Zaterdag 17
December 1904.
No. 5593.
54e Jaargang.
Eerste Blad.
Feuilleton.
UITGAVE
FIRMA A. H- VAN CLEEFF
te AMERSFOORT.
erschijnt DirudagDonderdag- eu Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden f\.
ranco per post 1.15. Advertentiën 1—6 regels 60 cent; elke rogel meer 10 cent. Legale-,
oilicieele- en onteigeningsadvcrtentiën per regel 15 cent. Reclames 1—5 regels 1.25; elke rogel
meei f .2o. Groote letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening
gebracht en kosten eveDals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
bureau
KORTEGRACHT
Telephoon 19.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
Zij, die zich met 1
Januari a.s. op dit
blad abonneeren, ontvangen
de nog voor dien tijd verschij
nende nummers GRATIS.
kennisgevingen.
aMK?,"8™1
brengen Ier openbare keuDi», dat op Woensdag 4
Januari 1905, van des voormiddag» 9 tot des namid
dag» 4 ure ten Stadhuixe bij den Burgomeester ge
legenheid bestaat tol bet inleveren van opgaven van
candidaten ter verkiesing vau éen lid van den Ge
meenteraad van Amersfoort in bet 1ste district, ter
voorziening in do vacature, ontstaan door de ontslag
name van Mr. J. C. II. Prikken.
De formulieren van opgave van candidaten sijn
ter Secretarie kosteloos verkrijgbaar gedurende 14
dagen vóór en op den dag der verkiesing.
Deie opgaven moeten inhouden de namen, de
voorletter» en de woonplaatsen van de cvndidalen en
onderteekend zyD door niioitena 13 kiezer* uit ge
meld district.
De stemming en harslemming, zoo noodig,zullen
plaats hebben op 17 Janusri en 24 Januari 1904.
Amersfoort, 13 December 1904.
Do Burgemeester en Wethouder» vsn
Amersfoort,
De Burgameester,
WUIJTIERS.
De fd. Secretaris,
Van REIGERSBERG VERSLUIJS.
Do BURGEMEESTER en WETHOUDERS
AMERSFOORT,
Gelet op artt. 6 eu 7 der HINDERWET,
brengen ter kennis van bet publiek, dat eendoor
G. van ELST ingediend verzoek, met bijlagen, om
vergunning tot het oprichten vsn oene zeeppoeder-
fabriek en plaatelag stoomk etel van 5 paardekricht in
het perceel alhier gelegen aan de Kampstraat No. 90, by
bet Kadaater bekend onder Sectie E.No. 4079, op do
Secretarie der Gemeente ter visie ligt, en dat op
Donderdag, den 29. December aanstaande, des ivoor-
middags te half elf uren, gelegenheid ten Raadhuize
wordt gegeven om, ten overstaan van het Gemeente
bestuur of van (ien of meer sijner leder., bezwaren
tegen het oprichten van de inrichting iD te brengen.
Amersfoort, 15 Dtcomber 1904.
Burgomeeatér en Wethouders voornoemd,
De Burgemeester,
WUIJTIERS.
De fd. Secretaris.
Van REIGERSBERG VER8LUIJ8.
De BURGEMEESTER van AMERSFOORT,
maakt bekend, dat in de gemeeute Benechopeen
geval van miltvuur is geconstateerd.
Amersfoort 17 December 1904,
De Burgemeester voornoemd,
WUIJTIERS.
Opvoeding en onderwijs.
Er bestaan vele boekjes met den titel
„Wat moet rajjn zoon worden 1" of een
die er op lijkt. En als een vader een
jongen heeft, die den leeftyd nadert
waarop een beroepskeuze moet worden
gedaan, dan koopt hjj zoo'n boekje of
leent er een, leest de geldelijke voovdee-
len, aan deze of gene betrekking ver
bonden, gaat, voorzoover hjj dat kan of
niet kan, de examen-eischen na en veelal
wordt dan vastgesteld waartoe zoonlief
zal worden opgeleid, dikwijls zonder re
kening te houden met de wenschen en
neigingen van den daarbij meest betrok-
kenp. Vader vindt dit of dat een goede
betrekking en het lydend voorwerp, te
jong en te onervaren om te kunnen oor-
deelen, vindt het dan óok maar goed.
Ja, zoo'n boekje is toch maar gemak
kelijk voor gemakzuchtige eu eer
zuchtige ouders, voor dezulken, die hun
kind beschouwen als een individu, waar
je iets van maken moet, ai wordt dat
individu veelal de dupe der historie en
voelt het zich heel zjju leven ongelukkig
of, als 't niet heel vast in zjjn schoenen
staat, al mislukt het.
Neen, by de keuze van een beroep
moet wel degelijk minder rekening wor
den gehouden met het geldelijk voordeel,
dat meestal ook beter schjjnt dan het is,
dan met de wenschen en begeerten en
neigingen van den persoon in quaestie,
al mag zoo'n jongen ook niet geheel en
al worden vrjjgelaten.
Immers, een jong raensch heeft leiding
en voorlichting noodig, vooral bjj zoo'n ge
wichtige zaak als de beroepskeuze.
Maar die boekjes zjjn er en zjj worden
geraadpleegd. Daarin vindt men steeds
de eischen van het examenwant exa
mens moeten er tegenwoordig gehouden
worden. Werd dat niet gedaan, wel dan
was de aardigheid er totaal af. Examen
doen, staat deftig en gewichtig, en zelfs
de leerling der gewone school beroemt
er zich op en voelt zich heel voornaam,
als hij met goed gevolg toelatings- of
overgangs-examen gedaan heeft.
Met dat al knoeien al die examens het
physiek gestel van het kind en leggen
de kiem voor latere kwalen en gebreken,
waardoor het examen-voorwerp een ziek
en sukkelend lichaam meesleept, om som-
OP DEN ENZ-MOLEN.
tjjds vroegtjjdig roem- en vreugdeloos
ten grave te dalen.
Foei, die examens! Zjj zjjn hek onge
luk der Maatschappij. En waarom zjj
dat vooral zjjn '1 Omdat zjj zoo hoog
opgevoerd worden, en meer vergen dan
de kinderhersens leveren kunnen; omdat
zjj het kind zjjn jeugd ontnemon en hem
vóór den tjjd maken tot een oud man
netje; omdat zjj de geleidoljjke ontwik
keling der menschelyke vermogens
wat toch ligt in 't plan van den Schepper
en de samenstelling der geheele Natuur
tegengaan, en net kinderhoofd maken
tot een uitdragerswinkel, gevuld met
waardeloozeu rommel, die den echten
opgowekteu geest dooden. Onze kinderen
zjjn geen kinderen meer't zjjn exameu-
paaruenvolkomen ongenietbaar. De
examenwoede i9 de kanker, die in de
ingewanden dermenschheid wroet en lmar
ten ondergang doemt.
Of ik dan zoo volstrekt tegen de examens
beul In geeneu deele. Er moet bjj den
toevloed van sollicitanten een maatstaf
zjjn, doch men zoeke die niet in 't op
geven van puzzles en vraagstukken, waar
voor zelfs een Hink volwassen mensch
staat. Ik lees vaak examen-opgaven, die
bewerkt moeten worden door veertien-
vjjftienjarigc kinderen, waarvoor ik eer
biedig mjjn hoed afneem. En toch geloof
ik niet, dat ik zóo heel erg dom beu.
Een exumen moet er zjjn, maar ook een
examinator, die kinderen kent, die stu
die gemaakt heelt van den mensch en zjjn
vermogens, iemand, die verder ziet dan
zjjn nens lang is. Een wezenljjk onder-
wjjzer ziet al spoedig, ook onder zoo
veel wetenschaijpeljjk gekrabbel en ge
knoei, zonder zooveel rommel en bombast,
weljce van de leerlingen de noodige ver
mogens en ontwikkeling bezit om aan
het doel te kunnen beantwoorden. Dj
eerste de beate geboren en niet de ge
maakte onderwjjzer ziet onmiddellijk bjj
een kind, dat voor 't eerst op de school
komt, of er timmerhout aanwezig is of
niet.
Maar ik wil van al die examens en
examentjes afstappen, want zjj walgen
rajj. Liever wil ik nog een wooru spreken
tot de verstandige ouders, in 't belang
van hun kinderen, als die ouders naraeljjk
nog voor reden vatbaar zjjn.
Het streven naar hooger, naar beter
Terwijl Chriata Maria haar gloeind gelaat in de
koele, geurige bloameu bijna geheel verborg, verhaalde
Ernst, wat da uitslag van «ijn zending was.
Geen uitstel; dat had ik wel gedacht klaagde
«H, „en dus moet d. Enz-molen Klllirm.n
„Spreek niet uit hetgeen, dank «y uw b"Urman
Knoop, in da stad de musschen elkaarvan dediaken
toeriepen", zeide Ernst toorn.g. .Zoo lantikJnw
ben en u mü uw vertrouwen schenkt, zal dat nooit
gebeuren';, e H#b( R, die dan vergeten r
klaagde «ij. terwijl «ij moedelooe op «en stoel ging
«itten en den arm onder bet hoofd h
.Ik vergeet niets, juffrouw, en allOTlnat brtgeen
man u beeft aangedaan. Knoop waa b\J Valenten
in De Zwaan". Die twee bravo «leien «uilen wel
l«l dm l""l« W1''
"Vi.?™!..'»".! bij b.l booM, M.hl.rl W...
zou ik het geld vandaan balen 7
Ook «O kn.cbl kMn-.l MOJ
goede verbindingen. Morgen kan ik
de stad halan en daarmee Knoopten mond stopp
Hel andaie «al «ich wel «cbikken. M«ar kom. w
denk dat bet du tbd is om naar bed te gaan,
iuflVo'uw U hadt niet moeten wachten op mijn terug-
koms" voornamelijk, omdat daarvan ni.t. vooiu.twa.
schjjnt tegenwoordig iu de lucht in zitten.
Een ouder wil gaarne zijn kinderen op
voeden en onderwjjzen, of liever nog laten
opvoeden en onderwjjzen, zoo dat zjj
die kinderen naraeljjk een hoogere
sport op do maatschappelijke ladder be
reiken, dan waarop zij zelf staan. Dat
streven is edel en getuigt van ouderliefde.
Maar wat mjj niet zoo erg bevalt en mjj
oeu min, een laag denkbeeld geeft van
'tstreven dier ouders, is het volgende:
men schjjnt steeds en altijd die hoogere
positie juist te willen zoeken in ecu ge
letterde en geleorde opvoeding.
Hoe bespottelijk toen!
Handenarbeid schjjnt tegenwoordig een
schande. Een werkman tot zoon te heb
ben, is veel te min. Hjj moet leeren en
nog eens leerenDwaze hoogheidswaanzin
toen! Waarom staat, eon degeljjk en flink
werkman, die zjj vak verstaat, beneden
eon geleerde, bijv. een professor, een
doktor, een predikant 1in geen enkol
opzicht
Handenarbeid vernedert nietden mensch,
maar goed, verstandig uitgeoefend, ver
heft hjj hem en schenkt hom meer levens
lust, levensmoed en levenskracht, dan
waarover de geletterde of geleerde be
schikken kan.
Maar weet ge, wat hot is'?
Hjj, die zjjn brood met de handen ver
dient, kleedt zich in pilow of Engelsch-
leer; doch hn, dio op andere wyze in
zjjn onderhoud voorziet, draagt een laken
pak. De eerste heeft ruwe, vereelte handen;
de laatste zachte, als die van een dame.
Dat is 't heele verschil, waarop de dwaze
let. Arme ouders, die u door zulke over
wegingen laat ljjden bjj de beroepskeuze
van uw zoon!
Een flink, verstandig werkman, met
handen aan 't Ijjf, al is hjj ook onbekend
met alle vormen van te hooi en te graa
aangeleerde burgerljjkc beleefdheid en
etikette, staat bjj mjj veel hooger dan
al uw geleerde en waanwjjze zoontjes
mot hoed en stok, die den waanwjjzen
neus optrekken voor al wat op een
werkman ljjkt.
Vindt ge dan het hoeden-proletariaat
zóo ben jjd baar 1
Er mocht ook wol eens een werkje
ver8chjjnen, behandelende de vruag.Wat
moet rajjn dochter wordenAls ik een
dochter hud, dan zou ik zeggenMjjn
''xiaof ik dan ru»t «ou gevouden hebban", «eida
«y" openhartig. „Je badt Valenliju bij je en dia
haat je, geloof ik",
En was u daarom beiorgd over my 7
Ernst was dichter bü haar jetraden ansag haar
diep in da oogen, «oouat «y schuw ter syde keek.
Nóg verxelte «ij «ich tegen de bckonup, die «y in
sijn nabijheid gevoelde; «ij ergerde «ich over de
willoosheid, dio haar overmoasterdo en over hot
verlangen, dat haar vervulde om hem onbeperkte
inaobt te geven over baar «olven «n over alle», wat
,ijOm"di. alle» te verbergen, wierp «ij bet hoofd
trotieh iu den nek en «ei op geveinsd onverschilligen
toon„Da plicht der naastenliefdeanders niet»
doch haar oogen logenstrafte» haar woorden. Al
ompantserde «\j haar hart nóg soo sterk, haar oogen
bad «ij niat meer in haar macht.
Natuurlijk, ik dacht niets ander» antwoordde
Ernst luchtig. Goeden
Slaap geruatik waak, en als God wil, «al bet Kerst
feest recht vroolyk sijn".
Ernst drukte hear do band en ging.
Den volgenden dag, «en poosje vóór twaalven,
toen Ernst nog niet uit de sisd leru«*fe" V?'
reed net wagentje van Knoop de werf van den
EDChrisun Maria, die aao h»ar n"lUfel «at *n^n
gedachten verdiept terwyl bet
„obool rustte, x»g Knoop en sprong op.
Toen de jonge molensarster den man tegenovar
«ich xag, dio haar ondergang «ocht, herkreeg «\J haar
kalmte en overleg.
„Goeden morgen, juffrouw", zeide hjj, haar mat
«pollenden blik aauiiendc. „Sedert wanneer is U
bang voor mjj, zoodat u «ich in een boek verschuilt?"
„Denk je, dat ik bang voor je «ou wo«en, omdat
je my in de stad aan bospolting hebt overgeven 7
Dat «al juist omgekeerd net geval «jjn, denk ik.
Je hebt stellig vergeten, welke straf er is voor kwaad
willige lasteraar»; andera hadt je je wel tweemaal
bedacht".
Zy ging weer op haar gewone plaata «itten on
hervatte baar naaiwerk, «onder eenign notitie Ui
nemen van den molenaar, wiene gelaat door woede
bijna onkenbaar was,
„Wat is de reden van je komat?" vroeg «ij, toen
hy na een lange poos nog maar steeds bleaf swiigen,
„Bij «ulk een ontvangst vergeet men over vriend
schap te spreken, juffrouw. Sedert dio melkbaard
biar in den Ens-molen is, ljjkt de duivol wel losge
broken".
Cbrista Maria glimlachto.
„De duivel ia niet losgebroken, maar er wordt
toelicht gehoudon; verraad en ontrouw komen aan
het licht en worden naar verdienato beloond. Je
hebt mij achandoljik misleid en bedrogen. Je hebt
mjj bot geld opgedrongen om het graan te kunnen
koopen voor de leverantie, die ie my óok hebt op
gedrongen, en je hebt me je hulp toegezegd voor
bot geval, dat do leveringstermijn te kort Was; maar
dat alle* deed j» met de geheime bedoeling, mü in
het nauw te brengen en dan strop, dien jo mij om
den bals baJt gedaan, dicht te trekken wanneer je
daartoe lust liadt, eu ten «lotto beb Je in de stad
het gerucht verspreid, dat Ik don molen moest vor-
koopen. Hel was je bedoeling, den molen in Je
beilt te krijgen en do molonearsler op den koop
toe. Dat ik allee te weton ben gekomen en dat mij
de oogen geopend sijn, vervult je met woede, Ik
ilnof gaarne, dat bat niet aanegnaam is, te sien, dat
vogel je onder de bandon wegvliegt".
„Zwijg, juffrouw, ik «ou me «elven vergeten 1" riep
Knoop, bloedrood van toorn en mot eon bon «aardige
schittering in do oogen. „Moet die melkmuil uo
vrucht plukken, waarnaar ik too lang gereikhalsd
bvb? De Eui'inolen is geeu sleohto bezitting, maar
luit beste ben je «elf, en als Ik je niet beiitton mag,
wil ik ten minste weten, boe een kue van je lippen
smaakt".
Vlug was hy haar genaderd; nu sloot h(J haar in
«iln armen. Hij boog bel gelaat reeds over Christa
Maria; «ij voelde «ijn naar brandewijn riekenden
adem en boorde het hijgen van «ijn borst. Ofschoon
«ij bijna het bewustzijn verloor, streed «ij tooh uil
allo macht, «oowol tegen baar eigen «wakheid ala
logon haar schandelijken belager, doch «\jn geweldig*
kracht scheen de overwinning te tullen b«halen
eon «egovierende glimlach kwam hem op het gelaat,
toon hij voelde, dat haar tegenetand verzwakte.
Doch opeens verzamelde «ij al haar krachten,
rukte haar rechterhand loa en gaf hem «ulk een
geduchte oorvijg, d»t Hij, schreeuwend van pijn, baar
loiliot en terugtuimelde.
Van dit oogenbllk maakte Ohrlita Maria gebruik
om naar de deur te vluubten.
„Blyf daitr staan", riep «ij hem toe, „of ik roep
alle menschen hier in huis te hulpt En laat het
ie gezegd «ijn, dat ie nimmer weer <len voet Uier
in den moleu «et, of het sou jo «leoht bekomen I"
Wordt vervolyd.)
