Dinsdag 29 Maart 1904. PHOENIX B U O U W E K IJ, EXPORT naar OOST- en WEST-INDIË. No. 5481. 53e Jaargang. Stadsnieuws. Feuilleton. AMERSFOORT. FIRMA A- H VAN CLEEFF te AMERSFOORT. Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden f\. franco per post ƒ1.15. Advertentiën 46 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Legale-, officieële- en onteigeningsadvcrtentiën per regel 15 cent. Reclames 15 regels 1.25; elke regel meer f 0.25. Groote letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent. Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht. KORTEGRACHT9 Telephoon 19. KENNISGEVING. De BURGEMEESTER van AMERSFOORT, brengt ter kennis van de ingezetenen dezer Ge meente, dat de door den Directeur van 's Rijks di recte belastingen enz. te Amsterdam executour ver klaarde kohieren Nos. 2 en 3 van de PERSONEELE BELASTING over het dienstjaar 15)04 aan den Ontvanger van 's Rijks_ directe belastingen alhier zijn ter hand gesteld, aan wien ieder verplicht is, zijnen aanslag op den bij de wet bepaalden voet te voldoen. Gedaan en op de daarvoor gebruikelijke plaatsen aangeplakt te Amersfoort, den 29. Maart 1904. De Burgemeester voornoemd, WUIJTIERS. De gewone audiënties van de Ministers van Justitie, van Oorlog en van Koloniën zullen deze week niet plaat» hebben. De Minister van Financiën maakt in de ïStaats-Courant" bekend, dat door tusschen- komst van den Inspecteur der directe belas tingen enz. te Amersfoort van een onbekende is ontvangen een som van f 10, welke in 's Rijks schatkist is gestort. Het jaarlijksehe bezoek van het Hof aan Amsteram zal dit jaar in het laatst van April of in het begin van Mei plaats hebben. Verschenen is een nieuwe editie van den »Rijksgids voor den interlocalen eu interna tionalen telefoondienst". Deze gids, die voortaan in Juni en Decem ber verschijnt, is verkrygbaar aan het Post en Telegraafkantoor, loket telephoondienst. Er wordt o. a. meegedeeld, dat het ge meentelijk telephoonnet van Roozendaal en Nispen sedert 1 Maart j.l. is uitgesloten van het interlocaal en internationaal verkeer, zoodat alléén gesprekken kunnen worden ge voerd met de rechtstreeks aan het Rijks- telephoonbnreel aldaar aangeslotenen. Of de expéditeurs zulks zijn, wordt echter niet vermeld. In de jongste Raadsvergadering van Goes, Donderdagavond gehouden is o.u. ingekomen een verzoek van jhr. y. M. van Reigersberg Versluijs benoemd tot Hoofd-commies der Gemeente-Secretarie van Amersfoort, om ee.- vol ontslag als Secretaris «lier Gemeente met ingang van 15 April e. k. Aan het slot van het verzoek betuigt ZEd. zijn hartelijken dank voor bet geschonken vertrouwen en steeds ondervonden vriend schap. De Voorzitter zegt ongeveer het volgende U zult voorzeker mat leedwezen dit ontslag verleend hebben en zeer noode_ onzen algemeen geachten Secretaris van ons zien gaan. Voor U, heeren Raadsleden, was de heer Van Reigersberg Versluijs steeds bereid om U op de meest welwillende wijze van dienst te zijn, wan neer U dit verlangde; ik acht mij TJwaller tolk te zijn, wanneer ik hem daarvoor dank betuig. Toen ik de eer had, op jeudigen leeftijd aan het hoofd dezer Gemeente gesteld te worden, vond ik in U, mijnheer Van Reigersberg Versluijs, een Secretaris, wiens edel en onpartijdig karakter, in weerwil van onze uiteenloopende politieke richting, samenwerking op de meeste vriendschap pelijke en hoogst aangename wijze mogelijlc maakte. Het is mij een behoefte, U daarvoor openlijk mijn warmen dank en hulde te brengen. Ook namens het D. B., waarin de verhouding niet minder was dan tusschen ons, worde U de dank gebracht voor Uw aangename samenwerking en do actieve wijze, waarop U bijna 10 jaren Uw ambt alhier vervuld hebt. Voor hetgeen U in verschillende betrekkingen belungeloos voor onze Gemeente gedaan hebt, worde ook van deze plaats U hulde gebracht. En daar U thans wegens fam.-omstandighedenUw werkkracht aan het belang der Gemeente Amers foort gaat wijden, wcnschen wij U geluk met het verkrijgen Uwer begeerte. Moge God geven, dat het U en de Uwen op Uwen verderen levensweg welga en wees ver zekerd dat Uw naam door ons en in de Gemeente GoeB steedB met lof en dankbaarheid genoemd zal worden. (Applaus.) De Secretaris zegt daarna ongeveer het volgende Gaarne maak ik gebruik van de mij gegeven gelegenheid om een enkel woord te spreken. Zeer gevoelig, mijnbeer de Voorzitter, ben ik voor de waardeerende woorden, tot mij gesproken en voor de instemming van U, mijne heeren leden van den Raad. Met zeer gemengde gevoelens verlaat ik dpze Gemeente, waar ik biina tien jaren inetveel ge noegen en opgewektheid ben werkzaam geweest dat is voorzeker te danken aan de aangename samenwerking en de vriendschap, die ik steeds van U heb mogen ondervinden, hoeveel veran dering er ook in Uw vergadering kwam gedu rende mijn verblijf alhier. Hartelijk betuig ik U daarvoor mijn dank U, mijnheer de Voorzitter, voorden aangenamen omeang die steeds door mij zeer werd gewaar deerd. Ik stel het op hoogen prijs dat de heer Ra- mondt hedenavond is gekomen, waardoor ik in de gelegenheid ben, den heer Ramoudt,met wien ik al die jaren zoo aangenaam heb samengewerkt, met den heer De Witt Hamer, persoonlijk mijn dank te brengen. Ik wil echter niet nalaten ook de vorige Bur gemeesters de heeren De Wit Hamer en Wesse- link en de Wethouders Lenshoek en De Jonge hulde te brengen voor den steun en de vriend schap, die ik ook van ben heb genoten. Dank, ook aan u, mijne mede-ambtenaren, met wie ik korter of langer tijd heb mogen sa menwerken en die mij het waarnemen mijner betrekking gemakkelijk hebben gemaakt. Weest overtuigd, dat het verblijf te Goes ste»ds bij mij in aangename herinnering zal blijven en dat ik steeds met groote belangstelling de lotge vallen van Goes zal blijven volgen. Mag ik mij in uw aller vriendschap blijven aanbevelen (Applaus). De uitslag van de overgangs-examens der Burger- Avondschool, van 21 tot 23 Behouden, is de volgende Bevorderd werden van de eerste naar de tweede klasse de volgende leerlingen der afdeeling Am bachtsschool W. van de Brug, P. W. Beyer, L. Bek- ker, H. van den Bor, W. Deys, J. van Dvkbuisen, N. J. Hardeman, A. H. Kruyff, K. J. van Kamp, C. Kroes, J. Mets, Th. Otto, R. Schouten, H. W. van Tol, G. Timmerman, C. A. Snijders, J. Vos, L. Vier dag, W. L. de Wit en J. vaD de Weyer: niet-be vorderd 8. Van de andere afdeelingen der eerste klasse werden naar de tweede bevorderd Uit kl. l«, J. de Breo, A. W. van der Heyden, C. Hullu, H. A. Jekel, H. Lensing, W. J. Lokhorst, H. van Nes, J. van Polen, A. J. Pechtol, H. van Veen en P. Stan 1uit kl. 16. W. Alings, H. van Beck, H. G. Broeklitiijsen, G. Bliokeuiiaal, .1. B. üykhuizeo, G. van Emp'.'len, IC. L. de Jager. G. van Kallereen, A. van Nieuwkerk, W. Pijpers, II. Ruitenbeek, W. Reeders, C. G. V-lthuysen, J. Vrcdeling, A. J. van Wij laud en C. Biommesleyiiuit kl. lc. H. R. van Beek. J. C. van Es J. C. do Froe. 1'. J. Lindent) an, H. M. Morren, J. Meerbeek, G. van Plateringeo, W. A. C. Sionpendaal, A. Voorn en J. A. van Valken- hoef; niet-bevorderd 6 uil 16 en 2 uit lc. Van de tweede raar de derde klasse werden be vorderd de volgende leerlingen der afdeeling Am bachtsschoolE. N. Arlar, J. C. de Bruin, C. B. Rrits, L. Binsbergen, J. Caarls, J. B. Cornelisae, E. van Druten, H. E. Eukelaar, Th. de Folter, D. Gramsma, M. Hemminga. H. Hendriks, P. Hamwjjk, K. J. J. Kitljee, .1. D. Michels, C. A. (Juint, J. v. d. Kuyd*n, F. Ruitenberg, J. Renen, S. Eibbesme, P. Vredéling, G. Velthuyieo, J. J. Vahstal en C. J. Voortman niet-bevorderd 2. Als gevolg van 'l met vrucht doorloopen Tanden 3-jarigen cursus der Burger-Avondschool werden hetuigschriften uitgereikt aan de leerlingen H. van Achterbergh, E. van Bekkum, W. J. J. Cornelisse, ran Doorn, H. van Gastel, J. B. van der Hoeven. H. van der Hoep, D. P. van den Hooff, D. Huisken, R. Hop, A. Jens, W. Kerkhof, C. Kuit. J. J. Kaspers, J. A. j. Loryu, J. F. van Manen, P. G. ven Nieuw- kerk. L. S. Reeders, H. Riphagen, C. Schreuder. M. van VoskuyleD, H. Veltlmyzen, D. van der Vennen, E. Velthuyaen, E. van 't Wel. Aan 1 leerling der derde klasse koD bet getuig schrift niet worden uitgereikt. De door het schoolfonds der Loge „Jacob van Cam- pen" beschikbaar gestelde prijzen werden toegekend I aan de volgende leerlingen van de eerste klasse der afd. Ambachtsschool aan I C. A. Snijders en W. M. de Wit, elk een 2e prjje. Van de andere afdeelingen der eerste klasse aan i P. J. Landman en A. J. vau Wjjland een le prijs; aan H. C, Broekhuysen, J. C. van Es, J. van Polen en 1'. Staal, elk een 2e prijs, j Van de tweede klasse der afd. Auibachtssschool aan H. E. Enkelaar een le prijs, aau J. Cmrls, J. B. j Cornelisse, J. J. Vahstal eu C. J. Voortman elkeen I 2e priji. I Van de derde klasse der afd. Ambachtsschool aan H. van Achterbergh eu W. J. Cornelisse elk een le, en aan W, van Doorn en C. Kuit elk een 2e prijs. Aan de Ambachtschool zijn na gehouden over- I gatiga-exaraen bevorderd Van de eerste naai In de gister gehouden buitengewone ver gadering der Provinciale Staten van Utrecht is benoemd tot hoofd-ingenieur van den Provincialen Waterstaat jhr. H. E. Ram, civiel-ingenieur te Utrecht. De heer J. W. C. Ort, reserve-luitenant bij het 5e regiment infanterip, legde aan de Rijks-universiteit te Utrecht met gunstig gevolg af het doctoraal examen theologie. Joan van Oldenbarneveld in de lijst van zijn tijd. DOOR 8.) A. M. KOLLEWIJN Nz. Had de onverschilligheid van Hendrik IV en Jakobus I Oldenbarneveld gedwongen in plaats van vrede het Twaalfjarig Bestand te sluiten, ze bielden nu niet op als 't ware dageliks onze ge zanten voor te houden, dat wij aan hen de grootste verplichtingen hadden en hen wel heel dankbaar mochten zijn. De Franse koning er kende ons wel als vrij, maar niet als soevarein, dus als in een toestand tusBen horigheid en soevereiniteiten- Jakobus I beschouwde de Verenigde Provincieën als een hem toebehorend gewest, omdat hij garnizoenen had in de pand steden hij liet door zijn gezant aan de sultan voorhouden, dat onze gezanten te Constr.ntinopel niet erkend moesten worden. Toch slaagde Olden barneveld erin dit te voorkomen, en bovendien zijn schoonzoon Van der Myle als gezant te doen erkennen in de zo aristokratiese republiek Venetië, die op 'tpunt 9tond met Spanje in oorlog te geraken. Werd ons landje kort na 't sluiten van het Bestand nog niet algemeen als een onaf hankelike staat erkend, eer het ten einde liep was dat wel het geval en moesten de grote mogendheden rekening met ons houden. Dat was in hoofdzaak het werk van Oldenbarneveld. Minder gelukkig was hij in 't binnenland door het uitbreken van de onzalige kerkelike twisten. Toen het Bestand werd gesloten beleed zeker de helft van de bevolking openlik of heimelik de Rooms-Katholieke kerkleer. De Protestanten be stonden uit betrekkelik kleine aantallen Doopsge zinden en Luthersen en voor de meerderheid uit Calvinisten of Gereformeerden. Sedert de Kerk hervorming, die een einde maakte aan de eenheid van kerk bij de bewoners van West-Europa, was dadelik de mening ontstaan, dat dan tenminste de inwoners van een zelfde staat tot de zelfde kerk moesten behoren, en dat de regering daarover te heslissen had: cuius regio, eius religio. In het begin van de opstand tegen Spanje stond bij de Calvinisten hier te lande (zooals onlangs door prof Kernkamp op nienw is aangetoond) op de voorgrond, zien vrij te maken van deRoomsehe kerk. Er waren toen onder de Gereformeerden zowel predikanten als leken, die een mildere op vatting hadden van het moeilik leerstuk van de predestinatie, de rekkeliken, terwijl anderen het aannamen in de meest strenge toepassing, de presiezen. Vóór het Bestand was het tussen die twee richtingen niet tot een openlike scheuring gekomen. De latere Remonstranten noemden zich dan ook Remonstrants-Gereformeerden. Onder Leicester, en door hem gesteund, hadden de streng Gereformeerde predikanten met hun aanhang veel moeite veroorzaakt aan Utrechtse, maar vooral aan do Hollandse regen ten, door van dezen maatregelen te eisen om niet alleen de Katholieken, maar allen die zich niet aansloten bij de strenge opvatting van do predestinatie ter zijde te stellen. En nu was het bekend, dat veel regenten zich niet in de Gere formeerde kerk hadden laten opnemen, sommigen omdat zy volhardden in de kerkelike onveiscbil- iigheid, die zo algemeen had geheerst, toen de kerkhervorming ontstond, anderen omdat zij het afkeurden dat predikanten zich zooveel met staatszaken bemoeiden. Tot dezen behoorde Olden barneveld. Zij wezen op de waarschuwingen van Prins Willem I tegen het drijven van de kerkeliken en de gevolgen die het voor Brabant en Vlaanderen had gehad, die zich weder aan Spanje hadden moeten onderwerpen. Zoals uit zijn handelingen bij de Pakificatie van Gent in 1576 blijkt, had Willem I aan Katholieken en Protestanten gelijke staatkundige rechten willen geven, en evenals hij, was Oldenbarneveld gekant tegen het onthouden van die rechten aan inge zetenen op grond van geloofsovertuiging. Onder de bescherming van Leieester hielden de Presiezen in 15M0 in Den Haag een nationale synode om de Gereformeerde kerk te regelen overeenkomstig hun strenge opvatting. Hun tegenstanders beweerden, dat. het streng vast houden aan dogmaas een nieuwe inquisietïe ten gevolge zou hebben, en vroegen of men daarom zo lang tegen Spanje gestreden had De staten van Holland waren zeer ontevreden over het vaststellen van een kerkorde, zonder hen erin te kennen, en hebben die eerst, na lang aarzelen, bij provisie goedgekeurd, behoudens hun toezicht op kerk en school, een beperking, die het gehele stelsel van de kerkorde op losse schroeven zette. Oldenbarneveld, die het belang van een kerke like regeling zeer goed inzag, bracht in 1591 een vergadering hijeen van acht predikanten, waar onder de gematigde Uyttenbognert en Arniinius, en acht leken, waarbij hij zelf behoorde- Zij stelden een kerkorde op, die de macht van de staten, ook in kerkelike zaken, zou bevestigen, maar die hij de strenge Calvinisten zoveel tegen stand vond, dat men niet tol de invoering durfde overgaan. Men hield zich daarom aan de Haagse kerkorde van 1586 met handhaving van de oppermacht van de gewestelijke staten opkerkelik gebied, zoonis uit de Unie van Utrecht volgde De handhaving van deze bepaling deed bij de strenge Calvinistiese predikanten en de onder hun invloed staande leken de ergernis tegen Oldenbarneveld sterk toenemen, en om die wat te verminderen, sloot hij zich bij de Gereformeerde kerk weer openlik aan door in 1591 deel te nemen aan het Heilig Avondmaal. Hij had het tot die tijd vermeden uit afkeer van het drijven van een groot a-ntal predikanten op staatkundig tebied. en hun zucht om allen, die niet presies eender geloofden als zij, uit te sluiten. Ver scheidene aanzienlike staatslieden volgden zijn voorbeeld, maar het bracht niets hij om ae Presiezen te verzoenen. De heerschappij van Olden barneveld en de met hem gelijkgezinde staats lieden. gesteund door de gematigde predikanten, waren een gruwel in de ogen van de strenge Calvinisten, en de voortzetting van de politiek van verdraagzaamheid die zij reeds onderWillem I hadden bes.rede i. was hun een voortdurend op wellende bion van ongerechtigheden. Deze partij won steeds meer in kracht, maar kon voorlopig nog door Oldenbarneveld iu bedwang woroen gehouden. iArt, 1:1 enz. Wat de godadiet in Holland en Zeeland «vn nukon", terwijl de anderen i .iicuiieiiiea nismcKe ome sienen ai» ai tot rust en weivaeri '.einle rouservntie van e> n ygrlick geestelick endo weertlick \syn goedt elide gercchtiekeyt doeuelvck vyndeu sullen". 'Het zou due niet iu strijd geweest zijn met de Unie, els bet .u strijd geweest zijn n.. de Katholieke leer behouden, e ingevoerd Lid. (Werdf vervolgd.)

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsche Courant | 1904 | | pagina 1