Dinsdag 11
November 1902.
No. 5266.
52e Jaargang.
1 1
Feuilleton.
Stadsnieuws.
UITGAVE
FIRMA A H. VAN CLEEFF
te AMERSFOORT.
,ran„n p «n Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden/"l.
nfliripplp 05 J^vertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Legale-,
meer f 02~ °C einen'ngsadvertentipn per regel 15 cent. Reclames 15 regels/" 1.25; eikeregel
rrohfi >i f '°nte ters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening
gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
'ij ai vei entiën van buiten de stad wprden de incasseerkosten in rekening gebracht.
BUREAU
KORTEGRACHT9
Telephoon 19.
(iaat Amersfoort achteruit?
u.
Aan het slot van ons vorig artikel schre
ven we, dat uit de daarin meegedeelde cijfers
over de laatste elf jaar bleek, dat de ont
vangsten vrijwel alle toenemen.
Vergelijken we rtogmaals de ontvangst-
cijfer van 1800 met die van 1900, dan zien
we dat toegenomen zijn: de ontvangsten uit
de Grondbelasting van f5815 tot f7548die
van het 4/g der Personeeie belasting (na
1898 Rijks-uilkeering) van f27 180 tot f56 777;
die van dan Uoofdelijken omslag (na 1894
Inkomstenbelasting) van 1" 42 654 tot f 07 119;
het vuur-, haven- en tongeld van f4448 tot
f5912; de jaarmarktgel.len van f755 tot
f702; de weekmarklgelden van f899 tot
11043 de schoolgelden van f15 036 lot
f 30805; de hondenbelasting van f944 tot
f1064; het vergunningsrecht (helaas!) van
14529 tot f4368; de baten uit Gemeente
eigendommen van f 13 982 tot f58 168; de
ontvangsten van verschillenden aard en toe
vallige baten van 128 780 tot f105 860.
De geldleeningen en de baten uit verkoop
van Gemeente-eigendommen (ze stegen in-
tusschen van f337 in 1894 tot f1406 in 1900)
laten we voor 'toogenbiik buiten beschouwing.
Slechts do ontvangsten uit de opcenten bp
het Personeel daalden van f23 460 (in 1897
zelfs f27 568) tot, f19 707, ten gevolge van
de herziening van deze belasting. Van daling
is dus ook hier eigenlijk geen sprake.
Er is weieens beweerd, dat in de laatste
tien jaar zooveel menschen van fortuin de
Gemeente verlieten, hetzij zij zich elders
vestigden, hetzij door overlijden, met daarop
gevolgde verdeeling van den boedel en ver
huizing. We hoorden ook wel, dut in hun
plaats zich hier menschen vestigden met
kleine inkomsten en ook besliste paupers.
Trachten we eens na te gaan in hoeverre
ook deze bewering juist is.
Ook na reclame bij Gedeputeerde Staten
geven de kohieren voor de Inkomstenbelas
ting aan, dat aangeslagen werden
Het wil ons uit bovenstaand overzicht I
voorkomen, dat zoowel het aantal belasting-
betalenden als het belastbaar inkomen telken
jure is toegenomen wat betreft de ingeze
tenen met inkomens lot f3000 on niet aan
zienlijk veranderd is wat aangaat de inkomens
usschen f 10 000 en f30000. Een beden
kelijk verschijnsel intiissehen is de verhou
ding lusschen het aantal belastingi.ctalenden
(nietbelastingschuldigen) en het zielental.
Ls!^ote vei'Scllil zit in de inkomens
van f3000 tot f'4000, waaromtrent de Ge
meente-verslagen de volgende opgaaf doen
Inkomen.
1895 j 1896 j 1897 1898
18991900
I
1000
1098 11056 1072 11354
1372 1427
2000
352 356 3S01 259
232 236
8000
115 122; 130 109
101 111
4000
38 37
100(10
01 I 061 CC 61
09 69
20000
18 15 10 17
17 17
22 000
1 1 2 2
25 000
3 41 4 2
20 000
- 1 - -
30009
l| -j l| 2
1 1
170 000
1
Aangcslagenen
1718 11687 J173811834
1827 1901
Bevolking
17585,17979 18316 1S91!
19315 19611
Opbrengst
5490G'G 1616;62400J62696
68159 GI5923
Schetsjes uit den Zuid-
Afrikaaiischen Oorlog,
door
DOKTER".
97 1 98 99 1900
3100 121 3 1 1 2
3200 11 1 4 21 1
3390 I 1 31 232 2
3-100 i 3731 321 3 2 1
3-500 Ijl 11 1 1
3000 1 i 3 2 IS 255
3700 2 1, 1 3! 18
3800 11 1 1 2
3900 1 11 1 3
Aangeslagene» 441 42 47 29 1 37 36
Restimeerende, blijkt geenszins, dat zoo
veel en zulke zeer rijke menschen uit do
Gemeente zijn vertrokken.
Is nu hel aantal paupers zoozeer vermeer
derd
Bij gebreke nog altijd van een Cen
trale armverzorging kan geen juist ant.voonl
worden gegeven op de vraag hoeveel de ver
schillende kerkelijke- en burgerlijke instel
lingen van liefdadigheid in deze zelfde jaren
uitgegeven hebben aan armverzorging en
aan' hoeveel personen; uit de verslagen van
liet Burgerlijk Armbestuur echter blijkt,
dat bedeeld zijn, zoo wel tijdelijk als vast
1895
1896
1897
1898
4899
1900
Gezinni
390
38o
402
420
414
418
Persone
1210
1212
1253
1290
1280
1297
1 8229.66
f 8785.53s
f 0991.79
f 10454.34»
f 10677.915
f 10720.12
Ik vond dat plunderen toen ter tijd zeer ongepast
en oneerlijk 011 dacht dat te moeten toeschrijven
aan de mindere ontwikkeling der meeste Boeren.
Oorlog is geen dngolijksehe bezigheid, zoodat men
maar weinig ondervinding opdoet, hoe het gewoon
lijk in den oorlog toegaat, maar toen.ik later zag,
hoo de hnog-beschaalilo Engelsche natie oorlog
maakte, heb'ik iu stilte de Boeren1 vergiffenis ge
vraagd over het oordeel, dat ik in de eerste dagen
van den oorlog over hen velde. Ik wensch er bij te
voegen dat de officieren, zooveel in hun vermogen was,
het „buiimaakeii" tegen gingen. Kan dit ook van
de EngeUche officieren gezegd worden?
In het spoorweg-station te Charleatown vonden
wc de geheek telegraaf-inrichliug nog in goedo orde.
Hot was voor ons .mwel gemakkelijker cm een
kantoor in een der huizen in de nabijheid der ge
wone trlegmnflijueu iu te richten, omdat de tele
graaflijnen langs de spoorwegen door de Boeren
achter hun rug werden afgesneden. Evenzoo braken
ze do spoorlijnen op. Gelukkig werd hen spoedig
het verkeerde hiervan onder het oog gebracht en
begrepen ze weldra, (lat deze maatregel alleen ge
nomen wordt, als men terugtrekt.
Toen we gereod waren te Charleatown, kwam er
al spoedig een beliografisch bericht, dat New-Castle
door de JAigelschen verlaten was en door de onzen
Het aantal armlastige gezinnen is dus in
die 6 jaren gestegen niet 28, het aantal be
deelde personen met 86, het uitgekeerd be
drag echter met rund f2500. Men kent
ichter den stl'ek naar de grootere Geineen-
en", doch geconstateerd kan worden, dat
vooral door het groot beleid van het
Burgerlijk Armbestuur en het strenge toe
zicht dat gehouden wordt op de verstrekking
van onderstand, in welken vorm ook
Amersfoort lang niet behoort tot de plaatsen
waar de paupers zich gaarne vestigen.
We meenen dan ook de tweede vraag (of
hier zoo ontzettend veel armen zijn in de
plaats gekomen van de belastingbotalenden
die van hier vertrokken) ontkennend te mo
gen beantwoorden.
Evenzeer ontkennend kan beantwoord
worden de vraagsGaat Amersfoort ach
teruit
Wie ooren heeft om te hooren en oogen
om te zien, zal moeten erkennen dat de
Gemeente in de laatste tien jaren, zoo door
de openiug van welvoorziene magazijnen
van verbruiks-artikelen van alle soort en
van luxe-voorwerpen als door de vestiging
van zeer velen die hier kwamen om liuii
kinderen te doen genieten van het terecht
zeer geroemd onderwijs, sterk is vooruitge
gaan. In het laatste jaar zijn hier weder
ecnige fabrieken geopend, die oneindig meer-
beduidend zijn dan velen der lezers wel
zouden denken, die nu reeds bedacht moe
ten wezen op uitbreiding van gebouw zoowel
als personeel en die welhaast volop zullen
genieten van de hoogst gunstige ligging der
Gemeente aan een knooppunt van spoorwe
gen en in 't harte des lands.
Komt de nijverheid hier terug, worden
door de hier bedoelde welgeslaagde proeven
de oogen van andere industrieelen geopend,
dan zal over weder tien jaar Amersfoort
een plaats van betekenis zijn geworden.
Van het Gemeentebestuur zal ongetwijfeld
veel overleg worden gevorderd, want niet
te ontgaan zijn nog vele hoognoodige ver
beteringen, die reeds te lang zijn uitgesteld
en bijkans geen langer uitstel gedoogen.
Intussehen we zeidon het vroeger reeds
spoedig zullen voorstellen tot reorganisatie
0. a. van den Gemeente-reinigingsdienst ('en
Raad bereiken. Voorzeker zullen deze verbe
teringen wederom geld kosten, doch die
penningen zijn welbesteed en komen der
gansche bevolking ten goede.
De heer J. Th. van Lent, onderwijzer aan
de Roomsch Katholieke Jongensschool hier,
is benoemd tot Hoofd der R. K. Jongens
school te Zeist.
De hoeren D. W. Bodensteijn en C. Weil-
bach, die, toen bun vaderland in gevaar was.
een drietal jaren geleden naar Transvaal
terugkeerden, zijn dezer dagen in goeden
welstand hier weder aangekomen en zullen
hun studiën aan het Gymnasium hervatten.
't Is reeds meermalen gebleken, dat de
Centraalspoor in het nieuwe stationsgebouw
strikt genomen door de Hollander wat in
een hoekje is gedrukt. Zoo moesten de
Centraal-treinen, die volgens de dienstrege
ling op den zelfden tijd als die van de
H. IJ. S. M. moesten vertrekken veelal
wachten tot laatstgenoemde vertrokken was.
Dat is sinds gisterochtend uit en in 't al
gemeen vertrekken de treinen der N. C. S.
nu links, die van de H. IJ. S. M. rechts van
het tweede perron, gerekend van de hoofd-,
loegangstrap.
Omstreeks half November zal hier een
amateur-schaakwedstrijd worden gehouden.
Wie er zich voor interesseert, ol er aan
wenscht deel te nemen, kan inlichtingen
inwinnen bij luitenant G. Kuyper, Beeke-
steinsche laan 9.
In een volgend nummer komen we op
dezen wedstrijd terug.
Zaterdag is aan de ondersteund wordende
leden van de afdeeling Amersfoort der «Kon.
Vereeniging van gepensionneerde onderoffi
cieren en minderen van het Nederlandscbe
leger", welke beoogt onderstand te verleenen
aan militairen en hun weduwen die voorde
Wet van 1877 zijn gepensionneerd, uitge
keerd aan een gep. onderofficier, die reeds
den ouderdom van 85 jaar heeft bereikt,
f40; aan 2 minderen, van 83 en 78 jaar,
ieder f35; aan 1 mindere van 53 jaar f30;
en aan 1 weduwe, die .huwde nadat haar
echtgenoot- den dienst met pensioen verliet,
f 12.50.
Het afdelingsbestuur bestaat uit de heeren:
A. M. Tromp van Holst, Eere-voorzitter
J. Busquet, Voorzitter; J. R. Schuuring,Se
cretaris-Penningmeester adjudant F. Kiepe
Lid van verdienste.
Correspondenten zijn luitenant A. J. A.
Busquet voor het offieierskorps der Infanterie,
luitenant W. van der Koogh voor die Ca
valerie en der Artillerie en adjudant J. Rens
voor de actie! dienenden.
bezit genomen. Ook bier moest du3 zoo spoedig
mogelijk een telegrafische verbiudinggemaakt worden.
Het is misschien der vermelding waard, dal bet
een gedeelte was van het Hollanderkorps (later te
Eland-laagte uit elkaar gedreven en voor een groot
gedeelte gevangen genomen) dat het eerst New
castle verkende. Ik herinner mij nog zeer goed, dat
ze vorteldèn het gcheele dorp veriaten te hebben
gevonden met uitzondering van éen Natal-bocr, die
in hoogst vroolijken toestand op de billart-tafel in
het station zat en in eenzaamheid zich den tijd
kortte, door beurtelings het Transvaalscbe volkslied
te zingen en charapague te drinkenmen kon van j
dien drank toen kosteloos genieten. De bewoners, j
die bij de nadering der Boeren zich op korten af- I
stand verscholen hadden, kwamen weldra gedeelte
lijk terug en hun werd, nadat zij een belofte van
onzijdigheid hadden afgelegd, toegestaan, in htm
woningen te blijven.
Zooals reeds gezegd, moesten wij naar New-Castic.
We gingen eerst terug naar Volksrust om alles ge
reed te iuaken en vertrokken den volgenden dag
vroeg in den ochtend, het materiaal in den wagen
en wij allen te paard. In 't eerst ging alles goed,
maar na een uur of drie in den zadel te hebben
gezeten, bemerkte ik zeer goed, dat een mensen niet
op een paard wordt geboren, en dat paardrijden eon
zaak is, die geleerd moet worden. Toen de 'luitenant
zag, dat ik elk oogenblik den hoek veranderde, die
mijn lichaam niet den rug van hot paard maakte,
win zoodoende nieuwe rustpunten 0 mijn zitvlak te
verkrijgen, stelde hij voor. dat ik een poosje in t
wagentje zou gaar, uitrusten, welk voorstel dankbaar
werd aangenomen. Int 't begin vorderden wc heel
aardig, maar de wegen waren zeer ongelijk, zooilat
onze muilen moe werden cn nadat ze ongeveer de
helft van don weg hadden afgelegd, was een onzer
achtermuilen „klaar". Dit werd in hoofdzaak ver
oorzaakt, doordat het wagentje geen rem bezat, zoo-
dat bij het afgaan der hoogten de achtennuilen als
rem dienstdeden. De manschappen der veld-telegra-
fie, allen Boeren, verklaarden dan ook, dat het ab
soluut noodzakelijk was, oen goed uur uit te span
nen, tut groote ontevredenheid van don luitenaut.
Wc hadden wel de helft van den weg achter den
rug, maar reeds veel meer dan de helft van den dag,
znodut we het vooruitzicht hadden, in den nacht te
New-Costlc te komen.
Nadut we een uur uitgespannen hadden, gaf de
luitenant order in te spannen, nu tot groote ontevre
denheid van de manschappen, 't Was, zeiden zij, veel
te kort voor de „flauwe" muil, maar de luitenant moest
het zelf weten. Zij voorspelden, dat de achtermuil in
minder dan geen tijd weer „gedaan" zou wezen. En
werkelijk, het duurde niet lang, of onze achtermuil
remde niet alleen, als wc een hoogte afgingen, maar
ook als we een hoogte opgingen. De raad was
weer uitapanneu of alleen den uchtennuil uitspan
nen en laten staan, en na heel wat gepraat, protest en
gemopper van den luitenant werd tot het laatste over
gegaan. Daar het met ons span muilen maar zuinig
geschapen stond, werd mij niet meer aangeboden,
in hot wagentje uit te rusten, alhoewel ik bijna even
„gedaan" was. als onze achtergelaten achtermuil, en
ik dacht er zelfs nu en dan aan om op mij het
zelfde toe te passen en te blijven waar ik was. Ge
lukkig, dat zich geen „moeheidsdelirium" vuu
meeseer maakte cn ik uithoudingsvermogen genoeg
bezat, op mijn paard te blijven, anders zou ik zeki
zoek gerankt zijn.
Jle'. laatste gedeelte der reis was evenwel een echte
sukkelpurtij de wagen ging zóo langzaam, dat ik
nu en dan afsteeg en wandelde om mijn zaal en
i nog iets anders „koud" te laten worden. Avonds
I in pikdonker kwamen we eindelijk to New-Castle.
Do Generaal, die dien dag daar ook zou wezen, Was
nog niet aangekomen. Dit was een blijde tijding,
daar we op*hem moesten wachten om het kantoor
Ter Zaterdagavond gehouden Buitengewone
algeraeene vergadering der afdeeling Amers
foort van den »Kon. Ned. Bond van oud
onderofficieren" werd na een woord van
hulde aan H. M. de Koningin, Bescherm
vrouw van den Bond, het vaandel opnieuw
onthuld. Mr. F. D. graaf Schimmelpenninck,
Beschermheer der afdeeling en schenker van
de kostbare banier, die zoo rijk beladen is
met medailles door de schietvereeniging
sWilhelmina" verworven, heeft op het doek
het praedicaat «Koninklijke" doen aanbrengen
en liet kon wel niet uitblijven, dat de eerste
maal dat de banier in het publiek werd
vertoond, deze voor oud-onderofficieren zoo
veelzeggende bijvoeging met plechtigheid
werd herdacht.
Als blijk van sympathie heeft de Bescherm
heer ie gelijk zijn levensgroot portret (buste)
aan de afdeeling geschonken, welke uitste-
kend gelijkende beeltenis een goede plaats
in te richten.
Ik was doodelijk vermoeid en lang duurde het niet,
óf ik sliep zóo lekker of ik thuis in bed lag, en be
kommerde mij om vriend noch vijand terwijl de
luitenant over den laatste zich noga! bezorgd maakte
cn vooral bevreesd scheen voor landers, die bijzon
der bloedderstig zijn. Hij maakte dien avond den
iodruk op mij, nogal bijzonder voorzichtig te wezen.
De Boeren lagen tussohen ons en den vijand, maar
tóch moesten de muilen, die nolabene den gebeelen
dag in het tuig waren geweest en dus honger had
den, worden vastgemaakt. De wagen werd gedraaid
en de tuigen recht gelegd, zoodat we bij het minste
alann het dorp konden uitvluchten, pardon, ik meen,
verlaten. De nacht ging zonder Engelsche lanciera
of andere verscheurende diereu voorbij. Ik stond
verfrischt op en voelde mij lang zoo stijf niet als
ik, de lange ril en den harden grond iu aanmerking
genomen, verwacht had.
Daar het in Ociober to New-Castle al tamelijk
warm was, meende ik, dai ren bad mij welkom zou
wezen en ging ik rondsnuffelen, of daarvoor geen
gelegenheid bestoud. Naast het telegraafkantoor
stond een buis, dat door de bewoners verlaten was
met uitzondering van een kafferbediende, en hier
bevond zich een uitstekend ingerichte badkamer,
zoodat het niet lang duurde of ik zat in do badkuip
cn spoeloe al bet oude stuf van mijn oorpus. De
heer Wolswijk volgde heel gauw mij. voorbeeld.
Ik was nauwelijks weer in do kleeren, toen de
generaal en zijn schoonzoon, die a's zijn adjudant
dienst deed, hel telegraafkantoor binnenkwamen.
De Generaal gaf dadelijk bevel, het kantoor aan te
sluiten, en het duurde niet lang of er werden be
richten gewisseld tusachen den generaal er. dc Re
geering te Pretoria, natuurlijk tot groote tevreden-
beid vau don luitenant.
Wordt vervolgd.)
