Depntatonvorgadering" doch spr. antwoordt,
dat hy doze dingen in 't openbaar moet
zeggen nu de Kamerleden dool' blijven en
dat hij er op moet kunnen wijzen, dat hy
in 't openbaar deze zaken besprak als men
in 1905 hem rekenschap vraagt.
Wat is er gekomen van do oplossing dor
School-quacstic, punt 1 van het Program van
urgentie Niets, dan dat de tractementen der
byzondere onderwijzers «wellicht'' zullen
worden verbeterd als 's Lands financiën bet
toelaten. Dr. Kuyper beloofde dit «reeds" in
de derde Troonrede te zullen brengen en
wel verzocht de heer De Waal Malefijt zulks
een half jaar eerder in te voeren, doch dr.
Kuyper antwoordde, dat dit niet kon en zoo
blijft de rechtsongelijkheid bestaan en blijft
het bijzonder onderwijs bedoeld en krijgt do
bijzondere onderwijzer 40% minder loon dan
zyn openbare collega.
Wat is er gekomen van het pensioen van
den ouden arbeider Niets. Dit is hem alvast
gezegd, dat hij in deze 4 jaar geen pensioen
krjjgt en hij de volgende 4 jaar oven goed
zal moeten wachten als de 8 of 9 jaar ge
durende welke deze zaak reeds aanhangig is.
De oude schilder Post kreeg wel een zilveren
medaill.* van de Oranje Nassau-orde, die geen
ryksdaalder waard is, doch geen pensioen.
Maar men is doende voor het arbeiderspen-
sioenmen rekent er nog altijd aan. Veer
tien .lagen nadat de Kamer reeds weer thuis
was, werd den leden de wet-Pierson toege
zonden, te gelijk met het ontwerp voor de
droogmaking dér Zuiderzee, en wel zeergroot
gelyk had de heer Van Gilso, die dit het
grootste kiezersbedrog noemde dat coit is
gepleegdzelfs de «Standaard" moest dit
toestemmen.
Maar do verkiezingsbeloften zijn uög niet
ingelost; nog zit het pensioen vast op't geld.
De kleyne luyden, die zoo godwee het kies-
rijtuig trokken, kregen alleen klappen van
den Christelyken onderwyzer dio op den
bok zat, maar verder niets.
Spr. en zyn medestanders achten hot plicht,
daarop te wyzen, zulk boerenbedrog tegen
te gaan; deze er veel andere zaken zijn jaren
achtereen beloofd juist door deze Christelijke
regeering. En daarom juist moeten do man
nen van Christelijke beginselen bun protest
doen hooren, moet de afgevaardigde van
Amersfoort ter verantwoording worden ge
roepen, want het gaat om de eer van net
Christelijk beginsel. Het is niet voldoende,
dat men moties van vertrouwen aanneemt,
men moet van deze Regoering daden eischen
na de schoone woorden en te meer van deze
Regeering, wier Premier bad «Heere, mijn
Goa, zij kunnen niet wachtengeen dag eu
geen nacht".
Te kwait over elven werd nu een oogen-
blik gepauseerd, waarop de heeren Steinman
en Rechter zich aanmeldden voor het debat.
Eerstgenoemde zeide, niet te willen deba
teeren met den heer Staalman omdat spr.
als sociaal-democraat homogeen met dezen
was, doch als oud- Murineman te willen op
komen tegen het zeggen van den heer Staal
man als zouden de toestanden bij de Marine
veroorzaakt zijn door do opvolgende Regeerin
gen. Dat is onwaar deze Regeering is er
ae schuld van en de heer Staalman heeft
het dan ook later verklaard. De groote fout
zit hierin, dal men kinderen van 13 jaar
voor een tyd van 16 jaren laat dienst ne
men als zy tot besef komen, gaan ze mor
ren. En een andere niet minder groote fout
is, dal de tucht niet berust op recht. Zeker,
ook do sociual-democraten eischen cerbiedi-
Sing van het gezag, maar van een gezag
at berust op recht ook de sociaal-demo
craten zullen leger en vloot behouden, doch
het militairismc zooveel mogelijk inkrimpen,
geen onnutte uitgaven doen en vooral de
militairen een betere rechtspositie verschaf
fen, zoodat de gestreepten niet altyd gelijk
krijgen maar ook eens een mindere als deze
gelyk heeft. Dit nu, geschiedt thans niet
en maakt ontevredenen en zoo kwamen spr.
oud-kameraden er toe, zich solidair te ver
klaren mei andere ontevredenen en spr. stelt
daarin een eer.
De hoer Staalman, repliceerend, wierp van
zich dat hij homogeen zou zyn met Stein
man, een ouden kennis. De scheiding be
staal juist hierin, das spr. anti-revolution-
nair is en de heer Steinman revolutionnair,
Homogeen kunnen spr. en de lieer Steiman
echter zyn waar het geldt voor de rechten
van den kleinen man op te komen en in
dat geval wil spr. er nog wel een schepje
öp doen.
Spr. moot verkeerd begrepen zyn als men
verstaan hooft, dat hij dit Kabinet wilde
vrijpleiten van de militaire misstanden. Spr.
heeft juist de fouten aangetoond, zyn protest
doen hooren. Wel heeft spr. er ook op
gewezen, dat de vorige Hegeeringen, die
zooveel langer zitting hebben gehad, zno
weinig hebben gedaan voor de verbetering
van posiiie en dikwijls heeft spr. liet ge
duld der minderen van zee- en landmacht
bewonderd. Ook spr. vindt het eenvoudig
schandelijk, dal de Marine leitelyk drijft op
de handteekeningen van kinderen, al moet
bij te gelyk erkennen, dat dit thans hot
eenig middel i» om het personeel nog zoo
wat voltallig te houden.
De beer Rechter zeide, dat de heer Staal
man hem dikwijls niet heeft bevredigd, ook
waar hij den sociaal-democraten bleef kwa-
Ijjk nemen, dut zij niet trouw bleven aan
bet gezag. Maar boe moeten ze anders han
delen als dat gezag niet berust op recht?
Maar vooral, waar do heer Staalman dreigde
met «zeer bedenkelijke modedeelingen". Doe
'tuu, vroeg hij don heer Staalman; als wij
wat op ons hart hebben, zeggen we 't óok.
Een andere inconsequentie zeide mr. De
Vries toen deze beweerde, dat hij niet knn
meegaan met «Ie sociaal-aemncraten omdat
dezen godsdienstloos zouden zijn. Dut gelooft
mr. De Vries zelf niet en hy zeide trouwens
later, dat de socialisten de ordinantiën Gods
willen herstellen.
Mr. De Vries antwoordde don heer Rech
ter, dat de godsdienst der socialisten slechts
is op te vatten in den zin van pantheïsme,
doch niet in den zin welken anti-rcvolution-
nairen onder godsdienst verstaan.
De lieer Staalman antwoordde den heer
Rechter, dat de uitdrukking «bedenkelijke
mededeelingen" inderdaad onvoorzichtig was,
omdat zy in zóo'n geheimzinnig waas was
gehuld. Spr. bedoelde er alleen mede dat,
als hij mocht worden uitgestooten, en dan
tegenover de Kamerleden en de Regeering
zoü komen, hij zijn protest nbg scherper
zou doen hooren en misschien wel verplicht
zou wezen, critiek te oefenen op den afge
vaardigde van het district Amersfoort.
We moeten ons wèl onderwerpen aan het
gezag en mogen niet vragen of dit steunt
op recht. Indien er een sociaal-democratische
Regeering kwam, zou spr. zeggen «zy is een
dienaresse Gods, die ik om Godes wille heb
te gehoorzamen".
Spr. beloofde terug te komen om over deze
zaali en den plicht der overheid nog eens te
spreken on verzocht dan hen, die viermaal
kosteloos de «Christen-Democi'aat" hebben
ontvangen en zich op dat blud niet wenschen
te abonneeren, liet als «geweigerd" terug te
zenden en sloot hierna onder dankbetuiging
voor de ordelyko bijeenkomst kort vóór mid
dernacht do vergadering.
Afgekondigd is de Algemeene werkstaking
voor alle werkers in de transportbedrijven
te water en te land, zoowel spoor- als haven
arbeiders.
Zy werd afgekondigd in opdracht van het
Comité van verweer zoowel tegen de Dwang-
wetten als voor de looneischen en het terug
nemen der ontslagenen.
Reeds heel vroeg gisterochtend verkon
digden we zooveel mogelijk per bulletin,
dat Zondagnacht de algemeene staking in
het transportbedrijf was afgekondigd. Het
bericht was zóo vroeg hier bekend, dat reeds
Zondagnacht tegen 2 uur het spoorweg
station door infanterie werd bewaakt, in
den vroegen en zeer kouden ochtend kwamen
wel goederen-, doch geen personentreinen
van de H. IJ. S. M. binnen, wèl die van de
N. C. S., zij het ook met een kleine ver
traging. Alras verbreidde de mare zich dooi
de stad en spoedig was het merkbaar, dat
slechts zij vertrokken, die noodzakelijk ver
trekken moesten en dat velen hun reis er
maar aan gaven. Toch werd de dienst bijna
ongewyzigfï onderhouden.
Naar betrouwbare informatiën staakten van
het personeel der II. S. M. allo machinisten
en stokers op 3 na en van de N. C. S. slechts
4 man van het machine-personeel, terwijl
op l.et appèl, dat om 1! uur werd gehouden
in het lokaal van den Bestuurdersbond, een
30-tul spoorlui van alle categorieën aanwezig
waren.
Het eenige belangryke dat op het stations
emplacement gebeurde was, dat de onder
chef G. H. de Hree, die per rijwiel de lijn
inspecteerde, door hot niet volkomen sluiten
van een Engelschen wissel een leelijken val
deed welke de goe gemeent' natuurlijk
zich haastte toe te scliry ven aan boos opzet
en dat omstreeks half éen een detachement
van 550 man van het 5e regiment infanterie
naar Amsterdam vertrok. De nieuwsgierigen
hadden niet veel wil van hun bezoek aan
liet station, èn omdat geen perronkaarten
werden uitgegeven èn omdat, als zij zich
van een retourtje-Haam voorzagen, zy evenals
de „heusche" reizigers meedoogenloos naar
de wachtkamers werden verwezen, 's Middags
taande de belangstelling dan ook reeds
merkbaar.
In het lokaal van den Hestuurdersbond
werd 's middags om 3 en 's avonds om 7 uur
een openbare vergadering gehouden, heide
malen, behalve door spoorweg-personeel,
door een vry groot aantal vrouwen, doch
uit den aard der zaak weinig andere arbeiders
bijgewoond.
De heer Rechter, die 's middags de ver
gadering leidde, begon met mee te deelen,
dat de wielrijders nog niet allen waren
teruggekeerd, doch dat de tot dusver door
hen ontvangen berichten zeer goed waren
en de zaak bloeiend, ja rooskleurig stond.
De geest is overal best en als deze zoo
blijft, zal de zege aan de stakers zijn, die
niet bang en bevreesd behoeven te wezen
over de schorsingsbrioven en deze een
voudig hebben te deponeeren by het Restuur.
De posten hebben in den afgeloopm nacht
zeer accuraat hun plicht gedaan en de wiel
rijders deden bet ongedachte.
Dr. Van der Wallen, die hierna het woord
verkreeg, kon als lid van het Comité van i
verweer moodeelon, dutte Winterswijk 80"'o
staakt en dat men, eer de dag ton einde is,
er in hoopt te slagen, de lijnen Zutphen—
Winterswijk en Enschede te stoppente
Apeldoorn werkt slechts éen man en ook
Apeldoorn—Zutphen zal wel moeten stoppen.
En dit zijn nog wel onbetrouwbare plaatsen.
Dat de slag raak is, blijkt uit Rotterdam,
Amsterdam, Zaandam en Den Haag, dat nog
nooit stopte en nu vast ligt. Zwolle ligt
plat en de constuctie-werkplaatsen zijn stop
gezet. De stakers mogen dus goeden moed
hebben zij behoeven slechts 14 dagen ge
duld te oefenende kas kan het heel ge
makkelijk uithouden en alles zul worden
gedaan om het leegzitten hun zoo weinig
vervelend mogelijk te maken. Donderdag
wordt vol loon uitbetaald.
De Regeering blijkt machteloos; pas is
zij gewaarschuwd, nog maar even twee
maanden geleden en thans toont z,e zich
door en door zwak, zit ze met de handen
in 't haar en is er van smoren der bewe
ging geen sprake meer.
Het domme publiek beseft evenmin wie
het tegenover zich heeft en denkt, dat de
stakers mannen zijn met met bandietenharen
en gordels vol dolken. Dat bewijst de plaat
waarop Troelstra staat geteekend als de „man
met do twee monden"; aan den eenen kant
spreekt hij de vrienden van Kuyper toe, die
allen keurig gekleed zynaan den andere
zijde staat haveloos gepeupel. De stakers
zeiven weten wel beterzij weten óok, dut
de Ordebonders de grootste strafregisters
hebben, niet het minst wegens dronkenschap.
Zij weten óok wel dat het plaatsen van
soldaatjes met geweren op goederenwagens
totaal overbodig is; niemand denkt er aan,
die wagens aan te houden, Op de stations
loopen soldaten met geladen geweren rond,
zeker om te gaan schijfschieten nu, er is
ruimte genoeg voor. De stakers tiebben
geen schepen en troepen en willen ook geen
vechtpartijen uitlokken.
Spr. zette hierna uiteen hoe de gansche
arbeiderstoestand wordt beh.eerscht unor het
contract aan éen zijde, dat de werkgever
wel, de werknemer niet verbreken mug. De
bezitters stellen de wet en de niet-bezitter
heeft geen vrijheid van arbeid evenmin als
een timmerman kan werken wanneer de
een zijn hamer, de ander zijn beitel, een
derde zijn zaag vasthoudt. Altijd is het „ge
rnoet eerst doen wat ik zeg" en dat heet
thans niet slavernij, maar „vrijheid van
arbeid". De arbeider is als een man, die op
een plank in zee drijft en bij een rots
aanspoelt waarop éen man woont, die hem,
op zijn vraag of hij aan land mag komen,
antwoordt«jawel, mits je voor mij werkt
anders moet je maar verdrinken". Bezitters,
zelts hooggeleerde heeren, zien dit niet in;
zij allen zijn verblind. En toch is de zaak
zoo kinderachtg eenvoudig. Men leert ons
zingen„Wij leven vrij, wij leven blij, op
Neerland's dierbren grond" maar die grond,
waarop 5 millioeo menschen wonen, behoort
aan 18000 eigenaars; alle overigen mogen
dien grond bewerken voor die eigenaars en
anders, evenals de man bij den rots, naar
hartelust verdrinken en omkomen. Dit moet
men goed begrijpen, dat het persoonlijk
bezit der groote arbeidsmiddelen is bet per
soonlijk bezit van allen. Geen recht, geen
godsdienst ter wereld keurt goed hetgeen
thans te dezen opzichte gebeurt, dat de grond,
die aan allen toehoort, maar eenvoudig door
enkelen als hun eigendom wordt beschouwd.
Vroeger was er slavernij, maar men wilde
dat ten minste weten en de slaven werden
goed verzorgd, evenals de werkpaarden eu
het veein deze Christelijke maatschappij
heet de slaverny afgeschaft, doch gaat het
meer venynig, meer geniepig toe en laat me
de niet-bezitters verhongeren. In de Mid
deleeuwen waren er roofridders, die af en
toe dezen of genen uitschudden, maar er
ten minste voor uitkwamennu schudden
ze je óok uit en als 't te bar wordt, doelen
ze wollen dekens en soepkaartjes uit.
E'r zyn er in deze vergadering, die ver
mogen rond te komen van 9 of 10 gulden
per week; doch op de Koll;;merheivolvoert
menige moeder van 8 kinderen het helden
stuk om rond te komen van f3.60 per week.
Men werkt daarvoor 14 a 16 uur per dag
en dit nog wel in het landbouwbedrijf.
De By bel, met name Lev. 25: 34, verbiedt
zulks ten strengste evenals woeker, doch de
tegenwoordige maatschappij lucht om dat
verbod.
Doch weest niet bedroefd er over, dat ge
geen bezitters zijt. Als geneesheer heeft spr.
tal van bezitters behandeld voor zenuwlijden.
Die menschen weten van dwaasheid niet wat
ze zullen doen, getuige den Amerikaanschen
millionnair die onlangs een diner gaf in zijn
stal waarbij de gasten te paard aanzaten en
elk couvert f1200 kostte. Wie te veel macht
krij gt, ontaard t, deg enereerd t als ge rechte straf
voor den woeker die hij pleegt; de rijken zijn
totaal bedreven door hun wuekerleven en spr.,
die steeds heeft gehoopt op verbetering der
maatschappij, heeft meer en meer de over
tuiging gekregen, dat hy zyn hoop rnoet-
vestigen op de arbeiders, op wie hij telkens
vaster bouwt, omdat slechts de arbeider, die
zich niet laat bedienen, eerlijk leeft.
Mug de arbeider dan niet rijk worden?O,
zeker rijkdom en welvaart mag en kan ieders
deel 'zijn; doch geen persoonlijke rijkdom
ten koste van zijn broeder, en alleen gemeen-
schapplüke welvaart. Deze dingen zijn echter
nog onbereikbaar omdat de middelen nog
slechts in het bezit van enkelen zijn. Maar het
is mogelijk oen gemeenschap mot kameraads
te vormen, die samen werken en samen be
zittenoók waar het een spoorweg betrett,
echter niet door Staats-exploitatie, doch door
dien de nuttige arbeiders samen den spoor
weg in gemeenschappelijk bezit krijgen, een
productieve coöperatie dus, gelijk die in
Engeland, Frankrijk en ons land reeds bestaat.
Men moet weten, wat deze grootsche ar
beidersbeweging te beduiden heeft en wel,
dat de arbeiders er niet een eigen broodje
uit moeten trachten te kloppen (gelijk de
steenhouwers in Amerika deden, die f 16 daags
verdienden en otn nbg hooger loon staakten)
maar oók een broodje voor de kameraads.
Zii moeten bewerken dat er niet langer dood
eters zijn die couponnetjes knippen van de
spooraandeelen, terwijl zij, die het geld ver
dienen, te kort komen.
Daarom is dezi. strijd een nobele strijd,
óok voor (Ie vrouwen en dut 9UOOO arbei
ders schouder aan schouder staan, geeft hoop.
Hot Comité van verweer is het arbeiders-
parlement en beter dan in het parlement
dat in Den Haag zetelt. Ons ideaal is, dut
het zul erkend worden en dat «Ie heeren in
Den Haag onderhandelingen zullen aanknoo-
pen. Wij willen geen kwaad, wenschen nie
mand te berooven, verlangen den boel niet
te verdeelen wij willen slechts erkend wor
den als gemeenschap en zoodra de Regeering
haar nek buigt, is de staking gewonnen.
Van gansoner harte doet spr. al het mo
gelijke om dé beweging te bevorderen, niet
alleen voor de stoffelijke nooden maar ook
om het boog-geestelijk «loei.
Spr. behandelde hierop de Stakingswetten
en vroeg o. a. waarom voor spoorstakingen
bij wijze van uitzondering wel straf wordt
bedreigd. Het beet dat de spoorwegen een
algemeen belang vormen men leze daar
voor een belang voor handel, nijverheid en
Beurs.
Na de vergadering geduld en goeden moed
te hebben toegewenscht, in welk geval de
zege beslist tuin zal zijn, dankte hij voor
het aandachtig gehoor, waarop de heer Rech
ter nogmaals aanmaande tot kalm en beza
digd optreden en zich vooral ie onthou '"n
van sterkedrank of bier en haar daarna sic
De avondvergadering, weer Hink bezocht,
werd rond 7 uur geopend door den heer
Rechter, wien het aangenaam was, dat het
vrouwelijk element ook nu weer zoo sterk
vertegenwoordigd was omdat liet voor den
vader een reden tot vreugde is als moeder
de vrouw hem steunt en schraagt in den
strijd.
Vervolgens sprak de heer Havinga over
den «Ontwikkelingsgang der maatschappelijke
samenleving in de laatste 10 jaar," waarin de
loonen der spoorlieden niet is gestegen of
schoon de levensvoorwaarden aanmerkelijk
duurder werden en zij dus in slechter
conditie kwam.
Na hem besprak do heer Resink de vraag
«waar gaan wij heen?" waarbij hij deed uit
komen dat door de prachtige samenwerking
van alle arbeiders een nieuwe tijd geboren
is,waarin de millioenen die tot dusver meenden
oppermachtig te zijn, zullen hebben geleerd,
dat de macht berust bij den proletariër'. Hoe
werd nog kort geleden Van der Wallen ont
vangen door de spoor-directies, en hoe thans
de heeren Pettter en Oudegeest? Hoeveel is
in dezen korten tijd behaald. Als de arbeider
solidair blijft, is de zege aan hem.
Dr. Fred, van Ecdcn waarschuwde hierop
de vergaderden niet te zeer te vertrouwen
op de burgelyke pers; zoo werd uit Amers
foort aan een der bladen bericht, dat hier
3 personen van het machine-personeel staken,
terwyl de waarheid is dat allen staken op 3
na. Het juiste bericht uit Amsterdam is, dat
een inacliine-poetser die zich naar zijn eigen
machine wilde begeven en natuurlijk niet
lette op de soldaatjes die er bij stonden door
een hunner in de zij is geschoten. De sol
daten schieten dus nu al op de personen die
zij zouden beschermen, de brave niet-stakers.
Spr. wekte vervolgens de vergaderden die
nu óok eens wat vrijen tijd hebben, op om
een of ander na te lezen over de maat
schappelijke toestanden en wees er op, dat
deze mooie beweging de menschen van zeer
verschillende richting heeft bijeengebracht of
hereenigd. De oude veeten zijn vergeten; er
wordt niet meer gezocht wat verdeelt, dóch
wat vereenigt. Zondagavond reikte dr. Gorter
hem de hand en nu staan ze weder schouder
aan schouder. Fin zij, theoretici, kunnen zoo
veel loeren van de mannen der practijk, die
niet twisten om de eene of andere theoretishe
vraag.
De heer Havinga deelde nu nog mede, dat
"it de wielrljdersberichten inmiddels geble
ken is, dat de strijd zoo glorieus mogelijk
wordt gestreden. Te Boxel staken 22 van
de 24, Roozendiial ligt geheel stil, op Utrecht-
Maliebaan lijdt éen man, aan de Centrale
werkplaats te Haarlem staken 1400 man,
