Dinsdag 7
April 1903.
No. 5329.
52e Jaargang.
Stadsnieuws.
AMERSFOOBTSGHE COURANT.
UITGAVE:
FIRMA A H. VAN CLEEFF
te AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdagen ZaterdagmiddagAbonnement per 3 maanden f\.
lranco per post 1.45. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Legale-,
oflicieële- cn nnteigeningsadvertentiën per regel 15 cent.Reclames 45 regels/'1.25; eikeregel
meer f 0.125. Groote letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening
gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
KORTEGRACHT9
Telephoon li».
KENNISGEVINGEN.
De BURGEMEESTER on WETHOUDERS
van AMERSFOORT,
Gelet op art. 264 der Gemeentewet.
Doen te weten, dat het primitief kohier der
plaatselijke directe belasting (Inkomstenbelasting)
over het dienstjaar 1903, goedgekeurd door Ge
deputeerde Staten van Utrecht, in afschrift ge
durende y ij f maanden op de Secretarie der
Gemeente voor eenieder ter lezing ligt.
Amersfoort, 4 April 1903.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Burgemeester,
WUIJTIERS.
De Secretaris,
B. W. Tit, SANDBERG.
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS
van AMERSFOORT,
Gezien art. 5 der Wet tot regeling van den
kleinhandel in sterkedrank en tot beteugeling
van openbare dronkenschap;
Brengen ter openbare kennis, dat een verzoek
schrift om vergunning lot verkoop van sterke
drank in het klein bij hen is ingekomen van
1°. de directie der Naamlooze Vennootschap
„Berg-Hotel", gevestigd te Amsterdam, in het
perceel gelegen aan den den Utrechtschen weg
No. 79, wijk G.
2®. wed. A. MASTWIJK alhier in het perceel
aan de Kampstraat No. 86, wijk C.
Anr 'foort, 7 April 1903.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Burgemei-ster,
WUIJTIERS.
De Secretaris,
B. W. Th. SANDBERG.
We leven wel in den tijd der vergaderingen.
Om der onpartijdigheidswille moeten we wel
de verslagen der gehouden openbare bijeen
komsten opnemen, maar daardoor ook andere
berichten uitstellen.
Omstreeks kwart voor tienen kreeg (Don
derdagavond) de heer Staalman het woord
om te spreken over «De Christelijke demo
cratie en het Christelijk Kabinet".
Mr. Tymen de Vries achtte het een voor
recht, dit Kamerlid het woord te kunnen
verleenen omdat hij meer dan eenig ander
ziet wat de Regeering doet en vooral nalaat
te doen; wel heeft Amersfoort een eigen
afgevaardigde, doch deze kan dan later eens
hier komen om te corrigeeren wat de heer
Staalman zeide.
De heer Staalman zeide dan, dat in zijn
optreden zeker gevaar is omdat hij, tot de
uiterste linkervleugel der anti-revolutionnaire
partij behoorend, kans maakt, te worden mis
verstaan en ingedeeld bij de revolutionnairen,
ook hierom, omdat onder de anti-revoluti-
onnairen er zoo heel velen zijn, die spr. op
zettelijk misverstaan en pogen uit te spelen
tegen onze partijgenooten. Zelfs de «Stan
daard" noemde den spr. een «gevaarlijk
mensch" omdat hij nu eens met deze partij,
dan weder met gene stemde, zooals bijv. bij
de Leerplichtwet, die niet werd aangenomen
omdat een grafelijk paard gevallen is, maar
omdat Schaepman en Kolkman vóór die
Dwangwet stemden.
Spr. verklaarde zich bijzonder op zijn ge
mak te gevoelen omdat mr. T. do Vries de
vergadering leidde, mr. De Vries, een leer
ling van dr. Kuyper en een gepromoveerde
van de Vrije Universiteit, die als onverdacht
anti-revolutionnair den spr. wel heel gauw
tot de orde zou roepen als deze uit de lijn
mocht geraken en daarmee zal kunnen wat
in de 9 jaar dat spr. lid der Kamer is alle
anti-revolutionnaire Kamerleden niet konden
tot stand brengen. Zy hebben het trouwens
nooit kunnen beproeven om de zeer eenvou
dige reden, dat spr. nooit uit de goede rich
ting is gevireest, al staat hij ook bekend als
partijgenoot met een vraagteeken en als
anti-revolutionnair met een «maar" er bij.
Spr. erkent wat hard te loopen, wat voor
uitstrevend te zijn, doch dit heeft hy geleerd
van dr. Kuyper, die vroeger zóo hard liep
dat zelfs spr. hem af en toe niet kon bij
houden, die stellingen schreef en propagan-
deerde voor de democratische beginselen
zooals spr. dat niet kon, al rillen en beven
des doctors partijgenooten thans voor die
geschriften, welke hijzelf trouwens tegen
woordig onder de oude plunje rangschikt.
Wil men spr. bestrijden, men kome dan
met argumenten en niet met motion van
vertrouwen in de Regeering. Er zullen wel
anti-revolutionnairen zijn welnu, dal dezen
spr. in 't aangezicht zeggen dat hij niet goed
doet, dat hij dwaalt. Maar geen bestrijding
als van de nu overleden «Sticlitsche Courant",
welke zegt, dat spr. optreden is een gewone
herrie, dat er wat achter sceekt en dat spr.
een baantjesjager is; en geen bestrijding als
van de «Maasbode", lie spr. bang tracht te
inaken en zegt, dat in 1605 in Den Helder
het roer om moet.
F.n wat is spr. zonde Dat hij 't waagde
te stemmen voor het amendement om 2 ton
minder te bestemmen voor de forten in de
stelling-Amsterdam, die tóch niets te bedui
den heeft. Dat was een aantasten van den
Minister van Oorlog,-en dus van het geheele
Kabinet, dat decreteert: «Gij zult alles ac
cepteeren wat deze tafel u aanbiedt".
Maar stoot men spr. uit, dan zon 't nog
niet zoo heel onmogelijk wezen, dat hij uit
zijn jarenlange ervaring als Kamerlid mede-
deelingen van bedenkelijken aard deed, en
dit zou nog zoo heel kwaad niet zijn, want
ons volk wordt zoo slecht vertegenwoordigd
door de afgevaardigden, die letterlijk geleverd
worden door de organisatiën, en het heeft
toch ten volle recht om te weten wat er in
de Kamer omgaat. Doch ook dit zal beter
worden, want al zijn we nu nog in de bour-
geois-periode, stellig en zeker komen we in
de democratische periode.
Wel schettert Anema, meneer Anema,
meester Anema in zijn brochure, doch hij
laat zich zesmaal opbellen, v. a. in de «Chris
ten-Democraat", maar geeft dan telkens «niet
thuis" en komt dan eensklaps uiet een hoofd
artikel in de «Standaard". Zulk optreden is
echter geen wijze van zaken behandelen.
Bij de jongste algemeene verkiezingen is
in allen c tmoed gebeden en is Gode ge
dankt; dr. Kuyper zeide tot de studenten
der Vrije Universiteit«Jonge mannon, dit
is geweest een zegepraal voor den name
Gods". Maar waar is gebleven de Christe
lijke belangstelling? Ging dan het Christe
lijk beginsel voorop toen Lely werd gekozen
als Gouverneur van de West? Moest deze
de geestelijke belangen der inlanders bevor
deren? Neen, hij moet sporen en tram
wegen aanleggen.
Een Cort van der Linden, een man die
eenmaal de Kroon noemde het vliegwiel van
den Staat en die de souvereiniteit van den
levenden God aantastte, werd benoemd tot
lid van den Raad vaD State en gesteld om
te oordeelen over de etten van dit Christe
lijk ministerie.
Wie is baron Melvill van Lynden Een
anti-revolutionnair. O ja. Maar wie had
ooit te voren van hem gehoord? En wat
deed hy tot den huidigen dag?
De Marez Üyens behoort te nauwer nood
tot onze partij, en Kruys was oud-liberaal.
Zelfs Mees, de oud-liberale fijnproever,
gevoelde zich dan ook aangetrokken tot het
Kabinet van dr. Kuyper, die jarenlang de
wandaden der liberalen geeselde; Mees, die
nu wist, dat Kuyper geen kwaad meer kon.
De liberalen waren doodsbang voor Staats
bemoeiing en kiesrechtuitbreiding en trek
ken nu met de anti-ruvolutiorinairen op tegen
de sociaal-democraten een fraaie combinatie
om de srooden" dood te maken. Zoo'n vaart
zal het echter niet loopenze hooren niet
hij elkaar en zullen wel spoedig weer on
derling herrie krijgen.
Maar er zijn meer van zulke onverklaar
bare dingen. Het «Handelsblad" bijvoorbeeld
is jarenlang de groote clericalenvreter ge
weest en schreef nog in 79 om te waar
schuwen tegen Rome en Dort en jammerde,
dat men nu gepiept zou worden op een
brandstapel en pokken zou krijgen. En thans
beval bet Bijleveid aan boven Troplstra en
redeneerde opeens, dut die godsdienstige
menschen toch nog zoo béel slecht niet zijn
ze gaan wel wal veel naar de kerk, maar
dat doen de liberalen toch óok als er een
kind moet gedoopt of mevrouw of de jonge
dames een nieuwe japon eens moeten laten
kijken. En het «Hdbld." vond de pokken
toch beter dan Troelstra, die aan de brand
kast peutert, en meende dat het geld veiliger
was bij de vromen dan bij de rooden niet,
dat dezen iaügvingerig zijn, maar zij zeggen
dat wie geld beeft, moet betalen tot ophel'ling
der sociale nooden.
Maar daar loopt het tóch op uitniet
alleen dr. Kuyper heeft het herhaaldelijk
gezegd en geschreven, maar ook de Koningin
zeide in de jongste Troonrede >De overheid
moet meer en meer steun verleenen tot
ophel'ling der sociale nooden".
En wie moet dat betalen Zij die geld
hebben en niet de arbeider, die niet eens
voor zijn eigen gezin genoeg heeft,
daarom juist zijn de liberalen zoo tegen de
sociale hervormingen.
Spr. herinnerde nu aan bet optreden der
niet-parlementaire socialisten in Friesland
toen zelfs de liberale rijke boeren uit pure
angst donateur werden, evenals later, bij
het Christelijk sociaal congres, het «Hdbld."
de Christelijke mannen opkamde. En zoo
werken de liberalen thans met de anti-re-
volutionnaii en mee, in de hoop, dal het
Christelijk kabinet de sociale hervormingen
toch meer tegenhoudt.
En werkelijk, van dit Kabinet beleven we
dan ook slechts teleurstelling.
De doodstraf, eenmaal als «kroon op het
strafrecht" aangeduid, heet thans «niet ge
tuigen van goeden smaak".
De Minister van Oorlog neemt ten opzichte
an den verkoop van sterkedrank in de can-
tines bet zelfde standpunt in als zijn geachten
ambtsvoorganger, Jenever, sterkedrank, deze
volkspest, beschermd door een Christelijk
Minister. Zou er dan een Christen zijn die met
een borrel vóór zich Gode zou durven bid
den «Leid mij niet in verzoeking" Zou er
dari éen, zelfs niet-Christelijk, vader zijn, die
zou redeneeren »lk ben bang, dat mijn zoon
slechten jenever zal drinken en daarom sla
ik maar vast een vaatje van puike kwaliteit
in". Deze Minister weet volkomen goed, dat
de strafklasse liaar meeste mannetjes krij.
door den sterkedrank, dien zij in de cantines
leeren drinken. Daarom juist moeten de Chris
tenen ook hiertegen hun protest doen hooren,
Het goed recht werd bepleit van de mili
taire pensioenen het volle recht, dat de
mindere militair heeft op pensioen evenals
de oude arbeider wien het wordt onthouden
omdat men hom te weinig loon geeft dan
dat hij zichzelven pensioen kan verzekeren.
Maar dat achtergehouden loon moet weer
uit to zakken der werkgevers komen en er
moet een eind aan gemaakt dat, als een ar
beider te oud wordt, de patroon hem ter
zyde roept en zegt: «lloor eens, Kees, je
hebt me trouw en eerlijk gediend, tnaar ik
heb nu niet meer aan je eu moet je dus
door jonger krachten vervangen. Hier heb
je een tientje en een prachtig mooi getuig
schrift, dat je in een lijstje kan laten zetten
en in je mooie kamer ophangen. En, zie
je, ik ben ook nog van de Diaconie en dus,
als 't niet meer gaat, moet je maar eens aan
komen en dan zal ik wel zorgen, dat je met
je vrouw éen kamertje krijgt in 't Armhuis".
Neen, de arbeider beeft recht op pensioen
en bet Armhuis is uiot voor den arbeider.
En evenzeer heeft de mindere militair recht
op pensioen.
Spr. voorstellen ten deze zouden dan ook
worden gesteund, doch al spoedig heette het:
er is geen geld. Mag dan, als't gaat om een
recht, 't een motief wezen, dat er geen geld
is? De afgevaardigden zitten om recht te
doen en moeten maar zorgen, dat er geld is;
zij moeten de beurzen maar open maken.
Doch alle adressen kwamen niet eens ter
sprake, en toen werd aangedrongen, dreigde
de Minister van Oorlog met ontslag. Spr.
zeide in een der vele besprekingen over deze
zaak, dat in Indië een matroos l'7.50eneen
adelborst I 75 toelage krijgt, waarop de Mi
nister van Marine antwoordde, dat een adel
borst een zoo zware taak heeft, die in de
tropische zon een ganse hen dag op 't roer
zit. Maar zit dan de matroos in die zelfde
zun riiet op de riemen
En de militaire strafwetten, hoe treurig is
het daarmee gesteld, vooral waar het den
minderen militair betreft. Recht is een hoogst
teere zaak; wie zijn kind onrecht doet, be
derft liet en ontneemt bet zijn geloof in de
ouders, betgeen een ernstig nadeel is voor
heel zijn volgend leven. Spr. komt in Den
Heldor zeer voel in aanraking met minderen
van leger en vloot en verbaast er zich telkens
over hoe in naain van H. M. recht wordt
gedaan; en vooral er over, dat de straf eerst
moet uitgezeten worden voor de reclamant
wordt gehoord, zoodat bijv. een matroos die
lang in Indië is geweest scheepsarrest houdt
en niet naar vrouw en kinderen mag als hij
reclameert. Schaper vroeg waarom er geon
hooger beroep was zonder scheepsarrest en
«Ie Minister antwoordde, dat er dan geen tucht
bestaanbaar was; zulks in lijnrechten strijd
met het Christelijk beginsel, dat leert, dat
de tucht moet berusten op recht.
Zelfs de beer De Waal Malefijt steunde
den beer Schaper, doch de Minister hield
vol, dat de tucht gevaar liep. Daarop deed
de heer De Waal Malefijt een beroep op
het geweten zijner medeleder, de heeren
Duymaer van Twist, Seret en Idenburg, die
hem inderdaad steunden tot de Minister
dreigde, zijn portefeuille ter beschikking le
stellen. En deze Minister, die gezegd had
zich te buigen voor Gods wil, deed een ander
voorstel en wist te bewerken, dat deze heeren
een domper zetten op hun geweten en men
het lietlijk schouwspel zag, dat hetgeen zij
Vrijdags beloofden Dinsdags terugnamen.
Zulk doen is onrecht van Christelijk stand
punt en spr. roeping is het, daartegen te
protesteeren.
En juist omdat er geen recht wordt ge
daan, is de toestand bij de Marine zoo hoogst
treurig en is het personeel van 11. M. sche
pen van oorlog zóózeer verzeild in de revo-
iutionnaire wateren, dut het zich solidair
verklaarde met de werkstakers.
Applaus is hier volstrekt niet op zijn plaats
zulke daden zijn niet te vergoeigken. He
denochtend zei mr. Troelstra«wij willen
evenzeer gezag en zullen dat handhaven
slechts wenschen wij verplaatsing van het
gezag".
Als de socialistische Staat komt, zullen de
socialisten niet applaudisseeren als zij, die
zich verbonden het gezag te helpen hand
haven, ontrouw worden aan hun belofte.
De ware socialisten wenschen dat geenszins
mr. Troelstra zeide dit heden nog zeer be
slist en spr. staat natuurlijk aan de zijde
van de Regeering, die zeer terecht zegt:
«Wij dulden zulk optreden niet".
lntusscben is deze droeve toestand niet te
wijten aan deze Regeering, doch na de op
volgende Regeeringen, die maar steeds de
rechtmatige klachten onverhoord lieten. Maar
moet het dan eerst komen tot een staking
omdat de rechtspositie onverbeterd blijft en
omdat de Regeering maar niet wil gehoor
geven aan de verzoeken?
Voor pensionneering van den ouden werk
man heet bet, dat er geen geld isjmaarwèl
geld voor een nieuw oorlogsschip, dat niet
eens kan worden voorzien van machinekamer-
personeel, dat slechts voor 1/3 aanwezig is.
Kent gij de l-'riesche hutten op de Kollu-
merheiZoo'n heel huis wordt verkocht voor
éen rijksdaalder en voor het geld dat besteed
wordt voor éen zoo'n schip zou men aan 800
of 000 menschen een fatsoenlijk huis van
f500 cadeau kunnen doen.
Voor sociale doeleinden is er geen geld,
maar wel een tekort van 3 millioen, d i'. men
wil dekken uit belasting op den jenever een
belasting op de zonde dus. zooals (Ir. Kuyper
baar noemde. Is dat nu Christelijk doen
Men zal spr. toevoegen: «Breng dit in dq
