Donderdag 2
1903.
No. 5327.
52e Jaargang.
Feuilleton.
AMERSFOOBTSCHE OOIIEi&T.
UITGAVE
FIRMA A H VAN CLEEFF
te AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden f\.
Irsvnco per post 1.15. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Legale-,
oflicieële- en onteigeningsadvertentiën per regel 15 cent. Reclames 15 regels/-1.25; eikeregel
meer f 0.25. Groote letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naai- huiten worden in rekening
gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën var buiten de stad worden de incasseer kosten in rekening gebracht.
KORTEGRACHT9
Telephoon 19.
De wetsontwerpen.
De vergadering door de Tweede Kamer
Dinsdagmiddag gehouden, werd door een zeer
talrijk publiek bijgewoond.
De Voorzitter deelde mede, dat de heer
Van Kol bericht heeft, wegens zijn reis naar
de West-Indische koloniën voorloopig ver
hinderd te zijn, de Kamerzittingen bij te
wonen. Voorts, dat ingekomen waren eenige
wetsontwerpen en andere stukken.
De Voorzitter stelde v< or, Woensdag te 11
uur een nadere vergadering te houden tot
regeling der werkzaamheden.
De centrale sectie heeft besloten, terstond
in de afdeelingen te doen onderzoeken het
wetsontwerp tot het onder de wapenen hou
den der militieplichtigen van 1900 en 1901,
terwijl na afloop der openbare beraadslagin
gen in de sectiën zal worden onderzocht de
spoedeischende arbitrage-overeenkomst met
Venezuela.
De Kamer begaf zich daarna in «Ie aldee-
lingen.
De heer De Waal Malefijt, afgevaardigde
voor Breukelen, die sedert het laatst des
vorigen jaars door ongesteldheid belet werd,
aan de wetgevende werkzaamheden deel te
nemen, was bij de zitting aanwezig.
De afdeelingen hebben benoemd tot rap
porteurs over het wetsontwerp tut het onder
de wapenen houden van ingelijfden bij de
militie te land, die ingevolge art. 110 eerste
zinsnede der Militiewet, 1901 onder de wa
penen zijn gehouden of geroepen, de heeren
Van Vlijmen, Drucker, Duvmaer van Twist,
Van Asch van Wijck en Tydeman.
Het voornemen was, bij de regeling van
werkzaamheden voor te stellen, de openbare
beraadslagingen over de ontwerpen op de
staking aan te vangen op Donderdag. Of
de Kamer ze dan zal vervolgen in de
zoogenaamde Stille week was twijfelachtig.
Zoo niet, dan was het plan, den 15en April
de debatten voort te zetten.
Naar wij vernemen, zyn de wijzigingen,
die de Regeering gebracht heeft in de drie
wetsontwerpen onder de vooruitstrevend
liberale partij in de Kamer in verzoenenden
geest beoordeeld. Vooral de toegezegde be-
Schetsjes uit den Znid-
Afrikaanschen Oorlog,
door
»DOK TER".
stuursmaalregel tot regeling der rechtsposi
tie van het spoorwegpersoneel beeft een meer
gunstige stemming voor de wetsontwerpen
teweeggebracht.
De Kamer besloot gister met 67 tegen 9
stemmen (de sociaal-democraten en 3 vrijzin
nig-democraten) de gewijzigde wetsvoorstel
len als spoedeischende zaak te behandelen
en reeds hedenochtend 11 uur daarmee
een aanvang te maken. Vooral mr. Troelslra
verlangde namens de sociaal-democratische
Kaïnerclub behandeling eerst na Pascben.
De heer Van Wiilinge stelde zelfs Voor, mor
gen en Zaterdag reeds om 10 uur aan te
vangen en zag zijn voorstel aangenomen
met 9 tegen. Maandag wordt geen zitting
gehouden, doch alles wordt gedaan om de
zaak te termineeren en de lichtingen naar
buis te kunnen laten gaan.
In baar eindverslag zegt de Commissie van
Rapporteurs, d.it haar hij kennisneming der
Memorie van Antwoord gebleken is, «lat de
Regeering niet beeft beantwoord de vr.igon
in het Voorloopig verslag: Is door bet aan
bieden van poststukken tut vervoer gecon
stateerd, dat de spoorwegmaatschappijen zich
niet in staat gevoelden, voor dal vervoer
zelf te zorgen, oi heeft het Bestuur der
posterijen liet vervoer zelf bezorgd zonder
zoodanig aanbod Hebben de. maatschap
pijen zich len deze op overmacht beroepen
en is daarbij gehandeld in overeenstemming
met art. 55 der Spoorwegovereenkomsten
Hebben de stakende spoorwegarbeiders zich
aan buitensporigheden schuldig gemaakt
zoo ja, aan welke.
De Commissie zou bet op prijs stellen,
indien de Regeering, hetzij schriftelijk, hetzij
mondeling, alsnog van baar gevoelen omtrent
de besproken punten zou willen doen blijken.
In bet vertrouwen, dat het door den Mi
nister toegezegd «Overzicht van wetgeving
en jurisprudentie" zal worden ingezonden
vóórdat met de openbare beraadslaging een
aanvang wordt gemaakt, is de Commissie
van oordeel, dat die beraadslaging door de
gewisselde schrifturen voldoende is voorbe
reid.
Ook bet wetsontwerp betredende de spoor
wegbrigade en het wetsontwerp tot het in
stellen van een onderzoek ten aanzien van
de rechtsverhoudingen en de voorwaarden
waaronder bet personeel bij spoorbedrijf in
dienst is, acht de Commissie van Rapporteurs
genoegzaam voorbereid voor openbare be
raadslaging.
61.
Na een hartelijk afscheid vertrok Rothraann om
9 uur dien ochtendhoenel ik uit eigen verkiezing
achter bleef, deed het me toch onaangenaam aan,
afscheid te moeten nemen van een vriend, waarmee
ik langen tyd had samengeleefd en mot wion ik
het uitstekend kon vinden Ik troostte me echter
met de gedachte, dat we elkaar nog wel weer zou
den ontmoeten, immers„Bergen en dalen ontmoe
ten elkander niet; menschen wel'.
Het was in de eerste dagen te llooikrans tame
lijk vervelend.
LuitenaDt E. was nnar Pietersburg en de familie
van den commandant en van de andere monschen,
die daar hun teuten hadden opgeslagen, ol nog op
hun plaatsen woonden, kende ik niet genoeg om er
bezoeken af te leggen. Ik was daarom blij toon de
opperwachtmeester order kreeg om Long Tom ge
reed te maken de plaats van opstelliug werd voor
loopig geheim gehouden, maar in ieder geval be
greep ik, dot er een kleine afwisseling zou komeu.
In den nacht van 4 Februari om 12 uur vertrok
Long Tom naar do kop aan de andere zyde het la
ger van daar uit moest geprobeerd worden, de for
ten om Lijdetiburg onder vuur te nemen, terwijl de
burgers een slgemeene beweging in de richting van
dat dorp moesten maken. De artilleristen beweer
den reeds vau ie voren, dat do plaats van opstelling
geheel ongeschikt was, wegens te grooton afstand,
maar de burger-officieren wilden dit niet gelouvcu
en men moest maar eens probeeren, of het niet
ging. Dien zelfden middag werd er een rapport
ontvangen, dat er tusschen de Boeren en de Engel-
achen een treffen had plaats gevonden bij Kliptafel,
tuBschen Ermelo en Carolina, waarbij tie Eogelschen
moesten terugtrekken eu de Engelsche ambulauec-
wagens in onzo banden vielen. Daar de vijand by
Ingekomen is thans ook bet overzicht van
eenige buitenlurulselie wetgevingen en recht
spraak ten opzichte <ler strafbaarheid van I.
Ongeoorloofden dwang: A. om iets te doen
of te laten in het algemeenB. gericht op
beperking van de vrijheid van arbeid, han
del of industrie. II. Dienstweigering: A. van
openbare ambtenarenB. van personen in
privaten dienst, zeelieden uitgezonderd.
Blijkens de toelichting op dit 25 blz. tel
lend stuk, is wederrechtelijke dwang in het
algemeen om iets te doen of te laten op het
continent meestal slechts strafbaar als de
dwang wordt geoefend door geweld of be
dreiging. Xoodra liet echter de bescherming
van ile vrijheid van arbeid geldt, wordt reeds
straf bedrei.'d op dwang, in zachter vorm
geoefend, r.u een omvattender begrip van
strafbaren dwang vindt men ook in Enge
land en tal van Atnerikaansche Staten.
Dienstweigering van openbare ambtenaren
is vrijwel overal strafbaar. Ook is in we-
njge strafwet bot beginsel neergelegd, dat
dienstweigering of dienstverzuim van perso
nen in privaten dienst en vooral van spoor
wegpersoneel strafbaar is.
Het overzicht is met zorg bewerkt. De
spoed, waarmede bet werd samengesteld,
sluit evenwel de mogelijkheid van eene of
andere onvolledigheid of vergissing, ook in
de bijgevoegde vertaling, niet uit.
Naar aanleiding van de opmerking in het
Eindverslag over hetstrafrer.htsontwerp wordt z'n Hollandscb gezegd
vervoer in bet werk gesteld, waartoe reeds
van te voren voorbereidende maatregelen
waren getroffen. Aan art. 55 de Spoorweg
overeenkomst is voldaan.
Vreemd gedoe.
Mr. S. de Vries schreef Maandag aan
„De Standaard"
In de meeting, verleden week Dinsdag in
„Bellevue" alhier (te Amsterdam) gehouden,
heeft tin. Troelstra, volgens bet verslag in
'iet „Handelsblad", en ook in uw blad. be-
woerd, dat de beer Van Dedem indeafdeelings-
vergadering zou gezegd hebben „Ik wou,
dat er maar weer eens een staking op de
spoorwegen uitbrak, dan konden wy er eens
op schietenIn ongeveer gelijken geest
heelt ook de heer Hugenholtz in „Plancius"
op dien avond een mededeeling gedaan.
Ik lees nu in uw Zaterdagavond-nummer
een Ingezonden stuk van oen heer Colijn,
te Oost-Souburg, die vraagt, of het waar
is, dat ile heer Van Dedem zich zóo heeft
uitgelaten. De socialist Samson beeft het
leugentje ook reeds in Zeeland gedebiteerd.
Zoodra ik het verslag van de meeting in
„Belluvue" las, was ik verontwaardigd, dat
op zóo lage manier de arbeiders werden
opgehitst. Ik zat met de heeren Troelstra,
Van Kol en Van Dedem in de zelfde afdeeling
en weet nog zeer goed, wat er werd gesproken,
ook door den beer Van Dedem. Ik weet,
dat hel verbaal pure onwaarheid is. Ik heb
met tegenspraak gewacht, tot ik mij eerst
kon vergewissen, of niet de heer Troelstra
zelf kwam vorkkren, dat bet verslag totaal
onjuist was. Nu geen rectificatie is inge
komen, wenscb ik bier te verklaren, dat
het verhaal van den heer Troelstra op
gelogen is.
een vroegere gelegenheden onze ambulances had
gevangen genomen, hield generaal Louis Botha drie
van de wagens en stuurde slechts zooveel wagens
terug als er noodig waren om de gewonden ie ver
voeren.
Ik was dien nacht niet meegegaan met het kanon,
maar vertrok dien ochtend om 5 uur naar de plaats
van opstellingik gebruikte daarbij het paard van
den opperwachtmeester, die het voor mij had achter
gelaten. Na een rit vau anderhalf uur kwam ik bjj
Long Tom aan en waren ze juist bezig het kanon
te laden voor het eerste schot. Toen ik echter de
ligging van het fort zag, vas ik het volkomen met
de artilleristen eens, dat de afstand veel te groot
was en dit werd ook by het springen van den gra- nietje
uaat duidelijk bewezen, daar hij dit deed op onge- j Zondag 10 Februari kwam dokter Neethiing, ver
veer tweederde van den afstand. Er kwam dan ook gezeld van Rolbmann, op Rooikrai.s. De Inntste had
order van den commandant om niet meer teschie- zich voorloopig bij den dokter aangesloten wegens
ten, teneinde onuoodig verbruik van ammunitie te 1 den twist met luitenant Malan en bij wilde niets
voorkomen het kanon moest echter in stelling blij- j meer met dezeu te doen hebben. De dokter en Roth-
ven om, zoo noodig, den terugtocht der burgers te I mann wareu op weg naar Pelgrimsrust om te zien
dekken. Dezen werden, toen ze zichtbaar werden, j of er nog niet andere medicijnen waren dan die wij
allerwcge onder vuur genomenuit liet fort van j hadden meegenomen. Hot paard van Rothmaun
Krokodilshoogte bracht de vijand twee houwitsers
uit, die het de burgers, die in do richting Swagors-
hoek terugtrokken, tamelijk worm maakten, terwijl
uit het fort op Doornkop de burgers onder vuur ge
nomen werden die naar Bnschhoelc kwamen.
Toen deze lieden meenden, zoo ver van het fort
verwijderd lo zyn, dat het kanonvuur iieu niet meer
kon bereiken, reden ze dood op hun gemak in het
groote pad, maar werden er plotseling aan herin
nerd, dut de vijand verdragenaer geschut had dan
wij door het harsten van een granaat vlak achter
hen. We zagen ze na dit schot als een troep jon
gens door eon „politie" worden opgeschrikt, uit
elkaar sluiven. Wel schoot do Engelschman nog
een paar keer, maar toen wareu de onzen reeds ver
In den middag ging het kanon terug tiaar zijn
oude plek, zonder iets te hebben uitgericht; het
werd bewaard om net alleen in uiterste gevulleu te
gebruiken, daar liet aantal grauaten nog maar ne
gentien was. Bij het teruggaan had ik nog ceu
klein ongelukje. Toen ik op myn paard klom,zette
dit het reeds op eeu loopen eer ik goed on wel in
'tzaal zat, en toen het me gelukte, mijn been over
'tzaal te krijgen, beging het paard deongeuianiord-
i heid om zyn hoofd tusscliou do voorbeenon eu zijn
achlerbeenen in du hoogte te gooien, mot bet ge-
bij een Nota alsnog medegedeeld, dat, alhoe- j Wat in de afdeelingen wordt gesproken,
wel reeds berichten omtrent stoornis in het j is geheim. Ik volsta dus hier met deze korte
spoorwegverkeer waren ingekomen, door de tegenspraak. In hoeverre het gewenscht is,
administratie der posterijen over hetalgemeen I mede te deelen, wat dan wel is gezegd,
zoolang mogelijk gerekend is op vervoer van I staat niet aan mij alleen te heoordeelen.
de post per spoorweg. I Eén ding spijt mij, n.l. dat niet een der
Eerst nadat voldoende gebleken was, dat I arbeiders heeft gevraagd „En gij Troelstra,
het postvervoer niet meer overal geregeld j trbeidersvriend, wat hebt gij dien heer Van
kon plaats hebben, zijn andere middelen van I Dedem wel geantwoord op zóo lage uit-
aliijd met „dokter" werd aangesproken, eu later by
liet geheele Lydenburg-comuiando als zoodanig
te boek liep, zoodat tot de dominee incluis me
heel deftig „dokter" moeiude. Ik wil verder nog,
mits onder belofte van geheimhouding, vertellen,
dat ik er dikwijls wel bij voer, daar, als ik by famiies
aan huis kwain, uanst den domiuee het beste aan
mij gegeven werd,
Den 12den Februari hoorden wo kanonschoten,
even zoo de twee volgende dagen, waarby rapport
ontvangen werd dat van Helvetia, Machadodorp eu
Belfast een groot aantal Engelscben was uitgetrokken
en bij Panuetjes kampeerde. Dit bracht groote be
roering teweeg by de verschillende Boerenvrouwen,
waut terwyl eeaige maanden geleden de Engelschen
de meeste vrouwen eu kinderen binueu de Boeren-
linica hadden gezonden, trachtten ze nu op allerlei
manieren de families weer iu handen te krijgen,
hetgeen te wyton was aan de raadgevingen van
sommige „handsoppers", die zich in sonimigo com
missies vereenigd hadden eu aan Kitchener hadden
laten welen, dat de beste manier om aan den oorlog
een einde te uiakon, zou wezen, vrouwen en kinderen
op to vangen en in kampen te sluitende vechtende
burgers uit verlangen om bij vrouw en kinderen te
zijn, dan wel toegeven.
Verscheidene vrouwen maakten reeds hare wagens
gereed om, indien noodig, onmiddellijk in de richting
.an Nauwpoort te kunneu vluchten. Voorloopig be
hoefde dit nog niet en kwam er bericht, dat de
volg, dat ik bij den derden keer tamelijk onzacht
tusschen de klipnon neerkwam, tot groote hilariteit
van de omstanders, liet liep nogal goed nfbe
zeerd bad ik my niet; alleen was door de vaart en
het daarna plotseling stoppen van de voorwaartselie
bewegiug inijn geweer me over het hoofd gevlogeu
en had me daarbij een vreeselijken slag tegen mijn
achterhoofd gegeven, zoodat ik godurendo eenige
dagen een groote buil had. Ik klom dadelijk weer
op, evenwel niet zonder een der artilleristen te vra
gen het paard vast te houden, tot ik goed vast in
't zaal zat. Tot straf reed ik nu in <5eu galop naar
de tent, zoodat het paard daar hijgend en blazeud
aankwam en by het Hfslygen zoo mak als een lam-
werd bij ons in bewaring gegevi
bij wien Rothmaun zich na de reis zou aansluiten,
liet zou komen halen.
Op een der avonden maakten de opperwacht
meester zich gereed eeu bezoek to brengen bij een
Jer families iu den omtrek en daar ik me verveelde,
besloot ik niet- te gaan, to meer omdat ik het paard
van Rothmanu, tot myn beschikking had. Na eerst
eeu kort bezoek gebracht te hebben aun do familie,
by wien de machinist en zijn vrouw woonden, gingen
we door naar de plaats, waar we onze eigenlijke
visite wilden maken. We werden heel vriendelijk
ontvangen en praatten heel genoeglijk, toen de vrouw
des huizes aan de artilleristen vroeg, wie eigenlijk
die „Hollander" was. Ik wilde zelf die vraag be
antwoorden, toen de opperwachtmeester de aardig
heid uithaalde om te vertellen, dat. ik een doktor
was, maar dit niet wilde weten, omdat ik bij een
vlucht mijn ambulance-wagens iu handen van don
vijand had gelaten en me daarover schaamde. Toen
ik hiertegen protesteerde, geloofden die eenvoudige
Boeremnenscnen nog eerder het verhaal van don
opperwachtmeester, en was het nu „doktor" voor en
„dokter" na. Ik had me eerst boos willen maken,
maar begreep, dat ine dit niet zou helpen eu dat hot
't beste was, iu de grap mee te doen. Het kod-
digsto van die grap was echter, dat ik na dien tyd
gewonden.
Einde Februari werden wc onthaald op het gunstige
i oorlogsbericht, dat er bij Tabaksberg in den Oranje
Vrijstaat gevoohten was, waarbij het verlies van den
1 vijand 400 uedroeg, een Pnm-pom en een klein-
maxim waren buitgemaakt en een Armatrongskanon
was stukgeschoten. Wat minder aangenaam was, waa
het groot verlies van paarden door paarden ziek te in
j die dagen.
Do commandant verloor tweo kar-paardon en rijpaard;
het paard van den luitenant eu van den opporotcht*
meester stierven evenzoo eu kort daarna drie
van do muilen, waarmee do luitenant tiaur Pieters
burg was geweest (deze was siuds een nnar dagen
terug) zoodat het aantal paarden aanmerkelijk gedund
was en ik myn hoop, om binnen niot al te langon
j tyd 6ok weer in hot bezit van con paard te wezon,
liot varen. Wordt vervolgd.)