tegen 6 stemmen (vóór de
heeren mr. Heyügers, Van Esveld, Kleber,
Tromp van Holst, Croockevvit en Van Kalken)
en daarna het voorstel van B. en W. aan
genomen z. h. st.
De tram kreeg over 1903 een subsidie van
t 1000; zij zal dit geld echter alleen opvra
gen als en voorzoover de ontvangsten geen
gelegenheid geven, de daaruit voor exploi
tatie en vernieuwing benoodigde uitgaven
te bestrijden.
De heer Croockewit, die als Bestuurslid
der tram zich van stemming zou onthouden,
kon niet nalaten er zijn bevreemding over
uit te spreken, dat noch door B. en VV. noch
in de afdeelingen er aan herinnerd is, dat
de tram f 1000 "cautie stortte in de Gemeente
kas. Daardoor ook komt men f 1000 te kort
en feitelijk geeft de Gemeente dus niets als
zij hot subsidie, zooals het thans is voorge
steld, verleent.
De heer Van Esveld herinnerde, dat er
groote onrust kwam in de Gemeente toen
bleek dat het station zóo ver weg zou ver
rijzen. Aanstonds werd toen het plan opge
val. om een train aan tc leggen; het kapitaal
isdaarvoor saarngebracht uit kleine aandeeltjes
en zeker nam het meerondeel der aandeel
houders geen 'teel aan do leening uit winst
bejag, doch alleen om de tram, die noodza
kelijk bleek, in hét leven te roepen en dit
middel van openbaar verkeer in liet leven
te houden.
Toen de Centraalspoor werd aangelegd, die
begon met 3 treintjes van en naar Utrecht
en er thans 23 in beide richtingen heelt,
stond de Gemeente niet alleen de benoodigde
terreinen af maar gaf ook gedurende 20 jaar
f2500 en waar men thans in éen dag kan
reizen naar en van Maastricht of Groningen
mag gezegd, dat het toen genomen Raads
besluit een goed besluit is geweest. Op de
zelfde wijze kwamen hier het telegraafkan
toor, de telephoon en de waterleiding tot
stand, alle met Gemcentc-hulp. Waar de
train een 5 a 0000 passagiers vervoerde,
meent spr. dat het ook hier een Gemeente
belang geldt en als in den aanstaanden win
ter over de Stations-straat ijzige winden
waaien, zal menig Amersfoorter de tram
zegenen.
Nu zegt men wel: ja, de Maatschappij is
nog niet in dien toestand, dat langer uitstel
van hulp gevaarlijk wordt, doch spr. wil
daartegen aanvoeren, dat juist thans die hulp
moet verleend. Zij belegde een kapitaaltje
voor moeilijke jaren, doch dit is door aller
lei omstandigheden geslonken. Wacht de
Gemeente met hulp te verleenen tot paar
den en materieel versleteD zijD, dan is het
te laat en zal men grooter subsidie rooet«n
geven. Dan ook zullen er geen personen
worden gevonden die kapitaal verschatten
om zoo te zeggen a fonds perdu.
Spr. meent, dat er juist uu alle reden is
om hulp te verleenen en het doet hem leed,
dat B. en W. niet zijn ingegaan op het
eigenlijk verzoek om gedurende 5 jaar sub
sidie te geven, als wanneer het bestaan der
tram ook beter gegarandeerd zou zijn. Spr.
zal echter stemmen voor het subsidie van
f 1000 over 1903 en hoopt, dat de Raad zulks
ook zal doen.
De heer Gerritsen meende, dat de lieer
Van Esveld voldoende heeft aangetoond, dat
het hier een Gemeentebelang geldt en dal,
de Gemeente mag helpen. Wat zal er ge
beuren als de Raad dit subsidie weigert
De tram is noodig, maar heeft nog 2 of 3
jaar hulp noodig en zal nu geen menschen
kunnen vinden die haar om zoo te zeggen
fonds perdu bedrijfskapitaal verschailen.
liet gevolg daarvan zal zijn, dat het huidige
Bestuur af zal treden en de Maatschappij
zoodoende komt in handen van derden, .lie
er winst uit zullen willen kloppen, tenzij dc
Gemeente de tram overneemt en zelf exploi
teert. Spr. acht het uitstekend van B. en
VV. gezien, dat zij f 1000 subsidie willen ver
leenen en zal voor het voorstel stemmen.
De heer Kleber was niet door de vorige
sprekers overtuigd dat de Gemeente moest
bijspringen. Zij beweerden wel, doch be
wezen niets. Het nut der tram wil spr., die
zelf de eer heeft tot de mede-oprichters te
behooren, onbesproken laten, doch het ver
jaar weer f lUOO dan of men in 1904 ineens
f2000 verstrekt. Spr. zit hier om de Ge
meentebelangen te behartigen en vindt geen
vrijheid om voor het subsidie te stemmen.
De lieer Van Beek, Bestuurslid der Tram
weg-Mij., herinnerde dat het subsidie moest
gevraagd orndat na de begrooting voor den
aanleg de ijzerprijzen zoozeer stegen ook
zou dc Mij. aanvankelijk het terrein der
oude gasfabriek van de Gemeente in erf
pacht hebben gekregen voor stal en remise,
doch later moesten stal en remise worden
aangekocht. Deze omstandigheden veroor
zaakten deze kwade tijden en spr. wil ver
klaren, dat het subsidie inderdaad noodig is.
Spr. vraagt niet gaarne Gemeente-subsidie,
doch moet hiervan thans afwijken om ver-
waarloozing te voorkomen.
De heer Veis Heyn erkende volkomen het
nut der tram, docli zou tegen het subsidie
stemmen. Iedere nieuwe onderneming toch
heeft in het eerste jaar met tegonheden te
kampen. Nu echter de nieuwe toegangsweg
naar het station in gebruik is genomen, is
het vervoer reeds drukker en eerst thans
zal bewezen worden of de onderneming
rendeert.
De heer Van Esveld merkte op, dat als
inen wacht tot het materieel versleten is,
geen subsidie meer helpt. Spr. zou de tram
haast een philantropische instelling noemen
en meent, dat de Raad deze moet helpen
door subsidie te verleenen nu het nog niet
te laat is.
De heer Van Eek zeide, dat de heer Ger
ritsen eenigszins heeft aangeduid, dat het
kapitaal der tram te klein is en nu rijst bij
spr. de vraag of de Gemeente niet goed
zou doen, aandeelen te nemen. De tram is
dan óok geholpen.
De Voorzitter noemt dit. een geheel nieuw
gezichtspunt; nu het echter bijval vindt, zal
hij het in behandeling brengen.
De heer Kleber heeft met belangstelling
aangehoord hetgeen door den heer Van Es
veld is gedoceerdspr. heeft een ander denk
beeld van de resultaten der exploitatie maar
als die zóo slecht zijn als de heer Van Es
veld ze schetste, dan helpt toch geen f 1000,
zelfs geen f5000.
Wethouder Visser zegt, dat de tram dooi
de ellendige ligging van het station onbe
twistbaar voorziet in een behoefte en herin
nert, dat als aan B. en W. uit de rekening
der tram blijkt, dat de f 1000 niet geheel
noodig zijn, dit bedrag ook niet geheel wordt
uitgekeerd. Spr. heeft gegronde hoop, dat
liet bedrag ook ten volle niet noodig is.
Wat liet denkbeeld des heerz^Van Eek
betreft om door de Gemeente aandeelen te
doen nemen, moet spr. zeggen, dat hij zulks
ontraadt, doch zeer gaarne zou hij zien, dat
het subsidie werd verleend. Wacht men te
lang, dan zal de Directie elders kapitaal
moeten zoeken en als zij dit vindt, zul het
gaan als met den huisvader die eerst zijn
kapitaal opeet en dan aan nieuw kapitaal
wordt geholpen dan wordt het 't vullen van
een Danaïden-vat.
De heer Van Eek repliceert, dat hot niet
zijn bedoeling is, later aandeelen te nemen,
maar uit reeds. Volgend jaar is de toestand
wellicht beter en dan althans geheel te over
zien. Wachten met hulp verleenen, acht
■zoek om subsidie komt hem thans ontijdig den verkeerden weg zal betreden door in
voor en hij meent als Raadslid niet te mogen te gaan óp bet voorstel-Van Eek. Als de
meewerken tot deze subsidie-verleening. Ware Raad nu f 1000 subsidie geeft, dan kan de Mij.
er bij do oprichting een tekort geweest en
had men toen om hulp gevraagd, dan zou
er nog iets voor te zeggen zijn. Tluans echter
is de exploitatie nog gebrekkig en gedeel
telijk en toch is het resultaat bevredigend,
liet eerste jaar gaf geen rente, wat te voor
zien was; maar als het, tweede jaar wel rente
oplevert, zal dan het subsidie worden terug
gegeven Spr. meent, dat men liet verloop
der zaak nog eenigen tijd moet aanzien.
Er wordt beweerd, dat liet nu do juiste
tijd voor hulp is, doch het blijft precies het
zelfde of men nu 1' 1000 geelt en volgend
Mij'
gemakkelijker kapitaal verkrijgen. Waartoe
zou de Gemeente aandeelen nemen In de
eerste 3 of 5 jaar wordt geen cent rente
uitgekeerdhet blijft dus volkomen gelijk
uf men f 1000 subsidie uitkeert, dat alleen
wordt opgevraagd voorzoover het noodig is.
B. en W. kunnen zich uit de rekening van
die noodzakelijkheid overtuigen.
Wethouder Visser merkte nog op, dat het
Bestuur niet verzocht, aandeelen te nemen,
doch f 1000 subsidie te verleenen, met andere
woorden f25000 aan cerliticateu N. W. S.
te geven.
De heer Van Kalken zeide, oorspronkelijk
geen voorstander van subsidie te zijn, doch
na het gehoorde tot andere gedachten te
zijn gekomen. Aanvankelijk achtte hij de
aanvraag óf tc vroeg óf niet vroeg genoeg;
uu echter is hij er van overtuigd, dat eenig
geld noodig is en acht hij de tram genoeg
van belang voor de Gemeente om voor het
subsidie te kunnen stemmen. De tram is van
erkend algemeen nut en zaak is 't, haar nog
intijds te helpen.
De Voorzitter acht de zaak nu voldoende
toegelicht en brengt het voorstel in stemming
dat wordt aangenomen met 9 tegen 6 stem
men en 2 onthoudingen (de Bestuursleden
Van Beek en Croockewit). Tegen stemden de
heerenKleber, Van Eek, mr. Prikken, Vela
Heyn, Tromp van Holst en Plomp.
Aan de orde kwam het voorstel om ook
over 1903 van het tarief voor het vuur-,
haven- en torigeld slechts 50% te hellen.
De lieer Van Beek sprak de hoop uit dat
in verband met de werken tot verbetering
van de haven althans in 1904 een hooger
percentage zou worden geheven.
De heer Gerritsen haastte zich, aanstonds
daartegen te protesteeren. Hetgeen ontvangen
wordt uit het vuur-, haven- en tongeld moet,
na aftrek van de onkosten voor perceptie-
loon, geheel ten goede komen aan handel
en nijverheid en niet in een anderen hoek
der Gemeente-schatkist verdwalen. Spr. zou
de haven zelfs geheel willen vrij maken.
Wethouder Celosse merkte nog op, dat ook
de Eemmond en de werken aan zee uit dit
geld worden onderhouden en stemde in met
het door den heer Gerritsen gesprokene/.
Het voorstel werd daarna aangenomen
z. h. st. H. M. de Koningin zal ten deze be
slissen.
Z. d. of h. st. voteerde de Raad nu de
bijna f23 000 voor de Begrootingen van
Schutterij, Armbestuur en Burger Weeshuis
en praatte nog geen uur over de bijna 6
ton der Gemeente-begrooting.
Bij de algemeene beschouwingen over deze
laatste vroeg de heer Gerritsen of het aan
tal Raadsleden in verband met het zielental
niet dient vermeerderd met 2; of het be
ginsel van publieke aanbesteding voor Ge-
meente-leveraneiën niet meer algemeen dient
gevolgd; of de loonen der werklieden van
de Gemeente-reiniging spoedig worden ge
regeld, en of dit zeilde zal geschieden om
trent de tractenienten der zoogenaamde oude
leeraren van Gymnasium en Hoogere Bur
gerschool en of liet Pensioenfonds niet dient
afgescheiden van de overige Gemeente-gelden.
Nu het zielental gestegen is tot bijna 22 000
is het wellicht aanbevelenswaardig, aan le
vragen het aantal Raadsleden uit te breiden
en daarmee niet te wachten tot de volks
telling van 1910. Publieke aanbesteding acht
spr. van algemeen belang en zoowel gunstig
voor toezicht als voor de Gemeente-financiön;
bovendien acht hij ze noodig om de billijk
heid te betrachten. De tracternenten der
reiniging zijn veelal verre van voldoende;
twee werklieden hebben een weekloon van f6,
twee f6.50 enz. waarvan nog 3% voor pen
sioen af moetook verleden jaar heeft spr.
op deze misstanden gewezen en als men hem
nu zal antwoorden, dat de nieuwbenoemde
Directeur voorstellen ten deze zal doen, dan
zal spr. aanstonds antwoorden, dat deze men
schen niet kunnen wachten, geen dag en
geen nacht. Evenzeer doet het spr. leed,
dat geen voorstel is gedaan om de tracte
nienten der »oude leeraren" te regelen. Ook
de quaestie der afscheiding van de pensioens
bijdragen dateert reeds van een paar jaren
lier en spr. blijft het zaak achten, dat hierin
worde voorzien om later niet te staan voor
zeer onaangename verrassingen.
Spr. -betuigt zijn dank aar. B. en W. dat
zij geen voorstel deden om het percentage
der Inkomsten-belasting te verhoogen.
De Voorzitter antwoordde, dat de uitbrei
ding van het aantal Raadsleden verband
houdt met hot ollicieel bevolkingscijfer en
niet met liet wisselvallige zielenaantal. Wat
de quaestie der aanbestedingen betreft, ia