Dinsdag 20 m Januari 1903. AMERSFOORTSCEE COUR All. PHOENIX BROUWERIJ. BOCK-BIER verkrijgbaar, zoolang de voorraad strekt. No. 5296. 52e Jaargang. EINDELIJK. Feuilleton. Stadsnieuws. H. MEURSING <fe Co. AMERSFOORT. UITGAVE: FIRMA A H VAN CLEEFF te AMERSFOORT. Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden f\. franco per post ƒ1.15. Advertentiën 1—6 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Legale-, officieële- en onteigeningsadvertentiën per regel 15 cent. Reclames 15 regels f 1.25; eikeregel meer f 0.25. Groote letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent. Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht. KORTEGRACHT 9- Telephoon 19. over de toepassing er van nog menig woordje gesproken worden vóór het op uitvoering aankomt. Wij Hollanders hebben nu eenmaal de hebbelijkheid om liefst van onze Oostelijke j naburen te imiteeren niet altijd even gelukkig, wel is waar maar tocb, het volgende plan verdient ook voor ons land ten volle, dat de aandacht er op worde ge vestigd. De inrichting van den modernen Staat legt tegenwoordig zooveel rechten en vooral verplichtingen aan den Staatsburger op, dat men in Duitschland er ernstig aan begint te denken om aan de leerlingen, behalve in lezen, schrijven en rekenen en wat dies meer zij, ook eenig onderricht te geven in wat de Duitschers met een nieuw woord noemen «Bürgerkunde". Twee docenten in de Staathuishoudkunde, de heeren dr. Max Lange en Johannes Boock, zijn daarom op de gedachte gekomen om in een werk, dat te Berlijn bij de uitgevers Horn Raasch het licht heeft gezien, een methodiek over dat onderwijs in de uBürgerkunde" aan de hand te doen. De samenstellers redeneerden aldusniet lang na het verlaten van de school begint de Staat zijn rechten op den jeugdigen Staats burger te doen gelden. Hij wordt al spoe dig belastingbetaler en kiezer en heeft als zoodanig belang te stellen in den gang van zakenhij moet op de hoogte zijn van het ingewikkelde en steeds ingewikkelder wor dende raderwerk der sociale wetgevinghij moet op een gegeven oogenblik in staat zijn het lidmaatschap van een Kamer van Arbeid, van Koophandel, van school verzuim, van een Gemeenteraad of nog hooger op te aanvaardenhij moet in een jury, in een Raad van beroep, in een Handelsrechtbank, in een Gezondheidscom missie, ja in nog tal van andere betrekkingen kunnen fungeeren. Derhalve zoo meenen de samenstellers moet de Staat hem ook toerusten met eenige begrippen van Staats rechtelijken en Volkshuishoudkundigen aard. Als leerboek voor de volksschool denken zij zich een spraakkunst in de «burgerkennis" en zij zijn van oordeel, dat de Gemeenten in dit vak gratis onderwijs moeten doen geven met subsidie van den Staat. Want het is de Staat, die op het gebied der so ciaal-politiek het initiatief heeft genomen en hij staat dus nu voor de consequentie, zijn toekomstige burgers daarin ook op te leiden. Vermoedelijk zal over dit denkbeeld en Schetsjes uit den Zuid- Afrikaanschen Oorlog, door »D O K TER". De verkiezing in het district Utrecht I voor de vacature in de Provinciale Staten, ontstaan door het overlijden van mr. S. J. van Geuns, zal plaats hebben op 3 Februari, de stemming, zoo noodig, op 17, de herstem ming, zoo die noodig is, op 23 Februari. Dr. A. J. M. Garjeanne, thans te Amster dam, is benoemd tot lid der Commissie welke zal trachten eenheid te brengen in Neder- landsche plantennamen. Heden is het veertig jaar geleden, dat hier de eerste schepen aankwamen met rails en dwarsleggers voor de lijn AmersfoortZwolle der N. C. S., die 21 Augustus 1863 in ge bruik werd genomen. Evenals de Staatsspoor is ook de H. IJ. S. M. er thans toe overgegaan, de voor het ver voer van ledig teruggaande pakmiddelen geldende gunstige bepalingen volgens welke o.a., bij vervoer als vrachtgoed, de vracht berekend wordt tegen de helft van het werkelijk gewicht óok toe te passen op manden of kisten enz., gevuld met ledige kannen en kruiken, llesschen, doozen en sigarenkistjes. Door dezen maatregel wordt aan een door handelaren in wijn, sigaren enz. reeds vaak geuiten wensch voldaan. Generaal-majoor A. J. Prins, commandant der 2e divisie, kwam heden weder hier ter stede, thans om de tactische oefeningen bij het 2e en 3e bataljon van het 5e regiment infanterie bij te wonen. Luitenant E. D. van der Sleesen, van ge detacheerd bij het O. 1. leger bij het 5e regiment infanterie teruggekeerd, is ingedeeld bij het 4e bataljon, hier. Tot leeraar in timmeren aan de Am bachtsschool hier is gisteravond, onder na dere goedkeuring van den Minister van Binnenlandsche Zaken, door het Bestuur der vereenigirig «Ambachtsschool voor Amers foort en Omstreken" benoemd de heer A. Fledderus, te Weesp. Van den makelaar P. H. van Haselen, die onlangs het hotel De Amersfoortsche Berg heeft gekocht en wien het is gelukt daarvan een vennootschap te maken, vernamen wjj dat teekeningen voor een nieuw hotel en een stal voor 20 paarden reeds in wording zijn. Thans is door genoemde vennootschap te Dusseldórf aangekocht een prachtig Pa viljoen, dat eveneens op den Berg zal wor den geplaatst. Een photografie daarvan, ge maakt door den pholograaf Van de Pol, is te zien in de vitrine van ValkhofFs boek handel, terwijl er ook prentbriefkaarten van gemaakt zijn. In zijn jongste bulletin deelt het Hoofd bestuur van de V. P. N. mede, dal de 17e Internationale tentoonstelling van pluimge dierte van »Avicuitura" van G tot 8 Februari op de terreinen van het «Kon Zoölogisch Botanichch Genootschap" te 's-Gravenhage gehouden wordt en dut voor de eerste maal daarbij een klasse wordt opengesteld waar J foktoornen van 1 haan en 3 hennen van j erkende stations der V. P. N. kunnen wor- I den ingezonden, waarvoor reeds 7 Eere- prijzen zijn uitgeloofd. Het dek-station voor konijnen der onder- afdeeling Amersfoort is thans gevestigd bij den heer A. Wennis, Heiligen berger weg 68. In dit bulletin, dat den leden der ver- eeniging kosteloos wordt verstrekt, ofschoon zij slechts f 1 per jaar contributie te betalen hebben, schrijft de heer M. L. Spruijt, Algemeen Voorzitter van den Bond, over «Het voeden en kweeken van kuikens" en geeft daarin op zijn zeldzame ervaring steu nende wenken, welke van onschatbare waarde zijn. Ter heden in «Amicitia" gehouden tweede Jaarvergadering van den «Ned. Onderofficiers Schermbond" waren alle 20 afdeelingen tegenwoordig. De Algemeen Voorzitter, de heer J. Th. N. D. E. van Schouwenburg, opende omstreeks half twaalf de vergadering met een heilgroet bij den aanvang van het nieuwe jaar en een opwekkend woord om den Bond te helpen doen beantwoorden aan zijn doel, het be vorderen van de schermkunst niet alleen in het actieve leger en de zeemacht, doch ook voor de eerlang op te richten Landweer. (Applaus.) De notulen van de vergadering van 19 Januari 1902 werden r.u gelezen en z. d. aldus gearresteerd. Het hierna gelezen Jaarverslag behelsde o.a. het volgende: de toestand is over 'tal- gemeen gunstigde Bond telt thans 20 afd. met 243 gewone en 50 kunstlievende leden en heeft een Rijks-subsidie. Evenals in andere vereenigingea was er intusschen wisseling van leden. Gewag werd gemaakt van het eerste wapenfeest, in Maart 1902; van het ook voor het tweede jaar ver kregen Rijks-subsidie van f500; van hel vele dat door het Bestuur is gedaan om den jeugdigen Bond hechter te grondvesten en van de bewijzen van sympathie door den Bond ontvangen, zoo door het schenken van medailles, zoo door H. M. de Koningin en Z. K. H. den Prins der Nederlanden als door vereenigingen. De Voorzitter dankte den Secretaris en stelde voor wederom telegrammen van hulde te zenden aan H. M. en Z. K. H. en een van dankbetuiging aan Z. Exc. den Minister van Oorlog, waartoe onder applaus werd besloten. De Commissie tot nazien der vorige jaars rekening concludeerde tot goedkeuring en de Penningmeester werd diensvolgens onder dankbetuiging gedéchargeerd. De Penningmeester leed thans Rekening en verantwoording, waaruit bleek, dat de Ontvangsten f834.575, de uitgaven f836.745 bedroegen en er dus een klein tekort is. Dadelijk bij mijn aankomst te Pretoria begonnen we de forten gereed te maken voor het noodige materiaal ging ik naar Johannesburg omdittecnm- mamteeren, dat voor ons een zeer goedkoope manier was, minder voordeelig voor de leveranciers. De zoeklichten, die ik van Bulwana gered had, werden naar de forten teruggebracht en de andere zoek lichten, met uitzondering van die van Colenso, welke in handen van den vijand waren gevallen, waren nog Vrijstaat, maar op weg naar hier. Bet duurde ongeveer een maand, eer de twee machinisten met hun zoeklichten hun verschijning te Pretoria maakten; ze hadden heel wat moeilijk heden gehad om zoover te komen, maar ze waren er en dat was bot voornaamste. De luitenant, die óok van Glencoe teruggekomen was, beijverde zich, telegraallijnen te bouwen uit Pretoria naar de forten Schanskop en Klapperkop en had daarvoor twee mijner machinisten wegge nomen, zondtr mij in 'I minst te raadplegen. De locstand die tóch al zeer gospannau was, kwam nu tot een uitbarsting; de luitenantoisohte van mij, dat ik mijn ontslag zou aanvragen, daar hij het anders zou doen (d.w.z, mijn ontslag, niet zijn ont- slag aanvragen). Ik dankte er hartelijk voor en ver telde hem dat, wanneer twee ambtenaren het ni9t al te goed samen konden vinden, ik nog volstrekt de noodzakelijkheid niet inzag, dat de mindere dan maar dadelijk ontslag moest vragen. Op mijn wei gering diende hij een akte van beschuldiging in wegens al de misdaden door mij gedurende den oorlog tegen hem bedreven. Er werd toen een raad benoemd, bestaande uit do twee majoors en den kapitein-intendant, en ik werd opgeroepen te ver schijnen en mij te verdedigen. Hoewel mijn chef beweerde, dat hij het vreeselijk druk had, had hij toch tijd kunDen vinden om een groot, dik boek vol beschuldigingen op te stellen. Ik wil eerlijk be kennen, dat ik, al te veel getergd, wel eens verder was gegaan dan strikt genomen behoorlijk was, maar dat ik zóo doortrapt slecht was, als mijn chef beweerde, wist ik toch niet. Hoewel deze zaak door mij nog altijd belangrijk wordt geacht, is ze dit na tuurlijk niet voor den lezer, en we zulleu er dus verder over zwijgen. Alleen wil ik zeggen, dal ik geen ontslag kreeg, maar alleen een klein briefje, waarin me werd meegedeeld, me eenigszins in den toestand waarin ik me bevond te moeten schikken; hiermee was de zaak afgeloopeu, tot mijn tevreden heid en tot des luitenants ontevredenheid. Tijdens de werkzaamheden aan de forten had ik maar weinig tijd, me met den algemeenen stand van zaken op de hoogte te stellenalleen hoorde ik, dat de vijand in den Vrijstaat langzaam maar zeker ouze krijgsmacht terugdreef. In Natal, waar hij zich eerst rustig had gehouden, kwam hij even eens met een grooie macht opzetten, terwijl onze mensclien, zonder noemen&WAardigen tegenstand te bieden. Helpmokaars-pas en de Biggarsbergen had den verlaten. Over 't algemeen word er door de onzen slecht gevochten de meesten hadden alle geloof op een goeden uitslag verlorende discipline was verdwe nen en de lni, die naar huis wilden, gingen een voudig naar eenvoudig naar huis. Telkens moesten de generaals lieden rondzenden om de burgers onder allerlei bedreigingen op te commandeeren, om zoo doende de Boereu weer eenigszins bij elkaar te krij gen maar het weerstandsvermogen was er uit, en zulk een rapport, dat de vijand aankwam, was vol doende om do onzen te doen terugtrekken. Deze algemeene vluchterijen werden evenwel nu en dan afgewisseld door gevechten, die de bewondering van allen afdwongen; dit waren evenwel geheel op zich zelf staande gevallen, en er werd dan gewoonlijk tegensland geboden door kleine troepjes waarbij in den Vrijstaat vooral de uitlanders (Hollanders, Duit schers, Franschen en Italianen) eervol op den voor grond traden. Men zou de verhalen, die omtrent de Engelschen de ronde deden, vermakelijk gevonden hebbeu, io- dien de toestand niet zoo hoog treurig was geweest. Men vertelde, dat de marschen der Engelschou veel te veel geforceerd waren, en daardoor de vijand in zoo'n erbarmerlijken toestand verkeerde, dat we Khaki gemakkelijk met „knopkieries" (een soort knods, door de Kaders gebruikt) konden doodslaan. In elk geyal behoefde ïuen zien volstrekt niet on gerust te maken: de vijand kon dat niet volhuuden, en zou weidra terug moeten trekken. Toch kwam hij steeds nader, en Roberts rapporteerde naar Eu- geland, dat de vijand alleen bij bet zien van zijn brandwachten reeds op de vlucht sloeg, hetgeen, ik moet het tot ouze schande bekennen, niet ver bezijden de waarheid was. De Vrij staters hadden zich bij het bezetten van hun land voor het grootste gedeelte overgegeven on de Transvalers deden niet veel anders dan terugtrek ken, maar ze verzekerden, dat wanneer de vijaud bij de grenzen kwam, ze de Engelschen alleen over hun lijken binnen Transvaal zouden laten komen. Ik hoopte er het beste van maar tevens zeide ik eerst zien en dan gelooven. Toen de vijand Bloemfontein had ingenomen, waarbij door een gedeelte van de Johannesburg-po- litie, ongeveer 30 man sterk, duizenden Engelschen een geheelen dag lang werdeu tegengehouden, kregen we een korte poos verademing. Toen de vijand ech ter een veertien dagen gerust had en voldoende levensmiduleu waren aangevoerd, kwamen ze met vsrnieuwden moed opzetten. Kimberley wa» ontzet; Mafcking, niettegenstaande de dappere poging van kapitein Eloff, bijgestaan door hoofdzakelijk uitlan ders, werd eveneens ontzet, en hoewel bij Vaalrivier en Kliprivier zich een vleugje der oude dapperheid vertoonde, waren we niet in staat deu vijand tegen te houden en moesten we terugtrekken. Daar de vijand in den Vrijstaat in hoofdzaak langs de «poorljjn optrok, dacht men met voordeel van Long Tom te kunuen gebruik maken, indien b\j op een truck geplaatst kon worden. Dit was geen origineel idee, maar hadden we afgezien van den Eugclschmnn, die b(j Colenso een der scheepskanon- nen op een speciaal geconstrueerde truck gebruikt had Aai het idee werd uitvoering gegeven en toen de inrichting klaar was, gingen we haar een eindje buiten Pretoria op de Pietersburg spoorlijn probee- ren. Ik dacht toen aan het verschil der toestanden hier en in Hollandwil men dtar schietoefeningen houden, dan wordt dit weken te voren zooveel mo gelijk gepubliceerd; hier rijdt men uit en schiet er op los, zonder zich veel om de resultaten te bekom meren. Toen men dan sok den majoor vroeg, of het niet raadzaam zou wezen, zich eerst goed te overtuigen of alles veilig was, antwoordde hij„Och als er ergens lui zjjn, zullen ze wel „pad" geven". Nu moet ik er evenwel bij zeggen, dr.t er in Trans vaal zóóveel ruimte is, dat men altijd een plek kan vinden wnar men zonder gevaar voor ongelukken, net zooveel granaten kan werpen als men wil. (Wordt vervolgd.)

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsche Courant | 1903 | | pagina 1