ingezonden.
industrie- en Huishoudschool" de Konink-
lyke goedkeuring erlangden het vroeger in
dit blad opgenomen request van 1085 vrou
wen houdende verzoek de stichting der schooi
te bevorderen en een tegen-adres van 79
personen meest behoorend tot den handel-
üryvenden middelstand.
In dit laatste adres wordt o.a. opgemerkt,
dat de belastingen hier reeds vrij boog zyn
opgevoerd en dit jaa- nog een Straatbelas
ting werd ingevoerd, terwijl zij, om staande
te kunnen blijven, eerder vermindering van
belastingdruk noodig hebben. Door zijn
grootsteedsche levenswyze beeft Amers
foort een roep van welvaart gekregen, doch
het telt maar weinig gegoede ingezetenen
en dezen zullen nog minder zich hier ves
tigen als de belastingen weer worden ver
hoogd. Adressanten meenen dat dit zal ge
schieden als de Raad ingaat op het verzoek
van de Industrieschool om subsidie te ver-
leenen en zij verzoeken daarom, subsidie te
weigeren en óok niet in te gaan op het
voorstel tot uitbreiding van het vaste lee-
raarspersoneel aan de Hoogere Burgerschool,
doch te dezen opzichte den Raad des Mi
nisters te volgen en een afwachtende hou
ding te blijven aannemen.
Het eerste punt der Agenda was het voor
stel tot verlaging van den gas-prijs met 1/3
cent.
De heer Plomp constateerde dat in de
atdeeliugen geen bepaalde meeninf; is ge
formuleerd over het al dan niet doelmatige
dat de winst uit de Gasfabriek wordt aan
gewend voor algemeene doeleinden. Spr.
wil opmerken, dat de Gemeente het kapi
taal gaf voor den bouw en de inrichting der
fabriek en ook het risico zal dragen en is
de meening toegedaan, dat uit dien hoofde
de Gemeente ook de winst mag besteden
voor zaken van algemeen nut, als bestratin
gen, enz. eu dat men goed zou doen, de
winst der iabriek voorshands als een deel
der algemeene inkomsten te beschouwen.
Verder herinnert spr. dat verleden jaar
nieuwe belastingen zyn geschapen, terwijl
B. en W. in hun eerste prte-advies op het
verzoek der Industrieschool deden uitkomen,
dat voor 1904 de Ontvangsten f5000 hooger
kunnen geraamd, doch de Uitgaven op
f 15 745 moeten geraamd, zoodat op den ge
wonen dienst reeds een tekort zal zijn van
f 10 000, zonder dat rekening wordt gehou
den met de verhoogde kosten van onderhoud
van straten en straatverlichting, met de ver
betering der Reiniging of de verhooging van
de tractementen der leeraren.
Zeer gemakkelijk zou het zijn, het percen
tage der Inkomstenbelasting te verboogen,
doch dit is geenszins onsehaddyk en moet
dus worden afgewezen, lntusschen komt het
spr. voor, dat niet moet worden overgegaan
tot verlaging van den gasprijs, zelfs al vraagt
do winkelstand er om, die toch eerst in 'le
vierde plaats in aanmerking komt. Wel hebben
allo Gemeenlenaren gelyke rechten, doch niet
gelijke belangen en zeer zeker is het in
't belang van den winkelstand, dat de be
lasting niet wordt verhoogd en kan en zal
de winkelier, om dit te voorkomen, gaarne
een kleinigheid meer aan gaslicht betalen.
De heer Gerritsen zeide, dat inde
afdeelingsvergaderingen het door den heer
Plomp aangevoerde ook zijn gedaebtengang
was. Nu echter aan het voorstel van B. en
W. ruchtbaarheid is gegeven, moet de Raad
het wel aannemen, anders zullen allerlei
moeilijkheden met de grootste (het Rijk en
de 11 IJ. S. M.) en de grootere (enkele par
ticulieren) verbruikers volgen. Men vraagt,,
als men zich hier wil vestigen niet wat het
gas kost, maar wel hoe hoog de belasting is.
Voor 't overige is spr. geïnformeerd, dat de
winst der Gasfabriek met veel luger zal
worden.
De heer K 1 e b e r was het niet eens met
den heer Plomp. De billijkheid vordert, dat
men niet den eenen stand laat betalen voor
de overigen. De winkelier moet het juist
van hen hebben, die zich hier komen vesti
gen. Juist de winkelier leeft op zeer zware
lasten hij moet een duur huis op goeden
stand hebben en wordt maar Vl te veel
lastig gevallen met bedellysten die hem
onder zekere pressie worden aangeboden.
Spr. meent dat de fabriek geen voordeel
mug behalen en zou den gasprijs zelfs gaarne
van 8 tot 7 cent zien teruggebracht en komt
wellicht volgend jaar met. een voorstel daar
over.
De heer Plomp deed uitkomen, dat hy
volstrekt niet wensebte dat de winkelstand
het zwaarst heiast werd, doch dat hy zeide,
dat de winkelier andere belangen heeft, zijn
waren op 't voordeeligst moet doen uitko
men enz.
De heer K I e b e r achtte het volstrekt niet
uöodig, dat de Inkomstenbelasting zou ver
hoogd worden. Men kan de uitgaven ver
minderen, óok door niet allerlei zaken te
steunen en meer do tering naar de nering
te zetten.
De heer Gerritsen achtte deze woonden
niets dan een kies-marioeuvre. De heer Kleber
weet heel goed, dat verleden jaar de finan-
cieele toestand der Gemeente de zelfde was
als nu en toen heeft hij zelf er toe mede
gewerkt, subsidièn te verleenen. De heer
Kleber schuift den winkelstand zoo vooruit,
doch kan heel goed weten, dat deze eerst op
de vierde plaats als gasverbruiker in aan
merking komt. We betalen allen en geens
zins uitsluitend of in hoofdzaak de winkeliers.
Kr wordt geschèrmd met hooger Inkomsten
belasting, doch spr. meent goed ingelicht te
zijn en 't van deze plaats te mogen zeggen,
dat B. en W. het met hem eens zijn, dat
althans in 19J4 het percentage niet zal worden
verhoogd.
In alle nieuwgebouwde huizen vindt men
gasleidingde fabriek moet worden uitge
breid en daarvoor is f30000 noodig. De
Wethouder van Publieke werken wilde die
kosten bestüjden uit de winst, doch is daar
van gelukkig teruggekomen.
De heer Kleber moest even opkoken
voor een persoonlijk feit en zeide, dat de
heer Gerritsen sterker is in het insinueeren
dan wellicht in bewijzen. Spr. wilde daarom
den heer Gerritsen verwijzen naar het af-
deelingsverslag over de Begrooting 1903.
De heer Van Kalken zeide, dat het
door den heer Plomp aangevoerde ook in
de afdeelingen breedvoerig is besproken. Ook
spr. is het niet eens, dat de Gemeente geen
lieht-concurrent kan krijgen en juist uit
voorzichtigheid was men daarom niet zoozeer
vóór een verlaging, die den gebruikers toch
slechts zeer weinig voordeel biedt. Doch toen
de zaak ruchtbaar werd, hebben Rijk en
spoor aanstonds opmerkingen gemaakt. We
kunnen u niet meer terug en bovendien
is volstrekt niet bewezen, dat door den lage-
ren prijs een nadeelig saldo zal komen. Spr.
verwacht integendeel meer aansluitingen en
zal dan ook vooi*st«mmen.
De heer Van Esveld verklaarde, in de
afdeeiingsvergadering tegen de verlaging le
hebben gestemd vooral omdat de gebruikers
zelfs over een geheel jaar bijna niets mer
ken van een besparing. Ook lag er iets imo-
reels in het voorstel, iets van deze overwe
ging »als we 'l gas goedkoop maken, dan
zullen ze het meer gebruiken". B. en W.
deden het voorstel geheel uit eigen bewe
ging, zonder eenigen drang van de zijde der
grootste afnemers. Na het gehoorde zal spr.
echter voorstemmen, a! hoopt hij, dat men
in de toekomst niet meer zoo spoedig met
een voorstel tot afslag kom.
De heer Gerritsen verklaarde het eens
te zijn met den heer Van Kalken, doch niet
de meening des heeren Van Esveld te dee-
len, dat in het voorstel iets imoreels lag.
Amersfoort stond op het hoogste punt wat
den gasprijs betreft en uit dit motief deden
B. en W. hun voorstel.
Het voorstel werd nu aangenomen met 13
tegen 2 stemmen (de heeren Van Eek en
Plomp).
Uit vorenstaande opgave, ontleend aan het
officieel verslag der gasfabriek, blijkt dat Rijk
en particulieren aan licht-, kook- en muntgus
929 000 M.3 verbruiktenalleen hieruit derft
de fabriek dus f4045.
Van 2.25 tol 4 uur duurden de debatten
ove~ de Industrie-school.
De heer Gerritsen diende een amen
dement in, strekkende om onder hypothecair
verband f39000 te leenen voor den bouw.
Dit toelichtend, moet spr. eerst een woord
van protest doen hooren tegen den lalten
pantoffelheld die zich, in een ongeteekend en
van onware voorstellingen wemelend strooi
biljet, niet ontzien heeft de 1085 vrouwen
welke verzochten de tot stand koming der
school te heipen bevorderen, te brandmerken
als minderwaardigeenontoerekenbare wezens.
Spr. meende deze woorden van protest te
moeten doen hooren waar adressanten zich-
zelven niet kunnen verdedigen.
Spr. dankte vervolgens B. en W. voor
hun nader voorstel.
Hetgeen voorgesteld werd, is niets byzon-
dersiu andere Gemeenten heeft men reeds
jaren lang een dergelijke school en deze zal
wel iets kosten, maar zeker ook groote voor-
deelen brengen voor de bevolking, die nog zal
toenemen. Het onderwijs te Amersfoort zij
en blijve goeddat is de eenige weg om de
stad vooruit te krijgenen als nu ook de
meisjes hier een volledige opleiding kunnen
fjenieten, dan zal dat menseben naar hier
okken. De school is bovendien geheel naar
de geest der Regeeringde voorstanders er
van bevinden zich in goed gezelschap. Als
de Raad het voorstel niet aanneemt, dan
is de kans verkeken, want als de Regeering
het technisch onderwys ter hand neemt, kan
zij nagenoeg geen subsidie meer geven. Oók
bedenke men, dat door de voorwaarde dat
het kookonderwys voor de Herhalingsschool
in en door de Industrieschool wordt gegeven,
het gevraagd subsidie volgens het Bestuur
tot_ f2000, volgens het B. en W. zelis tot
f1500 wordt verminderd. De zelfde argu
menten, die nu worden te berde gebracht,
zijn aangevoerd tegen de Ambachtsschool.
En hoe hebbeu de tegenstanders ongolyk
gehad. Dat is toch zonneklaar gebleken.
Men zette de school ineens flink op, anders
komt er juist als by de Ambachtsschool
over een paar jaar weer stagnatie in het
onderwijs door de verbouwing, vervalt men
in onnoodige groote kosten en krijgt men
geen Rijks-subsidie.
Men heeft opmerkingen gemaakt over de
Begrcoling. Spr. herinnert nog eens, dat
deze is gemaakt door den Inspecteur en
Directrices van andere scholen.
Er is bier groote behoefte aan zulk een
school; alleen in nOns Huis" volgen 60A80
meisjes de knip- en verstelcursussen. En 't is
een school voor alle standengeen bevoor
rechting heeft plaats. En voor den middel
stand kan ze ten zegen worden, want veel
beter is 't dat de meisjes uit den middel
stand degelijk vak-onderwijs genieten, dan
het aantal der '2000 leegloopende meisjes met
een onderwijs-acte nóg te gaan vergrooten.
En indien de allergrootste pessimist eens
gelijk kreeg en de school die overal
bloeit te Amersfoort eens mislukte, dan
nog zou de Gemeente geen schade lijden als
ze f39000 had geleend, die ze veel goed-
kooper kan krijgen dan de vereeniging en
waarvoor ze ruim onderpand heeft.
Dat de belasting zou worden verhoogd
als het subsidie van f2500 wordt toegestaan,
is beslist onwaar; op een Begrooting van
5 ton heeft dat bedrag geen invloed.
Er zijn onderhandelingen gaande over een
uitbreiding van garnizoendaarvoor wil de
Gemeente wèl uitgaven doen en spr. vindt
dit ook hoogst lolfelijk, maar toch zal deze
school nog meer rente afwerpen dan die
garnizoensvermeerdering. De jongens uit
alle standen kunnen bier alles leerenvoor
de meisjes is er niets. Slechts de zeer be
voorrechte kunnen vak-onderwijs genieten
op de school te Utrecht.
Een kleine school is onbestaanbaar; de
uitgaven daarvoor zijn naar rato veel hooger,
men heeft een half resultaat en krijgt geen
Rijks-subsidie. Groningen heeft nog in de
vorige week voor eigen rekening een der
gelijke school gesticht.
De heer Van Esveld deed uitkomen,
dat hier voor meisjes hoegenaamd niets ge
daan wordt nadat zij de Lagere school heb
ben doorloopen, terwyl de jongens alles
kunnen leeren. Naai- en brei-onderricht zijn
door den Minister aangevuld met kook-on-
derwijs, hetgeen leidt tot zeer kostbaar ge
modder voegt men dit alles samen, brengt
men ze bijeen, dan verkrygt men betere re
sultaten veel billijker.
Dal de school sympathie heeft, blijkt uit
het adres der bijna 2000 vrouwen.
En nu komt men met bergen van bezwa
ren, de zelfde die golden voor de Ambachts
school, de zelfde die in 1870 klonken voor
de Hoogere Burgerschool. Ook toen vroeg
men zal die school wel bevolkt worden?
En nu zijn er meer meisjes (78) dan 'taan
tal leerlingen waarvoor de school gebouwd
is (70).
Men maakt groot bezwaar om het geld
voor den bouw te leenen, maar wil men dan
niet begrijpen, dat de vereeniging heel duur
terecht moet komen als zij zelve 't geld leent
en al aanstonds onder zeer bezwarende om
standigheden zal beginnen. De Gemeente
krijgt het geld veel goedkooper en heeft
geen risico, terwijl zij evenals de school ge
diend wordt door zóo te bandelen. Zelfs in
't haast ondenkbare geval dat de school hier
eens mocht mislukken, dan is al veel van 't
kapitaal afgelost en heeft de Gemeente ruim
onderpand.
En dat B. en W. gevoelen, dat de Gemeente
al zeer byzonder interesse heeft bij de school,
waar deze ten bate van de halve bevolking
komt, blykt uit de voorwaarden welke zij
aan het subsidie verbonden; voor het luttel
bedrag van f1500 maakten zy zich reeds
meester van den gang van zaken aan de
school, iets wat spr. overigens volkomen
goedkeurt. De Gemeente krygt een koopje
aan de schooi.
Zooeven heeft de Raad zonder noemens
waardig verzet den gasprys verlaagd, ten
gevolge waarvan de Gemeentekas wel drie
maal zooveel minder ontvangt als dit subsidie
is en spr. hoopt dan ook, dat de meerderheid
van den Raad het hooge belang dat deze
school voor de Gemeente heeft, zal inzien en
zal meewerken om haar tot stand te brengen.
Spr. zal stemmen vóór het voorstel van B.
en W. en voor het amendement-Gerritsen.
Mr. Prikken zeide het eerste prae-ad-
vies van B. en W. eenigszins huiverachtig
te hebben nagegaan. Als mede-oprichter
der Ambachtsschool heeft vak-onderwijs spr.
volle sympatie en ook voor meisjes acht hij
dit een besliste behoefte. Hij deelt geens
zins de pessimiste beschouwingen over de
levensvatbaarheid der school en kan zich
niet voorstellen dat de inwoners van Amers
foort intellectueel zóo zouden achterstaan
en vroeg zich alléén af mag de Gemeente
zich deze uitgave veroorlooven en hij kwam
tot de overtuiging dat dit zeer wel mocht,
waarom hij vryheid vond, zoowel hei voor
stel van B. en W. als het amendement-Ger
ritsen te steunen. Voor wanbetaling der
annuïteit bestaat volstrekt geen vrees en
indien eens, na vele jaren, de vereeniging
haar verplichtingen niet nakwam, zou ze
toch al zeer veel hebben afgelost en zouden
de vaste bezittingen ruime overwaarde
hebben.
Do heer Plomp constateerde, dat alle
spr. het nut der school hebben betoogd en
wil daaraan niets afdoen, doch de vraag is:
welko is de plicht der Gemeente en is de
inwilliging van het verzoek geoorloofd. En
waar B. en W. nu reeds verklaarden f 10 000
op de volgende Begrooting te kort le komen,
daar begrijpt spr. niet hoe B. en W. zljn K6.
raakt tot hun nader advies. Zal het jaarlijksch
subsidie wel blijven op f2500? Spr. vreest,
dat men een herhaling zal krijgen van het
geen gebeurde met de Ambachtsschool. In
de geldelijke omstandigheden der Gemeente
vindt spr. een ernstig bezwaar, op bet voor
stel in te L'aan en meent hij geen vrijheid te
hebben, vóór te stemmen.
Art J o r i s s e n vond reeds zóo veel nood
zakelijke dingen uitgesteld (Reiniging, be
strating, onderwys) omdat er geen geld ge
noeg is en meent dat onder die omstandig
heden hij er niet toe mag meewerken, gelden
te voteeren voor een zeer zeker nuttige maar
toch niet zóo dringend noodige nieuwe in
stelling, en zal dus tegen het voorstel van
B. en W. stemmen.
De heer Croockewit hoorde tot zijn
groot genoegen, dat alle tegenstanders de
oprichung der school toejuichten, doch die
wilden verschuiven, hetgeen helaas niet kan
wegens de plannen der Regeering omtrent
de technische scholen. Spr. zal vóorstemmen.
De heer Kleber vond het onverantwoor
delijk, dat in de huidige hnancieele omstan
digheden deze voorstellen worden gedaan.
B. en W. hebbeu de cijfers steeds verkleind
en op een andere plaats die niet vertrouwd;
om een voorbeeld te noemen, worden de
salarissen der onderwijzeressen uitgetrokken
op f250, wat toch veel te weinig is. Nu
wordt wel gezegd, dat de Inspecteur de Be
grooting goedkeurde, doch die keurde de
Begrooting der Ambachtsschool óok wel goed
en we weten hoe 't daarmee gegaan is. En
dan de cijfers. De Gemeente maakte een
plan om op kleine schaal te beginnen in de
Koestraatvoor de volledige inrichting wordt
f700 geraamd, en voor de kleine inrichting
f1000. Hoe rijmt zich dat te saam?
De heer Gerritsen beriep zich op een adres
van bijna 2000 vrouwen; heel Amersfoort
weel hoe 't met dat adres gegaan is en dat
veel vrouwen, wier naam er onder staat, 't
niet eens hebben gezien. Zelfs twee gebroe
ders staan er opspr. weet niet of dezen óok
shuismoeders oi zelfstandige vrouwen" zijn.
Men is gepersuadeerd (Teekenen van ont
kenning). 't Is tóch zoo. Met verwondering
heeft spr. opgemerkt den draai die B. en W.
tusschen hun eerste en hun tweede advies
hebben genomen. Hun eerste (atwyzend)
advies is in de afdeelingen met groote meer
derheid aangenomenhoe konden ze nu ko
men met een tweede, in toestemmenden zin?
De Voorzitter antwoordt, dat spr. dit
heeft kunnen lezen, in het antwoord van B.
en W. op de afdeelingsverslagen (gevolg van
conferentiën enz. met den Inspecteur, enz.
zio vorig nummer).
De heer Van Esveld merkte op, dat
de heer Plomp beweerde, dat het subsidie
later wel weer zou dienen verhoogd. Welnu,
indien, volkomen in strijd met de pertinente
verklaringen van het Bestuur, het eens zoo
ware dan zou de heer Plomp altijd nog
kunnen tegenstemmen.
De heer Jorissen wil urgenter zaken laten
voorgaan. Moet er dan iets noodzakelijks
worden uitgesteld om dit subsidietje van
f1500? Of meent de heer Jorissen werke
lijk, dat hij voor dit luttel bedrag de Ge
meente-reiniging kan reorganiseeren
De heer kleber noemde het voorstel on
verantwoordelijk. Dat is een groot woord.
En hij noemde den financieelen toestand
der Gemeente zóo précair. Dat is een nóg
grooter woord. Is die dan zoo erg? Wy
betalen al onze schulden. Het percentage
is niet hooger dan elders. Wil men een
potje maken Spr. wyst op Wageningen,
dat vooruit vliegt, en Rhenen dat niets
waagde en verkwynt. Een dergelijke uit
drukking, nog wel tegen boter in, acht spr.
in den mond van een Raadslid hoogst na
deelig; dit eerst isonverantwoordelyk, want
zij brengt de stad in discrediet.
De heer Kleber twijfelt aan de juistheid
der cijfers en dat komt omdat hy niets weet,
niets weten wil; want ook hy had uit de
stukken kunnen zien, dat B. en W. voor
inrichting der Koestraat f 1000 stelden, hoewel
het Bestuur der vereeniging volhield, dat
f700 voldoende is.
De heer Kleber zegt, dat men geen enkele
onderwijzeres kan krijgen voor f250, maar
wil hij dan met alle geweld niet weten, dat
al deze onderwyzeressen overal intern zyn?
Hoe goed Amersfoort zyn onderwyzeressen
ook betaalt, toch staan deze interne onder
wyzeressen die f250 kleedgeld klagen en
woning en verpleging enz. vry er oneindig
beter voor dan hun collega's aan de Lagere
scholen. Zy zullen zich dan ook bij de vleet
aanbieden.
^_BMi_iii(ZiejrerrolgJ^he^(jvoeg8elV
Het opnemen vim Ingexondeu stukken brengt
niet altijd mede, dat de Eedactie onvoorwaardelijk
instemt met hun inhoud.
Kopij van geplaatste of ongeplaatste stukken wordt
nimmer teruggegeven
Eene beteekenisvolle rectiflcatlo.
Geachte Redactie I
Mag ik U beleefd verzoeken, my in de gelegenhoid
te willen stellen do aandacht te vestigen op oon
drukfout in Uw verslag van de jongste Raadszitting!
Er Btoat ul.:
