Dinsdag 14
April 1903.
PHOENIX BROUWERIJ.
No. 5332.
52e Jaargang.
Feuilleton.
H. MEURSING Co. AMERSFOORT.
Export naar Oost- en West-Indië.
AMERSFOORTSCHE C0URA1T.
FIRMA A H VAN CLEEFF
te AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden f\.
iranco per post /l. 15. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Legale-,
olïicieële- en onteigeningsadvertentiën per regel 15 cent. Reclames 15 regels/-1.25; elke regel
meer 0.25. Groote letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening
gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën var buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
BUREAU
KORTEGRACHT 9
Telephoon 15).
Aan de ingezetenen van
Amersfoort.
Met bewonderenswaardigen ijver en
plichtsbetrachting is in deze dagen èn
door de hier aanwezige militairen èn door
de politie een moeitevolle en zware dienst
verricht, welke ten gevolge had, dat in
deze Gemeente geen oogeublik de orde is
verstoord.
Het komt ons voor, dat zij verdienen
een stoffelijk blijk van sympathie van ons
en onze ordelievende medeburgers te
ontvangen.
Gaarne stellen wij ons beschikbaar tot
het ontvangen van eeue kleine bijdrage
voor bovenstaand doel.
Voor een zeer spoedige toezending
houden wij ons aanbevoleu, teneinde nog
dezer dagen de gewenschte uitdeeling te
kunnen doen.
WU1JTIERS,
E. L. VISSER,
M. L. CELOSSE,
B. W. Th. SANDBERG,
Amersfoort, 11 April 1 '->03.
de staking!
Een buitengewoon nummer van de »Neder-
landsche Staatscourant", Zaterdagavond half
zes verschenen, kondigt de door H. M. de
Koningin, onder dagleekening van 11 April,
bekrachtigde wetten af, als
(Staatsblad No. 101) Wet van den Hen
April 1903, tot aanvulling en wijziging van
het Wetboek van Strafrecht.
(Staatsblad No. 102) Wet vau den llen
April 1903, tot verhooging van het achtste
Hoofdstuk der Staatsbegrooting voor het
dienstjaar 1903.
(Staatsblad No. 103) Wet van den llen
April 1903, tot het instellen van een onder
zoek ten aanzien van de rechtsverhoudingen
en de voorwaarden, waaronder het personeel
bij het spoorwegbedrijf in dienst is.
In de Zaterdag gehouden zitting van de
Eerste Kamer der Stateii-Generaal waren
alle Ministers aanwezig.
De publieke en de gereserveerde tribunes
j waren stampvol.
Dadelijk nadat de Voorzitter de zitting ge-
opend had, bracht hij de zoogenaamde Sta-
kingswetten in behandeling.
I Jhr. mr. Van der Dots de Willebois, de
I heer Havelaar en mr. Vlielander Hein brach-
I ten achtereenvolgens hulde aan de Regeering
voor haar optreden en ook de Spoorwegdi-
ecties werden geprezen voor hun houding, j
Van de door de Regeering genomen maal- j
I regelen, «lie weder moed zullen gevpn aan j
I dn zwakken om zich te verzetten legen den
sirenenzang der anarchisten, werd dit goede
elfecl verwacht, dat de onverschilligheid van
velen zou worden weggenomen en de goede
actie aangewakkerd.
De Minister van Justitie verdedigde nader
de bepaling, dat als bijkomende straf kan
worden opgelegd, ontzetting van het kiesrecht.
De Minister van Binnenlandsche Zaken
bracht dank voor de waardeering door de
Kamer betoond en dankte zijnerzijds de
beide Kamers en «le Spoorwegdirecties voor
den door ben verleenden steun.
Namens de Regeering betuigde do Minister
zijn volle instemming met de hulde aan het
leger gebracht. Het zijn dagen van eer
geweest voor het Nederlandsche leger. Van
een weigering tot opkomen der miliciens is
geen sprake geweest en ieder hunner heeft
trouw zijn plicht gedaan. Het Nederlandsche
volk is dank verschuldigd aan het leger en
spr. brengt dien dunk gaarne.
Hierna werden de wetten zonder discussie
met algetneene stemmen aangenomen, waarop
de Kamer op recès ging.
Lang is getwijfeld, of de Algemeene staking
(voorzoover die is doorgevoerd althans) al
dan niet is opgeheven.
Schetsjes uit den Zuid-
Afrikaansclien Oorlog,
door
*I)OK TER".
65.
Het gelukte hun evenwel, door een tijd lang dwars
door het veld te vluchten, te ontkomen met don
Pom-pom en het snelvuurkanonnelje, maar daar
van den animunitie-wagen eenige ossen werden neer
geschoten, viel deze in handen van den vijand. Het
was by dezen wageD, dat de korporaal in den voet
gewond werd en moest achterblijven, waarbij hij
gezelschap werd gehouden door een baviaan, die
aan den wagen was vastgebonden, en tijdens het
geweervuur als een dolle geschreeuwd en heen en
weergesprongen had. In Watervalsrivierkloof aan
gekomen, brak de as van den Pom-pom, zoodat
deze moest achterblijven de wielen werden echter
in brand gestoken en het sluitstuk uitgenomen,
vernield en weggestopt. Het snelvuur-kanonnetje
werd tot op den berg meegenomen eu daar aange
komen, werd de ammunitie en het kanonnetje even
zoo in het struikgewas verborgen. Do luitenant was
hiermee niet bijzonder ingenomen en had liever
gehad, dat ze geprobeerd hadden, do kanonnen tot
bij ons te brengen, maar het was in elk geval beter
zóo, dan dat ze in handen van den vijand waren
gevallen. Nadat luitenant E. bet voornaamste om
trent de gebeurtenissen bij Rooi krans vernomen had,
ging hij niet luitenant Coetsee op verkenning uit
om te probeeren uit te vinden, waar de vijand was,
Ze kwamen dien middag om een uur of drie terug
en vertelden, dat de koppen aan beide zijden van
de kloof vol Engelschen waren, hoofd zakelijk voet
gangers, terwijl de paardcnriiiters langs den grooteu
weg kwamen. Tegen ten uur of vier kregen we de
voorste Engelschen iu 't zicht, en toen ze nog iets
nader gekomen waren, werden er een paar granaten
weggeschotendeze vielen echter tekort, maar had
den toch deze uitwerking, dat de vijand voorloopig
niet nader kwam. Tegen zonsondergang kwam de
i Vrijdagavond werd nog een strooi-biljet
verspreid van den volgenden inhoud en
onderteekend door Helsdingen en Hermans:
„De berichten omtrent de opheffing der
I staking zijn van a lot z gelogen De algo-
j meene slaking wordt voortgezet. Arbeiders,
I zet die schurken treek betaald door onmifl-
I dellijke nederlegging van allen arbeid",
j „liet Volk" haastte zich, dit biljet te^en
I te spreken en gisterochtend is o.a. door liet
j plaatselijk Cornilé van Verweer te Rotterdam
j liet volgend bulletin verspreid
„Het Comité van Verweer te Roterdum,
vernomen het besluit van het Landelijk
Comité van Verweer, dat de algemeene
werkstaking tegen de Dwangwetten is opge
heven, heeft besloten, in overleg met de
vereenigingen die in actie zijn geweest, ook
te Rotterdam de werkstaking tegen «le Dwang
wetten als opgeheven le verklaren."
Zaterdagavond werd in her. gebouw van
den A. N. D. B. te Amsterdam een ver
gadering gehouden van Bestoren «Ier bonden
en vereenigingen, die bij het Comité van
Verweer waren aangesloten, en waarin dit
comité verantwoording zou uileggen van zijn
daden.
In deze vergadei ing, waarin alleen de
verslaggevers van „"oik", „Volksdagbl id"
en „Vrije Socialist" werden toegelaten, en
waar ook de heer Dornela Nieuwenhuis aan
wezig was, is het, naar aan hot „Handelsblad"
werd meegedeeld, dikwerf Ze1 heltig toe
gegaan. Teekenend was het, dat de afge
vaardigden den lieer Domula Nieuwenhuis
zeer vriendelijk ontvingen, doch de loden
van het Comiié van Verweer geenszins.
De vergadering, om tien uur begonnen,
heeft tot diep in den nacht geduurd en
vnorzoover de „bourgeois-bladen" konden te
weten komen, werd bevestigd, wat reeds in
den vooravond verluid werd, dat op advies
van den heer Domela Nieuwenhuis geen
nieuw cornilé tot voortzetting der staking
zou gevormd worden, op grond, dat. men
tóch „verraden" was.
De vergadering duurde den gansehen nacht
van Zaterdag op Zondag, tot 's ochtends
half zeven. Al dien tijd gaven de afge
vaardigden der aangesloten vereenigingen
lucht aan hun verontwaardiging over de
handelwijze van het Comité, of wel verklaar
den zij met le handelwijze aceoord te gaan.
De discussies moeten buitengewoon heftig
zijn geweest, zóo zelfs, dat vele afgevaar
digden de vergadering verlieten, bevreesd
voor ernstige gevolgen van onnenigheid.
besloten werd Zondagavond zeven uur
de besprekingen te hervatten. Dan zouden
de leden van hei Comité van Verweer aan
het woord komen, ter verantwoording en
lot weerlegging van tot hen gerichte verwijten.
De sociaal-democraten, die nooit zooveel
voor een algemeene staking gevoeld hebben
als de anarchisten en, toen eenmaal de
Stakingswetten er door waren, de reden
voor een algemeene staking vervallen achtten,
hadden het hard te verantwoorden. Domela
Nieuwenhuis, leider der vrije socialisten ot
anarchisten, is nu i;og meer de man geworden
van i!e revolutionnairen, van diegenen die
meenen dat alleen door economische actie,
door stakingen, de toestand verbeterd kan
worden.
De vergadering van Zondagavond had een
veel rustiger verloop dan die van Zaterdag.
Het Comité van Verweer kwam aan het
woord en scheen zijn argumenten ingang te
doen vinden.
Omstreeks half twaalf werd pauze gehouden.
commandant, die zeer verdrietig was, dat ziju bur
gers lier- en derwaarts waren gevlucht, in plaais
van bij elkaar te blijven toch bleek naderhand, dat
dit nog bet beste was geweestieder voor zich kun
nu wegkruipen, terwijl alles bij elkaar, ongeveer een
300 man, eerder door den vijand zou zijn opgemerkt,
en daar deze meer dan tienduizend man sterk was,
zou de overmacht te groot geweest zijn.
Daar de waarschijnlijkheid groot was, dat de vijand
uit Nauwpoort en uit Bergfontein in den nacht onze
positie zou stormen en bet kanon in banden te
krijgen, besloten de commandant eu luitenant E.
liet kanon te vernielen. Ik laadde, nu het kanon
met een heele kist dynamiet en liet onze trouwe
Tom iu de lucht vliegen, zoodat er niels anders dan
stukken overbleven; ook het affuit was bijna geheel
uit elkaar geslagen en toch rapporteerden de En-
geische officieren uit Lijdenburg aan Kitchener, dal
ze onder meer ook een Long Tom hadden ge-
We gingen nu den berg af eu nadat we nog het
avondeten bij den heer Prinsloo gebruikt hadden,
gingen we allen naar de kloof, waar sinds den vori-
gen dag onze wagens waren opgeborgen. Hier werd
nu een soort van krijgsraad belegd en besloten om
den volgenden dag, indieu Kliaki soms dezen kant
mocht uitkomen, te vechten, totdat de laatste patroon
verschoten was eu zich dan over te geven. Hoewel
ik maar weinig met dit plan op had en het beier
vond, in den nacht er vandoor te gaan en te trach
ten achter den vijand te komen, moest ik er echter
iu berusten en ging ik slapen met het minder
aangename idee, naar alle waarschijnlijkheid spoedig
krijgsgevangen te wezen.
Don volgenden ochtend deelde de heer Prinsloo
aan den luitenant mee, dat hij zich bedacht had en
dat hij, zyn zoon en ziju schoonzoon (nog wel de
Secretaris van den commandant) zich maar zouden
overgeven. Daar wij hierin geen zin hadden, eu
onze positie bij nader onderzoek lang zoo uitstekend
niet was als de beer Prinsloo beweerd had, vonden
wc het maar boter om zoo spoedig mogelijk alles
klaar te maken voor de vlucht. Mijn minst slechte
kleeren trok ik aan, zoodat ik twee broeken eu
twee onderhemden aan 't lijf droeg-Ie andere
kleeren, die ik nog bezat, gaf ik weg aan do
lui, die meenden ze le kunnen gebruiken. Ik
nam een deken onder mijn zaal eu mijn regenjas
or boven op; terwjjl ik ook nog een deken aan
ee gaf 0111 als zadelkleedje te gebrui-
waard0 dat ik die 's nachts zou terug-
luileniu:t
ken, ondei
krijgen.
Do lezer zal wel verwonderd zijn, dat ik spreek
van mijn zfbri, maar ik kan dit gerust doen. De
artilleristen n. 1. hadden verscheidene muilen mee
gebracht, die vroeger de bespanning der kanonnen
1 uitmaakten, en nu kreeg wachtmeester Smit een
muil, terwijl ik zijn paard kreeg. Ook werd een der
muilen als pakdier voor den luitenant en mjj inge-
richt, zoodat mijn wnrmjas, mijn kussen en mijn
I overige kombaarzen, alsmede de kleeren en het kooi-
goed van den luitenant op het muildier werden
gepakt,
I Wagen, ossen en tent moesten we achterlaten en
na nog eeus vruchteloos geprobeerd te hebben de
lui, die achterbleven, over te halen niet ons mee te
gaan werd het hoog tijd om te vertrekken, want de
wachtmeester, die op verkenning was uitgezonden,
1 kwam terug met het bi-richt, dat de Khaki's iu aan
tocht waren.
We gingen nu een rand af, die zóo steil was, dal
1 uien hem zigzagsgewijs moest afloopeu. Van rijden
j was geeu sprake, zoodat luitenant Coetsee, die nog
steeds 'iieel slecht ter been was, moeilijk voort kon
I noodig was, hem to helpen. We gebruikten een volle
dertig minuten om beneden te bomen, waarna we
I te paard klommen en langs Dwarsri'
Toen we meenden, ver genoeg te zijn
vaar meer te loopen, door de Engelseh
overvallen, zadelden we af, 0111 „kost" le maken en
de paarden wat te laten rusten. Tijdens onsopont-
houd werd or j gezelschap vermeerderd meteen Boer,
die te Nauwpoort woondedeze vertelde ons, dat
j er een groot kamp oiclit bij de plaats van Prinsloo
stond en (1e Engebclien bezig waren, in do bergen
naar Bueren te zoeken. Hij zelf had een nauwe
ontkoiniug gehad plotseling werd hij gestormd door
I drio soldaten, waarvan hij er twee neerschoot; hij
had echter geen patroon meer in zijn geweer om
den derde evenzoo te schieten en hij dacht er reeds
om koud te wezen, toeu de soldaat, in plaats van
I hem te schieten, het geweer wegwerpt «11 den Hoer
aangrijpt; bij de hierdoor ontstane worsteling gelukt
bet den Boer, den soldaat op den rug te werpen en
met een zakmes wil hij 1111 den Eiigelselinian den
lials afsnijden. Deze, dit ziende, tracht, door zijn
hoofd voorover te buigen, dit plan te verijdelen,
waardoor het mes hem naaBt het oog in het hoofd
er trokken.
111 geen ge-
1 le worden
drong. De kracht van dun soldaat werd weldra min
der en minder en nadar de Hoer den vijand nog
een kogeledoor het hoofd had gejaagd, had hij
liet op en loopen gezet en kwam, nog geheel
ontdaan, toevallig bij ons uit. Of het verhaal
van den Boer absoluut waar was, weet ik na
tuurlijk niet wel was hij nog geheel bevlekt niet
bloed en toonde hij ons de aan liet mes klevende
haren van den roodharigeu Eugelsclimuii, terwijl hjj
ook de geheele wapenrusting vau den soldaat had
meegebracht.
Nadat menscli en dier uitgerust waren, werd weder
opgezadeld en trokken we verder langs Kléin-Dwars*
rivier. Het was ion woeste wereld, waar zelfs geen
kaffer woonde en uien dikwijls twijfelde, een pad
te zullen vinden. Bij een kloot' gekomen, die dwars
j afsloeg, zagen we aan het einde van du kloof een
1 open pluk, waar zich metischen en beesten bevonden.
we besloten daarheen te gaan, niet uitzondering van
luitenant Coetsee, die nut twee artilleristen naar
Vijgeiihoek wilde gaan ter verkenning. Waren de
j Engelschen ook dafir, dan zou hij dadelijk terug-
I komen; kwam hij niet terug, dan zouden wij na
l twee dagen 6ok naar Vijgen hoek treicken. A1111 het
einde van de dwarsklool gekomen, bleek het oom-
mandant Scltocmau niet een tVn;»! burgers en een
I 400 tal beesten te zijn. waarvan hel grootste gedeelto
j aan liet Gouvefiiement behoorde eu die hij voor-
1 loopig in veiligheid luid geluncht. Do commandant
was zeer blij, ziju klompje meiischen met 14tal le
1 zien vermeerderen, w.uu Iu» wol de kaffers, by wier
I kraal we gelagerd waren, ziel. lot nog toe vriend-
I schappelijk gezind hadden getoond, kon men heil
j toch niet vertrouwen. Twee der burgers, die op ver-
kenning waren uitgeweest, kwamen in den avond
I teiug en rapporteerden, dat de wagens, die in de
in brand stonden; ook
haddei
Den
giof
mlgci
1 duur Etu
1 oelm
d'kwi
kall'i
4d te viitknc
ndirs dan
met
iappels)
11 dag
de ariiki
j geval met .1
i laatste is 0111
j ko< kt worde
I eu worden doo
scbouwd.
Zij 11
ris ecu lekkernij bc-
(U'or* vtrfiffd.)