Donderdag 15
September 1904.
No. 5553.
53e Jaargang.
SLATttll PALMËtt te Londen,
FIRMA A- H- VAN CLEEFF
te AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden/"l.
Iranco per post 1.15. Advertentiën 1—6 regels 60 centelke regel meer 10 cent. Legale-,
oflicieële- en onteigeningsadvcrtentien per regel 15 cent. Reclames 1—5 regels f 1.25; elke regel
meer f 0.25. Groote letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naai- buiten worden in rekening
gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
KORTEGRACHT 9-
Telephoon 19.
Nieuwe abonné's ontvangen
de Courant tot 1 OCTOBER
GRATIS.
KENNISGEVING.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der Gs-
meeute AMERSFOORT,
Gelei op artikel 182 der Gemeentewet,
Brengen ter kennis vau de ingezetenen, dat bet
uitvoerig beredeneerd Verslag van den toestand der
Gemeente over 1908 ter Secretarie in afdruk alge
meen verkrijgbaar is tegen betaling van fl.80.
Amersfoort, 14 September 1904.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Burgemeester,
E. L. VISSER,
Weth., loco-Burgemeester.
Sobriëtas.
In de wegens het 10-jarig beBtaan van den
R. K. Volksbond „St. Joris" nog feestelijk ver
sierde zaal dier vereeniging werd Dinsdagmiddag
van 12 uur tot bij half zeven gehouden de ver
gadering van den Centralen Raad van „Sobriëtns",
den Ned. Bond van R. K. vereenigingen tot be
strijding van het drankmisbruik.
Nadat de heer W. G. Klomp, Voorzitter van
den R. K. Volksbond, een woord van welkom
had gesproken tot de zeer vele uit alle oorden
des lands opgekomenen en de heer Th. J. H.
Bianchi, als Voorzitter der plaatselijkeafdeeling
van het „Kruisverbond", dank had gezegd aaa
„Sobriëtas" dat deze vereeniging ook eens te
Amersfoort bijeenkwam, opende de Voorzitter
mr. Ch. Ruys de Beerenbrouck, uit Maastricht,
de vergadering welke, naar hij hoopte, tot eer
mocht strekken van de Christelijke mannen en
vrouwen, hier vergaderd.
Nadat de notulen waren goedgekeurd, deed de
Secretaris, de heer L. M. Hermans, uit Sittard,
verslag. Hieruit bleek o.a., dat het leger dezer
drankbestrijders in het afgeloopen jaar is ver
sterkt met tienduizend personen en dat de Bond
thans 216 afdeelingen met ruim 20000 leden
telt, terwijl ook het aantal geheel-onthouders in
alle bisdommen is toegenomen.
Volgens de laatste officieele opgave telt „So
briëtas" (Matigheid) thans 216 afdeelingen met
5712 geheelonthouders, 15515 afschaffers, 2592
halfdaagsche afschaffers (bisdom Breda) an totaal
20683 leden.
De Rekening en verantwoordig van den Pen
ningmeester had f897.01* in in Ontvangst en
f865.95 in Uitgaaf. Zij werd, staande de ver
gadering, nagezien waarna de Penningmeester,
dr. Ausseras, onder dankbetuiging werd gedé-
chargeerd.
Hulde werd gebracht aan de commissie voor
Pers en lectuur, met name aan de drie Secre-
ressen en met vreugde werd gewag gemaakt van
de verklaring, dat de Sobriëtas-almanak door
zustervereenigingen wordt verklaard er een te
zijn, die alle andere verre in den schaduw stelt.
Eenige discussie werd gevoerd over het Orgaan,
Feuilleton.
DE DIENSTBODE.
Een bruiloft, zóo geheel zonder „Rang und Klang"
en die toch zóóveel van zich deed spreken, bad
men in bet kleiue Dittmsrscho etadje uog niet bij
gewoond. 'tWas alles zoo geheel anders dan bij
andere menschen; geen „Polierabend", geen opge-
pronkte feestelijke stoet, die door de kerk wandelde,
geen bruiloftsmaal met hoogdravende toosten eu
klinkende glazen beelemaal niets van dit alles,
ofBohoon hel geld er ruimacboots voor aanwezig was.
Alleen de getuigen, die ook op het Stadhuis hun
diensten hadden bewezen, stonden links en rechts
van het bruidspaar tijdens de inzegening. De talrijke
bloedverwanten van den bruidegom, ryke burger»,
die in bun oude, zoliede, van ouder op ouder op
overgegane buizen aan de markt en den Singel
woonden, waren niet versohenen. Alleen de naaste
buren van den bruidegom hadden de vlaggen uitge
stoken. Maar een groote menschenmenigte verdrong
zich niettegenstaande dat alles in de kerk om de
trouwpartij bij te wonen, of stond buiten voor de
deur om het paar weer naar builen te zien komen
en in het rijtuig te zien stappen. De bruidegom was
een man van middelbaren leeftijd. Hij zou er in
zijn zwarte gekleede jas heel goed hebbeD uitgezien,
wanneer hy een gezonder uiterlijk had gehad, maar
zijn schouder» waren te smal, zjju gelaat was wat
bleek. De bruid, in haar eenvoudig zwart-zjjden
kleed met sluier en krans, was óok niet jong meer;
ay zou de dertig waarsohynlyk gauw hebben bereikt,
de „Kruisbanier". Tegenover de opmerking, dat
dit veertiendaagsch blad zoo weinig afdeeïings-
nieuws bevat, stelde de redacteur de vraag of
er werkelijk zooveel „nieuws" in de toegezonden
afdeelingsverslagen voorkomt als de inzenders
wel meenen, dan wel of dit nieuws zich beperkt
tot het openen en sluiten eener vergadering en
andere zeer alledaagsohe zakenslechts zelden
bevatten zij iets over de werkwijze, dat voor
zusterufdeelingen eenig nut zou kunnen hebben.
Ook moet rekening gehouden met de geldmid
delen en daarom moeten wel eens bijdragen bly-
ven liggen, die dan dra weer verouderd zijn. Spr.
verzocht den inzenders een voorbeeld te nemen
aan het tweemaandelijksch tijdschrift van den
„Volksbond" waarin de afdeelingsverslagen ge
woonlijk zijn saamgevat in ten hoogste 10 regels.
Beter is 't, in locale bladen zakelijke verslagen
te geven, gelijk dat in Twente reeds lang gebeurt.
De daden der afdeelingen worden dan tóch in rui
men kring bekend en zoo wordt dan tóch pro
paganda gemaakt voor be bedoeling van „So
briëtas". Veelal ook hebben die verslagen slechts
luttel waarde buiten de afdeeling.
Tot redacteur van de „Kruisbanier" werd alsnu
bij acclamatie herbenoemd kapelaan H. F. van
der Horst, te Montfoort.
De Commissie tot nazieD der geloofsbrieven
rapporteerde hierop dat aanwezig waren 115 af-
afdeelingen, vertegenwoordigd door 90 afgevaar
digden, uitbrengend 177 stemmen (58 Kruiaver-
bonden, 11 Maria-vereenigingen, 5 Sint Paulus-
vereeuigingen, 35 Bredasche bonden en 2 Sint
Michael-vereenigingen, enz. De Kruisverbonden
omvatten zoowel geheel-onthouders als afschaf
fers de Sint Michael-vereenigingen alleen geheel
onthouders de Siut Paulus-vereenigingen af
schaffers na het middagmaal, afschaffers en
geheel-onthoudersde Maria-vereenigingen zijn
vereenigingen van vrouwelijke leden, die min
stens beloven afschaffing van sterkedrankde
Sint Anna-vereenigingen bestaan uit ouders die
beloven hun kinderen beneden 12 jaar in geheel
onthouding groot te brengen de Jongensbonden
omvatten knapen van 10 tot 16 jaar, die geheel
onthouding beloven, enz.)
Te 1.20 kwam aan de orde het hoofdpunt der
Agendade ontwerp-Statuten.
Hun herziening was noodzakelijk door de in
den loop der tijden veranderde werkwijze. Immers
de drankbestrijding is van liever lede gecentra
liseerd, terwijl in de verschillende deelen des
lands de afdeelingen autonoom moeten zijn en
geheel vrij in de keuze der strijdmiddelen, geheel
naar de behoeften van landstreek en volksge
woonten.
Nu de Bond is geworden een nationale ver
eeniging moet worden gedecentraliseerd en is bij
deze hervormieg de Statuten-wijziging dringend
noodig omdat bet gemeenschappelijk doel door
de onderscheidene afdeelingen op te verschillende
wijzen wordt nagestreefd. Wel zal daardoor nog
niet de volledige samenwerking worden verkregen,
doch in afxienburen tijd zal men dit toch be
reiken. Al is de Bond een nationale en al blijven
de afdeelingen autonoom, toch moeteen krachtig
centraal Bestuur in groote lijnen de strijdmid
delen aangeven en daartoe dienen eerst de
Statuten herzien en in overeenstemming gebracht
met de nieuwe aera. De „federatie" zal voortaan
„bestaan uit diocesane bonden welke het bestrij
den van het alcoholisme rechtstreeks tot doel
hebben" (art. 5).
Rotterdam verzette zich zeer lang tegen de
herziening op deze vergadering van de nieuwe
Grondwet van „Sobriëtas", die naar haar meening
niet in een paar uren kon worden tot stand ge
bracht en wenschte een daarvoor expresselijk
belegde vergadering.
Met overgroote meerderheid van stemmen werd
na zeer lange discussie echter overgegaan tot
behandeling van het ontwerp der commissie, in
December benoemd in een vergadering van af
gevaardigden van diocesane en andere R. K.
drankbestrijders-vereenigingen en bestaande uit
de heeren; A. van der Kallen (Breda), L. van
der Steen ('s Hertogenbosch) en dr. Vullings
(Tilburg). Laatstgenoemde was rapporteur en
weerlegde nu eens op glasheldere wijze de vele
opmerkingen of nam dan weder amendementen
die werkelijk verbeteringen bleken op niet minder
innemende wijze over.
Dat de afdeelingen en bonden ernstige studie
van het ontwerp hadden gemaakt, bleek zoowel
uit de berg lectuur als uit de in den regel zeer
ernstige discussiën, aan welke we echter hier
geen plaats kunnen inruimen.
Met overgroote meerderheid van stemmen werd
dan ook besloten, de Statuten-wij/.iging ter hand
te nemen.
De discussiën gaven twee meer opmerkelijke
momenten.
Rotterdam meende, dat de beweging reeds zóo
algemeen is doorgedrongen, dat in art. 3 geruste-
lijk kan weggelaten „dat het matig gebruik van
sterke- en andere alcoholische dranken op zich-
zich niet mag afgekeurd", gelijk het Congres van
1898 als beginsel vaststelde. Door een verzuim
bij de eerste stemopneming moest hierover aan
het eind der vergadering andermaal worden ge
stemd en het voorstel-Rotterdam werd toen aan
genomen met 120 tegen 99 stemmen.
Een ander merkwaardig oogenblik was't toen
de geestelijk adviseur van een der Amsterdam-
sche afdeelingen voorstelde, de vereenigingen
van vrouwen uit te sluiten en na het verzet van
pater Vullings, die verklaarde dat decommissie
hierop niet kon ingaan omdat „Sobriëtas" juist
alle R. K. drankbestrijders wil samenbrengen
onder éen hoed, de (vrouwelijke) afgevaardigde
van Rotterdam zeer slagvaardig en in keurige
bewoordingen daartegen protesteerdo o.a. zeggend,
dat de vrouw in dezen goeden strijd den man
niet wil onderkruipen, doch hem wil bijstaan en
er op wees, dat mannen niet alles kunnen tot stand
brengen zoüder hulp der vrouw.
Een hartelijke ovatie beloonde haar dapper
optreden en vóór het voorstel bleek alléén de
voorsteller. Een der aanwezigen merkte nu op,
dat het voorstel alléén werd gedaan om de Maria-
vereenigingen krachtiger te maken.
Nadat de Statuten-wijziging ten lange leste
met 192 tegen 8 stemmen was goedgekeurd
(velen hadden de vergadering reeds verlaton)
werd het Dagelijksch Bestuur gemachtigd, even
tueels redactie-wijzigingen aan te brengen als de
Regeering deze mocht noodig achten voor de
Koninklijke bewilliging of als bet episcopaat
zulks wenschelijk voorkwam.
Het Bestuur zal aanblijven tot de Statuten
Koninklijk zullen zijn goedgekeurd. Het werd
eenigermate gewijzigd, door bedanken van twee
leden, die periodiek uitraden, en bestaat nu uit
de heeren: jhr. mr. Ch. Ruys de Beerenbrouck,
Voorzitter; Diepen, Onder-VoorzitterHermans,
Secretaris VV. A. Spitsen (Breda) en een weldra
te benoemen lid uit het Bisdom Haarlem, waar
de diocesane organisatie dezer dagen tot stand
komt.
Aan het eind der vergadering werd gevraagd
waarom „Sobriëtas" niet deelneemt aan het op
29 en 30 October te Amsterdam te houden congres.
De Voorzitter deelde mede, dat hierover brief
wisseling werd gehouden, doch geen antwoord
inkwam.
Enschedé wees nog op huisbezoek als het meest
radicale propaganda-middel.
Rotterdam vroeg om éen algemeen tijdschrift
of weekblad. Het Bestuur zal de mogelijkheid,
ook uit financieel oogpunt, overwegen.
Ten plotte werd den Voorzitter dank gezegd
voor de leiding en zijn medebestuurders voor
het vele, dat zij voor de drankbestrijding heb
ben gedaan.
De Voorzitter deed toezegging dat, al is ook
do periode 18991904 door deze vergadering
afgesloten, hij hoopte voort te gaan op den roet
volle overtuiging gekozen weg en dat de leden
niet minder trouw zouden blijven en ook in
aantal sterk zouden toenemen, eikaars opinie en
werkwijze steeds respecteerend.
Hierop werd de vergadering op de gebruike
lijke wijze gesloten.
Handel en Nijverheid.
Was het 't slechte weer, dan wel de karige
agenda, die de vergadering van „Handel en Nij
verheid", gisteravond gehouden, zoo slecht bezocht
deed zijn En toch, reeds zoo dikwijls waren de
Kieze courant is gedrukt met de courant-inkt van de firma
vertegenwoordiger
ItOJffHHifl
J. J.
HAH11SEK,
kantoor en magazijn Cornetis Trompstraat
maar zij bad ieta dat mtnnetioogen wel bevieleen
krachtige slanke figuur, zwaar blond baar, eeu tijue
tint en eerlijke diepblauwe oogen.
Men zag, dat zij bad geweend, maar zij ging kalm
en bedaard door de nieuwsgierige menigte been. Zij
stapten in bet rytuig, bet portier werd dichtgeslagen
„de voorstelling was afgeloopen".
De menschen stonden nog een poosje met elkaar
te babbelen, 't Was ook werkelyk iets buitengewoons,
dat een welgestelde „burgerzoon", nog wel iemand
uit een oude famillie, een „nakende dienstmeid"
van het land trouwde, 't Kwam hun haast onbegrijpe
lijk voor; maar natuurlijk: Heinrich Witimark was
altijd aoders geweest dan eeu ander. Had bij 't niet
reed* als jongmeosch doorgezet, het Gymnasium
geheel af te loopeu tot het Abiturium", wat beelemaal
geen doel bad, daar hy immers later in dsgrutters-
zaak van zijn vader zou komen? Had hy ook uiet
als mau van zaken ieder vry uur, dat by kon uit
breken, aan zyn boeken gewijd en later, toen »ijn
vader strief en hy reeds over de dertig was. de zaak
aan zijn beide zwager* overgedaan, en zich zijn aan
deel in geld laten uitbetalen? Dat was beelemaal
Diet in orde, met zijn dertigste jaar reed* „van zijn
geld gaan leven"! Men moest er zoo mogelijk nog
wat by zien te krijgen zóo hoorde 't; maar neen,
by las of schreef, of werkte in zyn grooten tuin,
waar alles groeide, wat een ander gewoonlijk Diet had.
Sedert een half dozijn jaren buisde bij met zijn
oude huishoudster en een dienstmeisje. Maar deze
laataten trokken hem beelemaal niet aan bij bad
altijd weinig gevoel voor vrouwelijk schoon gehad.
Wat moest er dan toch wel zyn gebeurd, dat by op de
laatste dienstbare, die nu ongeveer een jaar by hem
was geweest, verliefd was geworden?
De zusters trachtten hem van dat „gekke plan"
af te houden 1 't Waa bun heel wal liever geweest,
bun broer, nu by „al zoo oud" was geworden,
't maar uit zijn hoofd bad gezet, nog Daar een vrouw
uit te kijken. Roeds laug hadden zij hein ale een
erfoom voor bun kinderen beschouwd. Toen hun
broer evenwel met rustige beslistheid verklaarde, van
zyn voornemen niet te zullen afzien, trachtten zy
bet meisje te bewerken, 't Lot had evenwel gewild,
dat Stiue Feldhuseu baar goedhartigen broodheer
van ganscber harte bad liefgekregen, lang reede vóór
hij haar vroeg, zyn vrouw te worden, 'l Was baar
eigeulyk ook nooit in de gedachte gekomen, dal
hij dat nog eens zou doen. Nu bel niettegenstaande
dal tóch was gebeurd, konden geen overredings
kunsten Stine overtuigen, dat zij „bet recht niet
bad", de vrouw te worden van een man, die alleen
in baar zijn geluk zag.
Eo zoo was het gekomen, dat het paar zich zonder
eenige feestelijkheid bad laten trouwen.
T Huis was leeg. Het dienstmeisje, dat Stine had
gebuurd, kwam enrzt den volgenden dag; de oude
huishoudster, die natuurlijk niet over zich had kun
nen verkrijgen onder een vroegere ondergeschikte
te dienen, had den ochtend vroeg het huis verlaten.
Zy traden samen het huis binnen, de vrouw in
krans en sluier en de msD nam baar band in de
zijne.
„Treed over dezen drempel en wees gezegend",
zeide hij eu zag in baar oprecht, beider gelaat met
de goede oogen. Eu baud in hand liepen zij met
elkander door alle vertrekken. Zy kende ze natuurlijk
alle. Hier was zij dienstbode geweest; bier sou zy
nu meesteres sjjD. Rustig keek zy naar de groene
guirlande boven de deur; elk tot baar eer en ge
noegen aangeschaft meubelstuk merkte zy op. Niets,
heelemeal niets, bracht lij mee in baar nieuw thuis
dan een kleinen, eeuyoudigen uitzet. Alles ontving
zij door de gulle haod van haar man. En baar door
werken eeoigszios ruw geworden vinger* sloten zich
vast om de zyne, die smal en bleek waren, en baar
hart vloeide over van dankbaarheid.
„Ik zal eeu goede vrouw voor je zyn, Heinrich",
zeide zy eenvoudig, en bood hem baar frisscbe lippeo
tol een kuz.
't Was verwonderlijk, zoo spoedig die naar het
scheen erg in zichzelf gekeerde menschen zich aan
eikaars wenschen en gevoelens wisten aan te passen.
HeiDrich bad onder zyn familie zoo lang eenzaam
dsar gestaanhy had van isder, voor alles wat hem
interesseerde zóo weinig belangstelling ondervonden,
dat bij in dit opzicht ook aan zyn vrouw slechts
gering* eischen stelde. Masr aangenaam verrast
bemerkte hjj, dat zy byv. veel beter onderwijs bed
genoten dan by ooit bad gedacht. Wat een goede
dorpsschool kan geven, had Stine met grooten y ver
eu bevattelijkheid opgenomen en later was ze er maar
weiuig van vergeten, vooral ook, omdat zy veel van
goede lectuur hield. Met heldere, flinke oogen bad
zij waargenomen wat erom haar been gebeurd», waar
zy ook was. Eu by had er genoegen in, haar, waar
by gelegenheid bad, wat te leeren, en zij leerde goed
eu vlug. Eenvoudig en goedhartig als zij was, had hy
haar liefgekregen eu zóo hoopte hy, dat zy zou blijven.
Mei eerbied keek zy naar ziju veelomvattend* ksnni»,
by naar haar natuurlijk gezond versjand.
Wanneer bij zelf veel in goede buizen bad ver
keerd, zou hem op den duur in baar wel iets ont-
brokeu hebbenmaar zoo was bet niet. Hy bield
heelemaal niet van dal drukke gezelscbapaleven, en
had ook nooit gelegenheid gehad, daarover te oor-
deeleu. En wat by op dit punt dacht, werd vanzelf
ook weldra het gevoelen van de jonge vrouw.
Wordt v&rvolytL)