Zaterdag 29
October 1904.
No. 5572.
54e Jaargang.
Stadsnieuws.
UITGAVE:
FIRMA A H VAN CLEEFF
ie AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden f\.
franco per post 1.15. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Legale-,
olïicieële- en onteigeningsadvertentiën per regel 15 cent. Reclames 1—5 regels f 1.25; elke regel
meer f 0.25. Groote letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar builen worden in rekening
gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incusseerkosten in rekening gebracht.
A,
KORT EGaACHT 9
Telephoon 19.
Vei-volgen we ons verslag van de Raads
zitting van Dinsdag (zie nos. 5570 en 5571).
Juist om 2 uur bracht de Voorzitter
in behandeling punt 16 der Agenda, de Ge
meente-begrooting voor '905 en verleende
het woord voor de Algemeene beschouwingen.
De heer Gerritsen was het eens met
hetgeen 15. en W. schreven in hun Memorie
van antwoord op de zeer uitgebreide af-
deelingsverslagen (19 pagina's druks) name
lijk, dat de financiën dezer Gemeente in niet
slechter toestand verkeeren dan in andere
grootore steden. Spr. zou het bejammeren als
het percentage der Inkomstenbelasting wierd
verhoogd eer alle andere middelen tot ver
sterking der inkomsten waren uitgeput. Liever
dan de Straatbelasting met 50°/o te ver-
hoogen, zou spr. een progressieve belasting
willen geheven zien op de inkomens boven
1'3000.
Uit de stukken is spr. gebleken, dat de
afdeelingen en ook 13. en VV. weinig gevoelen
voor een controleur der Gemeente-belastingen.
Als lid van de commissie vun aanslag voor de
Bedrijfsbelasting beeft spr. ervaren, dat de
kohieren der Rijks- en der Gemeentelijke
Inkomstenbelasting een ontzettend verschil
aantoonen ten nadeele van de Gemeente en
ook uit dien hoofde zou spr. een controleur
wenschen, bijv. een der huidige ambtenaren,
die de stad goed kent.
Spr. zal, nu de verkiezing achter den rug
is, niet meer door sommigen als «duur" uit
gekreten worden en wil dan ook al aanstonds
zeggen, dat hij, indien daartoe het verzoek
wordt gedaan, het verzoek om beter sala-
rieering van ambtenaren van politie en van
den Reinigingsdienst zal steunen.
Spr. is het eens met hen, die meenen, dat
een Memorie-post voor de te stichten
Industrie- en Huisrlijtschool thuisbeboort op
deze Begrooting.
Spr. zou het betreuren indien B. en W.
gevolg gaven aan hun voornemen om den
gasprijs te verlagen. Gasverbruik in verband
met lageren prijs en winst uit de gasfabriek
hebben zekeren grens en de ondervinding
heeft ons geleerd, dat niettegenstaande den
hoogeren prijs het gasverbruik toch verdub
beld is.
Met genoegen zag spr., dat onlangs een
aanbesteding werd gehouden waar het een
bedrag gold van f150; spr. miste echter een
bedrag van f150 000 wegens aanbestedingen
voor de gasfabriek en vraagt waarom voor
die instelling geen openbare aanbestedingen
worden gehouden. Door dit na te laten,
kweekt men allerlei willekeur en zelfs on
eerlijke ambtenaren. Indien B. en W. er niet
toe overgaan, in zake de gasfabriek in te
grijpen, dan zal spr. in een volgende zitting
daartoe een voorstel te doen. Ook acht spr.
een jaarlijksch rapport van een accountant
zeer gewenscht.
Spr. is zeer dankbaar voor de toezegging
van B. en VV. omtrent de invoering in de
gasfabriek van het 3-ploegenstelsel.
Spr. zou niet gaarne er toe meewerken,
de floogere Burgerschool los te maken van
het Rijk en betreurt enkele besluiten om
trent die school door den Raad genomen in
ile periode dat hij geen lid was van den Raad.
We mogen in een kleine Gemeente als deze
geen voorbeeld nemen aan de Rijksscholen.
De Gemeente kan niet velen wat het Rijk,
inkomsten en uitgaven over zijn verschillende
scholen verdeelend, best verdragen kan.
Amersfoort heeft geen heslist aanzienlijken
handel en nagenoeg geen industrie en kan
dus de meergegoeden vun elders alleen lokken
door uitstekend onderwijs.
Spr. zal niet dulden, dat de Raad trede in
de rechten van de Ambachtsschool.
De heer Jorissen constateert, dat de
heer Gerritsen wèl zal stemmen voor ver-
hoogirig der Straatbelasting, doch gekant is
tegen verhooging der Inkomstenbelasting.
Waarom dit laatste
De heer Gerritsen antwoordt omdat
men, van elders willende komen, vraagt
de belasting boog en is het onderwijs goed.
Spr. vindt bet beter, dat de Gomeente-finan-
ciën worden versterkt door den gasprys on
veranderd te laten en bet straatgeld te ver-
hoogen. Dan betalen tevens niet enkelen,
doch allen.
De heer Jorissen vervolgt, den heer
Gerritsen te hebben hooren zeggen, dat bij
te eeniger tijd een voorstel zal doen om de
Inkomstenbelasting progressief te maken.
Dan zal bij de menscben die zich hier willen
vestigen weer afstooten en twee geheel ver
schillende zaken voorstaan.
De heer Gerritsen antwoordt, dat hy
door den heer Jorissen niet goed begrepen
is, ol' zich wat onduidelijk heeft uitgedrukt.
Spr. bedoelde, dat, als iemand zich hier met
terwoon wil vestigen, hij vraagt hoe hoog
de belasting is. Spr. verklaart zich warm
voorstander van progressie, bijv. van inkomens
boven f2500.
De heer Visser, Wethouder van
openbare w er k e n en Voorzitter
der gas-c o m m issie, wil den heer Ger
ritsen alleen antwoorden op hetgeen deze
zeiile over de gasfabriek. De beer Gerritsen
dan wensebt openbare aanbesteding van
enkele benoodigdheden
De heer Gerritsen: Van alles.
Wethouder Visser vervolgt, dat de
gas-commissie steeds informeerde naar den
prijs der kolen en dat met de nu in gebruik
zijnde Mickley-kolen zeer gunstige resultaten
worden verkregen èn wat de (jualiteit van
bet gas betreft èn ten opzichte van de neven
producten, cokes, teer en salmiak, èn wat do
arbeidsbesparing bij liet laden der retorten
aangaat. De heer Gerritsen was zelf lid van
dc gas-commissie by de oprichting der fabriek
en zal zich nog wel de misère herinneren,
met ile Duitscbe kolen ondervonden. De gas-
commissie is te rade gegaan met de prijzen,
dooor andere Gemeente-gasfabrieken besteed
en beeft overal prijsopgaven gevraagd. Spr.
was op eigen kosten bij den agent der kolen
mijn en had een onderhoud met een collega-
Voorzitter eener gas-coinmissie uit een groo-
lero Gemeente en wil hier verklaren, dat
voor de zeer goede qualiteit volstrekt geen
te hooge prijs wordt betaald. Bij aanbeste-
dings-leverantiën ontvangt men dikwijls wat
de aannemer kwijt wil wezen.
Openbare aanbestedingen geven niet altijd
voordeelzelfs is hier dikwijls gekocht be
neden den bestedingsprijs in anoere Gemeen
ten.
Dat de fabriek tot nu toe e is gegaan,
getuigen de resultaten.
Wat den accountant betreft, nchl spr. deze
overbodig. Iedere maand liggen de ve-slagen
en bescheiden ter inzage van de li.» i in.
Er wordt hoegenaamd niets geheim g< u uien
en er is ook niets geheim te houden. Benoemt
men een accountant, dan schept men weel
een postje van eenige honderden guldens en
die accountant moet tóch zijn licht weer
opsteken bij den Directeur of de gas-com
missie.
De heer Gerritsen beeft een bedekte
aanwijzing gedaan toen hy sprak van het
kweeken van oneerlyke ambtenuren. Daar
tegen moet spr. met alle kracht opkomen
omdat die ambtenaren zichzelven niet kunnen
verdedigen. Beschuldigt men, dan moet men
dat in het publiek doen en namen en feiten
noemen.
Wat het 3-ploegenstelsel betreft, wil spr.
herinneren, dat eenige jaren geloden daar
over in den Raad een nogal heftige discussie
is geweest, welke door den heer Gerritsen
werd bijgewoond. Thans, by veel grooter
gasgebruik en op verzoek van de werklieden
zei ven, ofschoon zij daardoor eenig loon
derven, is het 3-ploegenstelsel ingevoerd
nu is de tijd daarvoor gekomen. Spr. wil
terloops herinneren, dat bij liet 2-ploegen-
stelsel bet personeel zich óok niet doodwerkte
do kantonrechter zou dat kunnen bevestigen.
Wat den gasprijs betreft, wil spr. meedeelen
dat, nu de rekening over 1904 is opgemaakt,
die prijs kan verminderd worden. Dat hut
verbruik is verdubbeld ondanks den hoogen
prijs is minder steekhoudend de menschel)
moesten wel terecht komen bij de gasfabriek,
daar de Gemeente het monopolie der ver
lichting aan zich hield. Spr. zou er sterk
vóór wezen, dat, evenals in andere Gemeenten,
de neringdoenden die groot-verbruikers zyn,
eenige aanspraken konden doen gelden.
De heer Gerritsen moet het woord
vragen voor een persoonlijk feit, waarover
hij zich ten zeerste verhaast. Spr. heeft
alléén gezegd, dat men moet voorkomen, dat
ambtenaren oneerlijk worden.
Wethouder Visser persisteert, dat
de heer Gerritsen een en ander heeft luton
doorschemeren.
De heer Gerritsen herinnert den heer
Visser wat een paar jaar geleden te Breda
is geschied en hoe ook andere Gemeenten
juist door onderhandsche aanbestedingen zijn
benadeeld.
Wethouder Visser antwoordt, dat
ook de vergelijking met Breda minder opgaat
en herhaalt, dat de heer Gerritsen aandui
dingen deed.
De heer Gerritsen: Neen, dat is niet
waar daartegen moet ik ten sterkste protes
teeren.
Wethouder Visser persisteert, dut
de heer Gerritsen aanduidingen deed.
De heer Gerritsen ontkent zulks on
vraagt aan Wethouder Celosse of hy eenige
aanduiding deed, eenig persoon aanwees.
Wethouder Celosse antwoordt, dat
het hem voorkomt, dat de hoer Gerritsen
alléén wilde aandringen op openbare aanbe
steding. IIij tastte de probiteit der ambte
naren niet aan, doch heeft alléén gezegd
zorgt, dat zy niet in de verleiding komen;
zorgt, dat dit niet gebeurt.
Wethouder Visser heeft een lange be
schouwing ten beste gegeven over de wijze
waarop de gasfabriek baar benoodigdheden
betrekt, doch althans spr. niet overtuigd, dat
hij op de goedkoopste wijze koopt. Spr. meent,
dat alleen bij aanbesteding men tie laagste
prijzen kan bedingen.
De hoer K leb e r bad niet willen deelnemen
aan de Algeineene beschouwingen, doch wil
na het gehoorde een en ander in 't midden
brengen.
We verkeeren in een periode van mindere
algemeene welvaart en spr. meent, dat do
toestand te Amersfoort, in steile van beter te
zijn, juist heel wat minder is dun elders. Veel
goede buizen staan hier thuns leeg.
Ook spr. meent, dat de heer Gerritsen niet
geheel consequent is op het punt der progressie
en der Slraatbelasting.
Spr. wil ook even iets zeggen over de
exploitatie der gasfabriek en is het volstrekt
niet eens met den heer Gerritsen, dat men
door oinlerimniische aanbesteding oneerlyke
ambtenaren kweekt; wel door openbare aan
besteding. Spr. is evenals de lieer Gerritsen
koopman en ieder zal het wel met hem eens
zijn 'zelfs de heer Gerritsen in zijn hart
óok dat men bij openbare aanbestedingen
duur uit is.
Spr. stelde als lid der gas-commissie voor,
alle bescheiden, en dus óok de information
naar prijzen van benoodigdheden, enz., ter visie
voor de leden te leggen, en meent, dat dit
in beginsel is aangenomen.
De lieer P I o m p zegt, dat indien hy het
woord had geiiad vóór den lieer Klebor, hij
zou begonnen zijn met voor te stellen hetgeen
waarmee de heer Kleber besloot.
Spr. was aanvankelijk óok voorstander vun
openbare aanbesteding, doch is na het go-
hoorde geheel van dut denkbeeld terugge
bracht.
De lieer Gerritsen sprak óok over don
Memorie-post voor de Industrie- en Huishoud
school en wilde dien behouden. Spr. is van
geliuol andere moening. De Raad besloot in
1903 en subsidie to verleenen van f2500,
voteerde in 1004 voor inrichtingskosten f 1000
en als hypotheek f39 000, alles echter onder
beding, dat hol Rijk f5000 subsidie zou goven.
Dit laatste nu is met geschied en spr. meent,
dut du verbintenis der Gemeente ulléon inlos-
baar is geweest als de Staat de f5000 gaf.
Nu dit niet geschiedt, is het besluit van den
Raad vervallen. Spr. meent, dat B. en VV.
het eens zyn met deze beschouwing, omdat
zij in hun Nota van wijziging de sommen
hebben teruggenomen. Wel kunnen we thans,
zoo nuodig, een nieuwen post voorstullon.
Do heer Gerritsen heelt gezegd, niet te
zullen dulden, dut de Raad treedt in do rechten
der Ambachtsschool. Spr. wil ten deze alleen
herinneren liet verzoek door den heer Kleber
geda n in de Raadszitting van November 1903
en al de gevolgen van dien. Er is een
bijzondere band tosschen de Gemeente on de
Ambachtsschool on spr. wil dauromtrent
herinneren wat in de afdeelingen hierover ia
gezegd.
Do heer Gerritsen sprak over een progres
sieve Inkomstenbelastingwelnu spr. in het
met hem eens wat het beginsel betreft, doch
moet er voor waarschuwen, dat hetgeen goed
is vo( r den Staat, nog niet altyd gewenscht
is voor een Gemeente. Ook in doze moet
men de theorie stellen tegenover du practyk
en vooral niet vergeten, dat juist door de
progressie de moost-beziltondeii het eerst
weer zullen vertrokken.
Spr. acht verhooging der Strautbelasting
onbillijk, óok omdat de hoogere uitgaven
van do Gemeente niet zyn hot gevolg der
straatverbetering. Bovendien moeten we deze
belasting, die pus twee jaar is ingevoerd, niet
alweer gaan veranderen. We moeten allen
laten bijdragen in de Gemeentelasten en niet
alleen de eigenaars van eeu gebouw. De heer
Gerritsen wil dc inkomsten vorhoogen door
progressie der Inkomstenbelasting; maar hij
bedenke, dal «lo inkomsten óok worden ver
hoogd als er goede huizon aan goede strateu
staan.
Wat ton slotte de Hoogere Burgerschool
betreft, inoct spr. opmerken, dat da heer
Gerritsen oen andere voorstelling van de zaak
gaf dun spr. er in legde toen hy in de eerste
afdeoling een vraag dienaangaande deed.
Spr. herinnerde namelijk in die utdeeiings-
vifi-gadoring er aan, dat een commissie uit
den Raad is belast geweest met een onder
zoek voor de verbouwing dor school en dat
h(j nu gaarne zou willen, dat uau die com
missie, of een andere, word opgedragen, te
onderzoeken of hut niet mogelijk zou zijn,
een geheel-Gcmeentelykc school te krijgen
zonder Rijkssubsidiedun kon men het
schoolgeld hooger stellen on zóo de toelating
van leerlingen van elders beperken. Nu
kosten de leerlingen van hier veel geld en
de omliggende Gemeenten profitoeren er bij.
Do heer VanKalken zegt, dat allen liet
tamelijk wul eens zyn, dat hot een zcor
moeilijke taak voor B. en W. was, de Bo-
grooting sli 'tend te makoti. Reeds in de
afdeelingen heeft spr. zyn bezwaren tegen
verhooging der Straatbelusting ingebracht.
Men wil nu bezuinigen, doch dat is lichtor
gezegd dan gedaan. Er is oen zuinigheid, dio
de wijshoid bedriegt en tot deze behoort
naar spr. mouning tiet bezuinigen op eenigo
postjes voor bestralingen, welke lang niet
al te bost zijn. Maar uit dit al is een leering
to trokken, namelijk, dat men heel voorzich
tig mout zyn, niuuwe zaken in te voeren ais
we zien dat bestaande zaken niet behoorlyk
kunnen worden in stand gehouden. Spr. wil
denken aan de politie en do reiniging, waar
van de lieer Gerritsen sprak. En juist om
den minder gunstigen stand der linanciën
wil spr. doen schrappen don Memorie-post
voor do Induslriu-school, waarvoor wo geld
voteerden onder zekere voorwaarden. Nu de
Staat niet hooft voldaan uan die voorwaarden,
zijn wo niut gehouden, ons besluit te hand
haven.
Do hoor Gerritsen wil nog oven te
rugkomen op de openbare aanbestedingen
voor de gasfabriek. Spr. maakt zjjn com
pliment aan den Wotliouder-Voorzitter der
gas-commissie en aanilen uitstekenden Direc
teur, die do by uunbesteding geleverde goede-
ren best kunnen beoordeelen, doch acht den
tyd gekomen voor publieke aanbesteding.
I Op hetgeen dc heer Kleber zoide, wil spr.