Stadsnieuws.
Wy \viljenr weten wat en hoe en zullen
daarom opic vragenwat doet gy dan
Ër is geen sprake van, dat.wij ten opzichte
der sociale hervormingen van de liberalen
meer zouden te verwachten hebben.
Mr. Smeenge sprak er van, dat het arbeids
contract «helaas' niet werd behandeld.
Deb. zou den arbeiders willen vragen zyt
gij er zoo rouwig om'?
L)e Heere verhoede 't, dat ooit in behan
deling komen 't schandontwerp waarvan
Druclcvr de vader is en dat zóo slecht is,
dat Kuyper 't zoo maar kon vernemen. De
landarbeiders moeten opgenomen worden in
de Ongevallenwet, beet het numaar toen
de soc. dem. daartoe een voorstel deden,
had men allerlei uitviuchtjes en verborg men
zich achter het zeer speciale der regeling.
De ware reden was, dat de landarbeiders
nog niet zoo waren georganiseerd als thans
de vrijz. dem. hebben daar nog geen klassen
strijd te temperen. Nu is een ontwerp inge
diend hetwelk bewijst dat toen de regeling
ook mogelijk was omdat het nu in niets af
wijkt. Destijds stemde mr. Smeenge ook
tegen.
Tegen het Soc. dem. voorstel om bij onge
vallen 90 inplaats van 70 uit te keeren,
stemden alle liberalen, óok mr. Smeenge.
Er waren slechts 14 voorstemmen de vrijz.
dem. o. a. die onder de bourgeoise eigenlijk
de gladsten zijn, en zeggenje moet 't de
lui lekker maken in hun celhier nog een
prentje en daar een plaatje, dan blijven zo
tam.
Voor de Speetwet steraden de oud-liberalen.
Neen, ook mr. Smeenge is niet met liefde
opgekomen voor sociale hervormingen.
Hun bestriding van Kuyper is slechts klein
politiek gescharrel. (Er wordt weer geïnter-
rompeerd.) Die zenuwachtige heeren daar in
dien hoekik voorspel u, als ge met zulke
lui het veld in moet, niet veel goeds.
Als milituiristen hebben de liberalen Kuyper
niets te verwijten mr. Smeenge zeide eerst
bij de laatste Begrooting te zullen gaan
tegenstemmen.
Ook op belastinggebied betalen de arbei
ders het meeste. Wij willen belasting naar
draagkracht, want nu betaalt iemand met een
inkomen boven f5UOO slechts 11 pCt., be
neden f öOOOdaarente gen 15 pCt., en beneden
flOUO zelfs 43 pCt.
De Tariefwet is ingediendzij is a la
Pierson, waul die wilde óok de petroleum
en de klompen belasten.
Deb. moet eindigen. Met instemming
heeft mr. Smeenge Kuyper's woorden aan
gehaald «Het is de plicht, door God ieder
mensch opgelegd, het mensciienleed te bestrij
den. «Maar als ge meent, dat mr. De
Beaufort de zienswijze van mr. Smeenge
deelt, dan vergist ge U.
Deb. heeft willen bewijzen, dat het libe
ralisme zijn historische taak heeft afgedaan.
Ziet ge nu in mr. Smeenge den man van de
barricaden en de guillotine van 1789
Neen, nietwaar, en toch is hij van dt
klasse die in 1789, als wij nu, voor eo-
nieuwen toekomst vochten. Maar wanneer
de stemming komt, laten zij, die niet onze
mannen willen, dan tenminste van twee
kwaden het minst slechte kiezen (daverend
applaus, geroep«juist, juist, daar gaat het
oiu.") Deb. ziet lieden applaudiseeren, die
in geen geval Van der Goes zullen stemmen,
maar zij erkennen ten miuste met twee
kwaden te doen te hebben.
De arbeiders die pis hun 1 Mei-dag ge
vierd hebben, houden dat wel in 't oog.
Trekken zij op als éen compacte massa dan
vinden zij beide kwaden tegenover zich, maar
bij de herstemming dienen ze niet te vergeten,
dal het onthouden van hun stem aan de der
arbeidsbewegiog minder onsympathieke vrij
zinnigen, is be voordeeling van den réaction-
nairen dr. Kuyper. Zij kiezen dan van twee
kwaden bet minste, docb moeten er aan
denken dut bet beide «kwaden" zijn.
Te 11.15 begon mr. Smeenge zijn dupliek.
Indien bet spr. vergund is met een enkel
woord ,te antwoorden op hetgeen door den
heer Duys is in bet midden gebracht, meent
spr., waar bij eerst veel lust gvoelde om voor
de jegens hem uitgesproken perroratie zijn
dank te brengen, uit hetgeen or op gevolgd
is, te mogen aÜeiden dat zulks allerminst
noodig is, daar de debater hem wel een
exempel noemde, naar een uit de slechte
soort, en om dat duidelijk in het licht te
stellen, ging zijn perroratie vooraf.
Twee opmerkingen voorafDe heer Duys
weet niet ondei welke intitulae deze avond
s aangekondigd, anders had hij niet gepoogd
vo. te houden, dat bij werkelijk debateerde,
en' ten tweede heelt inleider gesproken tot
allen, terwijl debater uitsluitend sprak tot
de arb -iders.
Zijn standpunt is gericht op een deel des
volks, terwyl inleider als volksvertegenwoor
diger meent te moeten opkomen voor het
belang van allen. Dat standpunt laat inleider
niet los, en daaruit volgt dat spr. beschou
wing een geheel andere moet zijn, dan die
des heeren Duys.
Wat er zal moeten gebeuren, wil mr.
Smeenge den kiezers heel gaarne duidelijk
maken, maar dezen avond was het zijn taak j
niet, daar hij slechts bad aan te toonen dat
«1 hetgeen in 1901 werd beloofd, niet tot I
stand is gekomen.
Spr. heeft niets aangeboden of aanbevolen,
ook niet een candidaat, al zou hij er niet
tegen opzien ten bate van mr. De Beau
fort iets te zeggen.
Nu eenige punteo.
De heer Duys zegt, «gij hebt geen recht
om die acte van beschuldiging uit te spreken",
en hij betoogde zelfs, dat ik uit puf1 weelde
de Regeering aftakelde, zelfs bij de behan
deling der onderwijs-novelle mijn opposilei-
lust niet zou hebben kunnen bedwingen.
(De heer Duys onderbreekt: «Zóo heb ik't
nietgezegd of bedoeld"). Neen,zóo precies niet,
maar het komt er toch op neer en de heer
Duys sprak zelf van «kleine oppositie", wat
nogal erger is.
Ën toch zegt spr. den heer Duys op dat
gebied wil ik 't zeilde als u alleen wij gaan
niet in geiyk tempo.
Dat komt omdat, waar de beer Duys alleen
let op de arbeid, rsbekingen, wy hebben te
letten op bet belang van allen.
Wat de Leerplichtwet betreft, dequuestie
is niet van heden ou daarop zal inleider niet
ingaan, maar toch wil spr. den heer Duys
vragen: omdat voeding en kleeding niet zijn
verkregen, wilt u daarom de wet tegenhouden 1
(De heer Duys: de socialisten hebben tegen
gestemd.) Een half ei is toch beter dan een
leege dop
Aan die alles of niels-politiek doet spr.
niet meeer zijn verschillende wegen die
naar Rome leiden.
De heer Duys heeft gesproken over de
schipperskinderen en spr. dacht daarbij uit
gezonderd te worden (De heer Duys: zeker
als Voorzitter van den Schippersbond wel.) Spr.
heeft dat tot zijn spijt niet gehoord hij had
meer waardeering verwacht. Ware debater
zoo op de hoogte als spr., dan wist hij hoe
moeilijk die regeling is. Waar nu reeds zoo'n
tegenstand van kerkelijke zijde bestaat, moest
men elke poging om die kinderen aan den
wal in het gezin te brengen, waardeeren.
(De heer Duys: Zeker!)
Dat hadt u straks moeten zeggen, anders
lijkt het of er nog nooit menschen wuren
opgestaan om iets voor schipperskinderen te
doen, anders dan socialisten.
Ook over de ouderdomsverzeker'i:een
enkel woord. Spr. had niet gezegd wat hij
dienaangaande wilde, maar zulks viel buiten
de lijn zijner voordracht.
Minister Lely heeft een ontwerp ingediend
en was lid der pensioens-comniissiewaarom
zou hij dan met mogen critiseeren?
Het arbeids-contraet is ook weer een
quaestie van iets of niets. Spr. weet heel
goed, dat niet alle arbeiders daarmede zijn
ingenomen.
Maar nu ligt in de wet nog niet het be-
giusel dezer materie. Laten wij maar eerst
het beginsel in de wet opgenomen hebben,
en dat gaat in ons land al heel moeilijk.
Moet nu weer, omdat het uiterste niet kan
j worden verkregen, het geheel worden prijs
gegeven
En dan die opneming der land bouwarbeiders
in den Ongevallenwet. De heer Duys weet zelf
beter dan iemind anders, hoeveel moeilijk
heid die regeling inhoudt. (De heer Duys:
Ja, juist) De moeilijkheden zijn vooral op het
platteland byzonder groot.
Wij hebben nimmer gezegd, dat wij hen
niet willen opnemen, maar wij wenschen die
zaak te behandelen aan de hand van nieuwe
gegevens, waarover toen niet beschikt werd.
Nu is dr. Kuyper gekomen, hetgeen aan
spr. niet erg bevalt, maar daaruit blijkt de
onwil ook nog niet.
Wat de oorlogsuitgaven betreft, heeft de
heer Duys de vergadering niet goed inge
licht. Hij had de laatste 19 jaren moeten
nagaan. Spr., die gelukkig in het Noorden
is geboren, heeft op de legerzaken een
gansch anderen kijk dan de menschen in
het midden des lands. Spr. heeft reeds her
haaldelijk tegen de oorlogsuitgaven gepro
testeerd omdat betgeen men wil niet over
eenkomstig is met de draagkracht van het
land.
Willen de liberalen geen belasting naar
draagkracht? En wie beeft de accijns afge
schaft en verminderd, wie de Vermogens
belasting en de Bedrijfs- en de andere In
komstenbelastingen in bet leven geroepen?
Dat is het werk van Pierson geweest, die,
al kon bij den druk niet evenredig maken,
toch het principe inde wet heeft belichaamd.
Dat zijn feiten die de heer Duys ook me-
moreeren moest; de liberalen hebben de be-
zittenden niet met rust gelaten.
Het beginsel hebben wij, en nu komt bet
er op aan, 't ons mogelijk te maken er op
door te gaan.
De Tariefwet-Pierson is niet te vergelijken
met het ontwerp-Harte. Pierson's wet zou
2 millioen opbrengen en Harte's plan bijna
10. Bovendien viel het ontwerp-Pierson al
lerminst in de liberale smaak.
Neen, ondanks zij reeds vóór dien «ten
doode waren opgeschreven", hebbeD de li
beralen van 1897 tot 1901 hard gewerkt en
veel goeds tot stand gebracht. Door de Wo
ningwet is de Staatskas geopend voor betere
huisvesting. Der jeugd, die aan verwu ïrloozing
was prijsgegeven, werd de mogelijkheid ge
opend voor het maatschappelijk leven goe
te worden. En dan de peraoonlyke diensd
plicht.
Nu staat ook in de ure des gevaars de
zoon van den rijke naast het kind van den
arme. Dat zijn drie dingen die aan allen ten
goede komen en menigeen opheit. Dat bewijst
ook dat een liberaal hart even warm klopt
als dat van den lieer Duys. Maar als spr.
een anderen weg volgt, dan is dat omdat
bij den arbeiders spoedig mogelijk het
bereikbare wil gevenzij moeien geen minuut
langer waehten dan hoog noodig is. Er zal
veel te doen komen in Juni. Smalend wees
de heer Duys de grootere belangstelling af,
maar spr. blijft er bij. 't Verwonderde spr. zeer,
want wie heeft men geloerd de jeugd en
de vrouw in de politiek te halen Immers
van de sociaal democraten. (De heer Duys:
Ja, maar dat bedoelde ik niet.)
Daar zal spr. niet verder op ingaan, maar
nog dit: Het bestaande is ten nadtele van
allenzouden svij dan door verdeeldheid het
bestaande bestendigen? Van de tegenpartij
moeten mij ten minste dit leeren, dat samen
werking de eerste eisch is. Dan zal ook door
ons voor de arbeiders veel kunnen worden
gedaan.
De heer Duys krijgt te 11. 50 gelegenheid
tot publiek waarin hy er op wijst, dat het
toch altijd een keuze blijft tusschen twee
bedoeld bij de wei-Mackay;
overtuigd dat door de aanneming van dit
wetsontwerp, met miskenning van lettor en
bedoeling der Grondwet, de openbare voor
alle kinderen van het Nederlandsche volk
toegankelijke school met behulp van Rijks-
geld, met verminking en, in een aanzienlijk
deel des lands, zelfs met ondergang wordt
bedreigd; het volksonderwijs in zijn geheelen
omvang tot lager peil zal dalen en ten gevolge
hebben, dat in plaat8 van de Nederlandsche
jeugd allereerst op te voeden tot vaderlands-
en vryheidslievenao burgers van éen en den
zelfden Staat, reeds in de school wordt aan
kweekt ie geloofsverdeeldheid, die blijkens
de geschiedenis reeds zooveel jammer over
Nederland heeft gebracht;
protesteert ter wille van de algemeane
volksontwikkeling tegen de aanneming van
dit wetsontwerp door de Tweede Kamer der
Staten-Genaraal;
en verklaart plechtig dat, wordt, door de
aanneming van dit outwerpaande voorstnn-
ders van het voor alle kinderen des volks
toegankelyke, van overheidswege ingerichte
onderwijs de heropening van deu noodlotti
ge» schoolstrijd opgedrongen, die strijd, hoe
noode dan ook, door hen zal worden aan
vaard in het besef van hun goed recht niet
kwaden; wie meenen, dat de historische taak i alleen, maar bovenal ter wille van de alge
der arbeiderspartij gelegen is in de politieke I meene volksontwikkeling, den godsdienst
actie alleen, toonen daardoor op de zaak een
kleinen kijk to bebben.
Als de arbeidersbeweging eenmaal sterk I
genoeg is, zal zij ook de liberalen als bour-
geois-partij weder in de reactie duwen
deze zullen ten slotte toch niet anders dan
deze hun ziel en zaligheid verkoopen aan
het kapitalisme.
Mr. Smeenge antwoordt hierop met
er nogmaals op te wijzen dat niet het belang
van éen klasse, maar van het algemeen
dient te worden bevorderd.
(Debaters en sprekers werden vaak door
applaus onderbroken.)
De Voorzitter, de heer Moerman, sloot
hierop de vergadering na geconstateerd te
hebben dat ook dezen avond weder is ge
bleken, dat liberalen en socialisten alles be
halve nefjes zijn, maar dat de socialisten
gezamenlijk met de kerkelijken optrekken
tegen de vryzinnigen.
Aan den heer Duys wordt toegestaan voor
de Hilversumsche stakers te mogen doen
collecteeren, hetgeen f 4.6ül/2 opbrengt.
Eerste ruim kwart na twaalf ging men
huiswaarts.
vrede en de nationale eenheid."
De Directeur van het Postkantoor auuer
maakt bekend, dat sedert 1 Mei de Buslich
tingen aan het kantoor voor de verzending
per spoortreinen geschieden als volgt:
(Spoortijd, 23 minuten achter bij den plaat
selijke tijd.)
Richting AMSTERDAM,
7.05, 7.35, 9.4;), 10.20*, 11.25, 1.30, 2.-'.
3.35*, 5.15*, 6.20*, 7.25-, 8.05', 8.40', 9.45a
Richting ZUTPHEN.
6.—, 10.20', 1.30', 0.45, 8,40'.
Richting UTRECHT.
6.—, 9.35, 10.20', 11.25, 1.30', 3.35, 5.15',
7.25*, 8.40*. 9.15a
Richting ZWOLLE.
5.50, 8.45, 10.20, 12.30, 2.—',
5.—, 6.45, 8.40',
Richting NIJMEGEN.
7.05, 12.10*, 5.15', 8.40*. 9.47a
Lichting der Buitenbussen.
5.25, 9.25, 12.35, 2.40' en 7.50*.
(De met op Zon- en Feestdagen niet.)
Op Zon- en Feestdagen is het kantoor des
namiddags van 12.45 tot 1. (Spoortijd)
geopend tot liet afhalen van gewone corres
pondentie.
De Directeur voornoemd,
Van der HORST.
Amersfoort, Mei 1905.
Aanstaanden Zondagochtend half elf zal in
het gebouw der Vrijmetselaars-loge «Jacob
van Campen" voor den Doopsgezinden kring
hier voorgaan ds. Kielstra, emeritus-predikant
van Oegstgeest.
De Ministers van Justitie en van Financiën
verleenen morgen en overmorgen niet de
gewone audiëntie.
De motie tegen de onderwijs-novelle, Zon
dag te 'sGravenliage aangenomen, luidt:
«De groote vergadering van voorstanders
van openbaar onderwijs, gehouden in Den
Haag op Zondag 7 Mei 1905 en bijeenge
roepen door de vereeniging «Volksonder
wijs" in samenwerking met het Nederl.
Onderwijzers-Genootschap, den Bond van
Nederl. Onderwijzers, de Vereeniging van
Hoofden van scholen in Nederland en het
Landelyk Onderwijs-Comité; gelei op de be-
teekenis en het doel van het wetsontwerp
tot herziening va» eenige artikelen der wet
tot regeling van het Lager onderwijs, zooals
deze bij de behandeling van dit wetsontwerp
nader zyn gebleken uit de houding van re
geering en meerderheid der leden van de
Tweede Kamer, door do aanneming waar
van gebroken zal worden mot pacificatie,
In de hier gehouden vergadering der Cen
trale Roomsch Katholieke kiesvereeniging is
weder tot candidaat voor de Tweede Kamer
gesteld het aftredend lid jhr. mr. H. W. van
Asch van Wijck, die thans óok is gesteld
door de anti-revolutionnaire en de Chr. his
torische kiesvereenigingen.
In de vergadering van den Raad dezer
Gemeente, welke zal worden gehouden op
Vrydag 12 Mei des middags twee uur, zul
len a^n de orde worden gesteld de volgende
Punten van behandeling
1. Voorstel van Burgemeester en Wethou
ders om hun College te machtigen tot het
aangaen eener overeenkomst tot ruiling van
gronden.
2. Voorstel tot wijziging van jaarwedde van
onderwijzend personeel.
Luitenant -W. Storm van Leeuwen, van
de cavalerie O. I. leger gedetacheerd by het
eskadron ordonnansen, wordt eervol ontheven
van die detacheering en zal begin Juni zyn
bestemming volgen.
Majoor J. C. Camerling Helmolt, van het
2e i'egiment huzaren, is op non-activiteit
gesteld.
Tot ritmeester bij het 2e regiment is be
vorderd de le luitenant jhr. W. H. J. van
de Poll, van het le regiment huzaren, die
te Roermond in garnizoen komt.
De heer G. K. G. van Aaken is in de plaats
van ritmeaster jhr. W. H. J. van de Poll be
noemd tot Directeur van de door dezen op
gerichte «Zutphensclie Orkest-vereeniging
Kapitein jhr. H. M. van der Goes, van het
5e regiment infanterie, neemt van 8 tot 13
en van 22 tot 27 Mei deel aan de oefeningen,
welke onder leidiug van majoor W. H. van
Tervvisga in de omstreken van Loenen en
Heerde worden gehouden.
Na de overgangs-examens aan do Kon.
Militaire Academie te Breda worden hier
gedetacheerd
by het 5e regiment infanterie de cadetten:
M, J. van Andel, W. F. K. Bischoff van
Heemskerck, P. J. van den Briel, W. A. de
Bruyn, H. A. M. Daalmeijer, J. B. deJongh,
A. W. de Koningh, M. J. G. E. Lestrade,
J. J. Rutgers en J. de Vries, allen van do
infanterie h. t. I.en J. H. Fuchter E. D.
Langenhugen, N. Hillen, W. A. van der Gant'
R. H. Hofman, J. D. A. van Gumster, J. D'
Koopman, C. J. la Rivière en S. Vrind, van
de infanterie O. I. leger;
bij het le regiment veld-artilleric de ca
detten J. W. van der Breggen, T. S. Roo
seboom, W. J. Rijkens en N. D. G. van der
Werff, van de artillerie h. t. I.; en A.
E. van Marle er. G. L. Pool, van de artillerie
O. I. leger.
Het groote verschil tusschen vakman en
amateur is, ofschoon buiten z\)n weten, weer
eens aan 't licht gebracht door den Th. F.
van de Pol.
Den Zondag nadat het artikel over het
zoogenaamde Kapelhuisje, aan het Lieve
Vrouwe kerkhof, in onze courant was ver
schonen, kwam een amateur-photograaf ons
vragen waar hij het huis kon vinden. Hy
wilde het even «nemen" in photogruphi-
sche zin natuurlijk.
We brachten er hem heen, maar hoe hy
ook tobde en probeerde en poogde, bij kon
't niet «kieken".
En nu verraste de heer Van de Pol, de
vakman, ons zooeven met twee heel mooie
kiekjes (jammer, dat er op éen staatKap
pellen Huis) die een zeer mooi beeld goven
van het huisje vóór de restaureering, welke
thans verzekerd is en waarmee men vry
spoedig zal aanvangen.
