Stadsnieuws. sr r^ri,ie I S.was wordend streven naar Kuyper. Ook do vrijzinnigen worden meer bewust en d t blijkt uit do verplaatsing vun het centrum b anner ideëen. Vroeger hadden de oud-liberalen do macht, mannen uls Van Houten, De Beaufort, Roël, Van der Vlugt, Van Foreest en van Kar- nobeek; maar het centrum is verlegd; men bomt nader tot de consequentie der revolutie; 8:oeds gaat men verdor links, 't Is de vraag of 't nog ligt bij de Unie, nog ligt bij dr. Bosch, wijk muur naar Appingadaiu, wuar Schaper een vast district heeft. jmr. Sybrandi verzoekt den heer Dnys te nachten met in'erruntie, daar deze gelegenheid krijgt tot debat. De heer Duys roept niets gezegd t' hebben. Er ontstaat eenig rumoer; do heer Dnys verzoekt den beer Sybrandy geen stemming to maken.") (ironingen vaardigt nog slechts éen liberaal af. lu Groningen komt Drucker misschien in her- si mining met Gorter; in Assen verdrongTreub di n oud-liberaal. In Brielle werd Roodhuizen, d.- man van het algemeen stemrecht, gekozen. Overal dus verplaatsing naar links, en de r< oh terzijde moet ziih bedacht zijn krachtig po sitie nemen iu het belang eener heilzame rust voor ons volk. Er is vnn dr. Knvper een bindende kracht uitgegaan, door dat )iy de linkergroep vaster o; een heeft gedrongen evengoed sis de groepen van rechts. 't Is goed, dat de partijverhouding juister wordt, d arom behoeft men nog niet te verbitteren. Spr. zal nu van de antithese afstappen om te 8| veken over het verwijt, dat deze meerderheid is reaetionnair. Wat is reaetionnair? Een aetie-keerende wer king. Is er vooruitgang en men belemmert dien, dunisdit reaetionnair in kwaden zin; is er achter uitgang en tracht men dien te keeren dan is er reictie in gunstigen zin. Op zich zelf zegt dus de ui.drukking niets. Vóór honderd jaar was de maatschappij an ders dan thans. Nu is er modern vervoer enz. M ar daarmee is de vraag niet opgelostis de m nsch zelf economisch, maar vooral zedelijk, vooruitgegaan Men komt met de loutere be wering niet verder. Wij moeten ons afvragen hoe was de actie. .'.oo bijvoorbeeld bij do staking. DeStakiugs- wotten noemt men reaetionnair, het strafbaar st Hen dus van contract- of eedsbreuk. De Regeering reageerde, maar waarop; op iets go ds Was de actie der anarchisten en socialis- te in die dagen goed Als men over de Grondwet heen springt is hot terugvoeren tot het gezag toch een goed' daad. Was de reactie goed? Tegen de staking, die Tivielstra had moeten voorkomen en voor wier on derdrukking Knvper, T.oeff en Bergansius groote lof toekomt. (Uit de zaal wordt geroepen Bal»!) De heer Duys roept: ,.lk heb niets g.' egd". De heer Sijbrandy antwoord „I" doet als een schooljongen, die zich niet gerust gevoelt en roept: „Meester.ik heb niets gedaan.") De heer Sijbrandy vervolgtNu de Speet- wi'. Men glimlacht als daarover wordt ge sp-oken. 't Is Speetwet nnd keiu Ende. Spr. durft daarover wel te spreken, want juist in dit wetje ziet spr. een grooten vooruitgang. Ook op dit gebied zijn we nog lang niet waar we weren willen, maar 't loopt toch in de goede richting. Vroeger was de speetarbeid, als alle nacht arbeid. voor vrouwen verboden, maar men hield aan het verbod niet de band. De vrouwen moesten tot 5 6 uur 's ochtends werken. Dr. Knvper vroeg inlichtingen aan de colleges voor de zecvisscherij en keek naar 't buitenland en kwam toen tot de conclusie, dat bet bedrijf on vermijdelijk eischte nachtarbeid voor vrouwen. Kr stond in de wet een leugen die eerst werd vo: vrijden! en toen werd de arbeid terug ge bracht tot 2 uur 's nachts. Nu is de wet uit voerbaar. Bovendien moeten de werkplaatsen aan de hoogste eischen van hygiene voldoen en d>n vrouwen moet 7 uur rust" verzekerd zijn. Een Bazelsch congres omtrent vrouwenarbeid spak zich in dien geest uit en zelfde socia listische Fran«che minister Millerand keurde in dit geval nachtarbeid voor vrouwen goed. en zegt, dat de I'ostwet reaetionnair is om- da'. verboden wordt onzedelijke stukken te ver spreiden Het briefgeheim blijft verzekerd, ook da: van briefkaarten. Men spreekt van Russisch en Drachoniseb. maar dat is niets dan stemming maken. Bij telepbo.m en telegraaf is het reeds lang ingevoerd. Men is bang voor ophouden van stukken in den verkiezingstijd. Maar zal éen postambtenaar dat aandurven? I in don is er toch de bevoegde macht. Spr. zal echter gaarne ten verbetering zien in dien zin dat de Kantonrechter directe beslissing zal kinnen nemer, en niet eenig postambtenaar. Men komt met het bezwaar omtrent onze lang zame wetgeving, maar dat is denkbeeldig: er is een jurisdictie, o. a. kan het tot overbrengen van krankzinnigen binnen een uur verlof worden ge even en zoo zou deze materie ook kunnen worden geregeld. A Groote voordeel is bovendien, dat men met de-i inhoud der stukken wat voorzichtiger zal zijn. is de scoiale wetgeving reactionair? Er is niets van te bespeuren, als men de ontwerpen na aat. De arbeidswet is spr. niet democratisch genoeg, ra.:ar de heer D. Simons constateerde toch dat zij boven het gemiddelde der Europeesche wet- ten blijft. Waar Lelv'a ontwerp door Tak het slechtste product van liberale wetgeving werd genoemd, er! enden Spiekman en Melchers, zelfs Gorter, (lat er veel goeds in is, wat, hun terminologie in aanmerking genomen, een heele lof is. I Iet arbeidscontract reactionair Drucker vroeg lio: iemand daarin toch iets mictionnairs kan ling als het ministerie wil, ziet ook Vliegen geen bezwaar. (Duys: Niet waar.) De openhare sohool wordt niet aangetast en zoolung de Grondwet er van spreekt, zal zy nooit worden aangetast. Als zij leeg loopt, komt dat alleen dat de Christelijke natie er geen vrede mee heeft. Te Rijssen is een openbare school met 330 kinderen, maar indien er een Christelijke school komt, krijgt deze direct 300 kinderen. Achtereenvolgens bespreekt de heer .Sijbrandy nu de Verzekeringswetten, waarvoor wil men ze spoedig tot wet verheven zien, men het minis terie moet steunen. Ook de Armenwet wordt beproken en de legerbezuinigingen. De stygiug der legeruitgaven is veroorzaakt door liberale wetgeving. Ten opzichte van de legerkwestie is drieërlei standpuntgeen man en geen centstilstaan bij 't tredenen meegaan in den treurigen voor uitgang op dit gebied in afwachting van het groeien der vredesbeweging. De verdediging onzer nationaliteit eischt het laatste. Vervolgens vergelijkt spr. het Zwitsersche volksleger met ons militieleger. 't Onze kost, f 5 per man het Zwitsersche is f 2 per hoofd duurder en in Zwitserland dient men 16 dagen langer. Wat de financieele politiek betreit, geeft spr. het Treub toe, dat de boereu iets moeten betalen voor de landbouwwerktuigen, maar dit zullen zy liever doen dan directe belastingen be talen bij den Ontvanger. Bovendien wordt door het eerste hun welvaart verhoogd. Ten slotte het blanco-artikel. De oneerlijke houding tegenover het kiesrecht. Borgesius en de oud-liberalen willen niet mee als men met alge meen kiesrecht komt. Spr. geeft een schets van het ontstaan der vrijzinnige democratische partij, ontstaan nit de kiesrechtkwestie. De Vrijz. Dem. zyn van het kiesrecht terug gekrabbeld. Bovendien wat men wil, is niet te bereiken voor na vier jaar. Het gebeele concentratie-program had kunnen gelegd worden in dit eene artikel„tegen Kuyper en vóór het knechten den natie door haar een school op te dringen die ze niet begeert." Wij strijden voor het ministerie-Kuyper omdat wij willen een positieve lenzeeerstens vrijmaking van het onderwijstweedens sociale wetgeving m, a. w. de voorstellen die er nu zijn niet inge daan maken, maar de regeering de gelegenheid geven ze in het „Staatsblad" te plaatsenen in de derde plaats, handhaven de christelijke grond slagen onzer natie en verdringing der verschijnse len die deze grondslagen verzwakken. Te 10.15 werd 15 minuten gepauzeerd. Voor het debat meldden zieh aan de heeren J. W. E. Duys en C. Moerman Jr. terwijl de heer Eggink een paar vragen wenschten te doen. De Voorzitter deelde mede dat in het geheel een uur werd toegestaan voor debat, welke tijd onderling verdeeld moest worden. Nadat de opmerking was gemaakt, dat de antirevolutiounaire heer Eggink wellicht slechts een vraag had te stellen, waarvoor 5 minuten tijds voldoende was, werd besloten, eerst den heer Eggink te laten spreken en den dan resteeremlen tijd onder de beide andere debaters gelijkelijk te verdealen. De he. r Eggink te 10.30 met een warm applaus en met hoera's ontvangen, zegt zeer kort te zullen zijn. Hij spreekt echter met schroom, want de vorige keer heeft een plaatselijk blad geschreven dat hij alweer kwam niet de rechts positie van den handelsagent (algemeen gelach). Waar zelfs duizenden als handelsagent hun spr. niet, want hij heeft die niet bij de hand; maar Taltna zeide ookde liberalen komen van de heidenen. Een ander sprak dit tegen op groud dut de heidenen naakt ioopen en de li beralen gekleed. Mr. Sijbrandy spreekt echter geregeld van „wij die iu God gelooven" waare tegenover staat „gij die niet in God gelooft." Hebt ge daartoe het recht Wat verstaat ge dan onder gelooven? Een gelooven in leere stellingen of een beweging van het hart D- nntithese maakt een klove tusschcn zonen van een zelfde land. Gij liegt als gij zeggen durft, dat de liberalen de antithese hebben gesteld; dat heeft dr. Kuyper gedaan. Den ambtenaar Kuyper, die den ambtenaar Lindeman ontsloeg, nemon wij het kwalijk a's hij ons paginistisch scheldt, (applaus. Ook sprak mr. Sybraodi van het moderne levensbeginsel staande tegenover het orthodoxe. Samuel van Houten wordt als bewijs aange haald, maar mr. S. vergeet te zeggen dat ds. Rudolph zoo graag als beul wilde fungeeren om den eersten sabelslag te kunnen geven. Als dun inderdaad uw Christelijk beginsel uwe daden beheerscht, dan moet dat uitkomen in uwe wetten. Maar thans is zij nergens te vinden, omdat gij eenvoudig vastzit aan het roomsch- conservatieve blok. De antithese bestaat, maar niet waar gij zegt, dat zij is te vinden tusschen Rome en Dordt, en niemand heeft dat duidelijker in het licht ge steld dan dr. Kuyper zelf. mr. 8. sprak van de mannen der Ned. Her vormde kerk, maar hen zijn de ongen openge gaan en de houding der Friesch Christelijk His- torischen en de brochure van ds. Van Leeuwen getuigen dat zij meer en meer gevoelen waar hun plaats, en hoe gevaarlijk het zich verbinden van Katholiekenmet antirevolutionnairen is. De Hooger Raad worde reeds omgezet in man nen van kerkelijken geest. Dr. Kuyper hoopt langs Staatsrechtelijken weg te bereiken wat hen in 1886 lungs kerkrecLter- lijken weg niet is gelukt. De Hervormde kerk moet staan tegenover dr. Kuyper (applaus). Mr. Sybrandi is ook weer gekomen met t!o zweep van Troelstra, maar spr. moet hem die uit de hand rukken. De vrijzinnige democraten erkennen niet den klassenstrijd. (De heer DuysEn je wilt hem temperen.) Zelfs Treub, de meest roode erkent hem niet. Daaruit blijkt terdege, dat liberalen en socialisten niet manDen van de zelfde richting zijn. De 1 verplaatsing van het centrum der liberale idee geschiedt naar links. Drucker staat in Groningen tegenover D'aulnis de Bourleouili zwak. En als Beverwijk, Amsterdam IX en Den Helder vallen, waar is dan het bewijs Kuyper is zwak omdat bij zijn democratische plunje heeft moeten weggooien en zich .heeft moeten vastketenen aan Rome. Mr. Sybrandv heeft gepoogd, het Post wetje goed te praten waarvan zelfs de heer Wirtz, de redacteur der anti-revolntionnaire „N. Pr. Gron. Crt.", heeft gezegdWij aarzelen niet uit te spreken dat het ons hoogst aangenaam zou zijn als deze wet niet ongewijzigd in het „Staatsblad" kwam en 't liefst zagen wij haar er in 't geheel niet in". Voor visch haalt debater altijd den neus op, en daarom zal bij over de Speetwet niet sprekeu (stemmenHet geldt de vrouwen). Nu de vrou wen danik moet mij er toch afmaken. Wat de stakerij betreft, daarop zal debater niet ingaan, tnaar als de heer Sybrandi zegt, dat het Met een opwekking tot de vrijzinnigwikbJtidigt de heer Moerman zijn herhaaldelijk door applaus onderbroken betoog. Te 11.05 komt de heer Duys op 't podium- Allereerst verzoekt deze te mogen doen col. lecteeren, evenals zulks bij bij de vergadering van mr. Smeenge geschiedde, voor de stakende timmerlieden, om hen te steunen in den strijd tegen het patronaat. De Voorzitter staat dit toe. (De collecte, aan het einde der vergadering gehouden, bracht ongeveer vijf gulden op.) Dan heeft de heer Duys nog een verzoek, n.l. vm 10 minuten van zijn tijd te mogen gebruiken voor dubliek, vooral met het oog op den persoon oan mr. Sybrandi. De Voorzitter weigert zulks. De heer Duys. Vooruit dun maargeeu re pliek, naar, vergadering, ik moet er tegen pro- tesleeren dat zonder dat het voor u merkbaar is mr. Sijbrandy mij zit te hinderen en mij het spreken onmogelijk wil maken Toen ik inter- nupeerde, moest ik mijn mond houden; hij moet het nu dan dok dien en daar moet u, mijnheer de Voorzitter, voor zorgen. En nu de antithesen. De sociaal democraten erkennen het bestaan van tweeërlei levensbe schouwing. Wij willen rekening houden met het verschil in philosophisch inzicht maar wy zeggen er bij, aan de vruchten kent men den boom daden moeten wij zien, want wat hebben wij, mijnheer Sijbrandy, aan dat geklets van de lezer in Gods woord, wat de eerste de beate schurk u kan nazeggen, (langdurig applaus). In den Bijbel is een grens gelegen tusschen de plichten jegens God en jegens de menschen. Zij waren geschreven op twee steenen tafelen, dat is symbolisch. Vier geboden betreften ona leven jegens God; zes vermelden de plichten jegens onze naasten. En nu kan wel iedereen zeggen, dat hij daaraan hecht, maar zijn daden moeten zulks bewijzen. En heeft dit ministerie door daden bewezen, Christelijk te zijn Talma zei dat indien zijn Christendom in conflict komt met zijn democratie hij zijn demo cratie kat varen waarmee hij tevens bewijst van het Christendom niets te snappen, want Christen dom en democratie zijn éen zijn Christendom is namaak-Christendom. En dan dat flauwe praatje als zou het Ro- meinsche Rijk zijn ondergang gegaan door het Neo-Malthusianisme, terwijl Malthas eerst 1700 jaren later op de wereld kwam! Ongecorrigeerd. Slot in 't volgend nummer.) De gewone audiëntien van de Ministers van Justitie, van Oorlog en van Koloniën worden deze week niet verleend. Toen de heet Sijbrand,- de vorige keer optrad. ^de™'tjln™°U? -Aarbij" h'lj (ïk ri"tionLï nZ gekregen^ dft'de'E sffiE&taï Z I d0t" Jn de „Staatscourant" van gister is opge nomen liet bevolkingscijfer op 1 Januari 1905 van de Gemeenten in de Provincie Utrecht. Volgens die opgave bestond die van Amers foort uit 11013 mannen en 11527 vrouwen, totaal 22 540Baarn 3692 mannen en 4455 vrouwen, totaal 8147 Utrecht 54053 mannen en 58 743 vrouwen, totaal 112 796; Zeist 5087 mannen en 55S5 vrouwen, totaal 10 572. enz. Je Verzekeringswetten. I)r. Kuyper belooft 6 tnillioen bijdrage voor het pensioenLeiv ele hts 2 inillioen. Jaurès ziet in het beginsel, dat de arbeider iel.-; mee betaalt geen kwaad, in zoodanige rege. antwoorden. Spr. heeft toeu de briefkaart ont vangen, d e hij nu voorleest. In dat schrijven zegt mr. S. als zijn meening dat ouderwijzers en handelsreizigers terecht in het arbeidscontract zijn bnitengelaien. Hoe is dat nu, vraagt spr., het zijn toch óok arbeiders. En dan nog de en quête. Mr. Sybrandv heeft spr. daarop niet kun nen antwoorden. Kan hij het nu (.gelach.) Mr. Sybrandi weuseht dezen spreker eerst te beantwoordenIn den heer Eggink prijst hij 't, dat deze zoo vasthoudt aan het eens gesproken woord. Hij keurt het af, indien bladen de woordeu onjuist hebben weergegeven, doch kan dit zóo niet beoordeelen. Spr. heeft wel verslagen ge lezen die een zeer objectief resumé gaven, maar natuurlijk als een blad deu zin niet juist weer geeft, is dat niet te verdedigen. Een der verslaggevers wil deze kwestie toe lichten en zich tegen dezen aanval verdedigen, heigeen de Voorzitter, door duchtig te hameren niet toelaat. provoceeren van kleine schooltj-s. Het geheele ontwerp strekt tot verslechtering 1 I vnn ons onderwijs. Eigenaardig is' dat toen Kuvper van de ouderwijzers-weduweu pensioen bedong hij Idsinga en Fabius tegenover zich j vond er. Heemsberk hem zelfs verweet af te j glijden naar liet Staatssocialisme. Nu kun mr. Sybrandi wel zeggen' dat da openbare school niet wordt aangevallen maar waartoe dient an- ders eeu strijdwijze als van ds. Van Grieken, ds. Voukelberg en ds. Ofiringa j Mr. Sybrandi zegt, dat de liberalen den schuld dragen van de militiewetten, maar vergat op :e j merken, dat alle clericalen aan. de totstanako- j ming hebben medegewerkt. IDe heer Duys ,,'t Is ook éèn pot nat". >erf beer Duys kan ik uit zyn eigen brochure j van een nieuw oorlogsschip stemden alle cleri- calen voor, terwijl alle liberalen tegen stemden, j Nog even de belasting-politiek. Wel willen I de vrijzinnigen de boeren belasten, maar zij die De heer Sijbrandy acht het óok noodig dat grond hebben dan 10 4 11 Hectaren de rechtspositie der Handelsreiziger» worde gere- w t Wft vü?»0 i!ff iviti I „Md. maar snr. wekt «n «ot nJL;™»;*. IV - I f .5 per H.A. inkomen heeft, betaald f 4.o0tot f 3.(1 naar gelang van de grootte van znn ge- j zin, terwijl in hetzelfde geval verkeerende boe- i ren volgens de Tariefwet van dit ministerie moe- j ten iietalen f 4.40 zonder kinderen, met 1 kind i f 4.-30, met 2 kinderen f 6.60, bij 8 kinderen reeds f 13.20. De clericale woordvoerders verzuimen wel, dat I ondemocratisch gevoeld aan de boeren bekend te F1 -,r--J-" »..v....e, 1UU« TViigC icigauuiug l 1 geuit, ais zouden de heeren dr. Schaepman en i I mr. Kolkman uit politieke berekening voor de 0o.k d® grondbezitters, de groote boeren, zul- I.eerpliehtwet hebben gestemd, in te trekken len :n de >'rij«nnige regeering aanmerkelijk Spr. wil als debater in de eersie plaats lovaal' I ini"der betalen dan bij de Chrislelyke heeren. zijni Ten slotte het blanco-artikel mr. Sijbrandy De eigenaardige maoier waarop de heer I zou de meQschen wel willen gelooven, dat do Svbrandi zijn onderwerp heeft behandeld, heelt I vnjzinnig-democraten er waren ingevl gen. In- het voor debater inderdaad gemakkelijk ge- tegende«l hebben wy bereikt dat de l'nie-libe- maakt en de mogelijkheid geopend om den leeuw rale alaP verder MJn gekomeD. Wij hebben j direct in zijn hol aan te vallen, n.l. de antithese. n? In twee "apl*11 bereikt wat wij in éen Stap Wij hebben vanavond weer een van die hacked I n'eI.fcunQen krijgen. Zoo zullen wij voetje voor lijke pogingen gezien, waarbij de propagandisten v°etje er komen, en men ziet ook hier weer do trachten weer goed te maken, wat dr. Kuyper legcn9tel»ng tusschen liberalen en socialisten; heeft bedorven. deze laatsten willen alles in eens, wy gaan De plaau in da .Huideling.o" ua.jn Inm vooruit. geld, maar spr. wekt op tot organisatie; dat is de beste weg om er toe te komen. Omtrent de enquête heeft spr. nog geen ge- i geveus. En nader onderzoek zal hem misschien 1 die inlichtingen kunnen geren; ook zal hij den heer Eggink zoo spoedig mogelijk inlichten. Te 10 40~konit de heer Moerman aaQ het woord, die allereerst de gelegenheid wil aan- grijpen om zijn bewering, in de vorige vergadering De titel „Drankwet-onzin" is geen (e krasse qualifieatie voor hetgeen rle „Haagsche Courant" mededeelt omtrent het besluit der commissarissen van de „Witte Sociëteit" iu Den Haag waartoe zij gedwongen zijn, willen /.ij voor de Tent in hot Bosch de „vergunning" behouden de leden mogen in de Tent. „Een moeder, zusti-r of dochter zegt de „Haagsehe Courant" die afzonderlijk woont, mag niet meer mee naar de muziek. Gaat men in 't bosch met familiebeden wandelen zij moeten huiten 't hek op een bankje gaan zitten, als ..het lid en zijn huisgenooten" even iu de Tent willen rusten, een krant lezen, enz. Wordt er schaatsen gereden op de vijvers, neem dan geen anderen dan „huisgenooten'' mee om te kijken, want in de Tent moogt ge die niet brengen. ..Besloten de leden daar vrywillig toe t zou hun recht zijn, misschien zelfs goed. Miar tot zulk een maatregel, tegen zijn wil; gedwongen te worden door een wet, die „in- "arking van de drankzucht" bedoelt, maar tot zulken onzin leidde, dAt is „Nu, laten we maar zeggen: dat is iu strijd met de Nederiandsche begrippen van persooulyke vrijheid. •;Dat vrije, vrije volk t-jn wy Zou 't op het terras van Amicitia" óok zoo moeten gaan De prachtige hoornen aan do Kortegracht zijn omgehakt en vervangen door boompjes, die het vroeger zoo schilderachtige grachtje nu niet bepaald versieren Wat nog erger is, de jonge boompjes staan thans te verdrogen omdat niemand er aan denkt, ze af en toe water te geven. Zouden dc stadswer kers daar niet even aan gezet kunnen worden? Luitenant-kwartiermeester L. J. H. Heijman, van het 5e regiment infanterie gedetacheerd ge weest bij den intendance-cursus der Hoogere Krijgsschool, is thans werkzaam gesteld bij het Bureau van controle over de inwendige admini stratie der korpsen.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsche Courant | 1905 | | pagina 2